GĨCUNJĨ KĨA WĨRUTI KĨA 44
RWĨMBO NA. 33 Rekagĩrĩria Jehova Mũrigo Waku
Ũrĩa Tũngĩhiũrania na Wagi wa Kĩhooto
“Ndũkanareke ũũru ũgũtoorie, ĩndĩ tooragia ũũru na njĩra ya gwĩkaga wega.”—ROM. 12:21.
ŨNDŨ ŨRĨA WARĨRĨIRIO
Nĩ tũkuona ũrĩa tũngĩhiũrania na wagi wa kĩhooto na njĩra ĩtegũthũkia maũndũ makĩria.
1-2. Nĩ na njĩra irĩkũ tũngĩcemania na wagi wa kĩhooto?
JESU nĩ aaheanire ngerekano ya mũtumia wa ndigwa ũrĩa werire mũtuanĩri ciira ũmwe atigĩrĩre nĩ ona kĩhooto. Hatarĩ nganja arutwo a Jesu nĩ mangĩataũkĩirũo nĩ ngerekano ĩyo, tondũ hĩndĩ ĩyo andũ aingĩ nĩ meekagwo maũndũ matarĩ ma kĩhooto. (Luk. 18:1-5) O na ithuĩ no tũtaũkĩrũo nĩ rũgano rũu tondũ ithuothe twanekwo maũndũ matarĩ ma kĩhooto na njĩra ĩmwe kana ĩrĩa ĩngĩ.
2 Thĩ ĩno ĩiyũire andũ marĩ mũthutũkanio, kĩmenyano, na ũhinyanĩrĩria, na kwoguo tũtigegaga rĩrĩa tuona tũgĩkwo maũndũ matarĩ ma kĩhooto. (Koh. 5:8) Ĩndĩ no tũigue ũũru mũno tũngĩkwo ũndũ ũtarĩ wa kĩhooto nĩ mũrũ kana mwarĩ wa Ithe witũ. Ũrĩa kũrĩ nĩ atĩ, aarĩ na ariũ a Ithe witũ matingĩtwĩka ũndũ ũtarĩ wa kĩhooto makĩendaga ta andũ arĩa matũnyariraga kana magatũũkĩrĩra, ĩndĩ no meke ũguo nĩ ũndũ wa kwaga gũkinyanĩra. No twĩrute kuumana na ũrĩa Jesu eekaga rĩrĩa eekagwo maũndũ matarĩ ma kĩhooto nĩ arĩa maamũkararagia. Angĩkorũo nĩ tũkiragĩrĩria arĩa matũkararagia rĩrĩa matwĩka maũndũ matarĩ ma kĩhooto-rĩ, na githĩ tũtikĩagĩrĩirũo gũkirĩrĩria aarĩ na ariũ a Ithe witũ o na makĩria? Hihi Jehova aiguaga atĩa rĩrĩa twekwo ũndũ ũtarĩ wa kĩhooto nĩ mũrũ kana mwarĩ wa Ithe witũ kana andũ arĩa angĩ? Hihi nĩ atindanagĩra na ũrĩa tũraigua?
3. Jehova aiguaga atĩa rĩrĩa ona tũgĩkwo maũndũ matarĩ ma kĩhooto, na nĩkĩ?
3 Jehova nĩ aiguaga ũũru rĩrĩa ona tũgĩkwo maũndũ matarĩ ma kĩhooto, tondũ Bibilia ĩtwĩraga atĩ “Jehova nĩ endete kĩhooto.” (Thab. 37:28) Jesu nĩ atũheete ũũma atĩ Jehova nĩ arĩtigagĩrĩra “kĩhooto [nĩ kĩoneka] o na ihenya” ihinda rĩrĩa rĩagĩrĩire rĩakinya. (Luk. 18:7, 8) Na ica ikuhĩ nĩ ekweheria maũndũ marĩa mothe matũmaga tũthĩnĩke na aniine wagi wothe wa kĩhooto.—Thab. 72:1, 2.
4. Nĩ ũteithio ũrĩkũ Jehova atũheete ũmũthĩ ũyũ?
4 O twetereire ihinda rĩrĩa thĩ yothe ĩkaaiyũrũo nĩ ũthingu, Jehova nĩ atũteithagia kũhiũrania na wagi wa kĩhooto. (2 Pet. 3:13) Nĩ atũrutaga ũrĩa tũngĩĩthema gwĩka ũndũ ũtarĩ wa ũũgĩ rĩrĩa twekwo ũndũ ũtarĩ wa kĩhooto. Kũgerera kĩonereria gĩkinyanĩru kĩa Mũrũwe, Jehova nĩ atuonetie ũrĩa tũngĩhiũrania na wagi wa kĩhooto. Ningĩ nĩ atũheete motaaro ma Bibilia marĩa tũngĩhũthĩra rĩrĩa twekwo maũndũ matarĩ ma kĩhooto.
HIHI ŨHIŨRANAGIA ATĨA NA WAGI WA KĨHOOTO?
5. Tũbatiĩ kwĩmenyerera nĩkĩ rĩrĩa twekwo ũndũ ũtarĩ wa kĩhooto?
5 Wagi wa kĩhooto no ũtũme tũtangĩke na tũigue tũtuurithĩtio mũno. (Koh. 7:7) O na ndungata njĩhokeku cia tene ta Ayubu na Habakuku nĩ ciaiguaga ũguo. (Ayub. 6:2, 3; Hab. 1:1-3) O na gũtuĩka nĩ ũndũ wa ndũire kũigua ũguo, nĩ tũbatiĩ kwĩmenyerera nĩguo tũtikahiũranie na wagi wa kĩhooto na njĩra ĩtarĩ ya ũũgĩ.
6. Tũreruta atĩa kuumana na ũrĩa Abisalomu eekire? (Ningĩ rora mbica.)
6 Rĩrĩa twekwo ũndũ ũtarĩ wa kĩhooto, no tũigue tũkĩenda kwĩrĩhĩria. Ĩndĩ kwĩrĩhĩria no gũthũkia kũngĩthũkia maũndũ makĩria. Ta wĩcirie ngerekano ya Abisalomu, mũrũ wa Mũthamaki Daudi. Nĩ aarakarire mũno rĩrĩa mwarĩ wa nyina Tamaru aanyitirũo kĩa hinya nĩ mũrũ wa ithe Amunoni. Kũringana na Watho wa Musa, Amunoni aagĩrĩire kũũragwo nĩ ũndũ wa gĩĩko kĩu eekĩte. (Alaw. 20:17) O na gũtuĩka Abisalomu aarĩ na kĩhooto gĩa kũrakara, ndaagĩrĩirũo kwĩrĩhĩria.—2 Sam. 13:20-23, 28, 29.
Abisalomu nĩ aarekire marakara mamũtoorie rĩrĩa mwarĩ wa nyina Tamaru eekirũo ũndũ ũtarĩ wa kĩhooto (Rora kĩbungo gĩa 6)
7. Wagi wa kĩhooto wahutirie atĩa mwandĩki ũmwe wa Thaburi kĩambĩrĩria-inĩ?
7 Rĩrĩa andũ arĩa mekaga maũndũ matarĩ ma kĩhooto moneka ta mataraherithio, no twambĩrĩrie gwĩkĩrĩra nganja ũguni wa gwĩka maũndũ marĩa magĩrĩire. Rĩrĩa mwandĩki ũmwe wa Thaburi oonire ta andũ arĩa aganu maragaacĩra o na makĩnyariraga arĩa athingu, aaugire ũũ: “Acio nĩo andũ arĩa aganu, arĩa monaga maũndũ mega hĩndĩ ciothe.” (Thab. 73:12) Ningĩ nĩ aatangĩkaga mũno nĩ ũndũ wa wagi wa kĩhooto ũrĩa eeyonagĩra, ũũ atĩ aarĩ hakuhĩ gwĩkĩrĩra nganja ũguni wa gũtungatĩra Jehova. Aaugire ũũ: “Rĩrĩa ndageririe gũtaũkĩrũo nĩ ũndũ ũcio, ndaiguaga ũgĩthumbũra.” (Thab. 73:14, 16) O na aataarĩirie ũũ atekũhithĩrĩra: “Magũrũ makwa maatigĩtie hanini kũũra njĩra; makinya makwa maarĩ hakuhĩ gũtindirũka.” (Thab. 73:2) Mũrũ wa Ithe witũ ũmwe tũgwĩta Alberto nĩ aagereire ũndũ o ta ũcio.
8. Wagi wa kĩhooto wahutirie mũrũ wa Ithe witũ ũmwe atĩa?
8 Alberto aaigĩrĩirũo atĩ nĩ aiyĩte mbeca cia kĩũngano. Ũndũ ũcio nĩ watũmire orũo nĩ mĩeke ya ũtungata ĩrĩa aarĩ nayo na gĩtĩo kĩrĩa aaheetwo nĩ andũ aingĩ kĩũngano-inĩ arĩa maamenyire ũhoro ũcio. Aaugire ũũ: “Ndaiguire ndakarĩte, ndĩ na marũrũ maingĩ, na nguĩte ngoro mũno.” Nĩ aarekire ũndũ ũcio ũtũme acoke na thutha kĩĩroho, na o na agĩtiga kũnyitanĩra na kĩũngano kwa ihinda rĩa mĩaka ĩtano. Ũndũ ũcio nĩ ũronania wega ũrĩa kũngĩthiĩ tũngĩreka marakara matũtoorie rĩrĩa twekwo ũndũ ũtarĩ wa kĩhooto.
WĨGEREKANIE NA ŨRĨA JESU AAHIŨRANAGIA NA WAGI WA KĨHOOTO
9. Nĩ wagi ũrĩkũ wa kĩhooto Jesu aakirĩrĩirie? (Ningĩ rora mbica.)
9 Jesu nĩ aatũigĩire kĩonereria kĩega kĩa ũrĩa tũngĩhiũrania na wagi wa kĩhooto. Ta wĩcirie maũndũ matarĩ ma kĩhooto marĩa aagereire kuuma kũrĩ andũ aingĩ nginya andũ ao a famĩlĩ. Andũ ao a famĩlĩ maaugaga nĩ agũrũkĩte, atongoria a ndini makauga arahũthĩra hinya wa ndaimono, nacio thigari cia Roma ikĩmũnyũrũria, ikĩmũnyarira, na mũthia-inĩ ikĩmũũraga. (Mar. 3:21, 22; 14:55; 15:16-20, 35-37) No Jesu nĩ aakirĩrĩirie wagi ũcio wothe wa kĩhooto, na ndaigana kwĩrĩhĩria. Tũreruta atĩa kuumana na kĩonereria gĩake?
Jesu nĩ aatũigĩire kĩonereria kĩega kĩa ũrĩa tũngĩhiũrania na wagi wa kĩhooto (Rora kĩbungo gĩa 9-10)
10. Jesu aahiũranirie atĩa na wagi wa kĩhooto? (1 Petero 2:21-23)
10 Thoma 1 Petero 2:21-23. a Jesu nĩ aatũtigĩire kĩonereria kĩega gĩa kũrũmĩrĩra rĩrĩa tũrahiũrania na wagi wa kĩhooto. Nĩ aamenyaga hĩndĩ ya kwaria na ya gũkira. (Mat. 26:62-64) Rĩmwe nĩ aathuuraga kwaga kuuga ũndũ rĩrĩa andũ maria ndeto cia maheeni imwĩgiĩ. (Mat. 11:19) Na rĩrĩa athuura kwaria, ndaarumaga arĩa maamũnyariraga kana akamehĩtĩra. Ĩndĩ nĩ eegirĩrĩirie tondũ nĩ “eeneanire kũrĩ Ũrĩa ũtuanagĩra na njĩra ya ũthingu.” Jesu nĩ aamenyaga atĩ ũndũ ũrĩa wa bata nĩ atĩ Jehova nĩ ooĩ maũndũ marĩa aageragĩra. Aarĩ na ma atĩ Jehova nĩ aangĩeheririe wagi wa kĩhooto ihinda-inĩ rĩrĩa rĩagĩrĩire.
11. Tũngĩgirĩrĩria rũrĩmĩ rwitũ na njĩra ta irĩkũ? (Ningĩ rora mbica.)
11 No twĩgerekanie na Jesu na njĩra ya kũgirĩrĩria rũrĩmĩ rwitũ rĩrĩa twekwo ũndũ ũtarĩ wa kĩhooto. Maũndũ mamwe matarĩ ma kĩhooto no makorũo matarĩ maritũ mũno na kwoguo twage gũtindanĩra namo. O na no tũthuure gũkira nĩgetha tũtigathũkie maũndũ makĩria. (Koh. 3:7; Jak. 1:19, 20) No mahinda-inĩ mangĩ no tũbatare kwaria rĩrĩa tuona wagi wa kĩhooto kana rĩrĩa twabatara gũtetera wĩtĩkio witũ. (Atũm. 6:1, 2) Rĩrĩa twathuura kwaria, twagĩrĩirũo kwĩrutanĩria gwĩka ũguo tũhooreire na tũrĩ na gĩtĩo.—1 Pet. 3:15. b
Rĩrĩa twekwo ũndũ ũtarĩ wa kĩhooto, no twĩgerekanie na Jesu na njĩra ya gũthuura na ũũgĩ rĩrĩa tũkwaria na ciugo iria tũkũhũthĩra (Rora kĩbungo gĩa 11-12)
12. Twĩneanaga atĩa harĩ “Ũrĩa ũtuanagĩra na njĩra ya ũthingu”?
12 Ningĩ no twĩgerekanie na Jesu na njĩra ya kwĩneana harĩ “Ũrĩa ũtuanagĩra na njĩra ya ũthingu.” Rĩrĩa arĩa angĩ matũtuĩra ũrĩa gũtarĩ kana matwĩka maũndũ matarĩ ma kĩhooto, no tũkorũo na ma atĩ Jehova nĩ arona ũndũ ũcio. Kũririkana ũguo no gũtũteithie gũkirĩrĩria rĩrĩa twekwo ũndũ ũtarĩ wa kĩhooto, tondũ twĩ na ma atĩ Jehova nĩ ekũrũnga ũndũ ũcio. Gũtigĩra Jehova ũhoro ũcio no gũtũteithie gwĩthema kũiga marakara kana muku ngoro-inĩ citũ. Gũikara tũrakarĩte no gũtũme twĩke ũndũ ũtarĩ wa ũũgĩ, tũũrũo nĩ gĩkeno gitũ, na tũthũkie ũrata witũ hamwe na Jehova.—Thab. 37:8.
13. Nĩ kĩĩ kĩngĩtũteithia gũthiĩ na mbere gũkirĩrĩria wagi wa kĩhooto?
13 Ma nĩ atĩ, tũtingĩhota kũrũmĩrĩra kĩonereria kĩa Jesu na njĩra nginyanĩru. Rĩmwe no tuuge kana twĩke ũndũ tũrĩcoka kwĩrira. (Jak. 3:2) Na nĩ kũrĩ wagi wa kĩhooto ũngĩtũtiga na ruo rwa ngoro na irema ironeka, iria itangĩhona biũ mũtabarĩre-inĩ ũyũ wa maũndũ. Angĩkorũo nĩ ũragerera ũndũ ta ũcio, korũo na ma atĩ Jehova nĩ arataũkĩrũo nĩ ũndũ ũcio. O na Jesu no ataũkĩrũo nĩ ũrĩa ũraigua tondũ o nake nĩ eekirũo maũndũ matarĩ ma kĩhooto. (Ahib. 4:15, 16) Makĩria ma gũtũhe kĩonereria gĩkinyanĩru kĩa Jesu, Jehova ningĩ nĩ atũheete motaaro mangĩtũteithia kũhiũrania na wagi wa kĩhooto. Reke twarĩrĩrie mĩhari ĩĩrĩ ĩngĩtũteithia thĩinĩ wa ibuku rĩa Aroma.
‘TIGAGĨRAI MANGʼŨRĨ MWEKE’
14. ‘Gũtigĩra mangʼũrĩ mweke’ nĩ kuuga atĩa? (Aroma 12:19)
14 Thoma Aroma 12:19. Rĩrĩa mũtũmwo Paulo eerire Akristiano ‘matigagĩre mangʼũrĩ mweke-rĩ,’ hihi aaragĩrĩria ũhoro wa mangʼũrĩ ma ũ? Ũhoro ũrĩa ũthiũrũrũkĩirie ũronania nĩ mangʼũrĩ ma Jehova. Tũtigagĩra mangʼũrĩ ma Jehova mweke na njĩra ya kũreka Jehova arehe kĩhooto ihinda-inĩ rĩake na njĩra ĩrĩa we mwene ekuona yagĩrĩire. Rĩrĩa mũrũ wa Ithe witũ ũmwe wĩtagwo John eekirũo ũndũ ũtarĩ wa kĩhooto, aaugire ũũ: “Nĩ ndaabataraga kũgirĩrĩria marakara nĩguo ndikae kwĩrĩhĩria. Aroma 12:19 nĩ yandeithirie gweterera Jehova.”
15. Nĩkĩ gweterera Jehova arũnge maũndũ nĩguo ũndũ ũrĩa mwega makĩria?
15 Nĩ tũgunĩkaga rĩrĩa tweterera Jehova arũnge maũndũ. Tweka ũguo, nĩ twĩthemaga ruo na mĩtangĩko ĩrĩa yumanaga na kũgeria kũrũnga thĩna ũcio na ũũgĩ witũ. Jehova eranĩire atĩ nĩ arĩtũteithagia. Nĩ ta akoragwo agĩtwĩra ũũ: ‘Ndigĩra wagi ũcio wa kĩhooto na nĩ ngũrũnga maũndũ.’ Tũngĩkorũo na ma na ũrĩa Jehova eranĩire atĩ nĩ ‘akaarĩhanĩria,’ no tũtigane na ũhoro ũcio twĩ na ma atĩ nĩ ekũhiũrania naguo na njĩra ĩrĩa njega biũ. Ũndũ ũcio nĩguo wateithirie John, ũrĩa ũkũgwetetwo hau kabere. Aaugire: “Ingĩeterera Jehova, no ahiũranie na thĩna ũcio na njĩra njega kũngĩra.”
“TOORAGIA ŨŨRU NA NJĨRA YA GWĨKAGA WEGA”
16-17. Mahoya mangĩtũteithia atĩa ‘gũtooria ũũru na njĩra ya gwĩkaga wega’? (Aroma 12:21)
16 Thoma Aroma 12:21. Ningĩ Paulo nĩ eerire Akristiano ‘matooragie ũũru na njĩra ya gwĩkaga wega.’ Jesu aaugire ũũ Mahunjio-inĩ ma Kĩrĩma-inĩ: “Endagai thũ cianyu na mũhoyagĩre arĩa mamũnyariraga.” (Mat. 5:44) Na ũguo nĩguo we mwene eekire. Hihi nĩ ũrĩ wageria kũhũũra mbica ũrĩa Jesu aaiguire rĩrĩa aahũũrĩrĩirũo mĩcumarĩ mũtĩ-inĩ nĩ thigari cia Roma? Ma nĩ atĩ nĩ aakirĩrĩirie ruo rũnene, gũconorithio, na wagi wa kĩhooto na njĩra tũtangĩtaũkĩrũo biũ.
17 Jesu no aatũũririe mawoni mega o na thutha wa gwĩkwo maũndũ maingĩ matarĩ ma kĩhooto. Handũ ha gwĩtĩria thigari icio kĩrumi, aacihoeire ũũ: “Awa, mohere, nĩ gũkorũo matiramenya ũrĩa mareka.” (Luk. 23:34) Rĩrĩa twahoera arĩa maratũnyarira, nĩ tũrikagĩria marakara marĩa twĩ namo kũmerekera, na o na tũgacenjia mawoni maitũ megiĩ andũ acio matũtuurithĩtie.
18. Mahoya maateithirie atĩa Alberto na John kũhiũrania na wagi wa kĩhooto?
18 Mahoya nĩ maateithirie ariũ a Ithe witũ erĩ arĩa mekũgwetetwo na hau kabere kũhiũrania na wagi wa kĩhooto ũrĩa maacemanirie naguo. Alberto aaugire ũũ: “Nĩ ndaahoeire ariũ a Ithe witũ arĩa maanduĩrĩire ũrĩa gũtarĩ. Nĩ ndathaithire Jehova maita maigana ũna nĩguo andeithie kũniina marakara marĩa ndarĩ namo megiĩ ũndũ ũcio.” Ũndũ wa gwĩkĩra ngoro nĩ atĩ Alberto nĩ aambĩrĩirie gũtungatĩra Jehova rĩngĩ. Nake John aaugire: “Kaingĩ nĩ ndahoyagĩra mũrũ wa Ithe witũ ũrĩa wanduurithĩtie. Mahoya ta macio nĩ maandeithirie gũkorũo na mawoni mega kũmwerekera itekũmũtuĩra. Ningĩ mahoya macio nĩ maandeithagia gũkorũo na thayũ wa meciria.”
19. Nĩ atĩa tũbatiĩ gwĩka o nginya rĩrĩa mũthia wa mũtabarĩre ũyũ ũgaakinya? (1 Petero 3:8, 9)
19 Tũtiũĩ nĩ maũndũ marĩkũ matarĩ ma kĩhooto tũgũcemania namo mũthia wa mũtabarĩre ũyũ ũtanakinya. Gũtekũmakania ũndũ o wothe tũngĩcemania naguo, rekei tũtikanatige kũhoya ũteithio wa Jehova. Ningĩ nĩ wega twĩgerekanagie na ũrĩa Jesu aahiũranagia na wagi wa kĩhooto, na tũthiĩ na mbere kũhũthĩra motaaro ma Bibilia. Tweka ũguo, no tũkorũo na ma atĩ Jehova nĩ arĩtũrathimaga.—Thoma 1 Petero 3:8, 9.
RWĨMBO NA. 38 Nĩ Arĩkũheaga Hinya
a Thĩinĩ wa mũrango wa 2 na wa 3 marũa-inĩ ma mbere ma mũtũmwo Petero, nĩ aarĩrĩirie ũhoro wĩgiĩ ũrĩa Akristiano a karine ya mbere meekagwo maũndũ matarĩ ma kĩhooto nĩ athani ao kana athuri ao arĩa mataarĩ etĩkia.—1 Pet. 2:18-20; 3:1-6, 8, 9.
b Wĩrorere video ya Ũrĩa Wendo Ũrehaga Thayũ wa Ma, thĩinĩ wa jw.org/ki.
