1. Gũkua ngoro kũngĩtũhutia atĩa?

O MŨTHENYA nĩ tũcemanagia na mathĩna, na nĩ twĩkaga ũrĩa wothe tũngĩhota nĩguo tũhiũranie namo. Ti ũndũ mũhũthũ kũhiũrania na mathĩna rĩrĩa tũkuĩte ngoro. Kwoguo nĩ twagĩrĩirũo kũririkanaga atĩ gũkua ngoro no gũtũme twage ũmĩrĩru, twĩigue tũtarĩ kĩene, na twage gĩkeno. Thimo 24:10 yugaga: “Ũngĩkua ngoro hĩndĩ ya thĩna, hinya waku ũgũkorũo ũrĩ mũnini.” (Kohoro ka magũrũ-inĩ.) Kwoguo gũkua ngoro no gũtũme tũũrũo nĩ hinya ũrĩa tũrabatara wa kũhiũrania na mathĩna ma ũtũũro.

2. Nĩ maũndũ ta marĩkũ mangĩtũũraga ngoro, na tũkwarĩrĩria maũndũ marĩkũ gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ?

² Nĩ kũrĩ maũndũ maingĩ mangĩtũũraga ngoro. Maũndũ macio nĩ ta mahĩtia maitũ, kũremwo nĩ kũhingia maũndũ mamwe, kana mũrimũ. Ningĩ no tũkue ngoro nĩ ũndũ wa kwaga kũheo mweke twĩriragĩria ũtungata-inĩ wa Jehova kana nĩ ũndũ wa kũhunjia kũndũ andũ matarathikĩrĩria ũhoro ũrĩa mwega. Gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ tũkwarĩrĩria maũndũ mamwe tũngĩka rĩrĩa twaigua tũkuĩte ngoro.

3. Nĩ kĩĩ kĩngĩtũteithia gũkorũo na mawoni marĩa magĩrĩire megiĩ mahĩtia maitũ?

³ No ũkorũo ũrĩ ũndũ mũhũthũ kwĩigua tũtarĩ kĩene tũngĩciria mũno ũhoro wĩgiĩ mahĩtia na mawathe maitũ. Ũndũ ũcio no ũtũme twĩcirie atĩ Jehova ndakaareka tũingĩre thĩinĩ wa thĩ njerũ nĩ ũndũ wa mahĩtia maitũ. Gũkorũo na mwerekera ta ũcio nĩ ũgwati. Twagĩrĩirũo kũigua atĩa igũrũ rĩgiĩ mahĩtia maitũ? Bibilia yugaga atĩ andũ othe “nĩ mehĩtie” o tiga Jesu Kristo. (Rom. 3:23) No Jehova ndaroraga o mahĩtia maitũ kana akerĩgĩrĩra tũkorũo tũrĩ akinyanĩru. Handũ ha ũguo, nĩ Ithe  witũ ũtwendete na akoragwo ehaarĩirie gũtũteithia. Ningĩ nĩ arĩ wetereri. Nĩ onaga ũrĩa twĩrutanagĩria nĩguo tũrũe na mawathe maitũ na tũtige kwĩigua tũtarĩ kĩene, na nĩ akoragwo ehaarĩirie gũtũteithia.​—Rom. 7:18, 19.

4-5. O ta ũrĩa 1 Johana 3:19, 20 yonanagia-rĩ, nĩ kĩĩ gĩateithirie aarĩ a Ithe witũ erĩ kwaga gũtoorio nĩ gũkua ngoro?

⁴ Ta wĩcirie ũhoro wa Deborah na Maria. * Deborah arĩ mũnyinyi nĩ eekagwo maũndũ na njĩra ĩtarĩ ya wendo na ũndũ ũcio ũgatũma aigue anyararĩtwo. O na angĩekire wega ndaacokagĩrio ngatho. Ũndũ ũcio nĩ watũmire ambĩrĩrie kwĩyona na njĩra ĩrĩa ĩtagĩrĩire. Angĩekire tũmahĩtia tũnini aaiguaga ta gũtarĩ ũndũ mwega angĩka. O na Maria aarĩ na thĩna ta ũcio. Andũ a famĩlĩ yao nĩ maamũconorithagia. Ũndũ ũcio watũmire eyagĩre kĩene. O na eruta ũhoro wa ma oonaga ta atagĩrĩire gũtuĩka Mũira wa Jehova.

⁵ O na kũrĩ ũguo, aarĩ a Ithe witũ acio erĩ nĩ maathiire na mbere gũtungatĩra Jehova. Nĩ kĩĩ kĩamateithirie? Ũndũ ũmwe meekire nĩ gũikĩria Jehova mũrigo wao na njĩra ya kũhoya kuuma ngoro. (Thab. 55:22) Nĩ maamenyire atĩ Ithe witũ wa igũrũ ũtwendete nĩ ataũkagĩrũo atĩ maũndũ marĩa twanahĩtũkĩra ũtũũro-inĩ witũ no matũme tũkorũo na mawoni matarĩ mega kwĩyerekera. Ningĩ nĩ onaga ngumo njega thĩinĩ witũ, iria no kũhoteke o na ithuĩ ene tũticionaga.​—Thoma 1 Johana 3:19, 20.

6. Mũndũ angĩigua atĩa angĩcokerera mũtugo mũũru arerutanĩria gũtiga?

⁶ Mũndũ ũrerutanĩria gũtigana na mũtugo mũna mũũru, no ekore acokerete mũtugo ũcio na aigue akuĩte ngoro mũno. Hatarĩ nganja rĩrĩa tweka ũndũ ũtarĩ mwega nĩ tũiguaga ũũru mũno. (2 Kor. 7:10) No tũtiagĩrĩirũo kũigua ũũru gũkĩria njano, nginya twambĩrĩrie kwĩĩra atĩ tũrĩ andũ matarĩ kĩene na Jehova ndangĩtuohera. Gũkorũo na mawoni ta macio gũtiagĩrĩire na no gũtũme tũtige gũtungatĩra Jehova. Ririkanaga ũrĩa Thimo 24:10 yugaga, atĩ rĩrĩa tũkuĩte ngoro hinya witũ ũkoragwo ũrĩ mũnini. Handũ ha ũguo, twagĩrĩirũo ‘kũrũnga maũndũ’ hamwe na Jehova na tũmũhoe atuohere. (Isa. 1:18) Jehova angĩona nĩ wĩrirĩte biũ nĩ egũkuohera. Makĩria ma ũguo, nĩ wagĩrĩirũo kũhoya athuri a kĩũngano ũteithio. Marĩ na wetereri nĩ megũgũteithia ũcokererie kĩĩroho.​—Jak. 5:14, 15.

7. Nĩkĩ tũtiagĩrĩirũo gũkua ngoro angĩkorũo nĩ tũrerutanĩria gwĩka ũndũ ũrĩa wagĩrĩire?

⁷ Mũthuri ũmwe wa kĩũngano bũrũri-inĩ wa Faranja wĩtagwo Jean-Luc akĩaria na mũndũ ũrerutanĩria gũtiga mũtugo mũna ũtarĩ mwega amwĩraga ũũ: “Mũndũ ũrĩa mũthingu  maitho-inĩ ma Jehova ti ũrĩa ũtahĩtagia no nĩ ũrĩa wĩriraga ahĩtia na akerutanĩria gũcenjia.” (Rom. 7:21-25) Kwoguo ndũkeiguage ũrĩ mũndũ ũtarĩ kĩene angĩkorũo nĩ ũrerutanĩria gũtooria mũtugo mũna mũũru. Ririkanaga atĩ gũtirĩ o na ũmwe witũ mũkinyanĩru maitho-inĩ ma Ngai. Ithuothe nĩ tũbataraga ũtugi mũnene wa Ngai ũrĩa atũheaga kũgerera ũkũũri.​—Ef. 1:7; 1 Joh. 4:10.

8. Nĩ a tũngĩhoya ũteithio rĩrĩa twaigua tũkuĩte ngoro?

⁸ Aarĩ na ariũ a Ithe witũ kĩũngano-inĩ no matwĩkĩre ngoro! No matũthikĩrĩrie rĩrĩa tũrabatara mũndũ wa kwaria nake na matwĩre ciugo cia gũtũũmĩrĩria. (Thim. 12:25; 1 Thes. 5:14) Mwarĩ wa Ithe witũ wĩtagwo Joy kuuma Nigeria ũrĩa wahiũranagia na gũkua ngoro ooigire ũũ: “Ndiũĩ kũrĩa ingĩrĩ tiga nĩ aarĩ na ariũ a Ithe witũ. Nĩ nyonaga Jehova nĩ acokagia mahoya makwa kũgerera harĩ aarĩ na ariũ a Ithe witũ. O na nĩ ndĩĩrutĩte kuuma harĩ o, ũrĩa ingĩũmĩrĩria andũ arĩa makuĩte ngoro.” No nĩ twagĩrĩirũo kũririkana atĩ ti hĩndĩ ciothe aarĩ na ariũ a Ithe witũ mangĩmenya rĩrĩa tũrabatara gwĩkĩrũo ngoro. Kwoguo no tũbatare kuoya ikinya rĩa mbere rĩa gũthiĩ harĩ mũrũ kana mwarĩ wa Ithe witũ mũgimaru kĩĩroho nĩguo tũmũhoe ũteithio.

9. Thaburi 41:3 na 94:19 ĩtwĩkĩraga ngoro atĩa?

⁹ Hoyaga Jehova ũteithio. Rĩrĩa tũrĩ na mũrimũ, makĩria mũrimũ wa ihinda iraihu no ũkorũo ũrĩ ũndũ mũritũ gũkorũo na mawoni marĩa magĩrĩire. O na gũtuĩka Jehova ndatũhonagia na njĩra ya kĩama ihinda-inĩ rĩrĩ, nĩ atũũmagĩrĩria na no atũhe hinya ũrĩa tũrabatara gũkirĩrĩria. (Thoma Thaburi 41:3; 94:19.) Kwa ngerekano, no ahũthĩre mũrũ kana mwarĩ wa Ithe witũ gũka gũtũteithia kũruta mawĩra ma mũciĩ kana gũthiĩ kũgũra indo. No ahũthĩre ariũ a Ithe witũ nĩguo moke mahoe hamwe na ithuĩ. Ningĩ no atũteithie kũririkana maũndũ ma gũtũũmĩrĩria marĩa twĩrutĩte Kiugo-inĩ gĩake, ta kĩĩrĩgĩrĩro kĩa magegania kĩgiĩ ũtũũro thĩinĩ wa thĩ njerũ rĩrĩa tũtakarwaraga kana gũkorũo na ruo.​—Rom. 15:4.

10. Nĩ kĩĩ gĩateithirie Isang kwaga gũthiĩ na mbere gũkua ngoro thutha wa kũgĩa na aksidenti?

¹⁰ Isang ũrĩa ũikaraga bũrũri-inĩ wa Nigeria, nĩ aagĩire na aksidenti ĩrĩa yatũmire aremwo nĩ gwĩtwara. Ndagĩtarĩ aamwĩrire atĩ gũtirĩ hĩndĩ akaahota gwĩtwara. Isang ooigire ũũ: “Nĩ ndaahehenjekire mũno na ngĩigua nguĩte ngoro.” No hihi aatũũrire o akuĩte ngoro? Aca. Nĩ kĩĩ kĩamũteithirie? Ooigire ũũ: “Tũrĩ na mũtumia wakwa tũtiatigire kũhoya Jehova na kwĩruta Kiugo gĩake. Ningĩ nĩ twatuĩte itua rĩa gũcokia ngatho nĩ ũndũ wa irathimo iria Ngai atũheete, o hamwe na kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũgaatũũra thĩinĩ wa thĩ njerũ.”

11. Cindy aagĩire na gĩkeno atĩa o na arĩ mũrwaru?

¹¹ Cindy ũrĩa ũikaraga Mexico, nĩ aamenyekire atĩ aarĩ na mũrimũ mũũru mũno. Hihi aahiũranirie na ũndũ ũcio atĩa? Rĩrĩa aarigitagwo nĩ aatuire itua rĩa kũhunjagia o mũthenya. Aandĩkire ũũ: “Gwĩka ũguo nĩ kwandeithirie gwĩciria andũ arĩa angĩ handũ ha gwĩciria atĩ nĩ ndathĩnjĩtwo, ndaarĩ na ruo, kana ndaarĩ mũrwaru mũno. Ũrĩa ndekaga nĩ atĩ tũkĩaria na mandagĩtarĩ nĩ ndamoragia ũhoro wĩgiĩ famĩlĩ ciao. Thutha ũcio nĩ ndamoragia kĩrĩa gĩatũmire mathuure kũruta wĩra mũritũ ũguo. Na njĩra ĩyo, nĩ ndahotaga kũmenya nĩ maũndũ marĩkũ mangĩahutirie ngoro ciao. Amwe ao nĩ manjĩraga atĩ nĩ hinya mũno harĩ arwaru kũmoria ũrĩa marathiĩ na mbere. Na aingĩ nĩ maanjokagĩria ngatho nĩ ũndũ wa kuona atĩ nĩ ndĩramarũmbũiya. Amwe ao o na nĩ maaheaga namba ciao cia thimũ. Kwoguo ihinda-inĩ rĩu iritũ, nĩ  ndagegire kuona ũrĩa Jehova aaheire gĩkeno kĩingĩ ngoro-inĩ.”​—Thim. 15:15.

12-13. Andũ amwe arwaru mahotete atĩa gũthiĩ na mbere kũhunjia, na makoretwo na moimĩrĩro marĩkũ?

¹² Andũ arwaru no maigue makuĩte ngoro nĩ ũndũ wa kuona ta matarahingia maũndũ maingĩ ũtungata-inĩ. Ĩndĩ aingĩ ao nĩ methaga njĩra cia kũhunjia. Mwarĩ wa Ithe witũ wĩtagwo Laurel kuuma bũrũri wa Amerika (US) aaikarire macini-inĩ ya kũmũteithia kũhuhia kwa ihinda rĩa mĩaka 37. Ningĩ nĩ aarĩ na mũrimũ wa kansa, na agathĩnjwo maita maigana ũna, na aarĩ na mũrimũ wa ngothi. No o na akĩgeragĩra maũndũ maritũ ũguo, no aathiire na mbere kũhunjia. Nĩ aahunjagĩria mandagĩtarĩ na andũ angĩ arĩa mookaga kũmũrigitĩra mũciĩ. Moimĩrĩro maarĩ marĩkũ? Nĩ aateithirie andũ ta 17 kũmenya ũhoro wa ma! *

¹³ Mũthuri wa kĩũngano wĩtagwo Richard kuuma bũrũri-inĩ wa Faranja nĩ agwetete maũndũ mangĩteithia arĩa matangĩhota kuuma mũciĩ kana arĩa maikaraga mĩciĩ ya kũrũmbũiya andũ akũrũ. Ooigire ũũ: “Ingĩra andũ ta acio maigage mabuku maitũ handũ andũ mangĩmona. Rĩrĩa andũ mona mabuku macio nĩ moragia ciũria na ũndũ ũcio ũgatũma ndeereti yambĩrĩrie. Ũndũ ũcio no wĩkĩre ngoro aarĩ na ariũ a Ithe witũ arĩa matangĩhota kũhunjia nyũmba kwa nyũmba.” Arĩa matangĩhota kuuma mũciĩ ningĩ no mahunjie na njĩra ya kwandĩka marũa kana na thimũ.

14. Mũthamaki Daudi aaigire kĩonereria kĩrĩkũ kĩega?

¹⁴ No twage kũheo mweke mũna wa ũtungata kĩũngano-inĩ kana thĩinĩ wa mũthiũrũrũko, nĩ ũndũ wa mĩaka ĩrĩa tũrĩ nayo, ũgima witũ wa mwĩrĩ, kana itũmi ingĩ. Hĩndĩ ta ĩyo no twĩrute kuuma kũrĩ kĩonereria kĩa Mũthamaki Daudi. Rĩrĩa eerirũo atĩ tiwe Ngai aathuurĩte gwaka hekarũ, o na gũtuĩka nĩ eeriragĩria mũno kũruta wĩra ũcio, nĩ aanyitire mbaru biũ mũndũ ũrĩa Ngai aathuurĩte arute wĩra ũcio. O na nĩ aaheanire indo nyingĩ cia kũruta wĩra ũcio. Na githĩ kĩu ti kĩonereria kĩega mũno tũngĩĩgerekania nakĩo!​—2 Sam. 7:12, 13; 1 Maũ. 29:1, 3-5.

15. Hugues aahiũranirie atĩa na gũkua ngoro?

¹⁵ Mũrũ wa Ithe witũ wĩtagwo Hugues kuuma Faranja, nĩ aatigire gũtungata arĩ mũthuri wa kĩũngano nĩ ũndũ wa mathĩna ma mwĩrĩ na o na ndangĩahotire kũruta tũmawĩra tũnini gwake mũciĩ. Aandĩkire ũũ: “Kĩambĩrĩria-inĩ, ndaiguaga itarĩ kĩene na nguĩte ngoro mũno. No thutha wa ihinda nĩ ndonire arĩ wega gwĩtĩkĩra ũrĩa maũndũ makwa mahaana, na ngĩambĩrĩria gũkenera gũtungatĩra Jehova o na  itekũhota kũhingia maũndũ maingĩ. Nĩ nduĩte itua rĩa kwaga gũkua ngoro. Nduĩte itua rĩa gũthiĩ na mbere o ta Gideoni na arũme ake magana matatũ arĩa maathiire na mbere kũrũa o na marĩ anogu.”​—Atiir. 8:4.

16. Nĩ ũndũ ũrĩkũ tũngĩĩruta kuumana na kĩonereria kĩa araika?

¹⁶ Araika arĩa ehokeku nĩ matũigĩire kĩonereria kĩega. Hĩndĩ ya wathani wa Mũthamaki Ahabu, Jehova nĩ eerire araika ake marute mawoni megiĩ ũrĩa mũthamaki ũcio mwaganu angĩahenereirio. Araika amwe nĩ maaheanire mawoni mao. No Ngai aarũmĩrĩire mawoni ma mũraika ũmwe na akiuga atĩ nĩ mangĩagacĩrire. (1 Ath. 22:19-22) Hihi araika acio angĩ nĩ maakuire ngoro magĩĩciria atĩ kaba matangĩrutire mawoni mao? Matiekire ũguo. Araika nĩ enyihia na mendaga rũgooco ruothe rũcokerere Jehova.​—Atiir. 13:16-18; Kũg. 19:10.

17. Twagĩrĩirũo gwĩka atĩa tũngĩigua tũkuĩte ngoro nĩ ũndũ wa kwaga kũheo mĩeke mĩna ya ũtungata?

¹⁷ Ririkanaga gĩtĩo kĩnene kĩrĩa tuonetio gĩa gwĩtanio na rĩĩtwa rĩa Ngai na kũhunjia Ũthamaki wake. No tũheo mweke mũna wa ũtungata kana tũũrũo nĩguo, no mĩeke ta ĩyo tiyo ĩtũmaga tũkorũo tũrĩ a bata maitho-inĩ ma Ngai. No rĩrĩa twakorũo na wĩnyihia nĩ tũkoragwo tũrĩ a bata harĩ Jehova na harĩ aarĩ na ariũ a Ithe witũ. Kwoguo hoya Jehova agũteithie gũikara ũrĩ mwĩnyihia. Wĩcũranie ũhoro wa andũ aingĩ arĩa magwetetwo Bibilia-inĩ arĩa maigĩte kĩonereria kĩega gĩa gũkorũo marĩ enyihia. Wĩrutagĩre ũrĩa wothe ũngĩhota gũtungatĩra aarĩ na ariũ a Ithe witũ.​—Thab. 138:6; 1 Pet. 5:5.

18-19. Nĩ kĩĩ kĩngĩgũteithia gũkenera ũtungata o na angĩkorũo ndũrona moimĩrĩro mega?

¹⁸ Hihi wanekora ũkuĩte ngoro tondũ gĩcigo kĩrĩa mũhunjagia gĩtikoragwo na moimĩrĩro mega kana tondũ mũtikoraga andũ aingĩ mĩciĩ? Hĩndĩ ta ĩyo-rĩ, nĩ kĩĩ kĩngĩtũteithia gũtũũria kana kuongerera gĩkeno gitũ? Maũndũ mamwe nĩ magwetetwo thĩinĩ wa gathandũkũ karĩ na kĩongo, “ Maũndũ Mangĩgũteithia Gũkenera Ũtungata.” Ningĩ nĩ ũndũ wa bata gũkorũo na mawoni marĩa magĩrĩire kwerekera ũtungata. Hihi ũguo nĩ kuuga atĩa?

¹⁹ Ririkanaga atĩ muoroto witũ mũnene wa kũhunjia nĩ kũmenyithania rĩĩtwa rĩa Ngai na Ũthamaki wake. Jesu ooigire atĩ no andũ anini mangĩkarũmĩrĩra njĩra ya muoyo. (Mat. 7:13, 14) Rĩrĩa tũrĩ ũtungata-inĩ nĩ tũkoragwo  na mweke wa mwanya wa kũrutithania wĩra na Jehova, Jesu, na araika. (Mat. 28:19, 20; 1 Kor. 3:9; Kũg. 14:6, 7) Jehova agucagĩrĩria andũ arĩa marenda kũmũtungatĩra. (Joh. 6:44) Kwoguo mũndũ angĩaga gũthikĩrĩria ndũmĩrĩri itũ ihinda-inĩ rĩrĩ, no kũhoteke nĩ agaathikĩrĩria hĩndĩ ĩyo ĩngĩ.

20. Jeremia 20:8, 9 ĩngĩtũteithia atĩa kwaga gũkua ngoro?

²⁰ No twĩrute maũndũ maingĩ kuumana na mũnabii Jeremia. Andũ arĩa eerĩtwo akahunjĩrie matiamũthikagĩrĩria. Nĩ maamũrumaga na makamũthekerera “mũthenya wothe.” (Thoma Jeremia 20:8, 9.) Hĩndĩ ĩmwe nĩ aaiguĩte akuĩte ngoro mũno nginya agĩĩciria gũtiga kũhunjia. No ndaatigire. Nĩkĩ? “Kiugo kĩa Jehova” gĩatariĩ ta mwaki thĩinĩ wa Jeremia na ndangĩahotire gũkĩhingĩrĩria! Na ũguo nĩguo gũthiaga harĩ ithuĩ rĩrĩa tweruta Kiugo kĩa Ngai na kĩyo. Ũcio nĩ ũndũ ũngĩ wagĩrĩirũo gũtũma tũthomage Bibilia o mũthenya, na tũgecũrania ũhoro wayo. Tweka ũguo, gĩkeno gitũ nĩ kĩrĩthiaga na mbere kuongerereka na no tũkorũo na moimĩrĩro mega ũtungata-inĩ.​—Jer. 15:16.

21. Nĩ kĩĩ kĩngĩtũteithia gũtooria gũkua ngoro?

²¹ Deborah ũrĩa ũkũgwetetwo na hau rũgongo ooigire ũũ: “Gũkua ngoro nĩ itharaita rĩmwe rĩrĩ hinya Shaitani ahũthagĩra gũtwerekera.” No Jehova Ngai arĩ hinya mũnene mũno gũkĩra Shaitani na matharaita make mothe. Kwoguo rĩrĩa waigua ũkuĩte ngoro nĩ ũndũ wa ũndũ o wothe thaitha Jehova ũmwĩre agũteithie. Nĩ arĩgũteithagia kũhiũrania na mahĩtia na mawathe maku. Nĩ arĩgũteithagia rĩrĩa ũrĩ mũrwaru. Nĩ arĩgũteithagia gũkorũo na mawoni marĩa magĩrĩire megiĩ mĩeke ya ũtungata. Na nĩ arĩgũteithagia gũkorũo na mawoni marĩa magĩrĩire megiĩ ũtungata waku. Makĩria ma ũguo, itũrũragĩra Ithe witũ wa igũrũ maũndũ marĩa maratũma ũtangĩke. No ũtoorie gũkua ngoro ũrĩ na ũteithio wake.