Ciũria Kuuma Kũrĩ Athomi
Kũnyitithanio gwa tũthanju twĩrĩ tũrĩa tũgwetetwo thĩinĩ wa Ezekieli 37 kũrũgamĩrĩire kĩĩ?
Jehova aaheire Ezekieli ndũmĩrĩri yonanagia atĩ rũrĩrĩ rwa Isiraeli nĩ rũngĩagĩire na ũrũmwe thutha wa gũcoka Bũrũri wa Kĩĩranĩro. Ningĩ ndũmĩrĩri ĩyo no yonanagia ũrũmwe ũrĩa andũ a Ngai magĩte naguo matukũ-inĩ maya ma mũico.
Jehova eerire mũnabii Ezekieli aandĩke tũthanju twĩrĩ. Aagĩrĩirũo kwandĩka kamwe ũũ: “Gaka nĩko ka Juda, o na ga ciana cia Isiraeli iria irĩ thiritũ nake,” nako kau kangĩ aandĩke, “Gaka nako nĩ ka Jusufu, na nĩ gathanju ka Efiraimu, o na ka andũ othe a mĩhĩrĩga ya Isiraeli arĩa me thiritũ nake.” Tũthanju tũu twerĩ tũngĩatuĩkire “rũthanju rũmwe” guoko-inĩ kwa Ezekieli.—Ezek. 37:15-17.
Gũcok. 33:13, 17; 1 Ath. 11:26) Mũhĩrĩga ũcio woimanĩte na Efiraimu, mũriũ wa Jusufu. (Ndar. 1:32, 33) Jusufu aagĩte na kĩrathimo kĩa mwanya kuuma kũrĩ ithe, Jakubu. Nĩkĩo gathanju karĩa karũgamĩrĩire mĩhĩrĩga ĩrĩa ikũmi ya Isiraeli, getĩtwo “gathanju ka Efiraimu.” Ezekieli akĩandĩka ũrathi wĩgiĩ tũthanju tũu, ihinda nĩ rĩahĩtũkĩte kuuma mĩhĩrĩga ĩrĩa ikũmi ya Isiraeli yatwarũo ithamĩrio-inĩ nĩ Aashuri mwaka wa 740 Mbere ya Kristo. (2 Ath. 17:6) Kwoguo hĩndĩ ĩyo Aisiraeli aingĩ maaikaraga matũũra marĩa maathagwo nĩ Babuloni, ĩrĩa yacokete handũ-inĩ ha Aashuri.
Kiugo “Efiraimu” kĩrũgamĩrĩire kĩĩ? Jeroboamu nĩwe warĩ mũthamaki wa mbere wa mĩhĩrĩga ĩrĩa ikũmi ya Isiraeli, na oimĩte mũhĩrĩga wa Efiraimu, ũrĩa warũgamagĩrĩra mĩhĩrĩga ĩyo. (Mwaka wa 607 M.K, mũhĩrĩga wa Juda na wa Benjamini na hihi arĩa matigarĩte a mĩhĩrĩga ĩrĩa ikũmi ya Isiraeli nĩ maatwarirũo ithamĩrio-inĩ Babuloni. Athamaki arĩa maathaga mĩhĩrĩga ĩyo ĩĩrĩ maarĩ a mũhĩrĩga wa Juda, na tondũ hekarũ yarĩ Jerusalemu, athĩnjĩri Ngai nĩkuo maatungataga. (2 Maũ. 11:13, 14; 34:30) Nĩkĩo mĩhĩrĩga ĩyo ĩĩrĩ ĩrũgamĩrĩirũo nĩ ‘gathanju ka Juda.’
Nĩ rĩ tũthanju tũu twĩrĩ twa mũhaano twanyitithanirio? Nĩ rĩrĩa Aisiraeli maacokire Jerusalemu gwaka hekarũ rĩngĩ mwaka wa 537 M.K. Andũ kuuma mĩhĩrĩga ĩrĩa ĩĩrĩ na ĩrĩa ĩngĩ ikũmi ya Isiraeli nĩ maacokire kuuma ithamĩrio-inĩ marĩ hamwe. Kuuma hĩndĩ ĩyo Aisiraeli magĩtuĩka rũrĩrĩ rũmwe rĩngĩ. (Ezek. 37:21, 22) Maathathayagia Jehova marĩ na ũrũmwe. Ũndũ ũcio ningĩ nĩ warathĩtwo nĩ mũnabii Isaia na Jeremia.—Isa. 11:12, 13; Jer. 31:1, 6, 31.
Nĩ ũndũ ũrĩkũ wa bata wĩgiĩ ũthathaiya mũtheru ũronanio nĩ ũrathi ũcio? Nĩ atĩ Jehova nĩ agatũma athathaiya ake ‘magĩe na ũrũmwe.’ (Ezek. 37:18, 19) Hihi ũndũ ũcio nĩ ũhingĩte mahinda-inĩ maya? Ĩĩ. Ũrathi ũcio wambĩrĩirie kũhinga mwaka wa 1919 rĩrĩa andũ a Ngai maagĩire na ũrũmwe. Igeria rĩa Shaitani rĩa kũmagayũkania nĩ rĩaringire ihiga.
Mahinda-inĩ macio, ndungata nyingĩ cia Jehova ciarĩ na kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũtuĩka athamaki na athĩnjĩri-Ngai hamwe na Jesu kũrĩa igũrũ. (Kũg. 20:6) Na njĩra ya mũhaano maarĩ gathanju ka Juda. No o ũrĩa mahinda maathiaga, andũ angĩ aingĩ arĩa maarĩ na kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũtũũra gũkũ thĩ makĩambĩrĩria kũnyitanĩra na Ayahudi acio a kĩĩroho. (Zek. 8:23) Maahanaga ta gathanju ka Jusufu na matiarĩ na kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũgaathana hamwe na Kristo.
Mahinda-inĩ maya ikundi icio cierĩ itungatagĩra Jehova irĩ na ũrũmwe rungu rwa mũthamaki ũmwe, nĩwe Jesu Kristo, ũrĩa ũgwetetwo arĩ “Daudi ndungata yakwa.” (Ezek. 37:24, 25) Jesu aahoire atĩ arũmĩrĩri ake othe mangĩgakorũo ‘marĩ kĩndũ kĩmwe, o ta ũrĩa we na Ithe makoragwo marĩ na ũiguano.’ * (Joh. 17:20, 21) Ningĩ, Jesu nĩ oigire atĩ karũũru kanini ka Akristiano aitĩrĩrie maguta na arĩa a “ng’ondu ingĩ” nĩ mangĩgatuĩka “rũũru rũmwe.” Othe mangĩgakorũo rungu rwa “mũrĩithi ũmwe.” (Joh. 10:16) Ciugo icio cia Jesu ironania ũrũmwe ũrĩa ũkoragwo na andũ a Jehova mahinda-inĩ maya, gũtekũmakania kĩĩrĩgĩrĩro kĩrĩa makoragwo nakĩo kĩa mahinda mokĩte.
^ kĩb. 6 Ta rora wone ũrĩa Jesu aagwetire ngerekano iria ikoragwo irĩ gĩcunjĩ gĩa kĩmenyithia gĩa gũkorũo kuo gwake. Aambire akĩaria ũhoro wa gakundi kanini ka ariũ a Ithe witũ aitĩrĩrie maguta arĩa mangĩgaatongoragia, na nĩo “ngombo ĩrĩa njĩhokeku na njũgĩ.” (Mat. 24:45-47) Agĩcoka akĩheana ngerekano ciahutagia arĩa othe makoragwo na kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũthiĩ igũrũ. (Mat. 25:1-30) Aarĩkĩrĩirie na kwaria ũhoro wa arĩa makoragwo na kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũgatũũra thĩ, arĩa mangĩgaateithĩrĩria ariũ a Ithe na Kristo. (Mat. 25:31-46) O ũndũ ũmwe na ũcio, mahinda-inĩ maya, kũhinga kwa ũrathi wa Ezekieli kuonanagia ũrĩa kũngĩkamba kũhaanĩka harĩ arĩa makoragwo na kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũthiĩ igũrũ. O na gũtuĩka ti hingo ciothe mĩhĩrĩga ĩrĩa ikũmi ya Isiraeli ĩrũgamagĩrĩra arĩa makoragwo na kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũgatũũra thĩ, ũrũmwe ũrĩa ũtaarĩirio ũrathi-inĩ ũcio ũtũririkanagia ũrũmwe ũrĩa ũkoragwo gatagatĩ ka arĩa makoragwo na kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũgatũũra thĩ na arĩa magathiĩ igũrũ.