1. Nĩ ũndũ wa kwaga gũkinyanĩra-rĩ, ndungata imwe cia Ngai ciguaga atĩa?

“KAĨ NDĨ na thĩna-ĩ!” (Rom. 7:24) Ndungata nyingĩ njĩhokeku cia Ngai cianoiga ciugo icio ciagwetirũo nĩ mũtũmwo Paulo. Ithuothe tũnyamarĩkaga nĩ ũndũ wa mehia marĩa twagaire, na nĩ tũiguaga ũũru rĩrĩa ciĩko citũ ciaga kuonania wendi witũ wa kwenda gũkenia Jehova. Rĩrĩa Akristiano amwe meka rĩhia iritũ, nĩ monaga ta Ngai atangĩmohera.

2. (a) Nĩ na njĩra ĩrĩkũ Thaburi 34:22 yonanagia atĩ ndungata cia Jehova itiagĩrĩirũo kũigua iritũhĩirũo nĩ mahĩtia ma cio? (b) Gĩcunjĩ gĩkĩ gĩkwarĩrĩria ũndũ ũrĩkũ? (Rora gathandũkũ “ Nĩ Maũndũ Tũngĩĩruta Kana nĩ Kĩĩruru kĩa Ũndũ Mũna?”)

² O na kũrĩ ũguo, Maandĩko matwĩraga atĩ arĩa methaga mwĩgitio harĩ Jehova matiagĩrĩirũo kũigua maritũhĩirũo nĩ mahĩtia mao. (Thoma Thaburi 34:22.) Gwetha mwĩgitio harĩ Jehova kũhutĩtie maũndũ marĩkũ? Nĩ makinya marĩkũ arĩ o mũhaka tuoe nĩguo Jehova atũiguĩre tha na atuohere? Rekei tuone macokio ma ciũria icio na njĩra ya gũthuthuria mũbango wa matũũra ma kũũrĩra ma Isiraeli ya tene. Ũhoro wa ma nĩ atĩ, mũbango ũcio wambĩrĩirie rungu rwa Kĩrĩkanĩro kĩa Watho kĩrĩa gĩathirire Pentekoste 33 thutha wa Kristo. O na kũrĩ ũguo, nĩ wega kũririkana  atĩ Watho ũcio woimĩte kũrĩ Jehova. Nĩ ũndũ ũcio, kuumana na mũbango wa matũũra ma kũũrĩra, nĩ twĩrutaga ũrĩa Jehova onaga mehia, ehia, na kwĩrira. Rekei twambe tuone muoroto wa matũũra ma kũũrĩra na ũrĩa maahũthagĩrũo.

3. Aisiraeli meekaga atĩa mũndũ angĩoraganire akĩendaga?

³ Jehova nĩ oyaga na ũritũ maũndũ mothe megiĩ ũũragani thĩinĩ wa Isiraeli ya tene. Andũ arĩa mooragaga arĩa angĩ makĩendaga nĩ moragagwo nĩ mũndũrũme wa hakuhĩ wa famĩlĩ ya ũrĩa woragwo, na eetagwo “mwĩrĩhĩria wa thakame.” (Ndar. 35:19) Gĩĩko kĩu kĩahorohagia thakame ya mũndũ ũcio woragĩtwo atarĩ na mahĩtia. Itua rĩu rĩa na ihenya thĩinĩ wa Bũrũri wa Kĩĩranĩro rĩagitagĩra bũrũri ũcio ndũgakorũo ũrĩ na thahu, tondũ Jehova nĩ aathanĩte ũũ: “Ũguo nĩguo mũkagiria bũrũri ũrĩa mũikarĩte ũthahe; nĩ ũndũ [gũita thakame ya mũndũ nĩkuo gũtũmaga] bũrũri ũthahe.”—Ndar. 35:33, 34.

4. Kũngĩathire atĩa mũndũ angĩoraganire atekwenda bũrũri-inĩ wa Isiraeli?

⁴ O na kũrĩ ũguo-rĩ, Aisiraeli meekaga atĩa mũndũ angĩoraganire atekwenda? O na gũtuĩka mũndũ ũcio oraganĩte atekwenda, no aakoragwo arĩ na ihĩtia rĩa gũita thakame ya mũndũ ũtehĩtie. (Kĩam. 9:5) No nĩ ũndũ wa tha, nĩ eetĩkĩrĩtio kũũrĩra itũũra rĩmwe rĩa marĩa matandatũ ma kũũrĩra nĩguo ndakoragwo nĩ mwĩrĩhĩria wa thakame. Nĩ angĩagĩire na ũgitĩri arĩ kũu. Mũndũ ũcio woragana atekwenda no mũhaka angĩaikarire itũũra rĩu rĩa kũũrĩra nginya rĩrĩa mũthĩnjĩri-Ngai mũnene angĩakuire.—Ndar. 35:15, 28.

5. Nĩ na njĩra ĩrĩkũ mũbango wa matũũra ma kũũrĩra ũngĩtũteithia gũtaũkĩrũo nĩ Jehova makĩria?

⁵ Gũthuura matũũra macio matuĩke kũndũ gwa kũũrĩra gũtioimanĩte na rĩĩciria rĩa mũndũ. Jehova aathĩte Joshua ũũ: “Aria na ciana cia Isiraeli ũciĩre atĩrĩ, Wĩthurĩrei matũũra marĩa ndamũheire ũhoro wamo, ngĩaria na Musa, mũmatue ma kũũrĩrũo.” Matũũra macio nĩ ‘kwamũrũo’ maamũragwo. (Josh. 20:1, 2, 7, 8) Tondũ Jehova nĩ aahũthĩkire ĩmwe kwa ĩmwe harĩ gũthuura matũũra macio mahũthagĩrũo na njĩra ya mwanya-rĩ, no twĩyũrie ũũ: Mũbango ũyũ ũngĩtũteithia atĩa kũgĩa na muonere ũrĩa wagĩrĩire wĩgiĩ tha cia Jehova? Na ũndũ ũcio ũratũruta atĩa ũhoro-inĩ wĩgiĩ ũrĩa tũngĩĩgitia harĩ Jehova ũmũthĩ?

6, 7. (a) Taarĩria itemi rĩrĩa athuri maarĩ narĩo harĩ gũtuĩra mũndũ woraganĩte atekwenda. (Rora mbica kĩambĩrĩria-inĩ gĩa gĩcunjĩ gĩkĩ.) (b) Nĩkĩ rĩarĩ itua rĩa ũũgĩ kũmenyithia athuri mũndũ angĩoraganire atekwenda?

⁶ Thutha wa mũndũ kũũragana atekwenda, aagĩrĩirũo aambe “oimbũre ũhoro ũrĩa e naguo, akĩiguagwo nĩ athuri” kĩhingo-inĩ gĩa itũũra rĩrĩa orĩra. Aagĩrĩirũo kwamũkĩrũo wega. (Josh. 20:4) Thutha wa ihinda nĩ aatũmagwo kũrĩ athuri a itũũra rĩrĩa oraganĩte, nĩguo athuri acio mamũthikĩrĩrie. (Thoma Ndari 35:24, 25.) Athuri acio mona atĩ mũndũ ũcio oraganĩte atekwenda, norĩo tu mamwĩtĩkagĩria acoke itũũra-inĩ rĩa kũũrĩrũo.

⁷ Nĩ kĩĩ gĩatũmaga athuri makorũo na itemi ũndũ-inĩ ũcio? Magĩrĩirũo kũiga kĩũngano kĩa Isiraeli kĩrĩ gĩtheru na mateithie mũndũ ũcio woraganĩte atekwenda agunĩke na tha cia Jehova. Mũthuthuria ũmwe wa maũndũ ma Bibilia aandĩkire atĩ, mũndũ ũcio woraganĩte angĩaregire gũthiĩ kũrĩ athuri “eeingĩragia ũgwati-inĩ.” Aacokire akiuga ũũ: “Gũtirĩ mũndũ ũngĩoririo thakame yake, tondũ ndaahũthĩrire ũgitĩri ũrĩa Ngai aaheanĩte.” Nĩ kwarĩ na ũteithio harĩ mũndũ ũcio woraganĩte atekwenda, no nĩguo ateithĩke nĩ aabataraga gũcaria ũteithio ũcio na awĩtĩkĩre. Angĩagire gwetha ũgitĩri matũũra-inĩ  ma kũũrĩrũo marĩa Jehova aaigĩte, nĩ angĩoragirũo nĩ mũndũ ũmwe wa hakuhĩ wa famĩlĩ ya ũrĩa oragĩte.

8, 9. Nĩkĩ Mũkristiano wĩkĩte mehia maritũ nĩ aagĩrĩirũo gũcaria ũteithio kuuma kũrĩ athuri?

⁸ Matukũ-inĩ maya, Mũkristiano wĩkĩte mehia maritũ nĩ agĩrĩirũo gwetha ũteithio harĩ athuri a kĩũngano nĩguo ateithio. Ũndũ ũcio nĩ wa bata nĩkĩ? Wambere, mũbango wa athuri gũteithia mũndũ ũcio, uumĩte kũrĩ Jehova ta ũrĩa Kiugo gĩake kĩonanĩtie. (Jak. 5:14-16) Wakerĩ, mũbango ũcio nĩ wĩkagĩra hinya andũ arĩa merira matũũre megitĩtie harĩ Jehova na metheme gwĩka mehia ta macio rĩngĩ. (Gal. 6:1; Ahib. 12:11) Wa gatatũ, athuri nĩ mahetwo wĩra ũcio na makamenyerio ũrĩa mangĩteithia andũ arĩa merirĩte nĩguo manyihanyihĩrũo nĩ ruo na matikaritũhĩrũo nĩ mehia mao. Jehova etaga athuri acio “handũ ha kwĩũa mbura ya kĩhuhũkanio.” (Isa. 32:1, 2) Githĩ ndũkuona atĩ mũbango ũcio nĩ njĩra ya Ngai ya kuonania tha?

⁹ Ndungata nyingĩ cia Jehova nĩ cionete ũguni ũrĩa uumanaga na gũcaria ũteithio kuuma kũrĩ athuri na kũwĩtĩkĩra. Kwa ngerekano, mũrũ wa Ithe witũ ũmwe wĩtagwo Daniel, nĩ eekire mehia maritũ no ndeendaga kwĩra athuri kwa ihinda rĩa mĩeri ĩigana ũna. Oigire ũũ: “Thutha wa ihinda inene kũhĩtũka, ndeeciragia atĩ ndarĩ mũcerere gũcaria ũteithio kuuma kũrĩ athuri. O na kũrĩ ũguo, no ndaiguaga guoya nĩ ũndũ wa moimĩrĩro marĩa ingĩonire nĩ ũndũ wa ciĩko ciakwa. No rĩrĩa ndahoire Jehova, nĩ ndonire arĩ wega kwamba kwĩrira nĩ ũndũ wa maũndũ marĩa ndekĩte.” Thutha-inĩ, Daniel nĩ aacaririe ũteithio kuuma kũrĩ athuri. Aikia maitho na thutha, oigaga ũũ: “Kwaria ma nĩ ndetigagĩra kwaria na athuri. No thutha ũcio, ndaiguire ta harĩ mũndũ wanjaũra mũrigo mũritũ mũno. Rĩu njiguaga ngĩhota gũkinyĩra Jehova hatarĩ kĩndũ kĩrahĩnga.” Daniel arĩ na thamiri theru rĩu na ica ikuhĩ nĩ aramũrirũo gũtuĩka ndungata ya kĩũngano.

10. Nĩguo mũndũ woraganĩte atekwenda onio tha, aagĩrĩirũo kuoya ikinya rĩrĩkũ?

¹⁰ Nĩguo mũndũ woraganĩte atekwenda onio tha, no mũhaka angĩoire ikinya. No  mũhaka angĩorĩire itũũra rĩa kũũrĩrũo rĩrĩa rĩarĩ hakuhĩ nake. (Thoma Joshua 20:4.) Tũtingĩrĩgĩrĩra atĩ nĩ angĩaregire gwĩka ũguo tondũ muoyo wake wehocetie harĩ gũkinya itũũra rĩu na ihenya o ũrĩa kwahoteka na aikare kuo. Ũndũ ũcio ũronania nĩ aabataraga kwĩima. Nĩ angĩatigire wĩra ũrĩa aarutaga, mũciĩ wake, na ndangĩarĩ na wĩyathi wa gũthiĩ kũndũ, nginya rĩrĩa mũthĩnjĩri-Ngai mũnene angĩakuire. * (Ndar. 35:25) No gwĩkĩrĩrũo mĩhaka ĩyo nĩ kũngĩamũgunire. Angĩoimire itũũra rĩu, angĩonanirie atĩ ndoyaga na ũritũ gĩĩko kĩrĩa eekĩte gĩa gũita thakame, na muoyo wake ũngĩakorirũo ũgwati-inĩ.

11. Nĩ ciĩko irĩkũ cia Mũkristiano wĩrirĩte ironania atĩ ndarahũthia tha cia Jehova?

¹¹ Nĩguo andũ arĩa merirĩte mehia mao magunĩke kuumana na tha cia Jehova, no mũhaka moe ikinya rĩna. No mũhaka tũtigane biũ na mwerekera mũru wa mehia, na to kũũrĩra mehia maritũ tu ĩndĩ nĩ nginya gwĩthema maũndũ mangĩtũma twĩke mehia maritũ. Mũtũmwo Paulo atongoretio nĩ roho, nĩ aatarĩirie ciĩko cia Akristiano a Korintho arĩa meerirĩte. Aandĩkire ũũ: “Githĩ mũtikĩonete ũrĩa kĩeha kĩu kiumanĩte na ũngai gĩtũmĩte mũgĩe na kĩyo kĩnene, mũkorũo mũtarĩ na mahĩtia, mũrakario nĩ maũndũ moru, mwĩtigĩre Ngai, mũkorũo na wendi mũnene, mũgĩe na kĩyo, na mũrũnge maũndũ!” (2 Kor. 7:10, 11) Rĩrĩa twekĩra kĩyo gũtigana na mĩerekera mĩũru ya kwĩhia, tuonagia Jehova atĩ tũtirahũthia tha ciake.

12. Mũkristiano angĩbatara kwĩima maũndũ marĩkũ nĩguo athiĩ na mbere kuonio tha nĩ Jehova?

¹² Nĩ maũndũ marĩkũ Mũkristiano angĩĩima nĩguo athiĩ na mbere kuonio tha nĩ Jehova? No mũhaka ehaarĩrie gũtiga nginya kĩndũ kĩrĩa endete mũno angĩkorũo no kĩmũingĩrie ũgwati-inĩ wa kũgwa mehia-inĩ. (Mat. 18:8, 9) Angĩkorũo arata amwe aku nĩ marakũgucĩrĩria wĩke maũndũ marĩa Jehova athũire-rĩ, hihi nĩ ũkũniina ũrata waku nao? Angĩkorũo nĩ ũrerutanĩria kwaga kũnyua njohi gũkĩria gĩthimi-rĩ, hihi nĩ ũrageria gwĩthema ũndũ o wothe ũngĩtũma ũnyue nginya ũrĩo? Angĩkorũo nĩ ũhiũranagia na merirĩria moru ma ngomanio-rĩ, nĩ ũrageria gwĩthema thenema, website, kana maũndũ o mothe mangĩtũma ũgĩe na meciria matarĩ matheru? Ririkana atĩ kwĩima o guothe twĩimaga nĩguo tũtũũrie wĩkindĩru witũ harĩ Jehova nĩ kwa bata mũno. Gũtirĩ ũndũ ũrĩ ruo ta kũigua ũtiganĩirio nĩ Jehova. O na kũrĩ ũguo, gũtirĩ ũndũ ũtũmaga mũndũ aigue aiganĩire ta kũigua Jehova amuonetie ‘mĩtugĩre kana wendo mwĩhokeku ũrĩa ũtagathira tene na tene.’—Isa. 54:7, 8.

13. Taarĩria nĩkĩ mũndũ angĩorĩire itũũra rĩa kũũrĩrũo nĩ aaiguaga arĩ na ũgitĩri na gĩkeno.

¹³ Mũndũ ũrĩa woraganĩte aakoragwo arĩ na ũgitĩri arĩ itũũra-inĩ rĩa kũũrĩrũo. Jehova oigĩte ũũ igũrũ rĩgiĩ matũũra macio: ‘Magaatuĩka manyu ma kũũrĩrũo.’ (Josh. 20:2, 3) Jehova ndangĩetĩkĩrire mũndũ ũcio woraganĩte acirithio rĩngĩ nĩ ũndũ wa ihĩtia rĩu, na mwĩrĩhĩria wa thakame ndangĩetĩkĩririo kũingĩra itũũra-inĩ rĩa kũũrĩrũo nĩguo erĩhĩrie. Kwoguo mũndũ ũcio woraganĩte ndangĩetigĩrire atĩ harĩ mũndũ ũkwĩrĩhĩria. Aarĩ na ũgitĩri wa Jehova arĩ itũũra-inĩ rĩu. Itũũra rĩu rĩtiarĩ njera ya kũũrĩrũo. Rĩamũheaga mweke wa kũruta wĩra, gũteithia andũ arĩa angĩ, na gũtungatĩra Jehova arĩ na thayũ. Nĩ angĩagĩire na gĩkeno na aigue aiganĩire.

14. Nĩ ũũma ũrĩkũ Mũkristiano wĩrirĩte angĩgĩa naguo?

¹⁴ Ndungata imwe cia Jehova iria cianeka mehia maritũ na ikerira nĩ ciiguaga ta irĩ “njera” nĩ ũndũ wa kũigua iritũhĩirũo nĩ mehia, na rĩmwe ikona ta Jehova egũtũũra acionaga ta irĩ na mehia. Angĩkorũo nĩ ũiguaga  ũguo, menya atĩ rĩrĩa Jehova akuohera no ũigue ũrĩ na ũgitĩri nĩ ũndũ wa tha ciake. Daniel ũrĩa ũkũgwetetwo hau kabere, nĩ onire ũũma wa ũndũ ũcio. Thutha wa gũteithio nĩ athuri na kũigua thamiri yake ĩrĩ njega oigire ũũ, “Ndaiguire ndacokwo nĩ thayũ. Thutha wa gũteithio ũrĩa kwagĩrĩire, ndiabataraga kũigua nditũhĩirũo nĩ mehia makwa rĩngĩ. Mũndũ oherũo, nĩ oherũo. O ta ũrĩa Jehova oigĩte, oyaga mĩrigo ya mũndũ na akamĩeheria biũ ũndũ mũndũ ũcio atakamĩona rĩngĩ.” Mũndũ ũrĩa ũraganĩte angĩakinyire itũũra-inĩ rĩa kũũrĩrũo ndaabataraga kũigua guoya rĩngĩ nĩ ũndũ wa mwĩrĩhĩria wa thakame. O ũndũ ũmwe na ũcio, Jehova atuohera mehia, tũtiagĩrĩirũo gwĩtigĩra tũgĩciria atĩ nĩ aracaria gĩtũmi gĩa kũrora mehia macio rĩngĩ kana atũtuĩre nĩ ũndũ wamo.—Thoma Thaburi 103:8-12.

15, 16. Nĩ na njĩra ĩrĩkũ itemi rĩa Jesu arĩ Mũkũũri na Mũthĩnjĩri-Ngai-Mũnene rĩngĩgwĩkĩra hinya ũkorũo na ũũma wa tha cia Ngai?

¹⁵ Ũhoro wa ma nĩ atĩ tũrĩ na gĩtũmi kĩega gũkĩra kĩrĩa Aisiraeli maarĩ nakĩo igũrũ rĩgiĩ ũũma wa tha cia Jehova. Thutha wa Paulo gũtaarĩria ũrĩa aaiguaga ũũru nĩ ũndũ wa kũremwo gwathĩkĩra biũ ithimi cia Ngai, oigire ũũ: “Ndĩracokeria Ngai ngatho kũgerera harĩ Jesu Kristo Mwathani witũ!” (Rom. 7:25) O na gũtuĩka Paulo nĩ aahiũranagia na mehia na akaigua aritũhĩirũo nĩ mehia marĩa eekĩte tene na akerira, nĩ aarĩ na ma atĩ Ngai nĩ aamuoheire kũgerera Jesu. Arĩ Mũkũũri witũ, Jesu nĩ athambagia thamiri citũ na agatũhe thayũ wa ngoro. (Ahib. 9:13, 14) Arĩ Mũthĩnjĩri-Ngai-Mũnene harĩ ithuĩ, “nĩ ahotaga kũhonokia biũ arĩa mahoyaga Ngai kũgerera harĩ we, tondũ akoragwo muoyo hĩndĩ ciothe amathaithanĩrĩre.” (Ahib. 7:24, 25) Angĩkorũo itemi rĩa mũthĩnjĩri-Ngai mũnene nĩ rĩaheaga Aisiraeli ũũma atĩ nĩ mangĩoheirũo mehia mao-rĩ, na githĩ itemi rĩa Mũthĩnjĩri-Ngai-Mũnene, Jesu, rĩtikĩagĩrĩirũo gũtũhe ũũma makĩria atĩ no “tũiguĩrũo tha na tuonio ũtugi mũnene ũrĩ ũteithio hĩndĩ ĩrĩa tũrabatara.”—Ahib. 4:15, 16.

¹⁶ Nĩguo wethe mwĩgitio harĩ Jehova nĩ ũrabatara gũkorũo na wĩtĩkio harĩ igongona rĩa Jesu. Ndũkone tu atĩ igongona rĩa Jesu nĩ rĩa gũteithia andũ aingĩ, ĩndĩ korũo na wĩtĩkio atĩ rĩrĩ na ũguni harĩ we. (Gal. 2:20, 21) Korũo na wĩtĩkio atĩ igongona rĩa Jesu nĩrĩo mũthingi wa gũtũma woherũo mehia maku. Korũo na wĩtĩkio atĩ igongona rĩa Jesu nĩ rĩkũheaga mweke wa kũgĩa kĩĩrĩgĩrĩro kĩa muoyo wa tene na tene. Igongona rĩa Jesu nĩ kĩheo Jehova akũheete.

17. Ũngĩenda kwĩgitia harĩ Jehova nĩkĩ?

¹⁷ Matũũra ma kũũrĩra moonanagia tha cia Jehova. Kũgerera mũbango ũcio, Ngai nĩ onanagia ũrĩa muoyo ũrĩ mũtheru na ũrĩa athuri matũteithagia, ũrĩa mũndũ angĩĩrira, na nĩkĩ no tũkorũo na ma atĩ Jehova atuohagĩra biũ. Hihi nĩ ũregitia harĩ Jehova? Gũtirĩ handũ hangĩ ũngĩona ũgitĩri! (Thab. 91:1, 2) Thĩinĩ wa gĩcunjĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire, nĩ tũkuona ũrĩa matũũra ma kũũrĩra mangĩtũteithia kwĩgerekania na Jehova harĩ kuonania kĩhooto na tha.