Kũmenya Jehova Ngai Nĩ Ũndũ wa Bata Mũno

TO GŨKORŨO hihi nĩ harĩ kĩndũ gĩa bata ũtarĩ nakĩo ũtũũro-inĩ? Angĩkorũo ũĩ o maũndũ manini megiĩ Ngai, hatarĩ nganja nĩ harĩ kĩndũ ũtarĩ nakĩo. Tũroiga ũguo nĩkĩ? Nĩ tondũ o ta ũrĩa andũ aingĩ meyoneire, kũmenya Ngai ũrĩa ũtaarĩirio thĩinĩ wa Bibilia nĩ gũtũmaga mũndũ agĩe na irathimo nyingĩ ũtũũro-inĩ. Ũgĩaga na irathimo icio o rĩo wambĩrĩria kwĩruta ũhoro wake, na irathimo icio nĩ cia gũtũũra.

Jehova Ngai, o we Mũtungi wa Bibilia nĩ endaga tũmũmenye. Mwandĩki wa Thaburi aandĩkire ũũ: “Andũ nĩ mamenye atĩ wee, o wee wĩtagwo Jehova, wee wiki nowe Ũrĩa ũrĩ Igũrũ Mũno, igũrũ rĩa thĩ yothe.” Nĩ oĩ atĩ twamũmenya nĩ ithuĩ tũgunĩkaga. Bibilia yugaga ũũ: “Niĩ Jehova, nĩ niĩ Ngai waku, o we Ũrĩa ũkũrutaga nĩguo ũgunĩke wee mwene.” Tũgunĩkaga atĩa nĩ ũndũ wa kũmenya Jehova Ngai, Ũrĩa ũrĩ Igũrũ Mũno?—Thaburi 83:18; Isaia 48:17.

Ũguni ũmwe mũndũ agĩaga naguo nĩ ũndũ wa kũmenya Ngai, nĩ atĩ nĩ agĩaga na ũtaaro ũngĩmũteithia kũhiũrania na mathĩna ma o mũthenya, akagĩa na kĩĩrĩgĩrĩro kĩrũmu kĩa mahinda mokĩte, na thayũ wa meciria. Makĩria ma ũguo, kũmenya Jehova wega nĩ gũtũteithagia kũmenya macokio ma ciũria cia bata iria andũ aingĩ thĩinĩ wa thĩ meyũragia. Nĩ ciũria irĩkũ icio?

Muoroto wa Ũtũũro nĩ Ũrĩkũ?

O na gũtuĩka andũ nĩ mathiĩte na mbere mũno ũhoro-inĩ wĩgiĩ tekinolonjĩ mahinda-inĩ maya, andũ no meyũragia ciũria cia bata ta: ‘Twombirũo nĩkĩ? Ũtũũro wakwa ũgaakorũo ũhaana atĩa mahinda marĩa maroka? Muoroto wa ũtũũro nĩ ũrĩkũ?’ Mũndũ angĩaga macokio megũtũma aiganĩre ma ciũria icio, no age bata wa ũtũũro. Hihi kũrĩ andũ aingĩ magĩte bata wa ũtũũro? Nĩ kũrĩ ũthuthuria ũmwe wekirũo bũrũri-inĩ wa Njĩrĩmani mũthia-inĩ wa mĩaka ya 1990. Ũthuthuria ũcio woonanirie atĩ nuthu ya andũ arĩa maarutire mawoni mao, mooigire atĩ kaingĩ kana rĩmwe na rĩmwe, nĩ maiguaga ta ũtũũro ũtarĩ na muoroto. No gũkorũo o na kũrĩa ũikaraga, andũ nĩ makoragwo na mawoni ta macio.

Mũndũ angĩkorũo atarĩ na muoroto ũtũũro-inĩ wake, ndangĩkorũo arĩ na mũthingi mwega ũrĩa ũngĩmũteithia kũbanga maũndũ marĩa angĩenda kũhingia. Andũ aingĩ nĩ macaragia ũrĩa mangĩgĩa na muoroto ũtũũro-inĩ na njĩra ya gũthingata wĩra mwega, kana gwĩcarĩria ũtonga. O na kũrĩ ũguo, no mathiaga na mbere kũigua atĩ nĩ harĩ ithenya rĩtaihũrĩtio ũtũũro-inĩ wao. Andũ amwe nĩ ũndũ wa kwaga muoroto ũtũũro-inĩ, nĩ makinyagĩrĩra kũigua atĩ matirenda gũthiĩ na mbere gũtũũra. Ũguo nĩguo gwathiire harĩ mũirĩtu ũmwe mũthaka. Ngathĩti ya International Herald Tribune ĩkĩaria ũhoro wake yoigire atĩ “aarereirũo ũtonga-inĩ na gũtirĩ kĩndũ aagaga.” O na gũtuĩka aarĩ na kĩrĩa gĩothe angĩendire, aarĩ na ihooru na aaiguaga ũtũũro wake ũtarĩ na muoroto. Aanyuire ndawa cia toro na thutha-inĩ agĩkorũo arĩ mũkuũ. O nawe no gũkorũo nĩ ũĩ andũ manakorũo na ihooru na makarĩkĩrĩria gũkua o ta mũirĩtu ũcio.

No rĩrĩ, wanaigua andũ moigaga atĩ sayansi no ĩtũteithie kũmenya maũndũ mothe megiĩ ũtũũro? Ngathĩti yarutagwo bũrũri-inĩ wa Njĩrĩmani o kiumia yetagwo Die Woche yoigĩte ũũ: “O na gũtuĩka sayansi nĩ yaragia maũndũ maingĩ ma ma, ndĩhotete gũteithia andũ maũndũ-inĩ ma kĩndini na megiĩ mĩtugo. Kwa ngerekano, ũrutani wa atĩ indo nĩ kwĩyumĩria cieyumĩririe ndũtaaragĩria maũndũ wega, na nginya mathabu maritũ marĩa athomi a sayansi mahũthagĩra makĩgeria gũtaarĩria kĩrĩa gĩtũmaga maũndũ mekĩke ũtũũro-inĩ matihotaga gũteithia andũ maigue maiganĩire na marĩ na ũgitĩri.” Sayansi nĩ ĩteithĩrĩirie andũ kũmenya ũrĩa muoyo wa indo itiganĩte ũkoragwo ũtariĩ, na kĩrĩa gĩteithagia muoyo ũcio gũthiĩ na mbere. O na kũrĩ ũguo, sayansi ndĩngĩhota gũtũtaarĩria wega muoroto wa ũtũũro na ũrĩa gũgaakorũo mahinda mokĩte. Tũngĩkorũo tũigĩte mwĩhoko witũ harĩ o sayansi tu, tũtingĩona macokio ma ciũria ciĩgiĩ muoroto wa ũtũũro. Ngathĩti ya Süddeutsche Zeitung ĩkĩaria ũhoro ũcio yoigire atĩ ũndũ ũcio ũtũmaga “andũ kũndũ guothe mathiĩ na mbere kũbatara ũtaaro ũrĩa wagĩrĩire.”

Hihi nũũ ũngĩ tiga Mũũmbi witũ ũngĩhota gũtũhe ũtaaro ũrĩa wagĩrĩire? Tondũ nĩwe wombire andũ na akĩmaiga gũkũ thĩ, nĩ oĩ kĩrĩa gĩatũmire amombe. Bibilia ĩtaaragĩria atĩ Jehova oombire andũ nĩguo maiyũrie thĩ na mamĩrũmbũyagie. Jehova eendaga andũ monanagie ngumo ta ciake maũndũ-inĩ marĩa mothe mareka, ngumo ta kĩhooto, ũũgĩ, na wendo. Tũngĩhota gũtaũkĩrũo kĩrĩa gĩatũmire Jehova atũmbe, no tũhote kũmenya muoroto wa ũtũũro nĩ ũrĩkũ.—Kĩambĩrĩria 1:26-28.

Wagĩrĩirũo Gwĩka Atĩa?

Wagĩrĩirũo gwĩka atĩa angĩkorũo ndũrĩ ũrona macokio mega ma ciũria ici: ‘Twombirũo nĩkĩ? Ũtũũro wakwa ũgaakorũo ũhaana atĩa mahinda marĩa maroka? Muoroto wa ũtũũro nĩ ũrĩkũ?’ Bibilia yonanagia atĩ nĩ wega ũmenye Jehova makĩria. O na Jesu ooigire ũũ: “Naguo muoyo wa tene na tene nĩ atĩrĩ, nĩ makũmenye wee Ngai ũrĩa ũmwe wa ma, na mamenye ũrĩa watũmire, nĩwe Jesu Kristo. Ningĩ Bibilia nĩ ĩragwĩkĩra ngoro wĩgerekanie na Ngai, makĩria ũhoro-inĩ wĩgiĩ kuonania wendo, na wĩigĩre muoroto wa gũgaatũũra rungu rwa Ũthamaki wa Ngai wa Kĩĩmesia ũrĩa ũroka. Weka ũguo, nĩ ũrĩkoragwo na ũtũũro ũrĩ na muoroto na kĩĩrĩgĩrĩro kĩa ma kĩa mahinda marĩa maroka. Na njĩra ĩyo, nĩ ũkuona macokio ma ciũria cia bata iria ũkoretwo ũkĩĩyũria.—Johana 17:3; Kohelethu 12:13.

Kũmenya macokio ma ciũria icio cia bata kũngĩgũteithia atĩa? Mũthuri ũmwe wĩtagwo Hans nĩ oĩ ũrĩa ũndũ ũcio ũngĩteithia mũndũ. * O na gũtuĩka tene nĩ eetĩkĩtie Ngai na gĩkĩro kĩnini, wĩtĩkio ũcio wake ndwamũteithagia ũtũũro-inĩ wake. Hans nĩ aanyuaga ndawa cia kũrebia, akeingĩria ngomanio-inĩ itagĩrĩire, maũndũ-inĩ ma wĩki-naĩ, na agekenia na njĩra ya gũtwarithia nduthi. Ooigire ũũ: “O na ndeka maũndũ macio, ndaaiguaga itarĩ na gĩkeno na itaiganĩire ũtũũro-inĩ.” Arĩ na kĩndũ mĩaka 25 nĩ aatuire itua rĩa kũmenya Ngai wega na njĩra ya gũthoma Bibilia na kinyi. Rĩrĩa aambĩrĩirie kũmenya Jehova wega, nĩ aataũkĩirũo muoroto wa ũtũũro nĩ ũrĩkũ, na agĩka mogarũrũku ũtũũro-inĩ wake na akĩbatithio agĩtuĩka Mũira wa Jehova. Rĩu akoretwo agĩtungatĩra Jehova mahinda mothe ihinda rĩa mĩaka ikũmi mĩhĩtũku. Ooigire ũũ kuuma ngoro: “Gũtungatĩra Jehova nĩguo ũndũ ũrĩa mwega biũ. Gũtirĩ ũndũ ũngĩ ũngĩringithanio na ũcio. Kũmenya Jehova nĩ gũtũmĩte ngagĩa ũtũũro ũrĩ na muoroto.”

Ũrĩa kũrĩ nĩ atĩ, kũmenya muoroto wa ũtũũro nĩ ũrĩkũ toguo ũndũ ũrĩa ũthumbũraga andũ aingĩ ũmũthĩ. O ũrĩa maũndũ marathiĩ na mbere mathũkĩte thĩinĩ wa thĩ, noguo andũ marathiĩ na mbere kwĩyũria kĩũria kĩngĩ kĩa bata.

Mathĩna Matũkoraga Nĩkĩ?

Kaingĩ rĩrĩa kwoimĩra ũndũ mũũru, mũndũ nĩ eyũragia: Ũndũ ũyũ wahaanĩka nĩkĩ? Kũmenya macokio marĩa magĩrĩire ma kĩũria kĩu no gũteithie mũndũ na njĩra nene kũhiũrania na mathĩna marĩa aragerera. Mũndũ angĩaga kũgĩa na macokio marĩa magĩrĩire ma kĩũria kĩu, athiaga na mbere kũhinyĩrĩrĩka na no agĩe nginya na marũrũ. Kwa ngerekano, ta wĩcirie ũhoro wa mũtumia wĩtagwo Bruni.

Bruni ooigire ũũ: “Mĩaka ĩigana ũna mĩhĩtũku, kaana gakwa ga kairĩtu nĩ gaakuire. Nĩ ndeetĩkĩtie Ngai, kwoguo nĩ ndathiire kũrĩ mũhunjia witũ nĩguo anyũmĩrĩrie. Aanjĩrire atĩ nĩ Ngai wooete kairĩtu kau gakwa getagwo Susanne nĩguo gathiĩ kũrĩa igũrũ, na rĩu nĩ kamũraika. Gĩkuũ kĩu gĩa kairĩtu gakwa gĩatũmire njigue menete ũtũũro na njigue menete Ngai nĩ ũndũ wake gũkoya.” Bruni aathiire na mbere kũigua ruo rũu na kũhinyĩrĩrĩka kwa ihinda rĩa mĩaka ĩigana ũna. Aacokire akiuga ũũ: “Thutha ũcio, Mũira ũmwe wa Jehova nĩ aanyonirie kuuma Bibilia-inĩ atĩ ndiabatiĩ kũmena Ngai. Jehova ndooete Susanne athiĩ kũrĩa igũrũ kana athiĩ agatuĩke mũraika. Kwaga gũkinyanĩra nĩkuo gwatũmĩte karware. Susanne nĩ gũkoma akomete gĩkuũ-inĩ etereire Jehova akaamũriũkia. Ningĩ nĩ nderutire atĩ Ngai oombĩte andũ matũũre tene na tene thĩinĩ wa paradiso gũkũ thĩ, na ica ikuhĩ ũndũ ũcio nĩ ũkũhinga. Rĩrĩa ndataũkĩirũo Jehova nĩ Ngai wa mũthemba ũrĩkũ, nĩ ndambĩrĩirie kũmũkuhĩrĩria, na ruo rwakwa rũkĩambĩrĩria kũnyihanyiha.”—Thaburi 37:29; Atũmwo 24:15; Aroma 5:12.

Andũ aingĩ nĩ macemanĩtie na mathĩna ta kũrwara kana gũkuĩrũo, makahutio nĩ mbaara, ng’aragu, kana indo ta mĩiyũro na ithingithia. Bruni nĩ aakenire mũno rĩrĩa oonire Bibilia ĩtaaragĩria atĩ Jehova tiwe ũtũmaga andũ macemanie na mathĩna, atĩ muoroto wake ndwarĩ andũ manyarirĩkage, na atĩ ica ikuhĩ nĩ ekũniina mathĩna mothe. Gũkorũo atĩ maũndũ moru marathiĩ o maingĩhĩte, kũronania atĩ tũratũũra “matukũ-inĩ ma kũrigĩrĩria” ma thĩ ĩno njũru. Maũndũ macio maronania atĩ maũndũ mega marĩa twĩrĩgagĩrĩra marĩ hakuhĩ kũhinga.—2 Timotheo 3:1-5; Mathayo 24:7, 8.

Kũmenya Ngai

Hans na Bruni maarĩ na ũmenyo mũnini wĩgiĩ Ngai. Nĩ maamwĩtĩkĩtie o na gũtuĩka matiamũĩ wega. No rĩrĩa maahũthĩrire ihinda kwĩruta ũhoro wĩgiĩ Jehova wega, nĩ maagunĩkire. Nĩ maagĩire na macokio marĩa magĩrĩire ma ciũria cia bata iria andũ meyũragia ũmũthĩ. Ũndũ ũcio nĩ watũmire magĩe na thayũ wa meciria na kĩĩrĩgĩrĩro kĩa ma kĩa mahinda marĩa maroka. Ndungata nyingĩ cia Jehova nĩ ciĩyoneire ũndũ ta ũcio.

Nĩguo mũndũ amenye Jehova, no mũhaka erute Bibilia na kinyi tondũ nĩ ĩtwĩraga ũhoro ũmwĩgiĩ na maũndũ marĩa endaga twĩke. Ũguo nĩguo andũ amwe meekire hĩndĩ ya atũmwo. Luka, ũrĩa warĩ mwandĩki wa historĩ na ndagĩtarĩ ooigire atĩ andũ arĩa maarĩ kĩũngano-inĩ kĩa Ayahudi kĩa Beroia thĩinĩ wa Ngiriki, “maamũkagĩra kiugo [kuuma kũrĩ Paulo na Sila] meciria-inĩ marĩ na wendi mũnene, na nĩ maathuthuragia Maandĩko o mũthenya na njĩra ndikĩru nĩguo mone kana maũndũ macio nĩguo maatariĩ.”—Atũmwo 17:10, 11.

Ningĩ Akristiano hĩndĩ ĩyo ya atũmwo nĩ maacemanagia hamwe thĩinĩ wa ciũngano. (Atũmwo 2:41, 42, 46; 1 Akorintho 1:1, 2; Agalatia 1:1, 2; 2 Athesalonike 1:1) O na ũmũthĩ noguo gũkoragwo kũhaana. Aira a Jehova nĩ macemanagia ciũngano-inĩ na gwĩka ũguo nĩ kũmateithagia gũkuhĩrĩria Jehova makĩria, na gũkorũo na gĩkeno makĩmũtungatĩra. Kũnyitanĩra na Aira a Jehova nĩ kũrĩ ũguni ũngĩ. Tondũ andũ megerekanagia na Ngai ũrĩa mathathayagia, Aira a Jehova nĩ merutanagĩria kwĩgerekania na Jehova mĩĩkĩre-inĩ yao ya maũndũ. Kwoguo kũnyitanĩra na Aira a Jehova nĩ gũtũteithagia kũmenya Jehova o na makĩria.—Ahibirania 10:24, 25.

Hihi nĩ wona ta ũrabatara gwĩka maũndũ maingĩ mũno nĩguo ũmenye Jehova? Hatarĩ nganja kĩyo nĩ kĩrabatarania. No githĩ ndũbataraga gwĩkĩra kĩyo nĩguo ũhote kũhingia maũndũ marĩa mangĩ ũbataraga ũtũũro-inĩ? Ta wĩcirie kĩyo kĩrĩa athaaki arĩa ega mekĩraga rĩrĩa maremenyeria. Kwa ngerekano, Jean-Claude Killy kuuma Faranja, ũrĩa wahootanire mathaako-inĩ ma Olympic ma kũnyororoka mbarabu-inĩ ooigire ũũ igũrũ rĩgiĩ kĩyo kĩrĩa kĩbataranagia nĩguo mũndũ ahootane mathaako-inĩ ta macio ma kĩĩmabũrũri: “Mũndũ ambagĩrĩria kwĩhaarĩria mĩaka 10 mbere ya mathaako macio, na ũkabanga ũndũ ũcio mĩaka mĩingĩ, na ũgaikara ũgĩĩciragia ũhoro ũcio o mũthenya . . . Mũndũ abataraga kũmenyeria mwĩrĩ na meciria thikũ ciothe harĩ mwaka.” Ta wĩcirie atĩ andũ mekĩraga kĩyo kĩu gĩothe nĩguo mathiĩ magacindane mũthaako-inĩ ũthiaga o ndagĩka ikũmi tu. Na githĩ tũtikĩbatiĩ gwĩkĩra kĩyo o na makĩria nĩguo tũmenye Jehova?

Ũrata Ũtatigaga Gũkũra

Nũũ ũngĩenda kũhĩtũkwo nĩ ũndũ wa bata ũtũũro-inĩ? Gũtirĩ. Gũkĩrĩ ũguo-rĩ, angĩkorũo nĩ ũrona ũtũũro waku ta wagĩte muoroto, na no wende kũmenya wega kĩrĩa gĩtũmaga gũkorũo na mathĩna, tua itua irũmu rĩa kũmenya Jehova, Ngai ũrĩa ũtaarĩirio thĩinĩ wa Bibilia. Kwĩruta ũhoro wake no gũtũme ũtũũro waku wagĩre kuuma rĩu nginya tene na tene.

Hihi kwĩ hĩndĩ ĩgaakinya tũtige kwĩruta ũhoro wĩgiĩ Jehova? Andũ arĩa matungatĩire Jehova kwa ihinda rĩa mĩaka mĩingĩ no mathiaga na mbere gũkenera maũndũ marĩa merutĩte mamwĩgiĩ na maũndũ merũ marĩa mathiaga na mbere o makĩĩrutaga mamwĩgiĩ. Maũndũ macio nĩ matũmaga tũkorũo na gĩkeno na magatũma tũmũkuhĩrĩrie makĩria. Hatarĩ nganja, no twĩtĩkanie na ciugo ici cia mũtũmwo Paulo ũrĩa waandĩkire ũũ: “Kaĩ ũtonga wa Ngai nĩ mũrikĩru-ĩ, o na ũmenyo na ũũgĩ wake! Matuĩro make matingĩtuĩrĩka o na njĩra ciake itingĩtaũkĩka biũ. Tondũ rĩrĩ, ‘nũũ ũmenyete meciria ma Jehova, kana nũũ ũtuĩkĩte mũtaarani wake?’”—Aroma 11:33, 34.

[Kohoro ka magũrũ-inĩ]

[Kohoro karatathi-inĩ ga 5]

Andũ no meyũragia ciũria cia bata ta: ‘Twombirũo nĩkĩ? Ũtũũro wakwa ũgaakorũo ũhaana atĩa mahinda marĩa maroka? Muoroto wa ũtũũro nĩ ũrĩkũ?’

[Kohoro karatathi-inĩ ga 6]

“Rĩrĩa ndataũkĩirũo Jehova nĩ Ngai wa mũthemba ũrĩkũ, nĩ ndambĩrĩirie kũmũkuhĩrĩria”

[Kohoro karatathi-inĩ ka 7]

“Gũtungatĩra Jehova nĩguo ũndũ ũrĩa mwega biũ. Gũtirĩ ũndũ ũngĩ ũngĩringithanio na ũcio. Kũmenya Jehova nĩ gũtũmĩte ngagĩa ũtũũro ũrĩ na muoroto”