1-3. Nĩ ũguni ũrĩkũ umanaga na gũthoma Bibilia na kũhũthĩra morutani mayo?

“NĨ NJOKAGĨRIA Jehova ngatho o mũthenya nĩ ũndũ wa kũndeithia gũtaũkĩrũo nĩ Bibilia.” Mwarĩ wa Ithe witũ ũmwe mũkũrũ ũrĩa wagwetire ciugo icio athomete Bibilia ĩ yothe makĩria ma maita 40, na no arathiĩ na mbere na kũmĩthoma. Nake mwarĩ wa Ithe witũ ũmwe mwĩthĩ aandĩkire atĩ gũthoma Bibilia nĩ kũmũteithĩtie kũmenya atĩ Jehova arĩ kuo na kũgĩa na ũrata wa hakuhĩ nake. Oigire, “Ngoragwo na gĩkeno kĩnene mũno!”

² Mũtũmwo Petero eekĩrire andũ othe ngoro ‘meriragĩrie iria rĩrĩa rĩa kĩĩroho.’ (1 Pet. 2:2) Arĩa mahingagia merirĩria macio kũgerera kwĩruta Bibilia na kũhũthĩra morutani mayo nĩ magĩaga na thamiri theru na muoroto ũtũũro-inĩ. Nĩ makũragia ũrata mũrũmu hamwe na arĩa matungatagĩra na mendete Ngai ũrĩa wa ma. Icio ciothe nĩ itũmi njiganu cia ‘gũkenagĩra watho wa Ngai.’ (Rom. 7:22) No nĩ gũkoragwo na ũguni ũngĩ mũingĩ. Ũmwe waguo nĩ ũrĩkũ?

³ O ũrĩa ũreruta ũhoro wa Jehova na Mũrũwe, noguo wendo waku harĩ o na harĩ andũ arĩa angĩ ũrĩkũraga. Kũgĩa na ũmenyo wa ma wa Kĩĩmandĩko nĩ kũrĩgũteithagia kuona ũrĩa ica ikuhĩ Ngai arĩhonokia andũ arĩa athĩki kuuma mũtabarĩre-inĩ ũyũ mũũru. Nĩ ũrĩkoragwo na ndũmĩrĩri ya ũhoro mwega ya kũhunjĩria andũ. Jehova nĩ arĩkũrathimaga rĩrĩa ũraruta andũ arĩa angĩ maũndũ marĩa wĩrutĩte kuumana na gũthoma Kiugo kĩa Ngai.

4. Gũthoma Bibilia ‘ũgĩciragia’ nĩ kuga atĩa?

⁴ Jehova ndendaga ndungata ciake ithomage Kiugo gĩake igũrũ igũrũ. Eerire Joshua ũũ: ‘Ciugo cia ibuku rĩrĩ rĩa watho itikanatige kwario na kanua gaku; no makĩria nĩũgeciragia mohoro ma cio mũthenya o na  ũtukũ.’ (Josh. 1:8; Thab. 1:2) Hihi ũguo nĩ kuga atĩ wagĩrĩirũo gũthiĩ ũgĩtamũkaga ciugo ciothe iria ũrathoma kuuma ibuku rĩa Kĩambĩrĩria nginya Kũguũrĩrio? Aca. Nĩ kuga atĩ wagĩrĩirũo gũthoma na njĩra ĩrakũhotithia gwĩciria igũrũ rĩa kĩrĩa ũrathoma. Rĩrĩa ũrahũthĩra ihinda gwĩcũrania igũrũ rĩa kĩrĩa ũrathoma Bibilia-inĩ, ũndũ ũcio nĩ ũrĩgũteithagia kũiga meciria maku harĩ ũhoro ũrĩa ũngĩgũteithia na ũgwĩkĩre ngoro hĩndĩ ĩyo. Wakora mĩhari, kana ũhoro ta ũcio, ũthome ũtarĩ na ihenya, na kũngĩhoteka ũthome ciugo icio na mĩhehũ. Weka ũguo kĩrĩa ũrathoma nĩ gĩkũhutia ngoro yaku. Nĩkĩ ũndũ ũcio nĩ wa bata? Tondũ gũtaũkĩrũo nĩ ũtaaro wa Ngai nĩ gũtũmaga mũndũ ende mũno kũũhũthĩra.

5-7. Heana ngerekano ya ũrĩa gũthoma Kiugo kĩa Ngai na gwĩcũrania kũngĩgũteithia (a) gũikaraga ũrĩ mũtheru kĩĩmĩtugo; (b) gũkiragĩrĩria na gwĩkagĩra arĩa angĩ maũndũ mega; (c) kwĩhokaga Jehova o na hĩndĩ ya moritũ.

⁵ Gũthoma Bibilia ũgĩciragia nĩ kwa bata rĩrĩa ũrathoma mabuku mayo marĩa wonaga marĩ maritũ gũtaũkĩrũo. Ta hũũra mbica ngerekano ici ithatũ. Ya mbere, wĩcirie ũhoro wa mũrũ wa Ithe witũ ũmwe mwĩthĩ ũrĩa ũkinyĩtie ũthomi wake wa Bibilia ibuku-inĩ rĩa Hosea. Agĩthoma mũrango wa 4, agatithia thutha wa gũthoma mũhari wa 11 nginya 13 nĩguo ecũranie. (Thoma Hosea 4:11-13.) Hihi atithia mĩhari-inĩ ĩyo nĩkĩ? Tondũ nĩ akoretwo akĩhatĩkwo eke maũndũ moru arĩ cukuru. Ecũrania ũhoro wa mĩhari ĩyo ageciria ũũ: ‘Jehova nĩ onaga maũndũ moru marĩa andũ mekaga o na marĩ hitho-inĩ. Niĩ ndingĩenda kũmũrakaria.’ Agatua itua rĩa gũtũũra arĩ na mĩtugo mĩtheru mbere ya Ngai.

⁶ Ya kerĩ, mwarĩ wa Ithe witũ agĩthoma ũrathi wa Joeli agakinya mũrango wa 2, mũhari wa 13. (Thoma Joeli 2:13.) Agĩthoma mũhari ũcio, agecũrania ũrĩa angĩĩgerekania na Jehova ũrĩa ũkoragwo arĩ ‘mwega, wa tha, ũtahiũhaga kũrakara, na ũiyũirũo nĩ ũtugi.’ Agatua itua rĩa kũgeria gũtiga kũhũthĩra ciugo cia kĩnyũrũri na marakara iria ahũthagĩra rĩmwe rĩrĩa ararĩria mũthuriwe na andũ arĩa angĩ.

⁷ Ya gatatũ, hũũra mbica mũrũ wa Ithe witũ ũrabutirũo wĩra na nĩ aratangĩka ũrĩa arĩhingagĩria famĩlĩ yake mabataro mayo. Agathoma Nahumu 1:7 na agecũrania atĩ Jehova “atĩanaga na arĩa maikaraga mamwĩhokete” akamagitagĩra ta “kĩhingo kĩrũmu mũthenya wa mĩnyarirĩko.” Ũndũ ũcio ũkamũmĩrĩria. Akona ũrĩa Jehova arũmbũyagia andũ na wendo agatiga gũtangĩka mũno. Agacoka agathoma mũhari wa 15 na agecũrania. (Thoma Nahumu 1:15.) Mũrũ wa Ithe witũ ũcio agataũkĩrũo atĩ angĩhunjia ũhoro ũrĩa mwega hĩndĩ ya moritũ, nĩ arĩonanagia hatarĩ nganja atĩ Jehova nĩwe mwĩgitio wake. O agĩthiaga na mbere gũcaria wĩra, akona bata wa kũnyita mbaru wĩra wa kũhunjia gatagatĩ-inĩ ga kiumia.

8. Taarĩria na njĩra nguhĩ ũndũ wa bata wa kĩĩroho wataũkĩirũo nĩguo ũthomi-inĩ waku wa Bibilia.

⁸ Maũndũ macio ma bata twarĩrĩria moimĩte thĩinĩ wa mabuku ma Bibilia marĩa amwe monaga marĩ maritũ gũtaũkĩrũo nĩmo. Ũngĩthuthuria mabuku ma Hosea, Joeli, na Nahumu ũrĩ na muoroto wa kwĩruta, nĩ ũkuona bata wa gũthoma na gwĩcũrania mĩhari ĩngĩ thĩinĩ wamo. No ũmĩrĩrio na ũgĩe na ũũgĩ mũingĩ kuumana na mabuku ma anabii acio! Ĩ namo mabuku marĩa mangĩ ma Bibilia? Kiugo kĩa Ngai gĩtariĩ ta kũndũ kũrĩa kwenjagwo mahiga ma goro. Rikĩra biũ thĩinĩ wakĩo! Ĩĩ-ni, thoma Bibilia yothe ũrĩ na muoroto wa gũcaria ũtongoria na ũmĩrĩru ũrĩa Ngai aheanaga.

9. Tũngĩongerera ũtaũku witũ wĩgiĩ wendi wa Ngai atĩa?

⁹ O na gũtuĩka nĩ harĩ bata ũthomage Bibilia  o mũthenya-rĩ, nĩ ũkũbatara ningĩ kũgĩa na ũtaũku. Nĩ ũndũ ũcio, hũthagĩra biũ mabuku ma ithondeka rĩa Jehova gũthuthuria ũhoro wĩgiĩ andũ, kũndũ na maũndũ marĩa ũrathoma ũhoro wamo. Ningĩ angĩkorũo ndũramenya ũrĩa ũngĩhũthĩra ũrutani mũna wa Bibilia ũtũũro-inĩ waku, no ũrie mũthuri wa kĩũngano kana Mũkristiano ũngĩ mũgima kĩĩroho agũteithie. Nĩguo tuone bata wa kuongerera ũtaũku witũ, rekei twarĩrĩrie kĩonereria kĩa Mũkristiano ũmwe wa karine ya mbere werutanĩirie gwĩka ũguo. Eetagwo Apolo.

10, 11. (a) Apolo aateithĩrĩirio atĩa gũtuĩka mũhunjia mwega wa ũhoro ũrĩa mwega? (b) Tũngĩĩruta atĩa kuumana na ũhoro ũcio wĩgiĩ Apolo? (Rora gathandũkũ “Hihi Ũrutani Waku nĩ Ũtwaranaga na Mahinda?”)

¹⁰ Apolo aarĩ Mũkristiano Mũyahudi warĩ “mũthomu mũno akahota wega gũtaũranĩra Maandĩko” na ‘ngoro yake ĩkahĩahĩaga.’ Rĩkĩaria ũhoro wake, ibuku rĩa Atũmwo riugaga ũũ: ‘Aheanaga ũhoro wa Jesu, akaũrutana atekũhĩtia; no rĩrĩ, ũbatithio ũrĩa oĩ no ũrĩa wa Johana wiki.’ O na gũtuĩka ndaamenyaga-rĩ, Apolo aarutanaga ũrutani warĩ mũhĩtũke nĩ mahinda wĩgiĩ ũbatithio. Rĩrĩa maamũiguire akĩrutana thĩinĩ wa Efeso, Akula na mũtumia wake Pirisila arĩa maarĩ Akristiano makĩmũtaarĩria “ũhoro wa Njĩra ya Ngai wega makĩria.” (Atũm. 18:24-26) Ũndũ ũcio wateithirie Apolo atĩa?

¹¹ Thutha wa kũhunjia Efeso, Apolo agĩthiĩ Akaia. “Akinya kũu agĩteithĩrĩria mũno andũ arĩa metĩkĩtie Ngai nĩ ũndũ wa wega wake. Nĩgũkorũo nĩ ahootire Ayahudi o kũmahoota, andũ othe marĩ ho, akĩonanagia wega na Maandĩko atĩ Jesu nĩwe Kristo.” (Atũm. 18:27, 28) Gũkinyĩria hĩndĩ ĩyo Apolo nĩ aahotaga gũtaarĩria wega ũrĩa ũbatithio wa Gĩkristiano ugĩte. Nĩ ‘aateithĩrĩirie mũno’ arutwo erũ mathiĩ na mbere thĩinĩ wa ũthathaiya wa ma nĩ ũndũ wa ũtaũku  wake kuongerereka. Tũngĩĩruta atĩa kuumana na ũhoro ũcio? O ta Apolo, nĩ twĩrutanagĩria gũtaũkĩrũo nĩ maũndũ marĩa tũrathoma Bibilia-inĩ. O na kũrĩ ũguo-rĩ, Mũkristiano ũngĩ ũrĩ na ũmenyeru angĩtũhe ũtaaro wa ũrĩa tũngĩrutana wega makĩria, no twende gwĩtĩkĩra ũteithio ũcio tũrĩ na ngatho na wĩnyihia. Tũngĩka ũguo, ũtungata witũ mũtheru nĩ ũrĩthiaga ũkĩagagĩraga.

12, 13. Heana ngerekano ũrĩa kũhũthĩra Maandĩko na njĩra ya ũtaũku kũngĩteithia arutwo a Bibilia mathiĩ na mbere.

¹² O ta Pirisila, Akula, na Apolo, no tũteithie arĩa angĩ. Hihi ũiguaga atĩa rĩrĩa wekĩra mũrutwo wa Bibilia ngoro akahota gũtooria ũndũ ũragiragia athiĩ na mbere kĩĩroho? Kana angĩkorũo ũrĩ mũthuri wa kĩũngano-rĩ, ũiguaga atĩa rĩrĩa Mũkristiano agũcokeria ngatho nĩ ũndũ wa ũtaaro wa Kĩĩmandĩko wamũheire ũkĩmũteithia gũtooria ũndũ mũritũ? Hatarĩ nganja, kũhũthĩra Kiugo kĩa Ngai gũteithia andũ magagĩrie ũtũũro wao, nĩ kũrehaga gĩkeno na kũiganĩra. * Ta rora wone ũrĩa ũngĩhota gwĩka ũguo.

¹³ Aisiraeli aingĩ hĩndĩ ya Elija maaikaraga mataganĩirie ũthathaiya-inĩ wa ma na wa maheeni. Ũtaaro ũrĩa Elija aaheire andũ acio no ũteithie mũrutwo wa Bibilia ũrahinda gũthiĩ na mbere kĩĩroho. (Thoma 1 Athamaki 18:21.) Wĩcirie ũndũ ũyũ ũngĩ: Angĩkorũo mũrutwo wa Bibilia nĩ aretigĩra ũrĩa arata na andũ a famĩlĩ mekũmuona-rĩ, no wĩkĩre itua rĩake rĩa gũthathaiya Jehova hinya na njĩra ya kwarĩrĩria nake Isaia 51:12, 13.—Thoma.

14. Nĩ kĩĩ kĩrĩgũteithagia kũririkana Maandĩko rĩrĩa ũramabatara ũgĩteithia andũ?

¹⁴ Hatarĩ nganja, Bibilia ĩkoragwo na ciugo nyingĩ cingĩkĩra ngoro, irũnge, kana ciĩkĩre hinya arĩa mamĩthomaga. Ĩndĩ wahota kwĩyũria, ‘Ĩngĩhota atĩa kũririkanaga maandĩko rĩrĩa ndĩramabatara?’ Thomaga Bibilia o mũthenya na ũgecũrania kĩrĩa wathoma. Weka ũguo, ũgwĩthondekera mũthithũ wa maandĩko marĩa roho wa Jehova ũrĩgũteithagia kũririkana rĩrĩa ũramabatara.—Mar. 13:11; thoma Joh. 14:26.

15. Nĩ kĩĩ kĩrĩgũteithagia gũtaũkĩrũo nĩ Kiugo kĩa Ngai wega makĩria?

¹⁵ O ta Mũthamaki Suleimani, hoyaga Jehova akũhe ũũgĩ wa kũhingia maũndũ marĩa wĩhokeirũo ma kĩĩroho. (2 Maũ. 1:7-10) Nĩguo ũgĩe na ũmenyo wa ma wĩgiĩ Jehova na wendi wake, ‘geragia na kĩyo kũmenya na ũgatuĩragia mũno’ Kiugo kĩa Ngai o ta ũrĩa anabii a tene meekaga. (1 Pet. 1:10-12) Mũtũmwo Paulo eekĩrire Timotheo ngoro erutage ‘ciugo cia wĩtĩkio, na cia ũrutani ũrĩa mwega.’ (1 Tim. 4:6) Ũngĩkaga ũguo, nĩ ũrĩhotaga gũteithia arĩa angĩ kĩĩroho. Ningĩ, nĩ ũrĩkĩraga wĩtĩkio waku hinya.

16. (a) Aberoia maagunĩkaga atĩa nĩ ũndũ wa ‘gũtuĩragia Maandĩko o mũthenya?’ (b) Gũthoma Bibilia o mũthenya nĩ kwa bata harĩ ithuĩ nĩkĩ ũmũthĩ?

¹⁶ Ayahudi itũũra-inĩ rĩa Makedonia kũu Beroia maarĩ na hũthĩra ya ‘gũtuĩragia Maandĩko o mũthenya.’ Rĩrĩa Paulo aamahunjĩirie ũhoro ũrĩa mwega, nĩ maaringithanirie ciugo ciake na ũmenyo ũrĩa maarĩ naguo wa Maandĩko. Moimĩrĩro maarĩ marĩkũ? Aingĩ nĩ meetĩkirie atĩ ũhoro ũrĩa aarutanaga nĩ wa ma, na ‘magĩtuĩka etĩkia.’ (Atũm. 17:10-12) Ũndũ ũcio wonanagia atĩ gũthoma Bibilia o mũthenya gũtũmaga mũndũ agĩe na wĩtĩkio mũrũmu harĩ Jehova. Wĩtĩkio ta ũcio, “ũmenyithanagia  atĩ maũndũ marĩa merĩgĩrĩirũo nĩ ma ma,” na nĩ wa bata nĩguo tũkaahonokio tũingĩre thĩ njerũ ya Ngai.—Ahib. 11:1.

17, 18. (a) Wĩtĩkio mũrũmu na wendo ũgitagĩra atĩa ngoro ya Mũkristiano ya mũhaano? (b) Kĩĩrĩgĩrĩro gĩtũgitagĩra atĩa kuumana na ũgwati?

¹⁷ Nĩkĩo Paulo aandĩkire ũũ: “No ithuĩ-rĩ, kuona atĩ tũrĩ a mũthenya, nĩtũikaragei tũterigĩtwo, twĩohete gako ga kũgitĩra gĩthũri karĩa ka wĩtĩkio na ka wendani; na tũgekĩra ũhoro wa kwĩrĩgĩrĩra ũhonokio ta arĩ gĩtukũ.” (1 Thes. 5:8) Ngoro ya mũthigari nĩ ĩbataraga kũgitĩrũo ndĩkagurario nĩ thũ. O ũndũ ũmwe, ngoro ya mũhaano ya Mũkristiano nĩ ĩbataraga kũgitĩrũo ndĩgathũkio nĩ mehia. Gũthiaga atĩa rĩrĩa ndungata ya Jehova yakorũo na wĩtĩkio mũrũmu harĩ ciĩranĩro cia Ngai o hamwe na kũmwenda na kwenda andũ? Ndungata ta ĩyo ĩkoragwo ĩhumbĩte gako ga kĩĩroho ga kũgitĩra gĩthũri karĩa ka goro mũno. No hinya ĩke ũndũ ũngĩtũma yage gwĩtĩkĩrĩka nĩ Ngai.

¹⁸ Ningĩ Paulo nĩ aagwetire ũhoro wa gĩtukũ kana ngobia ‘ya kĩĩrĩgĩrĩro kĩa ũhonokio.’ Warĩ ũndũ mũhũthũ harĩ mũthigari hĩndĩ ya tene kũũragĩrũo mbaara-inĩ angĩagire kũgitĩra mũtwe wake. Ĩndĩ, angĩakorirũo na ngobia njega, nĩ yamũgitagĩra mũtwe akaga kũgurario ũũru. Twĩkĩraga hinya kĩĩrĩgĩrĩro gitũ harĩ ũhoti wa Jehova wa kũhonokania na njĩra ya kwĩruta Kiugo gĩake. Gũkorũo na kĩĩrĩgĩrĩro kĩrũmu nĩ gũtũteithagia kũregana na aregenyũki na ‘ndeto ciao’ iria ithegeaga ta kĩronda kĩa ndĩĩra. (2 Tim. 2:16-19) Ningĩ, kĩĩrĩgĩrĩro gitũ nĩ kĩrĩtwĩkĩraga hinya tũkahota kũregana na arĩa mangĩenda gũtũingĩria mĩtugo-inĩ ĩrĩa Jehova athũire.

19, 20. Nĩ kĩĩ gĩtũmaga tũtĩe mũno Kiugo kĩa Ngai, na tuonanagia atĩa atĩ nĩ tũgĩtĩĩte? (Rora gathandũkũ “Jehova nĩ Aheaga o Kĩrĩa Ndĩrabatara.”)

¹⁹ O ũrĩa mũthia ũrakuhĩrĩria, noguo tũrabatara mũno kwĩhoka Kiugo kĩa Jehova. Ũtaaro ũrĩa tũthomaga thĩinĩ wakĩo nĩ ũtũteithagia kũrũnga mĩthiĩre itũ na kwĩgirĩrĩria tũtikehie. Nĩ tũrĩhotaga gũtooria magerio marĩa Shaitani na thĩ yake matũrehagĩra, twekĩrũo ngoro na twomĩrĩrio nĩ Kiugo kĩa Ngai. Twarũmĩrĩra ũtongoria ũrĩa Jehova atũheaga kũgerera Kiugo gĩake nĩ tũgũthiĩ na mbere njĩra-inĩ ya muoyo.

²⁰ Ririkana atĩ wendi wa Ngai nĩ “andũ othe mahonokio.” Ndungata cia Jehova nĩ imwe cia ‘andũ acio othe.’ Angĩ nao nĩ arĩa tũngĩteithia kũgerera wĩra witũ wa kũhunjia na kũrutana. No arĩa othe mendaga gũkaahonokio no mũhaka “matuĩke a kũmenya ũhoro-wa-ma.” (1 Tim. 2:4) Nĩ ũndũ ũcio, nĩguo mũndũ akaahonokio, no mũhaka athomage Bibilia na akarũmĩrĩra motaaro mayo marĩa matongoretio na roho. Ĩĩ-ni, rĩrĩa tũrathoma Bibilia o mũthenya nĩ tuonanagia ũrĩa tũtĩĩte Kiugo kĩa Jehova.—Joh. 17:17.