1, 2. Nĩkĩ Thaburi ya 45 nĩ ya bata harĩ ithuĩ?

MŨTHAMAKI ũrĩ na riri atwarithĩtie mbarathi akĩrũĩrĩra ũhoro wa ma na wa ũthingu. Agatooria thũ ciake, na thutha wa ũhootani wake wa mũico, akahikia mũhiki mũthaka mũno. Mũthamaki ũcio agatũũra aririkanagwo na agoocagwo tene na tene. Ũcio nĩguo ũndũ ũrĩa mũnene warĩrĩirio thĩinĩ wa Thaburi 45.

² O na kũrĩ ũguo, Thaburi ĩyo ya 45, to rũgano tu rwa gũcanjamũra rũrĩ na kĩrĩkĩrĩro kĩega. Maũndũ marĩa magwetetwo thĩinĩ wayo, nĩ ma bata harĩ ithuĩ. Nĩ mahutĩtie mũtũũrĩre witũ wa ũmũthĩ, na wa mahinda marĩa maroka. Nĩ ũndũ ũcio, rekei tũthuthurie na kinyi thaburi ĩyo.

3, 4. (a) “Ũhoro mwega” ũrĩa waandĩkirũo nĩ mwandĩki wa Thaburi nĩ ũrĩkũ, na ũngĩhutia ngoro ciitũ atĩa? (b) ‘Ndeto iria twaragia ciĩgiĩ Mũthamaki’ na njĩra ĩrĩkũ, na rũrĩmĩ rwitũ rũtariĩ atĩa ta karamu?

³ Thoma Thaburi 45:1. “Ũhoro mwega” ũrĩa ũrahutia ngoro ya mwandĩki wa Thaburi na ũgatũma ‘ĩtherũke’ ũkoniĩ mũthamaki. Ũhoro ũcio watũmire ngoro ya mwandĩki wa Thaburi ĩcanjamũke mũno, na rũrĩmĩ rwake rũgĩtuĩka ta “karamu ka mwandĩki ũrĩa mũũgĩ.”

 ⁴ Ĩ ithuĩ na ithuĩ? Ũhoro mwega ũrĩa ũhutagia ngoro ciitũ nĩ ũhoro ũrĩa mwega wa Ũthamaki wa Kĩĩmesia. Ũhoro ũcio wa Ũthamaki watuĩkire “mwega” makĩria mwaka wa 1914. Kuuma mwaka ũcio, ti gũtanya tũtanyaga Ũthamaki ũcio, ĩndĩ nĩ wambĩrĩirie gwathana kũrĩa igũrũ. ‘Ũhoro ũcio mwega wa Ũthamaki’ nĩguo tũhunjagia thĩinĩ wa “thĩ yothe, ũtuĩke ũira kũrĩ ndũrĩrĩ ciothe.” (Mat. 24:14) Hihi ngoro ciitũ nĩ ‘itherũkaga’ nĩ ũndũ wa ndũmĩrĩri ĩyo ya Ũthamaki? Hihi nĩ tũhunjagia ũhoro ũcio mwega wa Ũthamaki na kĩyo? O ta mwandĩki wa Thaburi, ‘ndeto iria twaragia, ciĩgiĩ Mũthamaki’ witũ Jesu Kristo. Tũhunjagia atĩ nĩwe Mũthamaki wa Ũthamaki wa Kĩĩmesia ũrĩa ũikarĩire gĩtĩ gĩa Ũthamaki kũrĩa igũrũ. Ningĩ nĩ twĩraga andũ othe, athamaki na raiya ao atĩ metĩkĩre wathani wa Kristo. (Thab. 2:1, 2, 4-12) Rũrĩmĩ rwitũ rũkoragwo rũtariĩ ta “karamu ka mwandĩki ũrĩa mũũgĩ,” tondũ tũhũthagĩra biũ Kiugo kĩa Ngai rĩrĩa tũrahunjia.

5. (a) Jesu aarĩ “nyoko” kana mũthaka na njĩra irĩkũ? (b) Nĩ na njĩra ĩrĩkũ ‘kanua ka Mũthamaki kooimaga ciugo horo,’ na tũngĩĩgerekania atĩa na kĩonereria gĩake?

⁵ Thoma Thaburi 45:2. Bibilia yarĩtie maũndũ manini mũno megiĩ ũrĩa Jesu aatariĩ kĩĩmwĩrĩ. O na kũrĩ ũguo, tondũ aarĩ mũkinyanĩru no mũhaka akorũo aarĩ “nyoko” kana mũndũ mũthaka. Ĩndĩ, ũthaka wake ũrĩa mũnene mũno woimanaga na wĩhokeku na wĩkindĩru wake mũrũmu harĩ Jehova. Makĩria ma ũguo, Jesu aahũthagĩra ‘ciugo horo’ akĩhunjia ndũmĩrĩri ya Ũthamaki. (Luk. 4:22; Joh. 7:46) Hihi ithuĩ nĩ twĩrutanagĩria kũrũmĩrĩra kĩonereria gĩake rĩrĩa tũrahunjia, na tũkageria kũhũthĩra ciugo iria ikũhutia ngoro cia andũ?—Kol. 4:6.

6. Nĩ na njĩra ĩrĩkũ Ngai aarathimire Jesu “tene na tene”?

⁶ Nĩ ũndũ wa Jesu kwĩrutĩra na ngoro yothe, Jehova nĩ aarathimire ũtungata wake gũkũ thĩ, na thutha wa kũruta muoyo wake igongona akĩmũtũũgĩria. Mũtũmwo Paulo aandĩkire ũũ: ‘Nake Jesu agĩkorũo ahaana ta mũndũ-rĩ, akĩĩnyihia, agĩgĩathĩka, o kinya akĩũragwo, o kũũragwo kũrĩa kwa mũtĩ-inĩ. Na nĩ ũndũ wa ũguo, Ngai nĩaamũtũũgĩririe mũno, akĩmũtua rĩĩtwa o rĩrĩa rĩkĩrĩte marĩĩtwa mothe; nĩguo atĩ thĩinĩ wa rĩĩtwa rĩa Jesu maru mothe maturagio, kũrĩa igũrũ, na gũkũ thĩ, o na rungu rwa thĩ; o na ningĩ atĩ nĩmĩ ciothe ciumbũrage atĩ Jesu Kristo nĩwe Mwathani, nĩ getha Ngai Ithe witũ agoocagwo.’ (Afil. 2:8-11) Jehova nĩ aamũrathimire “tene na tene” na njĩra ya kũmũriũkia akĩmũhe muoyo ũtangĩkua.—Rom. 6:9.

7. Nĩ na njĩra irĩkũ Ngai aaitĩrĩirie Jesu maguta gũkĩra arĩa a “riika” rĩake?

⁷ Thoma Thaburi 45:6, 7. Tondũ Jesu nĩ eendete mũno ũthingu na agathũũra ũndũ o wothe ũrĩa ũngĩacambithirie Ithe-rĩ, Jehova nĩ aamũitĩrĩirie maguta akĩmũtua Mũthamaki wa Ũthamaki wa Kĩĩmesia. Jesu aaitĩrĩirio “maguta ma gĩkeno” gũkĩra arĩa a “riika” rĩake, nĩo athamaki a Juda a kuuma nyũmba-inĩ ya Daudi. Na njĩra irĩkũ? Ũndũ wa mbere nĩ atĩ, Jehova we mwene nĩwe wamũitĩrĩirie maguta. Makĩria ma ũguo, Jehova aamũitĩrĩirie  maguta atuĩke Mũthamaki na Mũthĩnjĩri-Ngai Ũrĩa Mũnene. (Thab. 2:2; Ahib. 5:5, 6) Jesu ndaamũrirũo na njĩra ya gũitĩrĩrio maguta ta marĩa maaitagĩrĩrio athamaki a Isiraeli, ĩndĩ aitĩrĩirio roho mũtheru. Ningĩ arathamaka kuuma igũrũ no ti gũkũ thĩ.

8. ‘Ngai nĩ gĩtĩ gĩa Ũthamaki’ kĩa Jesu na njĩra ĩrĩkũ, na tũrĩ na ma atĩa atĩ ũthamaki wa Jesu nĩ wa ũthingu?

⁸ Jehova aatuire Mũriũ wake Mũthamaki wa Ũthamaki wa Kĩĩmesia kũrĩa igũrũ mwaka wa 1914. Tondũ “mũthĩgi” ũrĩa Jesu ‘athamakaga naguo nĩ mũthĩgi ũrĩ ũgerereri-rĩ,’ tũrĩ na ma biũ atĩ hingo ciothe wathani wake nĩ wa kĩhooto na ũthingu. Ningĩ wathani wake nĩ mwagĩrĩru tondũ Ngai nĩwe ‘gĩtĩ gĩake kĩa Ũthamaki.’ Ũguo nĩ kuga atĩ Jehova nĩwe ũmũtuĩte Mũthamaki. Makĩria ma ũguo, gĩtĩ gĩa Ũthamaki kĩa Jesu nĩ gĩa gũtũũra “tene na tene.” Na githĩ ti gĩtĩo kĩnene gũtungatĩra Jehova rungu rwa Mũthamaki ta ũcio ũrĩ hinya ũrĩa wamũrĩtwo nĩ Ngai?

9, 10. (a) Jesu eeyohire rũhiũ rwake rĩ, na aambĩrĩirie kũrũhũthĩra atĩa atekũrĩa marĩĩgu? (b) Kristo akaahũthĩra rũhiũ rwake atĩa ihinda rĩrĩa rĩroka?

⁹ Thoma Thaburi 45:3. Jehova erĩte Mũthamaki wake ‘eyohe rũhiũ rwake njohero’ na njĩra ĩyo akeera Jesu ahũũre na atuĩre arĩa othe mareganaga na ũnene wa Jehova. (Thab. 110:2) Tondũ Kristo nĩ Mũthamaki na mũrũi mbaara ũtangĩhooteka, nĩ etagwo “njamba.” Eeyohire rũhiũ rwake mwaka wa 1914 na agĩtooria Shaitani na ndaimono ciake kũrĩa igũrũ akĩmaharũrũkia gũkũ thĩ.—Kũg. 12:7-9.

¹⁰ Kĩu kĩarĩ o kĩambĩrĩria kĩa ũhootani wake. Ndarĩkĩtie ‘ũtoorania wake.’ (Kũg. 6:2) Jehova nĩ atuĩte itua atĩ mũtabarĩre wothe wa Shaitani no mũhaka ũniinwo, na Shaitani na ndaimono ciake maagithio hinya. Babuloni ũrĩa Mũnene, kana ndini ciothe cia maheeni nĩwe ũgũkorũo arĩ wa mbere kũniinwo. Muoroto wa Jehova nĩ kũhũthĩra atongoria a gĩũteti kwananga “mũmaraya” ũcio. (Kũg. 17:16, 17) Jesu acoke aniine biũ mũtabarĩre wa Shaitani wa gĩũteti. Kristo ũrĩa ningĩ wĩtagwo “mũraika wa kũrĩa kũriku gũtarĩ gĩturi,” nĩ agaacoka arĩkie ũtoorania wake na njĩra ya gũikia Shaitani na ndaimono ciake thĩinĩ wa irima rĩtarĩ gĩturi. (Kũg. 9:1, 11; 20:1-3) Rekei rĩu tuone ũrĩa Thaburi 45 yarathĩte maũndũ macio ma gũcanjamũra.

11. Kristo ararũĩrĩra “ũhoro ũrĩa wa ma” na njĩra ĩrĩkũ?

¹¹ Thoma Thaburi 45:4. Mũthamaki ũcio ndararũa mbaara nĩguo etahĩre mabũrũri kana atue andũ ngombo. Mbaara yake nĩ ya ũthingu na ĩrĩ na muoroto mwega. Arathiĩ ‘akĩrũagĩrĩra ũhoro ũrĩa wa ma, na wa ũhoreri na ũthingu.’ Ma ĩrĩa nene mũno ĩrabatara kũrũĩrĩrũo nĩ ĩrĩa ĩĩgiĩ ũnene wa Jehova. Hĩndĩ ĩrĩa Shaitani aaremeire Ngai, eekĩrĩire nganja kĩhooto kĩa Jehova gĩa gwathana. Kuuma hĩndĩ ĩyo, ndaimono na andũ nĩ makoretwo magĩkĩrĩra nganja kĩhooto kĩa Jehova gĩa gwathana. Rĩu ihinda nĩ ikinyu, Mũthamaki ũrĩa ũitĩrĩirio maguta nĩ Jehova arũe mbaara nĩguo onanie ũũma wa atĩ Jehova nĩwe ũrĩ na kĩhooto gĩa gwathana.

12. Mũthamaki ararũĩrĩra ‘ũhoro ũrĩa wa ũhoreri’ na njĩra ĩrĩkũ?

¹² Ningĩ Mũthamaki ũcio nĩ arathiĩ akĩrũagĩrĩra ‘ũhoro wa ũhoreri.’ Arĩ Mũrũ wa mũmwe wa Ngai nĩ atũigĩire kĩonereria kĩega mũno kĩa ũhoreri na gwathĩkĩra ũnene wa Ithe arĩ na wĩhokeku. (Isa. 50:4, 5; Joh. 5:19) Raiya othe ehokeku a Mũthamaki ũcio no mũhaka marũmĩrĩre kĩonereria gĩake na mathĩkagĩre  ũnene wa Jehova maũndũ-inĩ mothe marĩ na wĩnyihia. No arĩa tu mekaga ũguo makaingĩra thĩinĩ wa thĩ njerũ ĩrĩa Ngai eranĩire.—Zek. 14:16, 17.

13. Kristo ararũĩrĩra ‘ũhoro wa ũthingu’ na njĩra ĩrĩkũ?

¹³ Makĩria ma ũguo, Kristo nĩ ararũĩrĩra ‘ũhoro wa ũthingu.’ Ũthingu ũrĩa Mũthamaki ũcio ararũĩrĩra nĩ “ũthingu wa Ngai,” nĩguo ithimi cia Jehova cia kũmenyithania wega na ũũru. (Rom. 3:21; Gũcok. 32:4) Akĩratha ũhoro wa Mũthamaki Jesu Kristo, Isaia oigire ũũ: “Nĩgũkagĩa mũthamaki wa gũthamaka na ũthingu.” (Isa. 32:1) Wathani wa Jesu nĩguo ũkaarehe “Igũrũ rĩerũ” na “thĩ njerũ,” kũrĩa ‘gũgaatũraga ũthingu.’ (2 Pet. 3:13) Andũ othe arĩa magaatũraga thĩinĩ wa thĩ ĩyo njerũ no mũhaka magaathĩkagĩra Jehova.—Isa. 11:1-5.

14. Guoko kwa ũrĩo kwa Jesu gũkaahingia “maũndũ ma gwĩtigĩrithania” na njĩra ĩrĩkũ? (Rora mbica kĩambĩrĩria-inĩ gĩa gĩcunjĩ gĩkĩ.)

¹⁴ Mwandĩki wa Thaburi oigĩte atĩ Mũthamaki arathiĩ eyohete rũhiũ njohero. (Thab. 45:3) Ĩndĩ, hingo ĩgakinya akaruta rũhiũ rũu, akarũnyita na guoko gwake kwa ũrĩo na akambĩrĩria kũrũhũthĩra. Mwandĩki wa Thaburi aarathire ũũ: ‘Guoko gwaku kwa ũrĩo kũrohingagia maũndũ ma gwĩtigĩrithania.’ (Thab. 45:4) Rĩrĩa Jesu agooka kũhingia matuĩro ma Jehova hĩndĩ ya Hari–Magedoni, nĩ ageeka thũ ciake “maũndũ ma gwĩtigĩrithania.” Tũtiũĩ njĩra ĩrĩa akaahũthĩra kũniina mũtabarĩre wa Shaitani. Ĩndĩ, njĩra ĩrĩa akaahũthĩra nĩ ĩgaatũma andũ arĩa maaregire gwathĩkĩra wathani wa Mũthamaki maigue guoya mũno. (Thoma Thaburi 2:11, 12.) Thĩinĩ wa ũrathi wake wĩgiĩ matukũ ma kũrigĩrĩria, Jesu oigire atĩ andũ “nĩmakaringagwo nĩ iringi nĩ ũndũ wa gũtubunyĩka, o magĩetagĩrĩra maũndũ marĩa magakinya gũkũ thĩ; nĩ gũkorũo mahinya ma kũrĩa igũrũ nĩ makenyenyio.” Agĩcoka akiuga ũũ: “Na hĩndĩ ĩo nĩguo makona Mũrũ wa mũndũ agĩũka na itu, arĩ na hinya na riri mũingĩ.”—Luk. 21:26, 27.

15, 16. Nĩa magaakorũo thĩinĩ wa “ita” rĩrĩa rĩkoima Jesu thutha hĩndĩ ya mbaara?

¹⁵ Ibuku rĩa Kũguũrĩrio rĩkĩaria ũhoro wa Mũthamaki ũcio agĩũka na “hinya na riri mũingĩ” kũhingia matuĩro riugaga ũũ: “Na nĩndonire Igũrũ rĩhingũkĩte; na nĩ atĩrĩ, kwĩ mbarathi njerũ, na ũrĩa ũmĩhaicĩte, wĩtagwo Mwĩhokeku na Wa-ma; nake atuaga cira, o na mbaara akaruta, na kĩhooto. Nacio ita iria irĩ Igũrũ ikamuuma thutha ihaicĩte mbarathi njerũ, na igekĩra nguo cia tama wa gatani ũrĩa mwega, mwerũ, mũtheru. Ningĩ kanua-inĩ akoima rũhiũ rũũgĩ rũa kũhũra ndũrĩrĩ naruo; na nĩagaciriyĩraga na rũthanju rũa kĩgera; na nĩwe ũrangaga ihihĩro rĩa ndibei ĩrĩa ya wĩĩ wa marakara ma Ngai Mwene-Hinya-Wothe.”—Kũg. 19:11, 14, 15.

¹⁶ Nĩa magaakorũo thĩinĩ wa “ita” rĩa igũrũ rĩrĩa rĩkoima Kristo thutha hĩndĩ ya mbaara ĩyo? Riita rĩa mbere rĩrĩa Jesu eehotorire rũhiũ rwake nĩguo aingate Shaitani na ndaimono ciake igũrũ, aarĩ hamwe na “araika ake.” (Kũg. 12:7-9) Gũkĩrĩ ũguo-rĩ, nĩ ũndũ wa ũũgĩ gwĩtĩkia atĩ hĩndĩ ya Hari–Magedoni, araika arĩa atheru nĩ magaakorũo thĩinĩ wa mbũtũ ya Kristo. Hihi nĩ kũrĩ andũ angĩ magaakorũo thĩinĩ wa mbũtũ ĩyo? Jesu eerire Akristiano aitĩrĩrie maguta ũũ: ‘Nake ũrĩa wa gũtorania, wa gũtũũra amenyereire maũndũ makwa o nginya ithirĩro-rĩ, nĩ ngamũhe wathani aathage ndũrĩrĩ, nake agaciriyĩraga na rũthanju rwa kĩgera, acimemende o ta ũrĩa nyũngũ cia mũũmbi imemendagwo, o ta ũrĩa niĩ heetwo wathani nĩ Awa.’ (Kũg. 2:26, 27) Nĩ ũndũ ũcio, Akristiano aitĩrĩrie maguta arĩa  hĩndĩ ĩyo magaakorũo mathiĩte igũrũ nĩ magaakorũo thĩinĩ wa mbũtũ ĩyo ya Kristo. Magaakorũo hamwe nake akĩhingia “maũndũ ma gwĩtigĩrithania,” rĩrĩa akaarĩithia ndũrĩrĩ na rũthanju rwa kĩgera.

17. (a) Mbarathi njerũ ĩrĩa Kristo aratwarithia ĩrũgamĩrĩire kĩĩ? (b) Rũhiũ na ũta irũgamĩrĩire kĩĩ?

¹⁷ Thoma Thaburi 45:5. Mũthamaki ũcio ahaicĩte mbarathi njerũ, ĩrĩa ĩrũgamĩrĩire mbaara theru na ya ũthingu maitho-inĩ ma Jehova. (Kũg. 6:2; 19:11) Makĩria ma gũkorũo arĩ na rũhiũ, arĩ na ũta. Tũthomaga ũũ: “Ngĩrora, ngĩona atĩrĩ, kwĩ mbarathi njerũ, nake ũrĩa ũmĩhaicĩte e na ũta; nake akĩheo thũmbĩ, akiumĩra agĩũka agĩtoranagia, na atuĩke o wa gũtoranagia.” Rũhiũ na ũta ũcio irũgamĩrĩire njĩra ĩrĩa Kristo akaahũthĩra kũniina thũ ciake nayo.

18. “Mĩguĩ” ya Kristo ĩgaakorũo ĩrĩ “mĩũgĩ” atĩa?

¹⁸ Mwandĩki wa Thaburi oigire atĩ ‘mĩguĩ ya Mũthamaki ũcio nĩ mĩũgĩ, ĩthecaga thũ ciake o ngoro thĩinĩ na ĩgatũma andũ mang’aũke o magũrũ-inĩ make.’ Mbaara ĩyo ĩkaarehe wanangĩki thĩinĩ wa thĩ yothe. Mũnabii Jeremia oigire atĩ, “andũ arĩa moragithĩtio nĩ Jehova mũthenya ũcio magakorũo magũĩte thĩ kwarũma o gĩturi kĩmwe kĩayo o nginya kĩrĩa kĩngĩ.” (Jer. 25:33) Ũrathi ũngĩ ũhanaine o na ũcio ugĩte ũũ: “Ningĩ ngĩona mũraika ũmwe arũngiĩ thĩinĩ wa riũa; nake akĩanĩrĩra na mũgambo mũnene, akĩĩra nyamũ cia igũrũ ciothe iria ireraga rĩera-inĩ gatagatĩ atĩrĩ, Ũkai mwĩcokanĩrĩrie iruga-inĩ rĩrĩa inene rĩa Ngai, nĩguo mũrĩe nyama cia mĩĩrĩ ya athamaki, o na nyama cia anene a thigari, na nyama cia andũ arĩa me hinya, na nyama cia mbarathi o na cia arĩa akuue nĩcio, o na nyama cia mĩĩrĩ ya andũ othe, eathi ona ngombo, anyinyi o na anene.”—Kũg. 19:17, 18.

19. Nĩ na njĩra ĩrĩkũ Kristo ‘agaathiĩ agĩtoranagia’ nginya arĩkie ũhootani wake?

¹⁹ Thutha wa kũniina mũtabarĩre wa Shaitani, Kristo arĩ na ‘ũkaru wake’ nĩ ‘agaathiĩ o agĩtoranagia.’ (Thab. 45:4) Akaarĩkia ũtoorania wake na njĩra ya gũikia Shaitani na ndaimono ciake irima-inĩ rĩtarĩ gĩturi ihinda-inĩ rĩa Wathani wa Mĩaka Ngiri. (Kũg. 20:2, 3) Tondũ Mũcukani na araika ake matigaakorũo makĩhota gwĩka ũndũ-rĩ, matikahĩtithagia andũ, na nĩ ũndũ ũcio, andũ nĩ makaahota gwathĩkĩra Kristo biũ, Mũthamaki ũrĩ riri na mũtoorania. O na kũrĩ ũguo, mbere ya kuona thĩ ĩkĩgarũrũo kahora kahora ĩtuĩke paradiso, harĩ na ũndũ ũngĩ ũkamarehera gĩkeno marĩ hamwe na Mũthamaki wao na arĩa magaathamaka nake. Ũndũ ũcio wa gĩkeno nĩ ũkaarĩrĩrio gĩcunjĩ-inĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire.