1, 2. Nĩkĩ nĩ wega gũthikĩrĩria Mũũmbi witũ rĩrĩa tũratua ũrĩa tũkũhũthĩra ũtũũro witũ? (Rora mbica kĩambĩrĩria-inĩ gĩa gĩcunjĩ gĩkĩ.)

ANGĨKORŨO ũrĩ mũndũ mwĩthĩ, no kũhoteke nĩ wamũkĩrĩte ũtaaro mũingĩ wĩgiĩ ũtũũro waku wa ihinda rĩrĩa rĩroka. No kũhoteke nĩ wĩkĩrĩtwo ngoro nĩ arutani, ataarani, kana andũ angĩ ũthingate gĩthomo kĩa igũrũ na wĩra mwega. O na kũrĩ ũguo, Jehova agũtaaraga ũthingate ũndũ ũngĩ ngũrani. Ũhoro wa ma nĩ atĩ, endaga wĩrutanĩrie biũ cukuru nĩgetha ũkaahota kũhingia mabataro maku warĩkia. (Kol. 3:23) Ĩndĩ rĩrĩa ũratua ũrĩa ũkũhũthĩra ũtũũro waku wa ihinda rĩrĩa rĩroka, agwĩkagĩra ngoro ũhũthĩre motaaro marĩa atũheaga marĩa mangĩgũteithia gũtũũra na njĩra ĩringaine na muoroto na wendi wake gũtwerekera matukũ-inĩ maya ma mũthia.—Mat. 24:14.

² Ningĩ nĩ wega ũririkanage atĩ Jehova nĩ oĩ maũndũ mothe, tondũ nĩ oĩ maũndũ marĩa marĩ mbere na nĩ oĩ mũico ũtigĩtie ihinda rĩigana atĩa ũkinye. (Isa. 46:10; Mat. 24:3, 36) Ningĩ nĩ atũĩ wega, nĩ oĩ maũndũ marĩa matũmaga tũgĩe na gĩkeno na kũiganĩra kwa ma, o na maũndũ marĩa matũmaga tũkue ngoro na  twage gĩkeno. Nĩ ũndũ ũcio, o na tũngĩheo ũtaaro ũroneka wĩ mwega atĩa nĩ andũ na ũkorũo ndumanĩte na Kiugo kĩa Ngai, ndũngĩtũguna o na hanini.—Thim. 19:21.

3, 4. Gũthikĩrĩria ũtaaro mũũru kwahutirie Adamu na Hawa o hamwe na njiarũa ciao na njĩra ĩrĩkũ?

³ Ũtaaro mũũru ti hĩndĩ wambĩrĩria. Shaitani nĩwe warĩ wa mbere kũhe andũ ũtaaro mũũru. Aaheenirie Adamu na Hawa atĩ ũtũũro wao nĩ ũngĩagĩire na gĩkeno makĩria korũo nĩo meetuagĩra ũrĩa megũtũũra. (Kĩam. 3:1-6) No ũrĩa kũrĩ nĩ atĩ mawoni ma Shaitani maarĩ ma mwĩyendo. Eendaga Adamu na Hawa o hamwe na njiarũa ciao mamwathĩkagĩre na mamũthathayagie handũ ha gũthathaiya Jehova. No hihi Shaitani harĩ na ũndũ o na ũmwe aamekĩire? Jehova nĩwe wamaheete indo iria ciothe maarĩ nacio, tondũ nĩwe wamanyitithanirie, akĩmahe mũgũnda mũthaka, na aamombĩte na mĩĩrĩ mĩkinyanĩru ũndũ mangĩatũũrire tene na tene.

⁴ Ũndũ wa kĩeha nĩ atĩ Adamu na Hawa matiathĩkĩire Ngai, na kwoguo makĩmũraihĩrĩria. O ta ũrĩa tũĩ, moimĩrĩro maarĩ moru. O ta ũrĩa mahũa mahohaga matinio kuuma harĩ mũmera, kahora kahora makĩambĩrĩria gũkũra na gũkua. Ciana ciao o nacio nĩ ingĩanyamarĩkire. (Rom. 5:12) O na andũ makĩmenyaga ũguo, aingĩ matiendaga gwathĩkĩra Ngai. Mendaga gũtũũra kũringana na ũrĩa marenda. (Ef. 2:1-3) Gwĩka ũguo nĩ kuonanĩtie wega atĩ “gũtirĩ ũũgĩ . . . ũngĩhota kũregana na Jehova.”—Thim. 21:30, NWT.

5. Nĩ ũndũ ũrĩkũ Ngai aamenyaga wĩgiĩ andũ? Hihi ũndũ ũcio ũhingĩte atĩa?

⁵ Jehova nĩ aamenyaga atĩ andũ amwe, o hamwe na andũ aingĩ ethĩ nĩ mangĩkamũcaria na mamũtungatĩre. (Thab. 103:17, 18; 110:3) Nĩ akenagio mũno nĩ andũ ta acio! Hihi wee ũrĩ ũmwe wao? Angĩkorũo ũrĩ ũmwe wao hatarĩ nganja nĩ ũkenagĩra “indo njega” nyingĩ kuuma kũrĩ Ngai iria itũmaga ũgĩe na gĩkeno. (Thoma Thaburi 103:5, NWT; Thim. 10:22) O ta ũrĩa tũkuona, “indo njega” iria tũgĩaga nacio nĩ maũndũ ta irio nyingĩ cia kĩĩroho, arata arĩa ega biũ, mĩoroto mĩega, na wĩyathi wa ma.

6. Wagĩrĩirũo kũrũmbũiya mabataro maku ma kĩĩroho nĩkĩ? Jehova akũhingagĩria mabataro macio atĩa?

⁶ Ngũrani na nyamũ, nĩ tũkoragwo na nyota wa kũhingia mabataro ma kĩĩroho, na Mũũmbi witũ nowe ũngĩhota kũũhingia. (Mat. 4:4) Rĩrĩa wamũthikĩrĩria na kinyi nĩ ũgĩaga na ũtaũku, ũũgĩ, na gĩkeno. Jesu ooigire ũũ: “Gũkena-rĩ, nĩ arĩa marũmbũyagia mabataro mao ma kĩĩroho.” (Mat. 5:3) Ngai akũhingagĩria mabataro maku ma kĩĩroho kũgerera Kiugo gĩake na irio nyingĩ cia kĩĩroho iria atũheaga kũgerera “ngombo ĩrĩa njĩhokeku na njũgĩ.” (Mat. 24:45) Na githĩ tũtikenagĩra irio icio njega mũno cia kĩĩroho?—Isa. 65:13, 14.

7. Ũngĩgunĩka na njĩra irĩkũ nĩ ũndũ wa kũhũthĩra irio cia kĩĩroho iria Ngai atũheaga?

⁷ Irio icio cia kĩĩroho Ngai atũheaga nĩ irĩkũheaga ũũgĩ na ũhoti wa gwĩciria, iria irĩkũgitagĩra na njĩra nyingĩ. (Thoma Thimo 2:10-14.) Kwa ngerekano, ngumo icio nĩ irĩgũteithagia gũkũũrana morutani ma maheeni, ta ũrutani wa atĩ gũtirĩ Mũũmbi. Nĩ irĩkũgitagĩra kuumana na maheeni ma atĩ mbeca na indo cia kĩĩmwĩrĩ nĩcio itũmaga mũndũ agĩe na gĩkeno. Ningĩ nĩ irĩgũteithagia gũkũũrana na kũregana na merirĩria moru na mĩtugo ĩrĩa ĩngĩgũthũkia. Nĩ ũndũ ũcio thiĩ na mbere gũcaria ũũgĩ ũrĩa uumaga kũrĩ Ngai na ũhoti wa gwĩciria, na ũcionage irĩ cia goro! Werutanĩria gũkũria ngumo icio cia bata, nĩ ũrĩĩyonagĩra atĩ Jehova  nĩ akwendete na akwendagĩra maũndũ mega.—Thab. 34:8; Isa. 48:17, 18.

8. Wagĩrĩirũo gũkuhĩrĩria Ngai rĩu nĩkĩ? Ũndũ ũcio ũgaakũguna na njĩra ĩrĩkũ ihinda rĩroka?

⁸ Ica ikuhĩ, thĩ yothe ya Shaitani nĩ ĩkũniinwo, na Jehova tu nowe ũkaahota gũtũgitĩra. No kũhoteke ihinda nĩ rĩrĩkinya rĩrĩa tũkabatara kũmwĩhoka tũtoĩ nginya kĩrĩa tũkũrĩa! (Hab. 3:2, 12-19) Hatarĩ nganja rĩrĩ nĩrĩo ihinda rĩa gũkuhĩrĩria Ithe witũ wa igũrũ na gwĩkĩra hinya wĩtĩkio witũ harĩ we. (2 Pet. 2:9) Angĩkorũo nĩ ũreka ũguo, o na rĩrĩa maũndũ maritũha, ũrĩiguaga ta Daudi ũrĩa waandĩkire ũũ: “Jehova nĩndĩmwĩigĩire mbere yakwa hingo ciothe, na tondũ e guoko-inĩ gwakwa kwa ũrĩo, ndirĩ hĩndĩ ngenyenyeka.”—Thab. 16:8.

9. (a) Kũringana na Johana 6:44, nĩ ũndũ ũrĩkũ Jehova ekaga? (b) Nĩ ũndũ ũrĩkũ ũkoragwo ũrĩ wa mwanya rĩrĩa wacemania na mũndũ ũrĩ thĩinĩ wa ũhoro wa ma?

⁹ Andũ arĩa Jehova etĩkagĩria maingĩre famĩlĩ-inĩ yake ya kĩĩroho nĩ arĩa marĩ na ngoro njega, na amaguucagĩrĩria na njĩra ya wendo magoka ũthathaiya-inĩ wa ma. (Thoma Johana 6:44.) Ũngĩcemania riita rĩa mbere na mũndũ ũtarĩ Mũira wa Jehova-rĩ, hihi nĩ harĩ maũndũ maingĩ mamwĩgiĩ ũngĩkorũo ũĩ? No kũhoteke ũndũ ũrĩa ũngĩmenya no rĩĩtwa rĩake, ũrĩa ahaana, na tũmaũndũ tũngĩ tũnini. Ũguo tiguo gũkoragwo hĩndĩ ĩrĩa wacemania riita rĩa mbere na mũndũ ũrĩ thĩinĩ wa ũhoro wa ma. Gũtekũmakania mũndũ ũcio areretwo atĩa, oimĩte bũrũri ũrĩkũ, kana ũndũire wake, nĩ ũkoragwo ũĩ maũndũ maingĩ mamwĩgiĩ, nake akamenya maũndũ maingĩ makwĩgiĩ.

10, 11. Nĩ ũndũ ũrĩkũ ũkoragwo ũhaanaine harĩ Aira a Jehova othe? Ũndũ ũcio ũtũgunaga atĩa?

¹⁰ Kwa ngerekano, nĩ ũhotaga gũkũũrana o na ihenya atĩ mũraria “rũthiomi” rũmwe, “rũthiomi rũtheru” rwa ũhoro wa ma. (Zef. 3:9, NWT) Nĩ ũmenyaga atĩ ũrĩa wĩtĩkĩtie noguo ũcio ũngĩ etĩkĩtie, ũhoro-inĩ wĩgiĩ Ngai, ithimi cia mĩtugo, kĩĩrĩgĩrĩro kĩa ihinda rĩrĩa rĩroka, na maũndũ mangĩ maingĩ. Macio nĩmo maũndũ marĩa ma bata mũno ũngĩmenya megiĩ mũndũ ũngĩ, tondũ nĩmo matũmaga ũmwĩhoke. Ningĩ maũndũ macio nĩ matũteithagia kũgĩa na arata ega na a gũtũũra.

 ¹¹ Kwoguo, tũtingĩkorũo tũkĩongerera cumbĩ tũngiuga atĩ ũrĩ mũthathaiya wa Jehova ũrĩ na arata arĩa ega biũ. Arata acio marĩ thĩinĩ wa thĩ yothe, o na akorũo ndũrĩ wacemania nao othe. Tiga athathaiya a Jehova-rĩ, hihi nĩ kũrĩ andũ angĩ makenagĩra kĩheo kĩu kĩa mwanya?

12. Nĩ mĩoroto ĩrĩkũ ya kĩĩroho ũngĩigĩra?

¹² Thoma Kohelethu 11:9–12:1. Hihi nĩ ũrĩ na mĩoroto ya kĩĩroho ũrerutanĩria gũkinyĩra? No kũhoteke nĩ wĩrutanagĩria gũthoma Bibilia o mũthenya. Kana hihi ũkorũo nĩ ũrerutanĩria kwagagĩria ũhoti waku wa kwaria na kũrutana. Rĩrĩa wagĩa na moimĩrĩro mega harĩ ũndũ o wothe ũrerutanĩria gwĩka, kana rĩrĩa arĩa angĩ mona ũndũ ũcio na makũgathĩrĩria-rĩ, hihi ũiguaga atĩa? No mũhaka ũkorũo nĩ ũgĩaga na gĩkeno. Na nĩ ũbatiĩ gũkena mũno, tondũ ũraiga wendi wa Ngai mbere handũ ha wendi waku, o ta ũrĩa Jesu eekaga.—Thab. 40:8; Thim. 27:11.

13. Nĩ kĩĩ gĩtũmaga gũtungatĩra Ngai gũkorũo kũrĩ kwa mwanya kũringithanĩtio na mĩoroto ya kĩĩmwĩrĩ?

¹³ Kwĩrutanĩria gũkinyĩra mĩoroto ya kĩĩroho nĩ kũrĩtũmaga ũgĩe na gĩkeno tondũ wĩra ũcio ti wa tũhũ. Mũtũmwo Paulo aandĩkire ũũ: “Ikaragai mũrũmĩte, mũtegũthengeka, hĩndĩ ciothe mũkoragwo na maũndũ maingĩ ma gwĩka wĩra-inĩ wa Mwathani, mũkĩmenyaga atĩ wĩra wanyu ti wa tũhũ ũtungata-inĩ wa Mwathani.” (1 Kor. 15:58) Ngũrani na ũguo, gũthingata mĩoroto ya kĩĩmwĩrĩ ũtũũro-inĩ, o na angĩkorũo ĩroneka ta ĩngĩtũma mũndũ agaacĩre gũtirehaga gĩkeno o na hanini. (Luk. 9:25) Mũndũ weyoneire ũndũ ũcio na no twĩrute nake nĩ Mũthamaki Suleimani.—Rom. 15:4.

14. Nĩ ũndũ ũrĩkũ ũngĩĩruta kuumana na ũtuĩria ũrĩa Suleimani eekire wĩgiĩ indo cia kĩĩmwĩrĩ?

¹⁴ Suleimani, ũmwe wa andũ arĩa manakorũo marĩ atongu na marĩ na hinya mũno nĩ eekire ũtuĩria. Eeĩrire ũũ: “Reke ngerie ikeno nyone nĩ ũndũ ũrĩkũ mwega ikũrehe.” (Koh. 2:1-10, NWT) Aakire manyũmba, akĩhanda mĩgũnda na mĩtitũ, na agĩthingata ũndũ ũrĩa wothe eerirĩirie. Aaiguire atĩa thutha wa gwĩka maũndũ macio? Hihi nĩ aaiguire aiganĩire na arĩ na gĩkeno? Tũtirabatara gwĩcirĩria tondũ we mwene nĩ atwĩrĩte. Aandĩkire ũũ: “Rĩrĩa ndecũranirie ũhoro wa mawĩra mothe marĩa moko makwa maarutĩte . . . , ngĩona atĩ maũndũ macio mothe maarĩ ma tũhũ . . . Gũtirĩ ũndũ warĩ na ũguni wa ma.” (Koh. 2:11, NWT) Na githĩ kĩonereria gĩake gĩtirakũruta ũndũ wa bata?

15. Nĩkĩ wĩtĩkio nĩ wa bata, na ũtũmaga tũgunĩke na njĩra irĩkũ, ta ũrĩa Thaburi 32:8 yonanĩtie?

¹⁵ Jehova arenda wĩtheme ruo rũrĩa ruumanaga na mũndũ kwĩruta na rĩake. Nĩ ũrabatara wĩtĩkio nĩgetha ũgũteithie gwathĩkagĩra Ngai na kũigaga wendi wake mbere ũtũũro-inĩ waku. Wĩtĩkio ũcio nĩ wa bata, na ndũrĩ hĩndĩ ũkeerira nĩ ũndũ wa matua marĩa watuire nĩ ũndũ wa wĩtĩkio. Jehova ndarĩ hĩndĩ akaariganĩrũo nĩ ‘wendo ũrĩa wanonania nĩ ũndũ wa rĩĩtwa rĩake.’ (Ahib. 6:10) Nĩ ũndũ ũcio wĩrutanĩrie gũkũria wĩtĩkio mũrũmu, na nĩ ũrĩonaga atĩ Jehova akwendagĩra maũndũ mega.—Thoma Thaburi 32:8.

16. Nĩkĩ nĩ twagĩrĩirũo kuona wĩyathi ũrĩ wa bata? Twagĩrĩirũo kũũhũthĩra na njĩra ya ũũgĩ nĩkĩ?

¹⁶ Paulo aandĩkire ũũ: “Harĩa roho wa Jehova ũkoragwo, nĩ hakoragwo na wĩyathi.” (2 Kor. 3:17) Jehova nĩ endete wĩyathi, na aakũũmbire ũrĩ na wendi wa gũkorũo na wĩyathi. O na kũrĩ ũguo, nĩ endaga ũhũthagĩre wĩyathi ũcio na njĩra njega, na ũndũ ũcio nĩ ũrĩkũgitagĩra. No kũhoteke nĩ harĩ andũ amwe ethĩ ũĩ meroragĩra ponografĩ, makeingĩria maũndũ-inĩ ma ngomanio, magathaaka mĩthaako ĩrĩ na ũgwati, kana makahũthĩra ndawa cia kũrebia na njohi.  Kĩambĩrĩria-inĩ, no moneke ta marakenera maũndũ macio. No kaingĩ mĩtugo ta ĩyo ĩrehaga mĩrimũ, ĩgatũma mũndũ akorũo arĩ ngombo yayo, kana rĩngĩ o na agakua. (Gal. 6:7, 8) Hatarĩ nganja “wĩyathi” wao ũkoragwo ũrĩ wa maheeni.​—Tit. 3:3.

17, 18. (a) Gwathĩkĩra Ngai kũrehaga wĩyathi na njĩra ĩrĩkũ? (b) Ngũrani ya wĩyathi ũrĩa Adamu na Hawa maarĩ naguo matanehia na ũrĩa andũ makoragwo naguo ũmũthĩ nĩ ĩrĩkũ?

¹⁷ Ngũrani na ũguo-rĩ, nĩ andũ aigana ũĩ manarwara nĩ ũndũ wa kũrũmĩrĩra ithimi cia Bibilia? Gwathĩkĩra Jehova nĩ gũtũmaga tũkorũo na wĩyathi na ũgima mwega wa mwĩrĩ. (Thab. 19:7-11) Makĩria ma ũguo, rĩrĩa wahũthĩra wĩyathi na njĩra ya ũũgĩ, kũringana na mawatho na morutani makinyanĩru ma Ngai, nĩ wonagia Ngai o hamwe na aciari aku atĩ no makwĩhokere wĩyathi makĩria. Kũringana na ũrĩa Jehova eranĩire, nĩ akaahingia muoroto wake na ahe ndungata ciake njĩhokeku wĩyathi mũkinyanĩru ũrĩa Bibilia ĩtaga “wĩyathi ũrĩ na riri wa ciana cia Ngai.”—Rom. 8:21.

¹⁸ Adamu na Hawa nĩ maacamire wĩyathi ũcio. Thĩinĩ wa mũgũnda wa Edeni-rĩ, nĩ mĩkaana ĩigana Ngai aamaigĩire? O ũmwe tu. Harĩ mũtĩ ũmwe maagirĩtio kũrĩa maciaro maguo. (Kĩam. 2:9, 17) Hihi no uuge atĩ mũkaana ũcio ũmwe nĩ waamahinyagĩrĩria? Aca! Ta ringithania ũndũ ũcio na mawatho maingĩ marĩa andũ mathondekete mabataraga kwĩruta na gwathĩkĩra.

19. Tũrutagwo na njĩra irĩkũ gũtuĩka andũ marĩ na wĩyathi?

¹⁹ Jehova atwĩkagĩra maũndũ na njĩra ya ũũgĩ. Handũ ha gũtũigĩra mawatho maingĩ, atũrutaga arĩ na ũkirĩrĩria kũrũmĩrĩra watho wa wendo. Endaga tũtũũre kũringana na motaaro ma Bibilia na tũthũũre maũndũ marĩa moru. (Rom. 12:9) Ngerekano njega ya ũrutani ta ũcio nĩ Mahunjio ma Kĩrĩma-inĩ ma Jesu, tondũ nĩ matũteithagia kũmenya kĩrĩa gĩtũmaga andũ meke maũndũ moru. (Mat. 5:27, 28) Kristo arĩ Mũthamaki wa Ũthamaki wa Ngai nĩ agaathiĩ na mbere gũtũruta thĩinĩ wa thĩ njerũ nĩgetha mawoni maitũ megiĩ ũthingu na maũndũ moru mahaanane na make. (Ahib. 1:9) Ningĩ nĩ agaatũteithia gũtuĩka akinyanĩru kĩĩmwĩrĩ na kĩĩmeciria. Ta wĩcirie ũrĩa gũgaakorũo kũhaana rĩrĩa ũtakaabatara kũrũa na mehia kana kũnyamarĩka nĩ ũndũ wa kwaga gũkinyanĩra! Na hĩndĩ ĩyo nĩ ũgaakenera “wĩyathi ũrĩ na riri” ũrĩa Jehova akwĩrĩire.

20. (a) Jehova ahũthagĩra wĩyathi wake atĩa? (b) Tũngĩĩgerekania na Ngai atĩa?

²⁰ Ũhoro wa ma nĩ atĩ wĩyathi witũ no ũgaakoragwo na mĩhaka thĩinĩ wa thĩ njerũ. Wĩyathi ũcio ũkooimanaga na wendo witũ harĩ Ngai na harĩ andũ arĩa angĩ. Ũndũ ũrĩa Jehova endaga kuuma kũrĩ ithuĩ nĩ twĩgerekanagie nake. O na gũtuĩka wĩyathi wake ndũrĩ mĩhaka, nĩ athuurĩte kũhiũrania na ithuĩ agĩtongorio nĩ wendo. (1 Joh. 4:7, 8) Ũndũ ũcio ũratuonia atĩ tũngĩkenera wĩyathi witũ na njĩra nginyanĩru biũ o rĩrĩa tu tũngĩreka ũtongorio nĩ wendo o ta Ngai.

21. (a) Daudi aaiguaga atĩa kwerekera Jehova? (b) Nĩ ũndũ ũrĩkũ warĩrĩirio gĩcunjĩ-inĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire?

²¹ Hihi nĩ wonanagia ngatho nĩ ũndũ wa “indo njega” nyingĩ iria Jehova akũheete ta irio nyingĩ cia kĩĩroho, arata ega, mĩoroto mĩega, na kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũgaakenera wĩyathi wa ma ihinda rĩrĩa rĩroka? (Thab. 103:5) Angĩkorũo nĩguo no kũhoteke ũiguaga ta Daudi ũrĩa woigire ũũ thĩinĩ wa Thaburi 16:11: “Ũrĩnyonagia njĩra o ĩrĩa ya muoyo: harĩa wee ũrĩ he na hũni cia gĩkeno; guoko gwaku kwa ũrĩo, nginya tene o na tene, kuumaga maũndũ me mũrĩo.” Gĩcunjĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire nĩ kĩarĩrĩirie maũndũ mangĩ ma bata tũngĩĩruta thĩinĩ wa Thaburi 16. Maũndũ macio nĩ megũtuonia makĩria ũrĩa tũngĩgĩa na ũtũũro ũrĩ na gĩkeno.