Ũcio nĩ ũmwe wa mĩhari ya Bibilia ĩrĩa yũĩkaine mũno nĩ andũ aingĩ. Kwĩrĩkanaga atĩ gũtirĩ mũhari ũngĩ “ũtaaragĩria wega makĩria wendo wa Ngai harĩ andũ, na ũrĩa eekire nĩgetha amahonokie, ta mũhari ũcio.” Nĩ ũndũ ũcio, mabũrũri-inĩ mamwe, rĩandĩko rĩu rĩa “Johana 3:16” no ũrĩone rĩandĩkĩtwo kũndũ kwa mũingĩ, ngaari-inĩ, thingo-inĩ, na kũndũ kũngĩ ta kũu.

No kũhoteke atĩ, andũ arĩa mahũthagĩra rĩandĩko rĩu na njĩra ĩyo, makoragwo na ma atĩ wendo wa Ngai nĩguo ũgaatũma magĩe na muoyo wa tene na tene. Hihi wee wonaga atĩa? Wendo wa Ngai ũkũhutagia atĩa? Na ũgwĩciria Ngai agwĩkĩire maũndũ marĩkũ, kuonania atĩ nĩ akwendete?

Andũ aingĩ nĩ metĩkĩtie atĩ, Ngai nĩwe wombire indo ta, thĩ, njata, mweri, riũa, nyamũ, mĩmera, o hamwe na andũ. Indo iria irĩ muoyo, ciũmbĩtwo na njĩra ya magegania mũno, na ũndũ ũcio wonanagia atĩ ũrĩa waciũmbire arĩ ũũgĩ mũingĩ. Andũ aingĩ nĩ macokagĩria Ngai ngatho o mũthenya nĩ ũndũ wa kĩheo kĩa muoyo. Ningĩ nĩ mamenyaga atĩ Ngai nĩwe ũmaheaga mabataro mao mothe ta, rĩera, maĩ, irio, o hamwe na maũndũ mangĩ, nĩguo matũũre muoyo na makenere ũtũũro.

Nĩ twagĩrĩirũo gũcokagĩria Ngai ngatho nĩ ũndũ wa maũndũ macio mothe, tondũ nĩwe Mũũmbi na Mũtũtũũria. (Thaburi 104:10-28; 145:15, 16; Atũmwo 4:24) No tũmenye atĩ Ngai kũna nĩ atwendete, tũngĩĩcũũrania ũhoro wa maũndũ mothe marĩa ekaga nĩguo tũkorũo tũrĩ muoyo. Mũtũmwo Paulo oigire ũũ: “[Ngai] nĩwe ũheaga andũ othe muoyo, o na hinya  wa kũheeha, o na indo ciothe. Nĩ gũkorũo nĩ thĩinĩ wake we tũtũũraga muoyo, na tũkagĩa na hinya wa gwĩtwara, na wa gũikaraga tũrĩ o ho.”—Atũmwo 17:25, 28.

O na kũrĩ ũguo, Ngai ndatuonagia wendo wake tu na njĩra ya gũtũrũmbũiya kĩĩmwĩrĩ. Ningĩ ndatũmbĩte ta nyamũ, ĩndĩ nĩ atũtĩĩte, agatũhe ũhoti wa kũhũũtagĩra maũndũ ma kĩĩroho, na agatũteithia nĩguo tũmahingie. (Mathayo 5:6) Na njĩra ĩyo, andũ arĩa aathĩki nĩ magĩaga na kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũgaatuĩka andũ a Ngai, marĩ “ciana” ciake.—Aroma 8:19-21.

O ta ũrĩa rĩandĩko rĩa Johana 3:16 rĩtaarĩirie, Ngai onanirie wendo wake harĩ ithuĩ rĩrĩa aatũmire Mũrũwe, Jesu, gũkũ thĩ atũrute ũhoro wĩgiĩ Ithe, o we Ngai witũ, na akue nĩ ũndũ witũ. O na kũrĩ ũguo, andũ aingĩ nĩ moigaga atĩ, matitaũkagĩrũo biũ nĩkĩ gĩatũmire Jesu akue nĩ ũndũ wa andũ, na ũrĩa gĩkuũ gĩake kĩonanagia wendo wa Ngai harĩ ithuĩ. Reke tuone ũrĩa Bibilia itaarĩirie nĩkĩ nĩ haarĩ bata Jesu akue, na ũrĩa gĩkuũ gĩake gĩtũhutagia.

Gũtirĩ mũndũ ũtũũraga ta ihiga, tondũ andũ nĩ marũaraga, magakũra, na magacoka magakua. No ũcio tiguo warĩ muoroto wa Jehova Ngai kuuma o kĩambĩrĩria. Nĩ aaheete Adamu na Hawa mweke wa gũtũũra tene na tene thĩinĩ wa paradiso gũkũ thĩ. O na kũrĩ ũguo, harĩ ũndũ ũmwe maagĩrĩirũo nĩ gwĩka: Kũmwathĩkĩra. Ngai oigĩte atĩ, mangĩaregire gwĩka ũguo, no gũkua mangĩakuire. (Kĩambĩrĩria 2:17) No Adamu nĩ aaregire gwathĩkĩra watho wa Ngai, nĩ ũndũ ũcio agĩkua na agĩtũma njiarũa ciake o nacio ikuage. Mũtũmwo Paulo ataarĩirie ũndũ ũcio ũũ: “Kwĩhia kwa mũndũ ũmwe-rĩ, nĩkuo gwatũmire mehia matonye gũkũ thĩ, nakĩo gĩkuũ gĩgĩtonya nĩ ũndũ wa mehia; tondũ ũcio gĩkuũ gĩgĩkĩhunja kũrĩ andũ othe, nĩ gũkorũo nĩmaakĩĩhirie othe.”—Aroma 5:12.

O na kũrĩ ũguo, Ngai “enda o maũndũ ma kĩhooto.” (Thaburi 37:28) O na gũtuĩka no mũhaka Ngai angĩoeire Adamu ikinya, nĩ ũndũ wa mehia make ma ũtũrĩka-rĩ, ndaatuire atĩ andũ othe matũũre manyamarĩkaga na makuaga nĩ ũndũ wa wĩhia wa mũndũ ũmwe. Mũgarũ na ũguo, akĩhũthĩra watho ũrĩa uugĩte “muoyo uumage muoyo,” nĩ onanirie kĩhooto na agĩtũma kũhoteke rĩngĩ andũ aathĩki makoona muoyo wa tene na tene. (Thama 21:23) Kĩũria nĩ gĩkĩ, muoyo mũkinyanĩru ũrĩa Adamu aateire-rĩ, ũngĩarĩhirũo atĩa? Macokio: No mũhaka mũndũ ũmwe aangĩarutire muoyo wake, na muoyo ũcio ũkorũo ũrĩ mũkinyanĩru ta ũrĩa Adamu aarĩ naguo.

Ũhoro wa ma nĩ atĩ, gũtirĩ mũndũ o na ũmwe wa rũciaro rwa Adamu ũngĩahotire kũruta muoyo ta ũcio, ĩndĩ Jesu nĩ angĩahotire. (Thaburi 49:6-9) Tondũ Jesu ndaaciarirũo arĩ na mehia macio ma Adamu-rĩ, aarĩ mũkinyanĩru o ta ũrĩa Adamu aatariĩ atanehia. Kwoguo, na njĩra ya kũruta muoyo wake, Jesu nĩ aakũũrire andũ kuuma ũkombo-inĩ wa mehia. Nĩ ũndũ ũcio, akĩhe njiarũa cia Adamu mweke wa gũkaagĩa na muoyo mũkinyanĩru, ta ũrĩa Adamu na Hawa maarĩ naguo matanehia. (Aroma 3:23, 24;  6:23) Hihi nĩ kũrĩ ũndũ tũrabatara gwĩka nĩguo tũgunĩke nĩ wendo ũcio mũnene wa Ngai?

Thĩinĩ wa Johana 3:16, nĩ tuonire ciugo, “mũndũ o wothe ũmwĩhokete [Jesu] ndakore, no agĩe muoyo wa tene na tene.” Kwoguo, nĩguo mũndũ agĩe na kĩĩrĩgĩrĩro kĩa muoyo wa tene na tene, harĩ ũndũ arabatara gwĩka. Angĩkorũo nĩ tũrenda gũkaagĩa “muoyo wa tene na tene,” no mũhaka twĩtĩkie Jesu na tũmwathĩkagĩre.

Wahota kwĩyũria ũũ: ‘Gwathĩka-rĩ gũkonainie atĩa na ũndũ ũcio? Githĩ Jesu ndoigire atĩ, “mũndũ o wothe ũmwĩhokete,” nĩ akaagĩa muoyo wa tene na tene?’ Ma nĩ atĩ, wĩtĩkio nĩ wa bata. O na kũrĩ ũguo, nĩ wega kũririkana ũrĩa Bibilia yonanagia atĩ, mũndũ kuuga nĩ etĩkĩtie Jesu ti kũiganu. Kũringana na ibuku rĩa, Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words, kiugo gĩa Kĩngiriki kĩrĩa Johana aahũthĩrire kiugĩte, “kwĩhoka mũndũ biũ, no ti kuuga tu na kanua.” Thengia o kũmenya atĩ Jesu nĩ Mũhonokania, harĩ ũndũ ũngĩ ũbataranagia nĩguo mũndũ etĩkĩrĩke nĩ Ngai. Mũndũ ũrĩa wĩtĩkĩtie ningĩ no mũhaka erutanĩrie kũhũthĩra maũndũ marĩa Jesu aarutanire. Angĩaga kuonania wĩtĩkio ũrĩ na ciĩko, wĩtĩkio ũcio wake ũngĩkorũo ũrĩ wa tũhũ. Bibilia yugaga atĩ, ‘wĩtĩkio, ũtarĩ na ciĩko, nĩ mũkuũ.’ (Jakubu 2:26) Na njĩra ĩngĩ, mũndũ nĩ abataraga kuonania wĩtĩkio harĩ Jesu, ũguo nĩ kuuga, no mũhaka atũũre kũringana na ũrĩa etĩkĩtie.

Paulo ataarĩirie ũndũ ũcio na njĩra ĩno: “Tondũ wendani ũrĩa Kristo atwendete naguo nĩguo ũtũhatagĩrĩria, nĩ ũndũ tuonaga atĩrĩ, atĩ mũndũ ũmwe [Jesu] . . . aakuire ithenya rĩa andũ othe, nĩ getha arĩa matũũraga muoyo matigacoke gũtũũra nĩ ũndũ wa bata wao ene, no matũũre nĩ ũndũ wa bata wa ũcio wakuire ithenya rĩao, agĩcoka akĩriũka.” (2 Akorintho 5:14, 15) Kũmenya bata wa igongona rĩa Jesu, kwagĩrĩirũo gũtũhatĩrĩria twĩke mogarũrũku ũtũũro-inĩ witũ, tũtige gũtũũra nĩ ũndũ wa ithuĩ ene, ĩndĩ tũtũũre nĩ ũndũ wa Jesu ũcio watũkuĩrĩire. Ũguo nĩ kuuga, ũndũ ũrĩa wa bata mũno ũtũũro-inĩ witũ wagĩrĩirũo gũkorũo ũrĩ gwĩkaga kũringana na ũrĩa Jesu aarutanire. Twagĩrĩirũo gwĩka mogarũrũku ta macio harĩ mĩtugo, matua, na maũndũ mothe marĩa twĩkaga. Arĩa othe monanagia wĩtĩkio harĩ Jesu-rĩ, makaaheo ngerenwa ĩrĩkũ?

Gĩcunjĩ kĩa mũthia kĩa Johana 3:16, nĩ kiugĩte ngerenwa ĩrĩa arĩa monanagia wĩtĩkio harĩ igongona rĩa Jesu, na magatũũra kũringana na ũrĩa Ngai endaga, makaaheo. Ngai endaga andũ ta acio ehokeku ‘matikaanore, no magĩe muoyo wa tene na tene.’ O na kũrĩ ũguo, kũrĩ na ngerenwa maita merĩ, harĩ arĩa makaagunĩka nĩ wendo wa Ngai.

Jesu eerĩire gĩkundi kĩmwe muoyo wa tene na tene kũrĩa igũrũ. Eerire arutwo ake ehokeku atĩ, nĩ egũthiĩ kũmathondekera gĩikaro, nĩguo magaathana nake rĩrĩa agooka arĩ na riri wake. (Johana 14:2, 3; Afilipi 3:20, 21) Arĩa makaariũkio mathiĩ kũrĩa igũrũ, “magatuĩka athĩnjĩri Ngai o na Kristo, na mathamakage hamwe nake mĩaka ngiri ĩmwe.”—Kũguũrĩrio 20:6.

No gakundi kanini tu ka arũmĩrĩri a Kristo makaaheo mweke ũcio. Jesu oigire ũũ: ‘Inyuĩ a karũũru gaka kanini, tigagai gwĩtigĩra, nĩ gũkorũo Ithe wanyu nĩeyendeire kũmũhe ũthamaki ũcio.’ (Luka 12:32) ‘Karũũru kau kanini’ hihi nĩ ka andũ aigana? Rĩandĩko rĩa Kũguũrĩrio 14:1, 4 riugaga ũũ: “Ngĩcoka ngĩrora, ngĩona atĩrĩ, nĩ Gatũrũme [Jesu Kristo ũcio wariũkirio], arũngiĩ kĩrĩma gĩa Sayuni [kũrĩa] igũrũ, e na andũ ngiri igana rĩa ngiri mĩrongo ĩna na inya, me na rĩĩtwa rĩake, na rĩĩtwa rĩa Ithe, maandĩkĩtwo mathiithi mao. . . . Nĩo maagũrirũo makĩamũranio na andũ arĩa angĩ, matuĩke maciaro ma mbere ma kũgetherũo Ngai o na Gatũrũme.” Andũ 144,000, makĩringithanio na andũ bilioni nyingĩ arĩa manatũũra, no meerũo nĩ ‘karũũru kanini.’ Rĩandĩko rĩu rĩonanĩtie atĩ magaatuĩka athamaki, no hihi magaathaga a?

Jesu nĩ aaririe ũhoro wa gĩkundi kĩngĩ kĩa andũ ehokeku, arĩa makaagunĩka nĩ Ũthamaki ũcio wa igũrũ. O ta ũrĩa honanĩtio thĩinĩ wa Johana 10:16, Jesu oigire ũũ: “Na ndĩ na ng’ondu ingĩ, itarĩ cia kiugũ gĩkĩ; icio nacio no ndĩcirehe, nacio nĩikaiguaga  mũgambo wakwa; igagĩtuĩka rũũru rũmwe rũa mũrĩithi ũmwe.” “Ng’ondu” icio ikoragwo na kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũgaatũũra tene na tene gũkũ thĩ, o ta kĩrĩa Adamu na Hawa maarĩ nakĩo. Tũmenyaga atĩa atĩ igaatũũra gũkũ thĩ?

Bibilia nĩ igwetaga kaingĩ atĩ thĩ nĩ ĩgaatuĩka Paradiso. Nĩguo wone ũrĩa yugaga, no ũhumbũrie Bibilia yaku na ũthome mĩhari ĩno: Thaburi 37:9-11; 46:8, 9; 72:7, 8, 16; Isaia 35:5, 6; 65:21-23; Mathayo 5:5; Johana 5:28, 29; Kũguũrĩrio 21:4. Mĩhari ĩyo ĩranĩire atĩ, harĩ hĩndĩ gũtagaakorũo na mbaara, ng’aragu, mĩrimũ, na gĩkuũ. Hĩndĩ ĩyo, andũ arĩa ega nĩ magaakena tondũ nĩ makaahota gwaka nyũmba ciao ene, marĩme mĩgũnda yao ene, na marere ciana ciao thĩinĩ wa thĩ ĩrĩ na thayũ. * Na githĩ wee to wende gũgaatũũra thĩinĩ wa thĩ ĩyo? Twĩna itũmi njega cia gwĩtĩkia atĩ, ciĩranĩro icio nĩ irĩhinga ica ikuhĩ.

Ũngĩkira wĩcũũranie ũhoro wa maũndũ mothe marĩa Ngai agwĩkĩire na agekĩra andũ arĩa angĩ, no uuge na ma atĩ nĩ ekĩte maũndũ manene. Nĩ atũheete muoyo, ũũgĩ, ũgima wa mwĩrĩ, na maũndũ marĩa mabataranagia nĩguo tũkorũo tũrĩ muoyo. Makĩria ma ũguo, o ta ũrĩa tweruta kuumana na Johana 3:16, kĩheo kĩa igongona rĩa Jesu ũcio wakuire nĩ ũndũ witũ, no gĩtũrehere irathimo nyingĩ o na makĩria.

Gũtũũra tene na tene, thĩinĩ wa thĩ ĩrĩ na thayũ, ĩtarĩ mĩrimũ, mbaara, ng’aragu, kana gĩkuũ, hatarĩ nganja nĩ gũgaatũrehera gĩkeno na irathimo nyingĩ. Maũndũ marĩa wĩkaga ũmũthĩ, no matũme ũkaagaya irathimo icio. No kĩũria nĩ gĩkĩ, Wee nĩ atĩa wĩkagĩra Ngai?