Ũhonokio nĩ Kĩĩ?
Macokio ma Bibilia
Rĩmwe ciugo “honokia” na “ũhonokio” nĩ ihũthagĩrũo nĩ andĩki a Bibilia kuonania mũndũ ũkũũrĩtwo kuuma ũgwati-inĩ kana mwanangĩko-inĩ. (Thama 14:13, 14; Atũmwo 27:20) O na kũrĩ ũguo, kaingĩ ciugo icio ihũthĩkaga ikĩaria ũhoro wa gũkũũrũo kuuma mehia-inĩ. (Mathayo 1:21) Na tondũ mehia marehaga gĩkuũ, andũ arĩa mahonokagio kuuma mehia-inĩ marĩ na kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũgatũũra tene na tene.—Johana 3:16, 17. a
Ũhonokio ũngĩoneka atĩa?
Nĩguo ũhonoke, no mũhaka ũkorũo na wĩtĩkio harĩ Jesu na wonanie wĩtĩkio ũcio na njĩra ya gwathĩkĩra maathani make.—Atũmwo 4:10, 12; Aroma 10:9, 10; Ahibirania 5:9.
Bibilia yonanagia atĩ no mũhaka ũkorũo na ciĩko, kana wathĩki, nĩguo wonanie atĩ wĩtĩkio waku ũrĩ muoyo. (Jakubu 2:24, 26) No ũguo ti kuuga atĩ ũhonokio nĩ mũcara wa ciĩko icio. Nĩ “kĩheo kuuma kũrĩ Ngai” kĩrĩa kiumanĩte na “ũtugi” wake mũnene kana “wega” wake.—Aefeso 2:8, 9; The Bible in Gikũyũ.
Hihi no ũũrũo nĩ ũhonokio?
Ĩĩ. O ta ũrĩa mũndũ ũhonoketio ndagathererio nĩ rũũĩ angĩgũa kana arũũge rĩngĩ maaĩ-inĩ, no taguo mũndũ ũhonoketio kuuma mehia-inĩ angĩũrũo nĩ ũhonokio angĩaga gũthiĩ na mbere kuonania wĩtĩkio. Nĩ ũndũ ũcio, Bibilia ĩkagĩra Akristiano ngoro arĩa mahonokete marũage “mbaara nene ya wĩtĩkio.” (Judasi 3) Ningĩ nĩ ĩheaga arĩa mahonokete mũkaana ũyũ: “Thiĩi na mbere kũrutĩra ũhonokio wanyu wĩra mũgĩĩtigagĩra na mũkĩinainaga.”—Afilipi 2:12.
Mũhonokia Nũ—Nĩ Ngai kana nĩ Jesu?
Bibilia yonanagia atĩ ũhonokio umanaga na Ngai, na kaingĩ ĩmwĩtaga “Mũhonokia.” (1 Samueli 10:19; Isaia 43:11; Tito 2:10; Judasi 25) Makĩria ma ũguo, Ngai nĩ aahũthĩrire arũme matiganĩte kũhonokia rũrĩrĩ rwa Isiraeli, na Bibilia ĩmetaga ‘ahonokania.’ (Nehemia 9:27; Atiirĩrĩri Bũrũri 3:9, 15; 2 Athamaki 13:5) Ũndũ ũmwe na ũcio, tondũ Ngai nĩ ahonokagia andũ kuuma mehia-inĩ kũgerera igongona rĩa ũkũũri rĩa Jesu Kristo, Bibilia ĩtaga Jesu “Mũhonokia.”—Atũmwo 5:31; Tito 1:4. b
Hihi andũ othe nĩ makaahonokio?
Aca, andũ amwe matikaahonokio. (2 Athesalonike 1:9) Rĩrĩa Jesu oririo kana “Hihi arĩa makaahonokio nĩ anini,” aacokirie ũũ: “Giginyanai mũno nĩguo mũtonyere mũromo ũrĩa mũceke, tondũ ngũmwĩra atĩrĩ, aingĩ nĩ makaageria gũtonya, no matikaahota.”—Luka 13:23, 24.
Mawoni mahĩtanu megiĩ kũhonokio kwa andũ othe
Mawoni mahĩtanu: Rĩandĩko rĩa 1 Akorintho 15:22 rĩrutanaga atĩ andũ othe nĩ makaahonokio rĩrĩa rĩoiga atĩ “othe makaariũkio nĩ ũndũ wa Kristo.”
Ũrĩa kũrĩ: Mĩhari ĩrĩa ĩthiũrũrũkĩirie mũhari ũcio yaragĩrĩria ũhoro wa kũriũka. (1 Akorintho 15:12, 13, 20, 21, 35) Kwoguo, ciugo “othe makaariũkio nĩ ũndũ wa Kristo,” cionanagia atĩ arĩa othe makaariũkio makaamũkĩra kĩrathimo kĩu kũgerera Jesu Kristo.—Johana 11:25.
Mawoni mahĩtanu: Rĩandĩko rĩa Tito 2:11 rĩrutanaga atĩ andũ othe nĩ makaahonokio rĩrĩa rĩoiga atĩ Ngai nĩ akaarehera “andũ othe ũhonokio.”—The Bible in Gikũyũ.
Ũrĩa kũrĩ: Kiugo gĩa Kĩngiriki kĩrĩa gĩtaũrĩtwo “othe” mũhari-inĩ ũyũ, ningĩ no gĩtaũrũo “mĩthemba yothe kana mĩhĩrĩga yothe.” c Kwoguo, ũtaũku ũrĩa wagĩrĩire wa rĩandĩko rĩa Tito 2:11 nĩ atĩ Ngai nĩ aheanĩte njĩra ya gũkaahonoka kũrĩ andũ a mĩthemba yothe a “kuuma ndũrĩrĩ ciothe, na mĩhĩrĩga, na iruka, na thiomi” ciothe.—Kũguũrĩrio 7:9, 10.
Mawoni mahĩtanu: Rĩandĩko rĩa 2 Petero 3:9 rĩrutanaga atĩ andũ othe nĩ makaahonokio rĩrĩa rĩoiga atĩ Ngai “ndendaga mũndũ o na ũmwe akaaniinwo.”
Ũrĩa kũrĩ: Ngai endaga andũ makaahonoka, no ndamatindĩkagĩrĩria metĩkĩre njĩra ĩrĩa ahaarĩirie ya kũhonokania. “Mũthenya ũrĩa wa gũtuanĩra” wa Ngai ũgaakorũo ũrĩ wa “kũniinwo kwa andũ arĩa matetigĩrĩte Ngai.”—2 Petero 3:7.
a Bibilia nĩ yonanagia atĩ mũndũ nĩ ‘ahonoketio,’ o na gũtuĩka ũhonokio wake kuuma kũrĩ mehia na gĩkuũ ndũkinyĩte.—Aefeso 2:5; Aroma 13:11.
b Rĩĩtwa Jesu rĩtaũrĩtwo kuuma harĩ rĩĩtwa rĩa Kĩhibirania, Yehoh·shuʹaʽ, rĩrĩa riugĩte “Jehova nĩ Ũhonokio.”
c Thoma Vine’s Complete Expository Dictionary of Old and New Testament Words. Kiugo gĩa Kĩngiriki kĩrĩa kĩhũthĩrĩtwo hau no kĩo kĩhũthĩkĩte rĩandĩko-inĩ rĩa Mathayo 5:11, rĩrĩa rĩgwetete ciugo cia Jesu iria oigire atĩ andũ nĩ mangĩkaigĩrĩra arũmĩrĩri ake maũndũ moru “ma mĩthemba yothe.”—The Bible in Gikũyũ.