1. Omonghedi imwe ilipi Job a li a shiiva nawa Jehova?

 JOB okwa ninga eenghundafana dihapu novanhu vakwao monghalamwenyo, ashike eenghundafana da denga mbada a li a ninga ododo da li pokati kaye naJehova Kalunga. Opo Jehova a pameke elineekelo laJob mounongo waYe nosho yo mokudula okufila oshisho ovapiya vaye, okwa li a longifa oinima imwe ikumwifi meshito. Pashihopaenenwa, Kalunga okwa li a dimbulukifa Job kutya oha file oshisho oinamwenyo, onghee ota dulu yo oku mu fila oshisho. (Job 38:39-41; 39:1, 5, 13-16) Job okwa li e lihonga oshinima shinene kombinga yomaukwatya aKalunga kaye mokutala keshito.

2. Omolwashike tashi dulika tu mone shidjuu okukonakona eshito laJehova?

² Nafye ohatu dulu yo okulihonga shihapu kombinga yaKalunga ketu, ngeenge otwa konakona noukeka oinima oyo a shita. Ashike omafimbo amwe, otashi dulika shi kale shidjuu okuninga ngaho. Ngeenge otu li moshilando, otashi dulika ihatu mono efiku keshe oinima oyo Jehova a shita. Ndele nonande otu li komikunda, otashi dulika tu kale tu udite tuhe na efimbo la wana lokukonakona eshito. Onghee hano, natu ka kundafaneni kutya omolwashike twa pumbwa okulongifa efimbo nokuninga eenghendabala, opo tu konakone eshito. Ohatu ka kundafana nghee Jehova naJesus va longifa eshito, opo ve tu honge nosho yo osho tu na okuninga, opo tu lihonge oilihongomwa ya wedwa po meshito.

3. Oshike tashi ulike kutya Jehova okwa li a hala Adam a hafele eshito?

³ Jehova okwa li a hala omunhu wotete a hafele eshito laYe. Eshi Kalunga a shita Adam, okwe mu tula moshikunino shiwa nokwe mu pa oshinakuwanifwa shokufila oshisho nokutamununa  mo oparadisa. (Gen. 2:8, 9, 15) Diladila kunghee Adam a li a hafa, eshi a li ta tale eembuto tadi mene nosho yo eengala tadi temuna. Adam ka li tuu e na oufembanghenda wokufila oshisho oshikunino shaEden! Jehova okwa li yo a pa Adam oshinakuwanifwa shokuluka oinamwenyo i lili noku lili. (Gen. 2:19, 20) Jehova okwa li ta dulu okuhoolola okuluka oshinamwenyo keshe, ndele ponhele yaasho, okwa li e lineekelela Adam oshinakuwanifwa osho. Fimbo Adam ina luka oinamwenyo, okwa li e i konakona noukeka, a tala komaukwatya nokelihumbato layo. Adam oku na okukala a li a hafela okuninga ngaho. Osho osha li she mu kwafela a ude ko kutya Xe oku na ounongo, neshito laye ola shitikika.

4. (a) Otu na okukonakona eshito omolwetomheno lilipi? (b) Oinima ilipi wa pandula unene meshito?

⁴ Etomheno limwe molwaashi tu na okukonakona eshito ololo kutya Jehova okwa hala tu ninge ngaho. Okwe tu lombwela, a ti: “Yeluleni omesho eni pombada, nye mu tale.” Opo nee okwa pula, a ti: “Olyelye a shita oinima ei?” Enyamukulo ola yela. (Jes. 40:26) Jehova okwa shita oinima aishe oyo i li meulu, kombada yedu nosho yo mefuta, noinima aishe oyo otai tu hongo sha kombinga yaye. (Eps. 104:24, 25) Diladila ashike konghedi omo Kalunga e tu shita. Okwe shi ningifa tashi shiiva, opo tu dule okuhafela okutala oinima meshito. Okwe tu shita yo hatu dulu okuhafela oinima i lili noku lili meshito laye, hatu longifa oyuuditifi yetu itano ngaashi, okumona ko, okuuda ko, okukuma, okumakela nosho yo okuuda omadimba.

5. Metwokumwe nOvaroma 1:20, ongahelipi hatu dulu okumona ouwa mokukonakona eshito laJehova?

⁵ Ombiibeli oye tu pa vali etomheno limwe la fimana kutya omolwashike tu na okukonakona eshito. Otali tu hongo kombinga yomaukwatya aJehova. (Lesha Ovaroma 1:20.) Pashihopaenenwa, okutala koinima oyo Jehova a shita otai ulike kutya oya shitikika. Mbela itai holola ounongo waKalunga? Diladila koikulya i lili noku lili oyo hatu dulu okuhafela. Osho otashi ulike kutya oku hole ovanhu. Eshi tu wete omaukwatya aJehova moinima oyo a shita, otashi tu kwafele tu mu shiive nawa notu ehene popepi elela naye. Paife natu ka taleni keenghedi dimwe omo Jehova a longifa eshito, opo a honge ovanhu oilihongomwa ya fimana.

6. Oshilihongomwa shilipi hatu lihongo mokukonakona okutembuka kwoudila?

⁶ Jehova oku na efimbolandulafano laye. Omudo keshe, pokati kexulilo laFebruali nosho yo mokati kaMei, Ovaisrael ova li hava mono omandongo taa tuka, taa tembuka a finda kolundume. Kalunga okwa li a lombwela Ovaisrael,  a ti: “Endongo lokoshi yeulu oli shii efimbo [lalo] letembu.” (Jer. 8:7) Ngaashi ashike Jehova a tulila po oudila ovo efimbo lokutembuka, okwa tula po yo efimbo letokolo laye. Kunena, ngeenge hatu tale oudila tava tembuka, otashi tu dimbulukifa kutya ohatu dulu okulineekela kutya Jehova oku na “efimbo la nunwa,” ile eufwafimbo, eshi ta ka eta exulilo lounyuni ou woukolokoshi.​—Hab. 2:3.

7. Oshike hatu lihongo mokutala oudila tava tuka? (Jesaja 40:31)

⁷ Jehova oha pe ovapiya vaye eenghono. Jehova okwa udaneka okupitila muJesaja kutya ota pameke oshiwana shaYe shi ‘yelule omavava pombada ngaashi eenhwa,’ ngeenge shi udite shihe na eenghono, ile sha teka omukumo. (Lesha Jesaja 40:31.) Ovaisrael ova li hava mono eenhwa tadi telaana mombada. Olo oli li edimbulukifo la denga mbada kutya ngaashi ashike Jehova ha pe oudila ovo eenghono, ota dulu yo okupa ovapiya vaye eenghono. Ngeenge u wete okadila ke na eenghono taka telaana mombada, dimbuluka kutya naave Jehova ota dulu oku ku pa eenghono u ungaunge nomaupyakadi oye.

8. Job okwe lihonga shike, eshi a konakona eshito laKalunga, notashi tu hongo shike?

⁸ Ohatu dulu okulineekela Jehova. Jehova okwa li a kwafela Job a hapupalife elineekelo laye muYe. (Job 32:2; 40:6-8) Eshi Kalunga a li ta kundafana naJob, okwa popya kombinga yoinima ihapu meshito mwa kwatelwa eenyofi, oilemo nosho yo oluvadi. Jehova okwa popya yo kombinga yoinamwenyo ngaashi omhuulu nonghambe. (Job 38:32-35; 39:9, 19, 20) Oinima aishe oyo otai yandje oumbangi kutya Kalunga ke na ashike eenghono da shiya ko, ndele oku li yo omunahole noku na ounongo wa denga mbada. Eenghundafana odo oda li da kwafela Job a kale e lineekela Jehova shi dulife nale. (Job 42:1-6) Sha faafana, ngeenge hatu konakona eshito, ohatu dimbulukifwa kutya Jehova oku na ounongo wa shiya ko nosho yo eenghono dinene e tu dule. Ota dulu yo nota ka xulifa po omayeleko etu aeshe. Oushili oo otau tu kwafele tu pameke elineekelo letu muye.

9-10. Etango nodula otai tu lombwele shike kombinga yaJehova?

⁹ Jesus okwa li e shii nawa eshito. E li “omunongoelela” okwa li e na oufembanghenda wokulonga pamwe naXe mokushita eshito alishe. (Omayel. 8:30) Lwanima, eshi Jesus a li kombada yedu, okwa li a longifa eshito a honge ovahongwa vaye kombinga yaXe. Natu ka taleni koilihongomwa inini oyo a honga.

¹⁰ Jehova oha ulikile ovanhu aveshe ohole. MEudifo laye lokOmhunda, Jesus okwa li a lombwela ovahongwa vaye kombinga yetango nosho yo odula, oinima oyo ovanhu vahapu ihava diladila kombinga yayo. Oinima aishe oyo otwe i pumbwa, opo tu kale nomwenyo. Jehova okwa li ta dulu okuhayandja oinima oyo kovanhu ovo ihave mu longele. Ndele ponhele yaasho, oha yandje pahole etango nosho yo odula kovanhu aveshe. (Mat. 5:43-45) Jesus okwa longifa oshilihongomwa osho, opo a honge ovahongwa vaye kutya Jehova okwa hala tu ulikile ovanhu aveshe ohole. Ngeenge hatu hafele eenhe detango, ile ngeenge tu wete odula tai loko, ohashi tu diladilifa kohole yaJehova yokuhola ovanhu aveshe. Oshihopaenenwa shaye otashi tu linyengifa, opo nafye tu ulike ohole monghedi ya faafana mokuudifila ovanhu aveshe.

11. Ongahelipi okutala keedila dokeulu taku tu tu omukumo?

¹¹ Jehova oha file oshisho eemhumbwe detu dopalutu. Meudifo olo tuu olo, Jesus okwa ti yo: “Taleni nokukonenena eedila dokeulu; ihadi kunu, ihadi teya noihadi tuvikile momaanda, ndele Xo yeni womeulu ohe di palula.” Otashi dulika ovapwilikini vaJesus va li tava tale  keedila odo da li tadi tuka mombada, eshi e va pula, a ti: “Mbela inamu fimana unene mu di dule?” (Mat. 6:26) Jesus okwe tu kwafela monghedi oyo yopahole tu mone kutya Jehova ote ke tu fila oshisho. (Mat. 6:31, 32) Oshilihongomwa osho sha dja keshito otashi twikile okutwa omukumo ovapiya vaKalunga ovadiinini. Omumwameme omunyasha omukokolindjila wokoSpain okwa li a teka omukumo, molwaashi ka li e wete onhele tai wapalele opo ta dulu okukala. Konima eshi a li a mona oudila tava li eembuto neembe, osha li she mu twa omukumo. Okwa ti: “Oudila ovo ova dimbulukifa nge kutya Jehova ote va file oshisho nota ka fila nge yo oshisho.” Diva konima yaasho, omumwameme oo okwa li a mona onhele yokukala.

12. Metwokumwe naMateus 10:29-31, oiyandja otai holola shike kombinga yaJehova?

¹² Jehova okwe tu lenga pauhandimwe. Fimbo Jesus ina tuma ovayapostoli vaye va ka udife, okwa li e va kwafela vaha kale va tila ovanhu ovo tave va pataneke. (Lesha Mateus 10:29-31.) Okwa li a ninga ngaho, eshi a li e va lombwela shi na sha noudila vamwe ovo va li ve shiivike nawa muIsrael, oiyandja. Oudila ovo ova li ve na ongushu inini pefimbo laJesus. Ashike okwa li a lombwela ovahongwa vaye, a ti: “Kape na nande oshimwe shomuyo tashi wile pedu Xo yeni ine shi didilika.” Opo nee okwa weda ko, a ti: “Nye omwa fimana unene mu dule oiyandja ihapu.” Kungaho, Jesus okwa li a shilipaleka ovahongwa vaye kutya Jehova okwe va lenga pauhandimwe, onghee inava pumbwa okutila omahepeko. Ovahongwa ova li va dimbuluka eendjovo daJesus, eshi va li ve wete oiyandja, ofimbo va li tava udifa meedolopa nosho yo momikunda. Ngeenge u wete okadila kanini, dimbuluka kutya Jehova okwe ku lenga pauhandimwe, molwaashi ‘owa fimana unene u dule oiyandja ihapu.’ Kekwafo laye, oto dulu okutaalela omapataneko u na omukumo.​—Eps. 118:6.

13. Oshike tashi tu kwafele tu lihonge oilihongomwa okudja meshito?

¹³ Ohatu dulu okulihonga oilihongomwa ihapu kombinga yaKalunga okudja meshito. Ngahelipi mbela? Shotete, otwa pumbwa okukonga efimbo, opo tu konakone eshito. Oshitivali, otwa pumbwa okudiladila kutya otali tu hongo shike kombinga yaJehova. Otashi dulika tuha mone shipu okukatuka alushe eenghatu odo. Géraldine, omumwameme wokoCameroon, okwa ti, “Onda kulila moshilando, onghee ondi na okuninga eenghendabala da mana mo, opo ndi konakone eshito.” Omukulunhuongalo wedina Alfonso okwa yelifa, a ti: “Onde lihonga kutya onda pumbwa okulitulila po efimbo ndi kale aame andike, opo ndi konakone eshito laJehova nondi dilonge kwaasho tali hongo nge kombinga yaye.”

14. David okwa li e lihonga shike, eshi a dilonga kombinga yeshito laKalunga?

¹⁴ David okwa li a diladila moule kombinga  yeshito laKalunga. Okwa lombwela Jehova, a ti: “Ngeenge handi tale keulu, koshilongwa shominwe doye, kohani nokeenyofi, edi wa shita, omunhu omushike, eshi ho mu dimbulukwa, nomona womunhu, eshi ho mu file oshisho?” (Eps. 8:3, 4) Ngeenge David a li ta tale keulu, ka li ashike ha hafele eenyofi, ndele okwa li yo ha dilonga kutya otadi mu hongo shike kombinga yaKalunga. Okwa li e lihonga kutya Jehova omunene. Peemhito vali dimwe, David okwa li a diladila kunghee olutu laye la li la tungwa, eshi a li moshidalelo shaina. Eshi a dilonga kouyelele oo mukumwifi, osha hapupalifa olupandu laye li na sha nounongo waJehova.​—Eps. 139:14-17.

15. Yandja oihopaenenwa yanghee wa mona omaukwatya aJehova meshito. (Epsalme 148:7-10)

¹⁵ Ngaashi David, otashi dulika u mone noupu oinima meshito oyo to dulu okudilonga kombinga yayo. Ngeenge owa tale momudingonoko woye, omu na oinima ihapu oyo tai dulu oku ku kwafela u shiive nawa Jehova. Pashihopaenenwa, diladila keenghono daJehova, ngeenge u udite omundjene wetango tau denge koshipa shoye. (Jer. 31:35) Diladila kounongo waKalunga, ngeenge to tale okadila taka tungu oshiyadi. Diladila kunghee Jehova e na oiyolifa, ngeenge to tale okambwa ka hala okukwata omushila wako. Pandula Jehova omolwohole yaye, ngeenge u wete omudalakadi ta danauka nokaana kaye. Otu na eemhito dihapu neenghono dokulihonga kombinga yaJehova, molwaashi oinima oyo a shita otai mu tange, kutya nee oyoyo ya kula, ile oinini, i li kokule, ile oyoyo i li popepi.​—Lesha Epsalme 148:7-10.

16. Otu na okukala twa tokola toko okuninga shike?

¹⁶ Kalunga ketu omunaendunge, omunahole, omunaenghono, noinima aishe oyo a shita oiwa. Ngeenge otwa tale keshito olo le tu dingilila, ohatu dulu okulihonga omaukwatya oo nosho yo makwao mahapu. Onghee natu kaleni hatu kongo efimbo pandjikilile, opo tu hafele eshito nokudiladila kwaasho tali tu hongo kombinga yaJehova. Ngeenge otwa ningi ngaho, ohatu ka ehena popi elela nOmushiti wetu. (Jak. 4:8) Moshitukulwa tashi shikula ko, ohatu ka tala nghee ovadali tava dulu okulongifa eshito, opo va kwafele ounona vavo va ehene popepi naJehova.