1, 2. (a) Mepingafano novanhu ovo ve na eenghonopangelo, Jehova oha ungaunga ngahelipi novanhu? (b) Oshike hatu ka kundafana moshitukulwa eshi?

OVANHU ovo ve na eenghonopangelo ‘ohava pangele’ vamwe, nohave va fininike nokuli. (Mat. 20:25; Omuud. 8:9) Inava yooloka ko tuu kuJehova! Nonande oye Omunaenghono adishe, oku na ko nasha novanhu inava wanenena. Oku na olukeno, oha kala a hala okushiiva nghee tu udite noha yandje elitulemo keemhumbwe detu. Iha pula tu ninge osho itatu dulu okuninga, molwaashi oha “dimbulukwa, nokutya fye ondwi yedu.” — Eps. 103:13, 14.

² Ombiibeli oi na oihopaenenwa ihapu oyo tai ulike kutya Jehova oku na ko nasha novapiya vaye monghedi omo a li a ungaunga navo. Natu ka kundafaneni itatu yomuyo. Shotete, nghee Kalunga a li a kwafela omunyasha Samuel a ka yandje etumwalaka letokolo komupristeli omukulunhu Eli; oshitivali, nghee a li e lididimikila Moses eshi a li e udite kutya ita dulu okupitifa mo oshiwana shaIsrael muEgipti; noshititatu, nghee a li a kwafela Ovaisrael eshi va dja muEgipti. Eshi hatu kundafana oihopaenenwa oyo, natu didilike kutya otai tu hongo shike kombinga yaJehova nosho yo  oilihongomwa oyo hatu dulu okutula moilonga.

3. Samuel okwa li a ningilwa oshinima shilipi oufiku umwe, naasho osha etifa po epulo lilipi? (Tala efano pehovelo loshitukulwa.)

³ Samuel okwa li a hovela ‘okulongela Omwene’ ketwali eshi a li munini. (1 Sam. 3:1) Oufiku umwe eshi a li a kofa, opa li pa ningwa oshinima shimwe. * (Lesha 1 Samuel 3:2-10.) Okwa li a uda ondaka tai ifana edina laye. Okwa li ta diladila kutya okwa ifanwa komupristeli omukulunhu Eli, nokwa li a lotokela kuye ndele ta ti: “Aame ou, owa ifana nge.” Eli okwa li e mu lombwela kutya ine mu ifana. Eshi oshinima sha faafana sha ningwa lwoikando i dulife pu ivali, Eli okwa li a mona kutya Kalunga oye a li ta ifana Samuel. Okwa li a lombwela Samuel osho e na okuninga nokwa li a dulika. Omolwashike Jehova ine lihololela Samuel okupitila momweengeli waye oshikando shotete? Ombiibeli inai shi popya, ashike otashi dulika Jehova a ninga oinima monghedi oyo molwaashi okwa li e na ko nasha naSamuel. Ngahelipi mbela?

4, 5. (a) Samuel okwa li e linyenga ngahelipi koshinakuwanifwa osho a li a pewa kuKalunga, noinima oya li ya ka enda ngahelipi ongula yefiku la shikula ko? (b) Ehokololo olo otali tu hongo shike kombinga yaJehova?

⁴ Lesha 1 Samuel 3:11-18. Omhango yaJehova oya lombwela ounona va fimaneke ovakulunhu. (Ex. 22:28; Lev. 19:32) Mbela osha li shipu kuSamuel a ye kuEli ongula e ke mu lombwele nouladi etumwalaka letokolo laKalunga la kwata moiti? Ahowe. Ehokololo otali tu lombwele kutya Samuel okwa li a “tila okuhepaululila Eli emoniko olo.” Ashike Jehova okwa li a yelifila nawa Eli kutya oye a li ta ifana Samuel. Oshidjemo, Eli okwa li e mu lombwela kutya na popye keshe osho Jehova e mu lombwela. Okwa ti: Ino ‘holeka nge sha shomudo Ye e di ku lombwela.’ “Samuel okwe mu hepaululila eendjovo adishe.”

⁵ Etumwalaka laSamuel ka la li la kumwifa Eli, molwaashi ola li la faafana naalo a li a lombwelwa ‘komulumenhu waKalunga,’ oo ina tumbulwa kedina. (1 Sam. 2:27-36) Ehokololo laSamuel naEli otali ulike nghee Jehova ha yavelele vamwe nonokutya omunaendunge.

6. Oilihongomwa ilipi hatu dulu okulihonga monghedi omo Kalunga a li a kwafela omunyasha Samuel?

⁶ Mbela ou li omunyasha? Ngeenge osho, ehokololo li na sha nomunyasha Samuel otali ulike kutya Jehova oku shii omaupyakadi oo wa taalela nosho yo nghee u udite. Otashi dulika u na eehoni noho mono shidjuu okuudifila ovakulunhu etumwalaka lOuhamba ile okukala wa yooloka ko koomakula voye. Ashike kala u na oushili kutya Jehova okwa hala oku ku kwafela. Onghee mu mbubulila omutima woye okupitila meilikano. (Eps. 62:8) Diladila koihopaenenwa yopaMbiibeli ngaashi osho shomunyasha Samuel. Popya nOvakriste vakweni, ovanyasha ile ovanamido, ovo tashi dulika va finda omaupyakadi ngaashi oo wa taalela. Otashi dulika ve ku lombwele nghee Jehova e va kwafela, tashi dulika meenghedi omo va li inave shi teelela.

7, 8. Jehova okwa li a ulika ngahelipi kutya oku na ko nasha unene naMoses?

⁷ Eshi Moses a li e na omido 80, Jehova okwa li e mu pa oshinakuwanifwa sha kwata moiti. Okwa li e na okupitifa mo Ovaisrael moupika waEgipti. (Ex. 3:10) Molwaashi Moses okwa kala omufita woimuna muMidian oule womido 40, okwa li a kumwa eshi a li a pewa oshinakuwanifwa osho. Okwa ti: “Aame omushike ndi ye kuFarao, nondi pitife mo Ovaisraeli muEgipiti?” Kalunga okwa li e mu shilipaleka a ti: “Ame ohandi ka kala pamwe naave.” (Ex. 3:11, 12) Okwa li yo a udaneka a ti: Ovakulunhu vOvaisrael “vo otave ke ku uda.” Ndele nande ongaho, Moses okwa li a pula a ti: “Vo ngeenge . . . itava  pwilikine?” (Ex. 3:18; 4:1) Moses okwa li ta patana naKalunga. Ashike Kalunga okwa li e lididimikila Moses. Okwa li nokuli a twikila oku mu longifa nokwa li e mu pa eenghono dokulonga oikumwifilonga, noye a li omunhu wotete mondjokonona a li e na eenghono da tya ngaho. — Ex. 4:2-9, 21.

⁸ Moses natango okwa li a kendabala okulipopila, mokutya ke shii okupopya. Kalunga okwa li e mu nyamukula a ti: “Naame ohandi ka kala nokanya koye noku ku longa, eshi u nokupopya.” Mbela Moses okwa li ngoo a tomhwa? Ahowe, okwa li a pula Kalunga a tume ko omunhu umwe. Osho osha li sha handukifa Jehova. Ashike ka li a ungaunga naye nai. Ponhele yaasho, okwa li a ulika kutya oku na ko nasha naMoses, nokwa li a nangeka po Aron e li omupopikalelipo waMoses. — Ex. 4:10-16.

9. Ongahelipi elididimiko nosho yo eyavelelo laJehova la ka kwafela Moses moshinakuwanifwa shaye?

⁹ Ehokololo olo otali tu hongo shike kombinga yaJehova? E li Kalunga Omunaenghono adishe, okwa li ta dulu okutilifa Moses a dulike. Ponhele yaasho, okwa li omulididimiki nomunanghenda nokwa li a ninga eenghendabala opo a shilipaleke omupiya waye omulininipiki kutya ota ka kala pamwe naye. Mbela osho osha li ngoo sha kwafa sha? Heeno. Moses okwa ka kala omukwatelikomesho a denga mbada oo a li ha kendabala okuungaunga navamwe nombili nohe va yavelele ngaashi ashike Jehova a li ha ungaunga naye. — Num. 12:3.

10. Ongahelipi hatu mono ouwa mokuyavelela vamwe ngaashi Jehova?

¹⁰ Oilihongomwa oyo hatu dulu okutula moilonga: Mbela ou li omushamane, omudali, ile omukulunhuongalo? Ngeenge osho, ou na eenghonopangelo donhumba. Inashi fimana tuu okuhopaenena Jehova mokuyavelela, mokukala omunanghenda nosho yo omulididimiki eshi to ungaunga naavo ho file oshisho! (Kol. 3:19-21; 1 Pet. 5:1-3) Ngeenge oho kendabala okuhopaenena Jehova nosho yo Moses Munene, Jesus Kristus, oto ka kala ho popiwa nave noupu  nosho yo odjo yetwomukumo kuvamwe. (Mat. 11:28, 29) Oto ka tula po yo oshihopaenenwa shiwa shi shii okuhopaenenwa. — Heb. 13:7.

11, 12. Jehova okwa li a ningifa ngahelipi Ovaisrael va kale ve udite va amenwa eshi a li te va pitifa mo muEgipti?

¹¹ Eshi Ovaisrael va fiya po Egipti mo 1513 K.O.P., otashi dulika va li ve dulife pomamiliyona atatu. Mongudu oyo omwa li ounona, ovanamido nosho yo ovo va li tava yahama ile oilema, molwaashi omwa li ovanhu vomapupi e lili fiyo okepupi etitatu ile etine. Okupitifa ongudu inene oyo muEgipti osha li tashi pula omukwatelikomesho omunahole noku na ko nasha navamwe. Jehova okwa ulika kutya oku li omukwatelikomesho a tya ngaho okupitila muMoses. Oshidjemo, Ovaisrael ova li ve udite va amenwa eshi va li va fiya po onhele oyo va li ve shii. — Eps. 78:52, 53.

¹² Jehova okwa li a kwafela ngahelipi oshiwana shaye shi kale shi udite sha amenwa? Oshinima shimwe oshosho kutya, okwa li e shi pitifa mo muEgipti sha unganekwa nawa ngaashi “etangakwaita.” (Ex. 13:18, NW) Okuunganekwa kwa tya ngaho, okwa li kwa shilipaleka Ovaisrael kutya Kalunga kavo oye a li e kwetele oinima komesho. Okukala po kwaJehova okwa li ku liwetikile ‘eshi a li e va endifa momudile woshilemo omutenya nosho yo nomutemo womundilo’ oufiku. (Eps. 78:14) Paulelalela, Jehova okwa li ta ti: “Ino tila. Ame ondi li pamwe naave, ohandi ku wilike noku ku amena.” Osha yela kutya eshilipaleko la tya ngaho ola li la pumbiwa.

13, 14. (a) Oinima ilipi tai ulike kutya Jehova okwa li e na ko nasha nOvaisrael pEfuta Litilyana? (b) Jehova okwa li a ulika ngahelipi kutya oku na eenghono e dule Ovaegipti?

¹³ Lesha Exodus 14:19-22. Kala nee ngeno wa fa u liwete wa patekena pokati ketangakwaita laFarao nEfuta Litilyana. Opo nee Kalunga okwa katuka onghatu. Oluudi loshilemo ola li la ya konima yOvaisrael, nola li tali kelele Ovaegipti noku va kaleka momilaulu. Ashike ongudu yeni inene oya minikilwa kouyelele pashikumwifilonga. Opo nee owa mona Moses a nana eke laye kombada yefuta, nomhepo idjuu yokoushilo oya ninga po elila la kula fiyo okombinga ikwao. Ove, oukwaneumbo weni nosho yo oinamwenyo yopeumbo otamu ende mefuta poukukutu pamwe novanhu vakweni monghedi ya unganekwa nawa. Owa didilika diva oshinima osho ino mona nale. Koshi yefuta ka ku na onhata ile omeva a ninga ekuma; okwa kukuta nokwa lalakana nawa, naasho oshe shi ningifa shipu okweenda. Oshidjemo, nokuli naao ha ende kanini okwa tauluka nawa a yuka kombinga ikwao.

¹⁴ Lesha Exodus 14:23, 26-30. Opo nee Farao oo e na ounhwa noku li elai okwe mu shikulila mo mefuta. Natango, Moses okwa nana eke laye kombada yefuta. Poshikando osho, omeva oo a li a ninga ekuma kombinga yokolulyo leni noyokolumosho leni okwa hengumukila mumwe. Opo nee omeva okwa tondoka okudja keembinga adishe, ngaashi oikungulu ya shakena. Farao nosho yo etangakwaita laye inava xupa. — Ex. 15:8-10.

15. Ehokololo olo otali tu hongo shike kombinga yaJehova?

¹⁵ Mehokololo olo otwa mona kutya Jehova oKalunga kelandulafano, oukwatya oo hau tu kwafele tu kale tu udite twa amenwa. (1 Kor. 14:33) Okwa ulika yo kutya oku li omufita omunahole oo ha file oshisho ovapiya vaye meenghedi tadi longo. Ohe va amene kovatondi vavo. Oushili oo otau tu tu omukumo eshi hatu ende twa yuka pexulilo longhalelo ei yoinima. — Omayel. 1:33.

16. Ongahelipi hatu dulu okumona ouwa mokukonakona onghedi omo Jehova a li a mangulula Ovaisrael?

¹⁶ Nokunena, Jehova oha file oshisho ovapiya  vaye pamhepo nopalutu. Ota twikile okuninga ngaho fiyo opefimbo loudjuu munene oo u li pokuuya. (Eh. 7:9, 10) Onghee hano, ovapiya vaJehova, kutya nee ovanyasha ile ovanamido, ve na oukolele ile ve na oulema, itava ka kwatwa koumbada pefimbo loudjuu munene. * Otava ka kala va hafa unene. Otava ka kaleka momadiladilo eendjovo daJesus Kristus odo tadi ti: “Taleni pombada nye mu yelule omitwe deni, osheshi exupifo leni ola ehena popepi.” (Luk. 21:28) Otava ka kala ve na elineekelo nonande ova ponokelwe kuGog, ongudu yoiwana ye limanga kumwe, oyo i na eenghono i dule Farao oo a li ko nale. (Hes. 38:2, 14-16) Omolwashike ovapiya vaKalunga tava ka kala ve na elineekelo? Ove shii kutya Jehova iha lunduluka. Natango ota ka ulika kutya oku na ko nasha noku li Omuxupifi ha yavelele vamwe. — Jes. 26:3, 20.

17. (a) Ongahelipi hatu dulu okumona ouwa momahokololo opaMbiibeli e na sha nanghee Jehova ha file oshisho ovapiya vaye? (b) Oshike hatu ka kundafana moshitukulwa tashi landula ko?

¹⁷ Oihopaenenwa ei i li moshitukulwa eshi oi li ashike imwe yomwaayo tai ulike kutya Jehova omunanghenda noha kala e na ko nasha ngeenge ta ungaunga novapiya vaye, ohe va wilike nohe va mangulula. Eshi to dilonga komahokololo a tya ngaho, didilika ouyelele oo tau holola nokuli omaukwatya aJehova oo wa li uhe shii nale. Okuninga ngaho, otaku ka findila omaukwatya aye mahokwifa momadiladilo nomutima woye, notaku ka pameka ohole yoye yoku mu hola nosho yo eitavelo loye muye. Moshitukulwa tashi landula ko, ohatu ka kundafana eenghedi donhumba omo hatu dulu okuhopaenena Jehova mokuyavelela vamwe. Ohatu ka yandja elitulemo koukwaneumbo, keongalo lopaKriste nosho yo koukalele.