ETUKULWA 1
Kalunga oye lyelye?
1, 2. Omapulo elipi tashi dulika tu lipule?
OUNONA ohava pula omapulo mahapu. Otashi dulika u va yelifile kombinga yoshinima shonhumba, ndele luhapu ohava pula kutya, ‘Omolwashike?’ Nonande ou kendabale oku va nyamukula, otashi dulika va pule natango kutya, ‘Omolwashike nee?’
2 Kakele kounona, ovakulunhu navo ohava pula omapulo. Otashi dulika tu lipule omapulo ngaashi, oshike hatu ka lya, oshike hatu ka djala ile kutya oshike twa pumbwa okulanda. Ile tashi dulika tu kale nomapulo a fimana e na sha nonghalamwenyo paife nosho yo monakwiiwa. Ndele ngeenge inatu mona omanyamukulo taa mbilipaleke komapulo oo, otashi dulika tu efe okukonga omanyamukulo.
3. Omolwashike ovanhu vahapu hava kala ve udite kutya itava dulu okumona omanyamukulo komapulo avo a fimana?
3 Ombiibeli oi na ngoo omanyamukulo omapulo a fimana? Ovanhu vamwe otashi dulika va dimine kutya oi na omanyamukulo, ndele ohava diladila kutya oshidjuu neenghono oku i uda ko. Otashi dulika va diladile kutya ovawiliki novafita veengeleka ovo ashike tava dulu okuyandja omanyamukulo. Vamwe ohava kala va fya ohoni okudimina kutya kave shii omanyamukulo. Mbela naave osho ho kala u udite ngaho?
4, 5. Omapulo elipi a fimana oo hatu dulu okupula? Omolwashike wa pumbwa okutwikila okukonga fiyo osheshi wa mona omanyamukulo?
4 Otashi dulika ho kala wa hala okumona omanyamukulo komapulo ngaashi: Omolwashike nda shitilwa? Ohandi i peni ngeenge onda fi? Kalunga okwa tya ngahelipi? Omuhongi a shiivika nawa, Jesus, okwa ti: “Indileni, ndee Mateus 7:7) Onghee hano, twikila okukonga fiyo osheshi wa mona omanyamukulo taa mbilipaleke.
tamu pewa; kongeni, ndee tamu mono; kongholeni, ndee tamu yeululwa.” (5 Ngeenge owa kala ‘nokukonga,’ oto ka mona omanyamukulo mOmbiibeli. (Omayeletumbulo 2:1-5) Omanyamukulo ayo kamadjuu unene okuuda ko. Osho to lihongo mOmbiibeli otashi ku kwafele u hafele onghalamwenyo paife, notashi ke ku kwafela u kale u na eteelelo litunhula li na sha nonakwiiwa. Paife natu ka kundafaneni kombinga yepulo limwe olo la limbililika ovanhu vahapu.
KALUNGA OKU NA NGOO ONGHENDA ILE OMUKWANYANYA?
6. Omolwashike omafimbo amwe ovanhu hava diladila kutya Kalunga ke na onghenda?
6 Ovanhu vahapu ohava diladila kutya Kalunga ke na onghenda. Ohava ti kutya ngeno okwa li e na onghenda, ngeno ounyuni hasho u li ngaha. Mounyuni omu tu li omu yadi oita, outondwe nosho yo oluhodi. Ovanhu ohava ehama, ohava mono oixuna nohava fi. Osho osha ningifa vamwe ve lipule kutya, ‘Ngeenge Kalunga oku na onghenda, omolwashike ina kelela okumona oixuna kwa tya ngaho?’
7. (a) Ongahelipi ovawiliki vomalongelokalunga va honga ovanhu kutya Kalunga omukwanyanya? (b) Omolwashike inatu pumbwa okupa Kalunga ombedi omolwomaupyakadi oo hatu shakeneke?
7 Omafimbo amwe ovawiliki vomalongelokalunga ohava ningifa ovanhu va itavele kutya Kalunga omukwanyanya. Ngeenge pa holoka oupyakadi washa, ohava ti kutya ehalo laKalunga. Ohava ti kutya Kalunga oye a hala oupyakadi oo u holoke po. Kungaho, ohava pe Kalunga ombedi. Ashike Ombiibeli otai hongo kutya Kalunga haye nande ha etifa owii. Ombiibeli oya popya muJakob 1:13 kutya Kalunga iha yeleke nande omunhu nowii. Oya ti: “Omunhu ngenge ta shindwa, ina tya: ‘Ohandi shindwa [ile yelekwa] kuKalunga,’ osheshi Kalunga iha dulu a shindwe kowii, naye mwene iha shindi nande omunhu.” Osho otashi ulike kutya nonande Kalunga iha kelele oinima ii i ningwe, haye omweetifi wayo. (Lesha Job 34:10-12.) Natu ka taleni koshihopaenenwa.
8, 9. Omolwashike shihe li pandunge okupa Kalunga ombedi omolwomaupyakadi oo hatu shakeneke? Yandja oshihopaenenwa.
8 Natu tye nee ngeno ope na omumati oo e li meumbo novadali vaye. Xe oku mu hole neenghono nokwe mu honga nghee ta dulu okukala ha ningi omatokolo e li pandunge. Ashike omonamati oo okwa tokola okuhadulika kuxe ndele ta di mo meumbo. Eshi a ya, okwa ka longa osho inashi yuka ndele ta ka hangwa komaupyakadi. Mbela xe oye to ka pa ombedi eshi ina kelela omonamati aha fiye po eumbo? Hasho nandenande! (Lukas 15:11-13) Ngaashi ashike xe oo, Kalunga naye ina kelela ovanhu ovo inava hala okudulika kuye vaha longe owii. Onghee hano, ngeenge pa holoka oupyakadi washa, natu kale tu shi shii kutya Kalunga haye omweetifi wao. Itashi ka kala shi li pandunge okupa Kalunga ombedi omolwomaupyakadi oo.
9 Ope na etomheno la kola kutya omolwashike Kalunga a efa oinima ii i ningwe. MEtukulwa 11 lembo eli, oto ke lihonga osho Ombiibeli tai ti shi na sha noshinima osho. Ndele oushili oyoo kutya, Kalunga oku tu hole nonokutya haye e na okupewa ombedi omolwomaupyakadi oo hae tu hange. Mepingafano naasho, oye aeke ta dulu oku a kandula po. — Jesaja 33:2.
10. Omolwashike tu na oushili kutya Kalunga ota ka xulifa po ominyonena nowii aushe?
10 Kalunga omuyapuki. (Jesaja 6:3) Keshe osho ta longo osha koshoka nosha yuka, onghee ohatu dulu oku mu lineekela. Ashike ovanhu hasho ve li ngaho. Omafimbo amwe ohava ningi omapuko. Nokuli novapangeli ovo ve li ovanashili kave na eenghono dokuxulifa po ominyonena odo tadi longwa kovakolokoshi. Kape na nande omunhu e na eenghono di dule daKalunga. Kalunga ota ka xulifa po owii fiyo alushe molwaashi oku na eenghono doku shi ninga. — Lesha Epsalme 37:9-11.
KALUNGA OHA KALA E UDITE NGAHELIPI NGEENGE OVANHU TAVA MONO OIXUNA?
11. Kalunga oku uditile ngahelipi okumona oixuna kwovanhu?
11 Kalunga oha kala e udite ngahelipi ngeenge ta tale osho tashi ningwa mounyuni nosho yo eenghalo odo hatu piti mudo? Ombiibeli otai hongo kutya Kalunga “oku hole ouyuki.” (Epsalme 37:28) Oku hole osho sha yuka noku tonde owii. Ke hole okutala ovanhu tava mono oixuna. Ombiibeli oya ti kutya okwa li a “yahama momutima waye” eshi ounyuni wa li u yadi oukolokoshi mefimbo la pita. (Genesis 6:5, 6) Kalunga iha lunduluka. (Malakia 3:6) Ombiibeli oya ti kutya oku na ko nasha nafye. — Lesha 1 Petrus 5:7.
12, 13. (a) Omolwashike tu hole ovanhu vakwetu, notu uditile ngahelipi okumona oixuna oko ku li mounyuni? (b) Omolwashike hatu dulu okukala noushili kutya Kalunga ota ka xulifa po okumona oixuna nokuhenouyuki akushe?
12 Ombiibeli oya popya kutya Kalunga okwe tu shita oshifeka shaye. (Genesis 1:26) Osho osha hala okutya Kalunga okwe tu shita tu na omaukwatya mawa a fa aye. Nopehe na omalimbililo, ohashi ku udifa nai okumona ovanhu vehe na ondjo tava mono oixuna, ndele Kalunga oha udu nai shi dulife opo. Otu shi shii ngahelipi?
13 Ombiibeli otai tu hongo kutya “Kalunga Oye ohole.” (1 Johannes 4:8) Keshe osho ta longo ohe shi longo te linyengifwa kohole. Otu na oukwatya wohole molwaashi Kalunga oye ohole. Diladila kwaashi: Ngeno owa li u na eenghono, mbela ngeno ito ka xulifa po okumona oixuna nokuhenouyuki akushe oko ku li mounyuni? Nopehe na omalimbililo, ngeno osho to ka ninga molwaashi ou hole ovanhu. Ndele ongahelipi shi na sha naKalunga? Kalunga oku na eenghono, nota ka xulifa po okumona oixuna nokuhenouyuki akushe molwaashi oku tu hole. Oto dulu okukala noushili kutya omaudaneko aKalunga aeshe oo a tumbulwa pehovelo lembo eli otaa ka wanifwa. Ndele opo u kale nelineekelo momaudaneko oo, owa pumbwa okushiiva shihapu kombinga yaKalunga.
KALUNGA OKWA HALA U MU SHIIVE
14. Edina laKalunga olyelye, notu shi shii ngahelipi kutya okwa hala tu li longife?
14 Ngeenge owa hala okupanga oukaume nomunhu wonhumba, mbela tete oho mu lombwele shike? Edina loye. Mbela Kalunga oku na edina? Omalongelokalunga mahapu ohaa ti kutya edina laye oKalunga ile Omwene, ashike oo kae fi omadina, ndele oku li ashike omadinafimaneko, ngaashi “ohamba” ile “omupresidende.” Kalunga okwe tu lombwela kutya edina laye oJehova. Epsalme 83:18, NW (ovelishe 19 mOmbiibeli yOshikwanyama) ola ti: “Opo ovanhu va shiive kutya ove, ou edina loye Jehova, oove auke Omukombadambada kedu alishe.” Ovashangi vOmbiibeli ova longifa edina laKalunga lwoikando omayovi. Jehova okwa hala u shiive edina laye nou li longife. Okwe li ku shiivifila yo opo u ninge kaume kaye.
15. Edina Jehova otali ti shike?
15 Edina laKalunga, Jehova, oli na eityo lomoule. Otali ti kutya Kalunga ota dulu okuwanifa *
eudaneko keshe olo ta ningi, nota dulu okuwanifa po omalalakano aye. Kape na osho tashi dulu oku mu ya moshipala. Edina olo olaye oye aeke.16, 17. Omadinafimaneko taa landula otaa ti shike (a) “Omunaenghono adishe”? (b) “Ohamba yaalushe”? (c) “Omushiti”?
16 Ngaashi twa lesha nale, Epsalme 83:19 ola popya shi na sha naJehova la ti: “Oove auke u li po Omukombadambada.” Shimwe vali, muGenesis 35:11, Jehova okwa popiwa e li Kalunga “Omunaenghono adishe.” Ndele mbela edinafimaneko “Omunaenghono adishe” otali ti shike? Otali ti kutya Jehova oku na eenghono da shiya ko meshito alishe. Natango, muJeremia 10:10 Jehova ota ifanwa “Ohamba yaalushe.” Edinafimaneko “Ohamba yaalushe” otali tu hololele kutya omukwaalushe. Ombiibeli oya yelifa mEpsalme 90:2 kutya ke na ehovelo noke na exulilo. Osho oshikumwifi neenghono.
17 Jehova oye aeke Omushiti. MEhololo 4:11, Ombiibeli oya ti: “Omwene wetu naKalunga ketu, Ove wa wana okutambula efimano nefimaneko nepangelo, osheshi Ove wa shita oinima aishe, ndele kehalo loye i li po noya shitwa.” Doshili, Jehova oye a shita oinima aishe, mwa kwatelwa ovaengeli, eenyofi odo di li kevalelwa, oiimati oyo hai imi komiti, neeshi odo di li mefuta.
OTO DULU NGOO OKUNINGA KAUME KAJEHOVA?
18. Omolwashike ovanhu vamwe hava diladila kutya itava dulu okuninga ookaume kaKalunga? Ombiibeli otai hongo shike shi na sha naasho?
18 Ovanhu vamwe ngeenge tava lesha kombinga yomaukwatya makumwifi aKalunga ohava kala va tila nohave lipula kutya, ‘Kalunga munenenene, oo ha kala meulu noku na eenghono, ota dulu ngoo shili okukala e na ko nasha naame?’ Ndele mbela osho a hala tu kale tu udite ngaho? Ahowe. Okwa hala okukala popepi nafye. Ombiibeli oya ti kutya Kalunga “ina kala kokule nafye nande oumwe.” (Oilonga 17:27) Okwa hala u ehene popepi naye, nokwa udaneka kutya naye ‘ota ehene popepi naave.’ — Jakob 4:8.
19. (a) Ongahelipi to dulu okuninga kaume kaKalunga? (b) Omaukwatya aKalunga elipi u hole unene?
19 Ongahelipi to dulu okuninga kaume kaKalunga? Jesus okwa ti: “Nomwenyo waalushe owo tuu ou, vo ve ku shiive, Oove auke Kalunga kashili, naau we mu tuma, Jesus Kristus.” (Johannes 17:3) Ngeenge owa twikile okulihonga, oto ka shiiva Kalunga nosho yo Jesus. Eshiivo olo otali ku kwafele u dule oku ka mona omwenyo waalushe. Pashihopaenenwa, otwe lihonga nale kutya “Kalunga Oye ohole.” (1 Johannes 4:16) Ashike natango oku na omaukwatya makwao mawa. Ombiibeli oya popya kutya Jehova “omunalukeno nomunanghenda, omunanheni, omunene mouwanghenda nomoshili.” (Epsalme 86:15) Jehova oku ‘nonghedi iwa, noku yadi ekufilo.’ (Epsalme 86:5) Kalunga omudiinini. (Exodus 34:6) Ngeenge owa twikile okulesha kombinga yaye mOmbiibeli, oto ke lihonga shihapu shi na sha nomaukwatya aye mahokwifa.
20, 21. Ongahelipi hatu dulu okupanga oukaume naJehova nonande ihatu mu mono?
20 Ongahelipi to dulu okweehena popepi naKalunga Johannes 1:18; 4:24; 1 Timoteus 1:17) Ngeenge to lesha kombinga yaJehova mOmbiibeli, oto ke mu shiiva e li omunhu wolela. (Epsalme 27:4; Ovaroma 1:20) Ngeenge owa kala to lihongo shihapu kombinga yaJehova, oto ka kala u mu hole neenghono noto ka ehena popepi naye.
ngeenge iha monika? (21 Oto ka uda ko kutya Jehova oku li Tate yetu. (Mateus 6:9) Okwe tu pa omwenyo, nokwa hala tu kale nonghalamwenyo ya denga mbada. Osho osho xe keshe omunahole ha kala a halela ovana vaye. (Epsalme 36:9) Ombiibeli otai hongo kutya oto dulu okuninga kaume kaKalunga. (Jakob 2:23) Jehova, Omushiti weshito alishe, okwa hala u ninge kaume kaye.
22. Oto ka ninga po shike ngeenge vamwe ova hala u efe po okukonakona Ombiibeli?
22 Ovanhu vamwe otashi dulika va kale va hala u efe po okukonakona Ombiibeli. Otashi dulika va diladile kutya oto ka efa po elongelokalunga loye. Ndele ino efa nande oumwe e ku imbe u pange oukaume naJehova molwaashi oye kaume muwa kuhe na vali.
23, 24. (a) Omolwashike u na okutwikila okupula omapulo? (b) Oshike hatu ke lihonga metukulwa tali landula?
23 Eshi to konakona Ombiibeli, otapa ka kala oinima imwe oyo uhe udite ko pehovelo. Ndele ino kala wa tila okupula omapulo ile okupula ekwafo. Jesus okwa ti kutya natu kale ovalininipiki ngaashi ounona. (Mateus 18:2-4) Ngaashi tu shi shii, ounona ohava pula omapulo mahapu. Kalunga okwa hala u mone omanyamukulo. Onghee hano, konakona Ombiibeli noukeka opo u shilipaleke kutya osho to lihonga oshoshili. — Lesha Oilonga 17:11.
24 Onghedi ya denga mbada yokulihonga kombinga yaJehova oyo okukonakona Ombiibeli. Metukulwa tali landula, ohatu ke lihonga kutya omolwashike Ombiibeli ya yooloka ko komambo makwao.
^ okat. 15 Ngeenge Ombiibeli yoye kai na edina Jehova, ile ngeenge owa hala ouyelele muhapu u na sha neityo nosho yo nghee hali tumbulwa, tala omafatululo oitya pexulilo lembo, oshitwa 1.