1, 2. Jehova okwa enda ngahelipi ta hololele ovanhu elalakano laye?

 OVADALI ovanahole ohava kundafana novana vavo oinima oyo ya pamba oukwaneumbo. Ashike ohave shi ningi nelungi, sha hala okutya, ihava lombwele ovana keshe shimwe, ndele ohave va lombwele oinima oyo va pumbwa okulombwelwa notava dulu oku i uda ko she likolelela keedula davo.

² Jehova naye oha hololele elalakano laye kanini nakanini oilyo youkwaneumbo waye yokombada yedu. Ndele ohe shi ningi ashike ngeenge a mono omhito ya wapala okuholola oinima yonhumba. Natu ka taleni pauxupi nghee Jehova a kala ta holola oshili kombinga yOuhamba mokweendela ko kwefimbo.

3, 4. Mbela Jehova okwa li a nuna onakwiiwa yovanhu? Shi yelifa.

³ Pehovelo elela, Ouhamba wopaMessias kawa li wa pumbiwa opo elalakano laJehova li wanifwe po. Omolwashike mbela? Omolwaashi Jehova okwa shita ovanhu ve na emanguluko lokuninga omatokolo noka li a nuna onakwiiwa yavo. Onghee hano, eshi a shita Adam naEva, okwe va lombwela elalakano laye li na sha novanhu a ti: “Dalafaneni nokuhapupala ndee yadifeni edu, lo nali kale mepangelo leni.” (Gen. 1:28) Okwa li yo a teelela va kale hava dulika komifikamhango daye odo tadi ufa osho shi li mondjila naasho sha puka. (Gen. 2:16, 17) Adam naEva ova li ve na omhito yokuulika oudiinini wavo kuJehova. Ngeno ova dulikile vo noludalo lavo, ngeno inapa kala omhumbwe yOuhamba waKristus u wanife po ehalo laJehova. Ngeno kombada yedu okwa kala ashike ovanhu va wanenena, aveshe tava longele Jehova.

⁴ Nonande Satana, nosho yo Adam naEva va tukululila Jehova oshibofa, osho itashi imbi Jehova a wanife po elalakano laye li na sha nokuyadifa edu novanhu va wanenena. Ponhele yaasho, Jehova okwa konga onghedi imwe yoku li wanifa po. Elalakano laye inali fa olweendo leshina lokolutenda olo li na ashike okweenda mondjila yokondadalunde opo li ka fike ponhele yonhumba, nongeenge la iwa moshipala opuwo. Ashike ngeenge Jehova okwa lalakanene sha, kape na nande oshimwe tashi dulu okuya elalakano laye moshipala. (Lesha Jesaja 55:11.) Ngeenge opa kala sha tashi i elalakano laye moshipala, ota dulu okukonga  onghedi imwe opo e li wanife po. a (Ex. 3:14, 15, NW) Ngeenge oku wete sha pumbiwa, oha shiivifile ovapiya vaye ovadiinini kombinga yondungediladilo oyo ipe.

5. Jehova okwa li e linyenga ngahelipi shi na sha nounashibofa womuEden?

⁵ Konima younashibofa muEden, Jehova okwa li a lalakanena okutota po Ouhamba. (Mat. 25:34) Eshi ovanhu va li tava monika va fa vehe neteelelo lasha, Jehova okwa li a yelifa kombinga yaasho a li ta ka longifa opo a xupife ovanhu momaupyakadi oo a etifwa kuSatana eshi a li ta kendabala a kale e na eenghonopangelo. (Gen. 3:14-19) Ndele Jehova ka li a holola omauyelele aeshe e na sha nOuhamba pefimbo limwe.

6. Jehova okwa li a udaneka shike, ndele oshike a li ina holola?

⁶ Jehova okwa li a holola mexunganeko lotete mOmbibeli kutya otapa ka kala ‘oludalo’ olo tali ka nyanyaula omutwe weyoka. (Lesha Genesis 3:15.) Ndele pefimbo opo ka li a popya kutya oludalo olo olo lyelye nonokutya oludalo leyoka otali faneke oolyelye. Okwa li a efa pa pite omido 2 000 lwaapo opo a yandje ouyelele wa wedwa po u na sha naasho. b

7. Omolwashike Abraham a li a hoololwa, noshilihongomwa sha fimana shilipi hatu lihongo mo?

⁷ Lwanima, Jehova okwa li a hoolola Abraham oo muye mwa li ta mu ka dja oludalo olo la udanekwa. Abraham okwa li a hoololwa kuJehova molwaashi okwa ‘dulika kondaka yaye.’ (Gen. 22:18) Osho otashi tu hongo oshilihongomwa sha fimana kutya Jehova elalakano laye ohe li hololele ashike ovo have mu tila. — Lesha Epsalme 25:14.

8, 9. Oinima ilipi Jehova a li a hololela Abraham naJakob shi na sha noludalo la udanekwa?

⁸ Eshi Jehova a popya nakaume kaye Abraham okupitila momweengeli, osha li oshikando shotete a holola oshinima sha fimana shi na sha noludalo la udanekwa, nokwa yelifa kutya ola li tali ka kala omunhu wokombada yedu. (Gen. 22:15-17; Jak. 2:23) Ndele ongahelipi omunhu oo ta ka dula okunyanyaula eyoka? Olyelye a li eyoka? Osho osha ka yela mo konima yefimbo.

⁹ Lwanima, Jehova okwa li a holola kutya oludalo olo otali ka dja momutekulu waAbraham, Jakob, oo a li a ulika eitavelo la kola muKalunga. (Gen. 28:13-22) Navali, Jehova okwa li a lombwela Jakob kutya Omuudanekwa oo ota ka dja mepata lomona waye, Juda. Jakob okwa li a xunganeka kutya oludalo la udanekwa olo tali ka dja mepata laJuda, otali ka pewa “epangelodibo,” nodibo oyo otai faneke eenghonopangelo dopauhamba. Okwa xunganeka yo a ti: “Noiwana tai ka dulika kuye.” (Gen. 49:1, 10) Osho osha li oshikando shotete Jehova a holola kutya Omuudanekwa oo ota ka kala omupangeli, ile tu tye, ohamba.

10, 11. Omolwashike Jehova a li a hololela David naDaniel elalakano laye?

¹⁰ Konima eshi pa pita omido 650 lwaapo okudja pefimbo laJuda, Jehova okwa li a hololela David, ohamba yomepata laJuda, ouyelele wonhumba wa pamba elalakano laYe. Jehova okwa tile kutya ‘okwa hokwa David komutima waye.’ (1 Sam. 13:14; 17:12; Oil. 13:22) Onghee hano, Jehova okwa li a hoolola David molwaashi okwa li omutilikalunga, nokwa ninga ehangano naye, ndele te mu udanekele kutya umwe womoludalo laye ota ka pangela fiyo alushe. — 2 Sam. 7:8, 12-16.

 ¹¹ Konima yomido 500 lwaapo okudja opo, Jehova okwa li a nwefa mo omuprofeti Daniel a xunganeke omudo wokondadalunde omo Omuvaekwa, ile Messias, a li ta ka holoka kombada yedu. (Dan. 9:25) Jehova okwa li a tala ko Daniel e li omunhu “muwa unene.” Omolwashike mbela? Omolwaashi Daniel okwa li e na etilokalunga noha longele Jehova noudiinini. — Dan. 6:17; 9:22, 23.

12. Daniel okwa li a lombwelwa a ninge shike, nomolwashike?

¹² Nonande Jehova okwa li a nwefa mo ovaprofeti ovadiinini ngaashi Daniel va shange omauyelele mahapu e na sha noludalo la udanekwa, ile tu tye, Messias, kava li ve udite ko pauyadi eityo loinima oyo va shanga, molwaashi efimbo laJehova loku va kwafela ve i ude ko kala li la fika. Pashihopaenenwa, konima eshi Daniel a li a mona emoniko li na sha nokudikwa po kwOuhamba waKalunga, okwa li a lombwelwa a hakife omushangwa wopaxunganeko fiyo osheshi eufwafimbo laJehova la fika. Eudeko ola li tali ka “hapupala” konahiya. — Dan. 12:4.

13. (a) Olyelye a li oludalo la udanekwa? (b) Ongahelipi Jesus a li a yandja ouyelele u na sha nexunganeko olo li li muGenesis 3:15?

¹³ Xuuninwa, Jehova okwa li a holola kutya Jesus oye oludalo la udanekwa, nonokutya oye oludalo laDavid olo tali ka ninga Ohamba. (Luk. 1:30-33; 3:21, 22) Eshi Jesus a hovela oukalele waye, okwa honga ovanhu oinima ihapu kombinga yelalakano laKalunga, nokungaho ovanhu ova li va mona ouyelele wopamhepo onga etango tali minikile. (Mat. 4:13-17) Pashihopaenenwa, Jesus okwa li a ulika kutya ‘eyoka’ olo la tumbulwa muGenesis 3:14, 15 oSatana, oo e li “omudipai” nosho yo ‘xe yoipupulu.’ (Joh. 8:44) Mehololo olo a pa Johannes, Jesus okwa yelifa kutya ‘eyoka likulu otali ifanwa Ondiaboli nosho yo Satana.’ c (Lesha Ehololo 1:1; 12:9.) Membo olo tuu olo lehololo, Jesus okwa ulika yo nhumbi Ye e li oludalo la udanekwa, ta ka wanifa po pauyadi exunganeko lomuEden eshi ta ka hanauna po Satana. — Eh. 20:7-10.

14-16. Mbela ovahongwa vomefelemudo lotete ova li ngoo hava kala ve udite ko filufilu eeshili odo Jesus a li a holola? Shi yelifa.

¹⁴ Ngaashi twe shi mona mEtukulwa lo-1 lembo eli, Jesus okwa li ha popi unene kombinga yOuhamba. Ndele nande ongaho, ka li a lombwela ovahongwa omauyelele aeshe oo va li va hala okushiiva. Nokuli noinima imwe oyo ovahongwa va li va lombwelwa, ove ke i uda ko ashike pauyadi konima yefimbo; imwe ove ke i uda ko nokuli konima yomafelemido. Natu ka taleni koihopaenenwa imwe.

¹⁵ Mo 33 O.P., Jesus okwa li a ulika filufilu kutya ovo tava ka pangela pamwe naye mOuhamba waKalunga otava ka kufwa kombada yedu noku ya meulu ve li oishitwa yopamhepo. Ovahongwa vaye kava li ve udite ko oshinima osho. (Dan. 7:18; Joh. 14:2-5) Momudo oo tuu oo, Jesus okwa li a popya omafaneko onhumba oo taa ulike kutya opa li ta pa ka pita efimbo lile Ouhamba inau dikwa po. (Mat. 25:14, 19; Luk. 19:11, 12) Ashike ovahongwa kava li ve udite ko osho Jesus ta ti, nomolwaasho va li ve  mu pula konima yenyumuko laye kutya: ‘Omwene, opefimbo tuu eli to tungululile Israel Ouhamba?’ Ndele Jesus ka li e va pa ouyelele wa wedwa po pefimbo olo. (Oil. 1:6, 7) Okwa li yo a honga kutya ota pa ka kala “eedi dimwe,” odo dihe li oshitukulwa ‘shokangudu’ kaavo tava ka pangela pamwe naye. (Joh. 10:16, NW; Luk. 12:32) Ovashikuli vaKristus ova ka uda ko ashike nawa eyooloko pokati keengudu odo dopavali konima eshi ouhamba wa dikwa po mo 1914.

¹⁶ Jesus okwa li ta dulu okulombwela ovahongwa vaye oinima ihapu fimbo a li kombada yedu, ndele okwa li e shii kutya itava dulu oku i uda ko aishe pefimbo olo. (Joh. 16:12) Kape na omalimbililo kutya ovanhu ova li va hololelwa shihapu kombinga yOuhamba mefelemudo lotete. Ashike olo natango halo efimbo la li la teelelika opo eshiivo li hapupale.

17. Oshike tu na okuninga po opo tu ude ko oshili kombinga yOuhamba, noshike vali osho twa pumbwa?

¹⁷ Jehova okwa li a xunganeka okupitila muDaniel kutya vahapu otava ka ‘konakona, neendunge tadi ka hapupala,’ ile tu tye, eshiivo li na sha nelalakano laKalunga. (Dan. 12:4) Ndele ovo va hala okulikola eshiivo la tya ngaho, ove na okuninga eenghendabala. Embo limwe ola ti kutya oshityalonga shOshiheberi osho sha tolokwa “konakona” otashi yandje ediladilo okupanaapana embo noukeka nonelitulemo. Nonande otu konakone Ombibeli nelitulemo, itatu dulu okuuda ko eeshili di na sha nOuhamba nopehe na ekwafo laJehova. — Lesha Mateus 13:11.

18. Ongahelipi ovo hava tila Jehova va li va ulika eitavelo nelininipiko?

¹⁸ Ngaashi ashike Jehova a li a holola eeshili di na sha nOuhamba kanini nakanini okudja konale fiyo 1914, ota twikile yo okuninga sha faafana pefimbo eli lexulilo. Ohatu ke shi mona mEtukulwa 4 neti-5 lembo eli kutya oshiwana shaKalunga osha li sha pumbwa okupepaleka lwoikando eudeko lasho. Ndele mbela osho osha hala okutya Jehova ina kala ta kwafele oshiwana shaye? Hasho nandenande. Okwa kala te shi kwafele, nohatu  dulu okutya ngaho molwaashi oshiwana osho oshitilikalunga osha kala tashi ulike omaukwatya opavali a fimana, eitavelo nelininipiko. (Heb. 11:6; Jak. 4:6) Ovapiya vaJehova ova itavela kutya omaudaneko aeshe oo e li mOmbibeli oku na okuwanifwa. Kakele kaasho, ohava ulike kutya ovalininipiki, eshi hava dimine omataleko avo a puka e na sha nanghee va li va teelela omaudaneko oo a wanifwe. Pashihopaenenwa, oikala oyo oya hololwa mo-Watch Tower ye 1 Marsa 1925, eshi ya ti: “Otu shi shii kutya Omwene oye mwene ta dulu okufatulula Eendjovo daye, nonokutya ote ke di fatululila oshiwana shaye monghedi yaye nopefimbo laye la wapala.”

19. Jehova okwe tu kwafela tu ude ko shike kunena, nomolwashike?

¹⁹ Eshi Ouhamba wa dikwa po mo 1914, oshiwana shaKalunga kasha li naanaa shi na eshiivo le lixwapo li na sha nanghee omaxunganeko e na sha nOuhamba taa ka wanifwa. (1 Kor. 13:9, 10, 12) Okukala twa halelela okumona nghee omaudaneko aKalunga taa wanifwa, omafimbo amwe oshe tu ningifa tu fike pexulifodiladilo la puka. Mokweendela ko kwomido, otwe lihonga kutya etumbulo limwe olo la li mOshungonangelo oyo ya tumbulwa metetekelo oli li pandunge. Oshitukulwa osho osha ti: “Osha fa shi li ngaha kutya itatu dulu okuuda ko omaxunganeko fiyo osheshi a wanifwa filufilu ile e li metifa lokuwanifwa.” Paife eshi tu li mokati kefimbo lexulilo, ope na omaxunganeko mahapu e na sha nOuhamba oo a wanifwa ile e li metifa lokuwanifwa. Molwaashi oshiwana shaKalunga oshi na oikala yelininipiko noshi na ehalo lokupukululwa, Jehova ohe shi kwafele shi pepaleke eudeko lasho li na sha nelalakano laye. Eshiivo lashili ola hapupala.

20, 21. Epepaleko leudeko ola li la kuma ngahelipi Ovakriste vomefelemudo lotete?

²⁰ Ngeenge Jehova a pepaleke eudeko letu, ohashi kala eyeleko kufye nohashi nyaneke pomutenya oikala yomitima detu.  Mbela eitavelo nelininipiko ohai tu linyengifa ngoo tu tambule ko omalunduluko oo taa ningwa po? Ovakriste ovo va li ko lwopokati kefelemudo lotete navo ova li va hangwa keshongo la faafana. Diladila nee ngeno owa li Omukriste Omujuda pefimbo olo, wa fimaneka neenghono Omhango yaMoses nou udite etumba eshi u li Omuisrael. Ohaluka, omwa yakula eenhumwafo da nwefwa mo da shangwa komuyapostoli Paulus tadi ti kutya, Omhango oya xula po nonokutya Jehova ina tala ko vali Israel shopambelela shi li oshiwana shaye she likalekelwa, ndele ponhele yaasho okwa tota po Israel shopamhepo osho sha fikama po mOvajuda nomovanhu vomoiwana imwe i lili. (Rom. 10:12; 11:17-24; Gal. 6:15, 16; Kol. 2:13, 14) Mbela ngeno owe linyenga ngahelipi?

²¹ Ovakriste ovalininipiki ova li va tambula ko omayelifilo a nwefwa mo oo e li meenhumwafo daPaulus, nova li va nangekwa noupuna kuJehova. (Oil. 13:48) Vamwe kava li va tambula ko omalunduluko a tya ngaho; ova li ashike va hala okuliameka keendunge davo vene. (Gal. 5:7-12) Ovo va li inava hala okulundulula etaleko lavo ova li tave ke likanifila oufembanghenda woku ka pangela pamwe naKristus. — 2 Pet. 2:1.

22. Ou udite ngahelipi shi na sha nokuyelifwa kweudeko letu li na sha nelalakano laKalunga?

²² Momido omilongo da pita, Jehova okwa kala ta pepaleke eudeko letu li na sha nOuhamba. Pashihopaenenwa, okwe tu kwafela tu mone kutya onaini lela ovo tava ka kala ovapangelwa vOuhamba tava ka yoololwa mo mwaavo inava hala okutambula ko etumwalaka lOuhamba, ngaashi omufita ta yoolola eedi moikombo. Okwe tu kwafela yo tu mone kutya onaini omuvalu wo 144 000 tau ka kala we lixwa po nonokutya omafaneko aJesus e na sha nOuhamba okwa hala okutya shike, nosho yo kutya onaini ovavaekwa vaxuuninwa tava ka ya meulu. d Ohatu linyenge ngahelipi keudeko olo la pepalekwa? Mbela eudeko olo ola pameka eitavelo loye? Mbela owe shi tala ko ngoo shi li oumbangi kutya Jehova ota twikile okuhonga oshiwana shaye osho she lininipika? Ouyelele oo tau ka yelifwa membo eli otau ka pameka elineekelo loye moushili oo kutya Jehova oha hololele ovo have mu tila elalakano laye kanini nakanini.