وقىرمان ساۋالدارى
ەجەلگى يسرايلدە ەر ادام ٴماسىحتىڭ ارعى اتاسى بولۋ ٷشىن ٷيدىڭ تۇڭعىش ۇلى بولۋى كەرەك بولعان با؟
بۇعان دەيىن ٴبىز ەۆرەيلەرگە 12:16 عا نەگىزدەلىپ، وسىلاي دەپ ويلاعانبىز. وندا ەساۋدىڭ «قاسيەتتى نارسەنى باعالاماعانى» جانە «تۇڭعىشتىق جولىن ٴبىر توستاق تاماققا ايىرباستاپ»، جاقىپقا بەرە سالعانى ايتىلعان (ەۆرەيلەرگە 12:16). دەمەك، «تۇڭعىشتىق جولىن» العان كەزدە جاقىپ ٴماسىحتىڭ ارعى اتاسى بولۋ مارتەبەسىنە دە يە بولدى دەپ پايىمدادىق (ماتاي 1:2، 16؛ لۇقا 3:23، 34).
الايدا كيەلى كىتاپتاعى ٶزگە دە وقيعالاردى مۇقيات زەرتتەۋدىڭ ناتيجەسىندە ٴبىز ٴماسىحتىڭ ارعى اتاسى بولۋ ٷشىن ەر ادامنىڭ تۇڭعىش ۇل بولۋى مىندەتتى بولماعانىن بىلدىك. سولاردىڭ كەيبىرىن قاراستىرايىق.
جاقىپتىڭ تۇڭعىش ۇلى رۋبەن بولدى. ول ليادان تۋىلعان. ال راحيلادان تۋىلعان ٴبىرىنشى ۇلى ٴجۇسىپ ەدى. ازعىندىق جاساعاندىقتان، رۋبەن تۇڭعىشتىق جولىنان ايىرىلدى دا، بۇل جۇسىپكە بەرىلدى (مۇسانىڭ 1-جازباسى 29:31—35؛ 30:22—25؛ 35:22—26؛ 49:22—26؛ شەجىرەلەر 1-جازبا 5:1، 2). ٴبىراق ٴماسىح رۋبەننىڭ دە، جۇسىپتىڭ دە ۇرپاعىنان شىققان جوق. ول جاقىپ پەن ليانىڭ ٴتورتىنشى بالاسى ياھۋدادان شىقتى (مۇسانىڭ 1-جازباسى 49:10).
لۇقا 3:32 دە كەلتىرىلگەن ٴماسىحتىڭ بەس اتا-باباسىنىڭ ٴبارى دە تۇڭعىش بولعان كورىنەدى. مىسالى، باعوز عابيتتىڭ، ال عابيت ەسەيدىڭ اكەسى بولعان (رۋت 4:17، 20—22؛ شەجىرەلەر 1-جازبا 2:10—12).
ەسەيدىڭ ۇلى ٴداۋىت بولسا تۇڭعىش ەمەس ەدى. ول ٷيدىڭ كەنجەسى، ياعني سەگىزىنشى ۇل بولعان. دەسە دە ٴماسىح ٴداۋىتتىڭ ۇرپاعىنان شىقتى (سامۋيلدىڭ 1-جازباسى 16:10، 11؛ 17:12؛ ماتاي 1:5، 6). ٴداۋىتتىڭ ۇلى سۇلەيمەن دە، تۇڭعىش ۇل بولماعانمەن، ٴماسىحتىڭ ارعى اتاسى بولدى (سامۋيلدىڭ 2-جازباسى 3:2—5).
بۇل تۇڭعىشتىقتىڭ ماڭىزدى بولماعانىن بىلدىرمەيدى. تۇڭعىش ۇل باسقا ۇلداردا جوق ارتىقشىلىقتارعا يە بولعان. اكەسىنەن كەيىن، ۇيدەگى وتاعاسىلىق مىندەت ٴجيى تۇڭعىش ۇلعا وتەتىن جانە ونىڭ ۇلەسىنە مۇرانىڭ ەكى ەسە كوپ بولىگى تيەتىن (مۇسانىڭ 1-جازباسى 43:33؛ مۇسانىڭ 5-جازباسى 21:17؛ ەشۋا 17:1).
ٴبىراق تۇڭعىشتىق جولى ٴبىر ۇلدان باسقا ۇلعا ٶتۋى مۇمكىن ەدى. ىسقاققا ىسماعۇلدى وتباسىنان جىراققا جىبەرگەندە، ونىڭ تۇڭعىشتىق جولى جاقىپقا ٶتتى (مۇسانىڭ 1-جازباسى 21:14—21؛ 22:2). جوعارىدا ايتىپ كەتكەنىمىزدەي، رۋبەننىڭ دە تۇڭعىشتىق جولى جۇسىپكە وتكەن بولاتىن.
ولاي بولسا، ەۆرەيلەرگە 12:16 دا پاۋىل نە ايتقىسى كەلگەن؟ وندا بىلاي دەپ جازىلعان: «ارالارىڭدا ازعىن نە ەساۋ سياقتى قاسيەتتى نارسەنى باعالامايتىن ادام دا بولماسىن. ول تۇڭعىشتىق جولىن ٴبىر توستاق تاماققا ايىرباستاي سالدى».
بۇل جەردە پاۋىل ٴماسىحتىڭ اتا-باباسى تۋرالى ٴسوز قوزعاماعان. ول ٴماسىحشىلەرگە ەسكەرتۋ جاساعان. پاۋىل ولارعا «اياقتارىڭنىڭ استىنا ٴتۇزۋ جول سالىڭدار»، سوندا «ەشقايسىسىڭ قۇدايدىڭ راقىمىنان ايىرىلىپ قالمايسىڭدار» دەگەن. ال ەگەر ولار جىنىستىق ازعىندىق جاساسا، وسى وكىنىشتى جاعداي ورىن الۋى مۇمكىن ەدى (ەۆرەيلەرگە 12:12—16). سوندا ولار «قاسيەتتى نارسەنى باعالاماي»، ٶز قۇمارلىعىن قاناعاتتاندىرۋدى عانا ويلاعان ەساۋ ىسپەتتى بولماق ەدى.
سول زامانداعى ادەت-عۇرىپقا ساي، ەساۋ كەيدە وتباسى ٷشىن ەحوباعا قۇرباندىقتار ۇسىنۋ مارتەبەسىنە يە بولعان شىعار (مۇسانىڭ 1-جازباسى 8:20، 21؛ 12:7، 8؛ ٵيۇپ 1:4، 5). ٴبىراق ٶز قۇمارلىعىن كوكسەگەنى سونشا — تۇڭعىش ۇل رەتىندەگى مارتەبەسىن ٴبىر تاباق تاماققا ايىرباستاي سالدى. ەحوبا ىبىرايىمنىڭ ۇرپاعى قاسىرەت كورەتىنىن الدىن الا ايتقان ەدى، بالكىم، ەساۋ سودان قاشقىسى كەلگەن شىعار (مۇسانىڭ 1-جازباسى 15:13). سونداي-اق جالعان تاڭىرلەرگە تابىناتىن ايەلدەر الىپ، اتا-اناسىن قايعىعا باتىرۋىمەن ول قاسيەتتى نارسەنى باعالامايتىنىن كورسەتتى (مۇسانىڭ 1-جازباسى 26:34، 35). ەساۋدىڭ جانە شىنايى قۇدايعا عيبادات ەتەتىن ايەلگە عانا ۇيلەنگەن جاقىپتىڭ ايىرماشىلىعى جەر مەن كوكتەي ەدى! (مۇسانىڭ 1-جازباسى 28:6، 7؛ 29:10—12، 18).
كيەلى كىتاپتاعى وسى وقيعالاردان ٴماسىحتىڭ ارعى اتالارى جايلى نە بىلەمىز؟ ولاردىڭ ٴبارى بىردەي تۇڭعىش ۇل بولماعان. ياھۋديلەر بۇنى بىلگەن دە، مويىنداعان دا. بۇنى قايدان بىلەمىز؟ ولار ٴماسىح ەسەيدىڭ كەنجە ۇلى ٴداۋىتتەن شىعاتىنىن راستاعان (ماتاي 22:42).
