ەحوباعا سەنىم ارتىپ ٶمىر ٴسۇرىڭىز!
«ەحوباعا بار جۇرەگىڭمەن سەنىم ارت، ٶز اقىلىڭا سۇيەنىپ جۇرمە» (ناقىل سوزدەر 3:5).
اندەر: 3، 8
1. نەگە بارلىعىمىز جۇبانىشقا مۇقتاجبىز؟
جۇبانىشقا بارلىعىمىز دا مۇقتاجبىز. بالكىم، ٴبىز قيىندىقتاردىڭ كەسىرىنەن ۋايىم-قايعىعا باتىپ، ومىردەن ٴتۇڭىلىپ كەتكەن شىعارمىز. اۋىر دەرتتىڭ نە قارتتىقتىڭ زاردابىن تارتىپ جۇرگەن شىعارمىز، يا بولماسا جاقىنىمىزدان ايىرىلعان بولارمىز. وزگەلەرىمىز ادىلەتسىزدىكتىڭ قۇربانى بولىپ جۇرگەن شىعارمىز. بۇل ازداي، اينالامىزداعى ادامدار بارعان سايىن قاتىگەز بولىپ بارادى. ٴيا، بۇل «ەرەكشە قيىن ۋاقىت» «سوڭعى كۇندەرى» ٶمىر ٴسۇرىپ جاتقانىمىزدى جانە جاڭا دۇنيەنىڭ جاقىن قالعانىن دالەلدەيدى (تىموتەگە 2-حات 3:1). ٴبىراق ەحوبانىڭ ۋادەلەرىن كۇتىپ جۇرگەنىمىزگە كوپ ۋاقىتتىڭ ٴجۇزى وتكەن شىعار. قيىندىقتارىمىز دا كوبەيمەسە ازايىپ جاتقان جوق. وسىندايدا جۇبانىشتى قايدان تابا الامىز؟
2، 3. ا) اباقۇق جايلى نە بىلەمىز؟ ٵ) اباقۇق كىتابىنان نەگە ۇيرەنەمىز؟
2 بۇل سۇراقتىڭ جاۋابىن تابۋ ٷشىن اباقۇق كىتابىنا ٷڭىلىپ كورەيىك. جازبالاردا اباقۇقتىڭ ٶمىرى جايلى كوپ ايتىلماسا دا، ونىڭ جازعان كىتابىنان كوپ جىگەر الا الامىز. اباقۇق دەگەن ەسىمنىڭ ماعىناسى «ىستىق قۇشاق» دەگەندى بىلدىرسە كەرەك. بۇل ەحوبانىڭ ٴبىزدى اباقۇق 2:2).
جۇباتقىسى كەلىپ، جىلى قۇشاعىنا الاتىنىن بەينەلەۋى نەمەسە ٴبىزدىڭ ەحوبادان ايىرىلماي ۇستاپ العانىمىزدى دا ٴبىلدىرۋى مۇمكىن. اباقۇق قۇدايمەن سويلەسىپ، وعان سۇراقتار قويعان. ەحوبا ارالارىندا بولعان اڭگىمەنى اباقۇققا جازدىرعان. ويتكەنى ەحوبا بۇل وقيعانىڭ بىزگە دە پايدالى بولارىن بىلگەن (3 كيەلى كىتاپتا جىگەرى قۇم بولعان اباقۇق پەن ەحوبانىڭ اراسىنداعى اڭگىمە — پايعامبار جايلى جالعىز دەرەك كوزى. ٴبىراق ونىڭ كىتابى كيەلى جازبالاردىڭ قۇرامىنا ەنگەن. ال قۇداي سوزىندەگى «بۇرىن جازىلعانداردىڭ ٴبارى... تاباندىلىعىمىز ارقىلى جانە جازبالاردان العان جۇبانىشىمىز ارقىلى ۇمىتكە يە بولۋعا» كومەكتەسەدى (ريمدىكتەرگە 15:4). ولاي بولسا، اباقۇق كىتابىنىڭ ٴبىز ٷشىن تيگىزەر پايداسى قانداي؟ ول بىزگە ەحوباعا سەنىم ارتۋدىڭ نە ەكەنىن تۇسىنۋگە كومەكتەسەدى. سونداي-اق اباقۇق كىتابىنداعى پايعامبارلىق قانداي قيىندىققا كەزىكپەسەك تە، جانتىنىشتىعىن ساقتاي الاتىنىمىزعا سەنىمدىلىك بەرەدى.
ەحوباعا دۇعا ەتىڭىز
4. اباقۇق نەگە مۇڭعا باتتى؟
4 اباقۇق 1:2، 3 وقىڭىز. اباقۇق الاساپىران ۋاقىتتا ٶمىر سۇرگەن. سول كەزدە ادامداردىڭ ٴبارى زۇلىم ٵرى قاتىگەز ەدى. قايدا قاراساڭ دا، يسرايلدىكتەردىڭ ٴبىر-بىرىنە ادىلەتسىزدىك پەن قاتىگەزدىك تانىتىپ جاتقانىن كورۋگە بولاتىن. بۇعان اباقۇقتىڭ كوڭىلى قاتتى تۇسەتىن. ول: «مىنا زۇلىمدىقتىڭ شەگى بولار ما ەكەن؟»، «نەگە ەحوبا بۇعان الىگە دەيىن جول بەرىپ وتىر؟»— دەپ ويلاعان شىعار. اباقۇق دارمەنسىز كۇي كەشتى. سوندىقتان ول ەحوبادان ارەكەت ەتۋىن سۇراپ، جالبارىنعان. اباقۇق «ەحوبا ٶز حالقىن قامقورلاۋىن قويدى» نەمەسە «ول ارەكەت ەتپەي جاتىر» دەپ ويلاعان شىعار. ٴسىزدىڭ دە وسىلاي ويلاعان كەزىڭىز بولعان با؟
ەحوباعا ۋايىمدارىمىز بەن كۇماندارىمىزدى ايتۋدان تارتىنباۋىمىز قاجەت
5. اباقۇق كىتابىنان نە نارسەگە ۇيرەنەمىز؟ (ماقالانىڭ باسىنداعى سۋرەتتى قاراڭىز.)
5 اباقۇق بۇل سۇراقتاردى ەحوباعا جانە ونىڭ ۋادەلەرىنە دەگەن سەنىمى جوعالعاندىقتان قويدى ما؟ ارينە، جوق! اباقۇق كۇماندارىمەن جانە قيىندىقتارىمەن كۇرەسۋ ٷشىن ەحوبادان كومەك سۇراعان. بۇل ونىڭ ەحوباعا سەنىم ارتىپ، ٷمىتىن ۇزبەگەنىن كورسەتەدى. اباقۇق كەيبىر نارسەلەردى تولىق تۇسىنبەگەندىكتەن، ۋايىمعا سالىندى. ول ەحوبانىڭ نەگە ارەكەت ەتپەي جاتقانىن جانە قيىندىق كورۋىنە نەگە جول بەرىپ وتىرعانىن تۇسىنگەن جوق. ەحوبا اباقۇققا ٶز ۋايىمىن كيەلى كىتاپ بەتىنە تۇسىرۋگە جول بەرگەن. بۇدان ٴبىز ماڭىزدى نارسە بىلەمىز. ەحوباعا ۋايىمدارىمىز بەن كۇماندارىمىزدى ايتۋدان تارتىنباۋىمىز قاجەت. ول ٴبىزدى ىشكى سەزىمدەرىمىزدى اقتارىپ دۇعا ايتۋعا شىن جۇرەكتەن شاقىرادى (ٴزابۇر 50:15؛ 62:8). ناقىل سوزدەر 3:5 تە مىناداي سوزدەر بار: «ەحوباعا بار جۇرەگىڭمەن سەنىم ارت، ٶز اقىلىڭا سۇيەنىپ جۇرمە». اباقۇق وسى سوزدەرگە ساي ٶمىر سۇرگەن.
6. ەحوباعا دۇعا ەتۋ نە ٷشىن ماڭىزدى؟
ٴزابۇر 65:2). ەحوباعا سەنىم ارتىپ دۇعا ەتكەندە، ونىڭ بىزگە قالاي جاۋاپ بەرەتىنىن كورەمىز. ول ٴبىزدى جۇباتقاندا جانە جەتەلەگەندە، ونىڭ جىلى قۇشاعىن سەزىنەمىز (ٴزابۇر 73:23، 24). قانداي قيىندىققا كەزىكپەيىك، ەحوبا ٴبىزدىڭ جاعدايىمىزعا قالاي قارايتىنىن تۇسىنۋىمىزگە كومەكتەسەدى. وسىنىڭ ارقاسىندا قيىندىققا اناعۇرلىم دۇرىس كوزقاراسپەن قاراي الامىز. دۇعا ەتۋ — راسىندا دا، وعان سەنىم ارتاتىنىمىزدى كورسەتۋدىڭ ەڭ جاقسى جولدارىنىڭ ٴبىرى.
6 اباقۇق دوسى ٵرى اكەسى ەحوباعا سەنىم ارتقان جانە وعان جاقىنداۋ ٷشىن ارەكەت ەتكەن. ول جاعدايدى ٶز بەتىنشە شەشۋگە تىرىسپادى. قايتا، دۇعادا نە سەزىنەتىنىن، نە ۋايىمدايتىنىن ايتتى. بۇل — بىزگە دە جاقسى ۇلگى. ەحوبا دۇعالاردى تىڭداۋشى بولعاندىقتان، ٴبىزدى دۇعا ەتىپ، بار ۋايىمىمىزدى ايتقانىمىزدى قالايدى. وسىلاي ەتسەك، وعان سەنىم ارتاتىنىمىزدى كورسەتەمىز (ەحوبانى تىڭداڭىز
7. اباقۇق ۋايىمدارىن ايتقاندا، ەحوبا نە ىستەدى؟
7 اباقۇق 1:5—7 وقىڭىز. اباقۇق بار ۋايىمىن ەحوباعا ايتقاننان كەيىن، ەحوبا ەندى نە ىستەر ەكەن دەپ ويلاعان شىعار. ەحوبا مەيىرىمدى اكە رەتىندە اباقۇقتىڭ سەزىمدەرىن جاقسى ٴتۇسىندى. ول اباقۇقتىڭ قايعى-مۇڭنان جالبارىنىپ كومەك سۇراپ جاتقانىن ٴبىلدى. سوندىقتان ەحوبا اباقۇقتى جازعىرمادى، قايتا، ادالدىعىنان تايعان ياھۋديلەردى قانداي جازاعا تارتاتىنىن ايتتى. ەحوبانىڭ ٶز حالقىن جازالايتىنىن ٴبىرىنشى بولىپ اباقۇق ەستىگەن بولۋى مۇمكىن.
8. ەحوبانىڭ جاۋابى اباقۇقتى نەگە اڭ-تاڭ قىلدى؟
8 ەحوبا اباقۇققا ارەكەت ەتۋگە دايىن ەكەنىن ايتتى. ول زۇلىم دا قاتىگەز ياھۋدا حالقىن جازالاماقشى بولدى. ەحوبا بۇل «سەندەردىڭ كۇندەرىڭدە» ورىن الادى دەۋىمەن بۇل اباقۇقتىڭ نەمەسە زامانداستارىنىڭ كوزى تىرىسىندە بولاتىنىن كورسەتتى. ەحوبانىڭ وسىنداي جاۋابى اباقۇقتى اڭ-تاڭ قىلدى. حالدەيلەر، ياعني بابىلدىقتار وتە جاۋىز حالىق بولاتىن. ولاردىڭ قاتىگەزدىگى ياھۋدا حالقىنىكىنەن دە اسىپ تۇسكەن. ياھۋدالىقتار، ەڭ بولماعاندا، ەحوبانىڭ تالاپتارىن بىلەتىن. ولاي بولسا، نەگە ەحوبا ٶز حالقىن جازالاۋ ٷشىن پۇتقا تابىناتىن وسى قاتىگەز حالىقتى پايدالانباق؟ بۇل ياھۋدا حالقىنىڭ قايعىسىنا قايعى قوسار ەدى عوي! اباقۇقتىڭ ورنىندا بولساڭىز، نە سەزىنەر ەدىڭىز؟
9. اباقۇق ەحوباعا تاعى قانداي سۇراقتار قويدى؟
9 اباقۇق 1:12—14، 17 وقىڭىز. اباقۇق اينالاسىنداعى زۇلىم حالىقتى جازالاۋ ٷشىن ەحوبانىڭ بابىلدىقتاردى پايدالاناتىنىن بىلسە دە، كەيبىر جايتتار ول ٷشىن ٵلى دە تۇسىنىكسىز ەدى. ٴبىراق ول كىشىپەيىلدىلىك تانىتىپ، ٵرى قاراي دا ەحوباعا سەنىم ارتا بەرۋگە بەلىن بەكەم بۋدى. سونىمەن قاتار اباقۇق ەحوبا وعان «جارتاس» بولىپ قالا بەرەتىنىن ايتتى (مۇسانىڭ 5-جازباسى 32:4؛ يشايا 26:4). اباقۇق قۇدايدىڭ مەيىرىمدى ٵرى سۇيىسپەنشىلىگى مول ەكەنىنە سەنىمدى بولدى. سوندىقتان ول ەحوباعا قوسىمشا سۇراقتار قويۋعا قورىقپادى. مىسالى: «نەگە ەحوبا ياھۋدا جەرىندەگى جاعدايدىڭ ۋشىعىپ، حالىقتىڭ ودان بەتەر قاسىرەت شەگۋىنە جول بەرۋدە؟ نەگە ول قول قۋسىرىپ وتىر؟ نەگە قۇدىرەتى شەكسىز قۇداي ۇندەمەي، زۇلىمدىققا ٴتوزىپ وتىر؟» ول ەحوبانىڭ «كيەلى قۇداي» ەكەنىن جانە ونىڭ «كوزى تىم تازا، سوندىقتان وزبىرلىققا قاراپ تۇرا المايتىنىن» بىلگەندىكتەن، وسىلاي دەپ سۇرادى.
10. نەگە كەيدە اباقۇق سياقتى كۇي كەشەمىز؟
10 كەيدە ٴبىز دە اباقۇق ىسپەتتى كۇي كەشۋىمىز مۇمكىن. ارينە، ٴبىز ەحوباعا قۇلاق اسامىز، وعان سەنىم ارتامىز جانە ٷمىتىمىزدى نىعايتاتىن ٴسوزىن وقىپ-زەرتتەيمىز. سونىمەن قاتار ونىڭ ۇيىمى بەرىپ جاتقان تالىمىنە دەن قويساق، ونىڭ ۋادەلەرى تۋرالى كوبىرەك بىلەمىز. سوعان قاراماستان ٴبىز: «بەينەتىمىزدەن قاشان كوز اشار ەكەنبىز؟»— دەپ ويلاۋىمىز مۇمكىن. وسى ورايدا اباقۇقتىڭ كەلەسى ارەكەتىنەن نەگە ۇيرەنە الاتىنىمىزدى كورەيىك.
ەحوبانى كۇتىڭىز
11. اباقۇق نە ىستەۋگە بەل بۋدى؟
11 اباقۇق 2:1 وقىڭىز. ەحوبامەن اڭگىمەلەسكەنى اباقۇققا جانتىنىشتىعىن سيلادى. بۇل ونىڭ ەحوبانىڭ ارەكەت ەتەتىن كەزىن كۇتۋگە دەگەن شەشىمىن بەرىك ەتتى. ول بۇنى «مەن اپات كۇنىن ۇندەمەي كۇتەمىن، ويتكەنى ول بىزگە شابۋىلداعان حالىقتىڭ باسىنا تۇسپەك» دەگەن سوزدەرىمەن راستادى (اباقۇق 3:16). ەحوبانىڭ وزگە دە ادال قىزمەتشىلەرى ونىڭ ارەكەت ەتۋىن شىدامدىلىقپەن كۇتكەن. ولاردىڭ ۇلگىلەرى بىزگە جىگەر بەرەدى. ويتكەنى بۇلاي ەتۋ ٴبىزدىڭ دە قولىمىزدان كەلەدى (ميحا 7:7؛ جاقىپ 5:7، 8).
ەحوبانىڭ ارەكەت ەتەتىن كەزىن شىدامدىلىقپەن كۇتىپ، ونىڭ ٶز ۋاقىتىندا قيىندىقتارىمىزدان ازات ەتەتىنىنە سەنىمدى بولۋىمىز كەرەك
12. اباقۇقتان نە ۇيرەنەمىز؟
12 اباقۇقتىڭ بەرىك شەشىمىنەن نەگە ۇيرەنەمىز؟ بىرىنشىدەن، ٴبىز ەحوباعا ٵردايىم دۇعا ەتىپ، وعان بار قيىندىقتارىمىزدى ايتۋدان تارتىنباۋىمىز كەرەك. ەكىنشىدەن، ەحوبانىڭ بىزگە ٶز ٴسوزى جانە ۇيىمى ارقىلى بەرىپ جاتقان تالىمىنە قۇلاق اسۋىمىز قاجەت. ۇشىنشىدەن، ونىڭ ارەكەت ەتەتىن كەزىن شىدامدىلىقپەن كۇتىپ، ٶز ۋاقىتىندا قيىندىقتارىمىزدان ازات ەتەتىنىنە سەنىمدى بولۋىمىز كەرەك. اباقۇققا ەلىكتەسەك، ٴبىز جانتىنىشتىعىن سەزىنەمىز جانە ٴتوزىمدى بولامىز. قانداي قيىندىقتارعا كەزىكپەيىك، ۇمىتىمىزدىڭ ارقاسىندا ٴبىز شىدامدى ٵرى باقىتتى بولىپ قالا بەرەمىز. ٴبىز كوكتەگى اكەمىزدىڭ ارەكەت ەتەتىنىنە سەنىمدىمىز (ريمدىكتەرگە 12:12).
13. ەحوبا اباقۇقتى قالاي جۇباتتى؟
13 اباقۇق 2:3 وقىڭىز. اباقۇقتىڭ كۇتۋگە دەگەن بەرىك شەشىمىن كورگەندە، ەحوبا ٴسوزسىز ريزا بولدى. قۇدىرەتى شەكسىز قۇداي اباقۇقتىڭ قينالىپ جاتقانىن كوردى. سوندىقتان ول پايعامبارىن جۇباتىپ، كوكەيىندە جۇرگەن سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرەتىنىنە سەندىردى. اباقۇق جاقىن ارادا بارلىق ۋايىمىنان ارىلماق ەدى. ەحوبا وعان: «شىدامدى بول، ماعان سەنىم ارت. كوپ ۋاقىت وتكەندەي كورىنسە دە، سەنىڭ دۇعاڭا جاۋاپ بەرەمىن»،— دەپ ايتقانداي بولدى. ەحوبا ٶز ۋادەلەرىن جۇزەگە اسىراتىن ۋاقىتتى الدىن الا شەشىپ قويعان ەدى. ول مۇنى اباقۇقتىڭ ەسىنە سالىپ، ٵرى قاراي دا كۇتە بەرۋگە تالپىندىردى. تۇبىندە پايعامبار ەحوبانىڭ كەڭەسىنە ساي ارەكەت ەتكەنىنە وكىنبەس ەدى.
14. قيىندىقتارعا كەزىككەندە نە ىستەۋگە بەل بۋۋىمىز كەرەك؟
14 ٴبىز دە ەحوبانىڭ ارەكەت ەتەتىن كەزىن كۇتۋىمىز قاجەت. سونداي-اق ونىڭ ايتقاندارىنا مۇقيات دەن قويۋىمىز كەرەك. سوندا قانداي قيىندىقتارعا كەزىكپەيىك، بىزدە سەنىمدىلىك پەن جانتىنىشتىعى بولادى. يسا ەحوبا اشپاعان «ۋاقىتتار مەن مەرزىمدەر» تۋرالى ۋايىمداۋدىڭ قاجەتى جوق ەكەنىن ايتقان (ەلشىلەردىڭ ىستەرى 1:7). ەحوبا قاشان ارەكەت ەتۋ كەرەكتىگىن ٶزى بىلەدى. سوعان سەنىمدى بولايىق. سوندىقتان ٴبىز كىشىپەيىل دە شىدامدى بولىپ، قۇدايعا سەنىم ارتۋىمىز قاجەت. ال ازىرگە ەحوبانى كۇتە ٴجۇرىپ، ۋاقىتىمىزدى اقىلمەن قولدانايىق جانە ەحوباعا بارىمىزدى سالىپ قىزمەت ەتەيىك (مارقا 13:35—37؛ عالاتتىقتارعا 6:9).
ەحوبا وزىنە سەنىم ارتقاندارعا ٶمىر سيلايدى
15، 16. ا) اباقۇق كىتابىندا قۇدايدىڭ قانداي ۋادەلەرى جازىلعان؟ ٵ) بۇل ۋادەلەردەن نە ۇيرەنەمىز؟
15 ەحوبا «ٵدىل ادام ادالدىعىنىڭ ارقاسىندا ٶمىر سۇرەتىنىن» جانە «جەر بەتى دە ەحوبانىڭ داڭقى جايلى بىلىمگە تولاتىنىن» ۋادە ەتەدى (اباقۇق 2:4، 14). راسىندا دا، شىدامدىلىق تانىتىپ، وزىنە سەنىم ارتاتىندارعا ەحوبا ماڭگىلىك ٶمىر سيلايمىن دەپ ۋادە بەرىپ جاتىر.
اباقۇق 2:4 تەگى ۋادەنىڭ ماڭىزدى بولعانى سونشا — ەلشى پاۋىل مۇنى ٶز حاتتارىندا ٷش رەت كەلتىرگەن (ريمدىكتەرگە 1:17؛ عالاتتىقتارعا 3:11؛ ەۆرەيلەرگە 10:38). كەز كەلگەن قيىندىققا قاراماستان ەحوباعا سەنىم ارتساق، ونىڭ ۋادەلەرىنىڭ ورىندالاتىنىن كورەمىز. ەحوبا بار نازارىمىزدى الداعى ۇمىتكە تىككەنىمىزدى قالايدى.
1617. وزىنە سەنىم ارتاتىندارعا ەحوبا قانداي ۋادە بەرەدى؟
17 سوڭعى كۇندەرى ٶمىر ٴسۇرىپ جاتقان بىزدەر اباقۇق كىتابىنان كەرەمەت ساباق الامىز. ەحوبا وزىنە سەنىم ارتاتىن ٵربىر ٵدىل جانعا ماڭگىلىك ٶمىر سيلايتىنىن ۋادە ەتۋدە. سوندىقتان قانداي قيىندىعىمىز، قانداي ۋايىمىمىز بولماسىن، قۇدايعا بەرىك سەنىم دامىتايىق. ەحوبانىڭ اباقۇققا ايتقان سوزدەرى ونىڭ ٴبىزدى دە قورعايتىنىنا، قولدايتىنىنا سەنىمدىلىك بەرەدى. ەحوبا پاتشالىعىن جەر بەتىندە ورناتاتىن ۋاقىتتى شەشىپ قويعان. ول ٴبىزدى وزىنە سەنىم ارتىپ، سول ۋاقىتتى شىدامدىلىقپەن كۇتۋگە شاقىرادى. سول كەزدە جەر بەتى ەحوباعا عيبادات ەتەتىن باقىتتى دا تاتۋ ادامدارعا تولادى (ماتاي 5:5؛ ەۆرەيلەرگە 10:36—39).
ەحوباعا قۋانىشپەن سەنىم ارتايىق
18. ەحوبانىڭ سوزدەرى اباقۇققا قالاي اسەر ەتتى؟
18 اباقۇق 3:16—19 وقىڭىز. ەحوبانىڭ ايتقان سوزدەرى اباقۇققا قاتتى اسەر ەتتى. اباقۇق ەحوبانىڭ سول ۋاقىتقا دەيىن ٶز حالقىنا جاساعان عاجايىپ ىستەرى جايلى وي جۇگىرتتى. وسىنىڭ ارقاسىندا ەحوباعا دەگەن سەنىمى نىعايدى. ول ەحوبانىڭ كوپ ۇزاماي ارەكەت ەتەتىنىنە سەنىمدى بولدى. پايعامبار ٵلى دە شامالى ۋاقىت قيىندىق كورەتىنىن بىلسە دە، ەحوباعا دەگەن سەنىمى جانىنا جۇبانىش بەردى. اباقۇقتىڭ كۇمانى تولىعىمەن سەيىلدى. ول ەحوبانىڭ ونى قۇتقاراتىنىنا تولىقتاي سەنىمدى بولدى. 18-تارماقتاعى اباقۇقتىڭ سوزدەرى كيەلى كىتاپتاعى ەرەكشە سەنىممەن ايتىلعان سوزدەردىڭ ٴبىرى دەسەك بولادى. كەيبىر عالىمداردىڭ پايىمداۋىنشا، بۇل تارماق تۋرا ماعىنادا «قۋانىشتان سەكىرەمىن، قۇدايىما شاتتانىپ، بي بيلەيمىن» دەگەندى بىلدىرەدى. 16—19 تارماقتاردا نە دەگەن كەرەمەت سەنىم جاتىر دەسەڭىزشى! ەحوبا بىزگە بولاشاققا قاتىستى تاماشا ۋادەلەر بەرىپ قانا قويماي، سول ۋادەلەرىن جۋىق ارادا ىسكە اسىراتىنىنا سەندىرەدى.
19. اباقۇق ىسپەتتى، قالاي ٴبىز ەحوبادان جۇبانىش تابا الامىز؟
19 اباقۇق كىتابىنان ەحوباعا سەنىم ارتۋدىڭ قانشالىقتى ماڭىزدى ەكەنىن ۇيرەندىك (اباقۇق 2:4). ەحوباعا سەنىم ارتا بەرۋ ٷشىن ونىمەن قارىم-قاتىناسىمىزدى نىعايتۋىمىز قاجەت. وسىلاي ەتۋ ٷشىن، بىرىنشىدەن، بار ۋايىم-قايعىمىزدى ەحوباعا ٵردايىم ايتۋىمىز كەرەك. ەكىنشىدەن، ەحوبانىڭ ٴسوزىن مۇقيات تىڭداپ، ۇيىمى ارقىلى بەرىپ جاتقان نۇسقاۋلارىنا قۇلاق ٴتۇرۋىمىز قاجەت. ۇشىنشىدەن، ەحوبانىڭ ۋادەلەرى ورىندالاتىن ۋاقىتتى كۇتە ٴجۇرىپ، ادالدىق پەن شىدامدىلىق تانىتقانىمىز ابزال. اباقۇق وسىلاي ەتكەن. ول ەحوباعا العاش ٴتىل قاتقاندا، قاتتى جابىرقاۋلى بولدى. دەسە دە سوڭىندا جىگەرلەنىپ، قۋانىشقا كەنەلدى! اباقۇققا ەلىكتەر بولساق، كوكتەگى اكەمىز ەحوبانىڭ جىلى قۇشاعىنان جۇبانىش تابامىز. وسى زۇلىم دۇنيەدە بۇعان تەڭ كەلەر جۇبانىش جوق، ٴسىرا!