پەيىش باعى العاشقى جۇپتىڭ مەكەنى بولعان با؟
پەيىش باعى العاشقى جۇپتىڭ مەكەنى بولعان با؟
ٶزىڭىزدى كەرەمەت ٴبىر باقتا جۇرگەندەي ەلەستەتىپ كورىڭىزشى. وندا ٴسىزدى ەش نارسە الاڭداتپايدى، ابىر-سابىر بولىپ جاتقان قالانىڭ ۋ-شۋى دا ەستىلمەيدى. و شەتى مەن بۇ شەتى كورىنبەيتىن كەڭ باقتىڭ ىشىندە تىنىشتىق ورناعان. بۇدان دا زورى، ٴسىزدى ۋايىم-قايعى، اۋرۋ-سىرقاۋ سياقتى جايتتار مازالامايدى. وسىنداي مامىرا-جاي باقتىڭ راقاتىنا ٴسىز ەمىن-ەركىن باتۋداسىز.
جايناعان ٴتۇرلى ٴتۇستى گۇلدەر، كۇن نۇرىنا شاعىلىسىپ، جالت-جۇلت ەتىپ اققان بۇلاق سۋى جانە كىلەم تۇگىندەي كوك جاسىلعا بولەنگەن شوپتەر مەن جاپىراعى جايقالعان اعاشتار ەرىكسىز كوزدىڭ جاۋىن الادى. قوڭىرسالقىن سامال لەبىنە كەۋدەنى كەرىپ تىنىس العاندا، حوش يىستەر جاندى ٴلاززاتقا بولەيدى. جاپىراقتاردىڭ سىبدىرىن، اققان سۋدىڭ سىڭعىرىن، سايراعان قۇستاردىڭ ٵنىن ەستىپ، كوڭىل شات-شادىمان بولادى. وسىنداي عاجايىپ ورتانى ەلەستەتكەندە، سوندا ٶمىر سۇرگىڭىز كەلىپ كەتپەي مە؟!
دۇنيەنىڭ ٴتورت بۇرىشىنداعى ادامدار العاشقى جۇپتىڭ باستاپقى تۇراعى وسىنداي بولعانىنا سەنەدى. عاسىرلار بويى يسلام، حريستيان جانە يۋدايزم دىندەرىنىڭ مۇشەلەرى ادام اتا مەن حاۋا انانى قۇداي پەيىش باعىنا قونىستاندىردى دەپ ۇيرەتىپ كەلگەن. كيەلى كىتاپتا ولاردىڭ ٶمىرى و باستا الاڭسىز ٵرى باقىتتى بولعان دەپ ايتىلعان. ولار ٶزارا تاتۋ-ٴتاتتى بولىپ، جانۋارلارمەن بەيبىت ٶمىر ٴسۇردى. سونداي-اق جانعا جايلى ورتادا ماڭگى ٶمىر ٴسۇرۋ ٷمىتىن سيلاعان مەيىرىمدى قۇدايعا جاقىن بولعان (جاراتىلىس 2:15—24).
يندۋستاردىڭ دا ەجەلگى كەزدەگى جۇماق جايىندا ەرەكشە تۇسىنىكتەرى بار. بۋدديستەر الەم جۇماق ىسپەتتى قۇلپىرعان التىن داۋىردە ۇلى رۋحاني جەتەكشىلەردىڭ، ياعني بۋددالاردىڭ، پايدا بولاتىنىنا سەنەدى. سونداي-اق سانسىز كوپ افريكا دىندەرىنىڭ كەيبىر اڭىزدارى دا ادام اتا مەن حاۋا انا تۋرالى اڭگىمەگە وتە ۇقساس كەلەدى.
شىنىندا دا، ەرتەدەگى جۇماق تۋرالى تۇسىنىكتى كوپ ٴدىننىڭ ىلىمدەرىنەن جانە ەل اۋزىندا جۇرەتىن اڭىزداردان تابۋعا بولادى. ٴبىر جازۋشى بىلاي دەيدى: «كوپ حالىق كەمەلدىلىك، بوستاندىق، تىنىشتىق، باقىت، مولشىلىق ورناعان جانە قاناۋشىلىق پەن كەلىسپەۋشىلىك اتىمەن بولماعان ەرتەدەگى جۇماققا سەنىپ كەلگەن... بۇل سەنىم قوعامنىڭ ساناسىنا اسەر ەتىپ، الدەقاشان جوعالعان، ٴبىراق ۇمىتىلماعان جۇماققا دەگەن قاتتى ساعىنىش پەن سول جۇماقتى قايتا ورناتۋدىڭ جولىن تابۋعا دەگەن ىقىلاس وياتتى».
وسى اڭگىمەلەر مەن اڭىزدار ٴبىر جەردەن شىققان جوق پا ەكەن؟ «قوعامنىڭ ساناسىنا» تاريحتا ورىن العان جايتتىڭ ەستە قالعان ەلەسى اسەر ەتكەن بولۋى مۇمكىن بە؟ ادام اتا مەن حاۋا انا جانە ولار قونىستانعان پەيىش باعى و باستا شىنىمەن بولعان با؟ بولسا، قايدا بولعان؟
ٴپالساپاشىلار مۇنداي ويعا كۇلە قارايدى. قازىرگى عىلىم دامىعان زاماندا كوپ ادام بۇل اڭگىمەلەردى جاي عانا اڭىز نە قيال دەپ ەسەپتەيدى. ٴبىر تاڭعالارلىعى، كوپشىلىكتىڭ پەيىش باعى بولعانىنا سەنبەۋىنە تەك ٴپالساپاشىلار عانا ەمەس، كوپتەگەن ٴدىن قىزمەتشىلەرى دە تۇرتكى بولۋدا. ولار پەيىش تۋرالى اڭگىمەلەردى تەك اڭىز، ەرتەگى نە استارلى اڭگىمە دەپ قاراستىرۋ كەرەك دەپ ويلايدى.
ارينە، كيەلى كىتاپتا استارلاپ ايتىلعان اڭگىمەلەر از ەمەس. بۇگىندە كوپكە تانىمال استارلى اڭگىمەلەردىڭ كوبىسىن يسا پايعامبار ايتقان. الايدا كيەلى كىتاپتا پەيىش باعى جايلى ايتىلعان سوزدەر استارلى اڭگىمە رەتىندە ەمەس، تاريحي دەرەك رەتىندە بەرىلگەن. ٵرى سيپاتتاماسىنان ونىڭ قايدا ورنالاسقانى انىق كورىنەدى. ەندەشە، كەيبىرەۋلەردىڭ پەيىشكە نەلىكتەن سىن كوزبەن قارايتىنىن جانە ولاردىڭ مۇنداي كوزقاراستى ۇستانۋلارىنا كەلەلى سەبەپ بار-جوعىن قاراستىرايىق. سونان سوڭ، بۇل ماسەلەنىڭ انىق-قانىعىنا جەتكەنىمىز ٴبىز ٷشىن نەلىكتەن ماڭىزدى ەكەنىنە نازار اۋدارامىز.