10-تاراۋ
اق نەكە — قۇدايدىڭ سيى
«ٷش قابات ٴجىپ وڭايلىقپەن ۇزىلمەس» (ۋاعىزداۋشى 4:12).
1، 2. ا) جاڭادان شاڭىراق كوتەرگەندەر نەنى ارماندايدى؟ ٵ) وسى تاراۋدا قانداي سۇراقتاردى تالقىلايمىز؟
توي كۇنى باقىتتان بال-بۇل جايناپ تۇرعان قالىڭدىق پەن كۇيەۋجىگىتتى ەلەستەتىپ كورىڭىزشى. اق ارماننىڭ الىپ كەمەسىنە مىنگەن بۇل ەكى جاس بولاشاعىنان كوپ جاقسىلىق كۇتەرى انىق. شاڭىراقتارى بيىك، كەرەگەلەرى كەڭ بولاتىنىنا سەنىمدەرى زور.
2 ٴبىر وكىنىشتىسى — باسى ٴتاتتى بولىپ باستالعان كوپتەگەن نەكەلەردىڭ ارتى قاتتى بولىپ جاتادى. نەكەنىڭ قۋانىشى مەن قىزىعى ۇزاعىنان بولۋ ٷشىن جۇبايلارعا قۇدايدىڭ اقىل-كەڭەستەرى قاجەت. ولاي بولسا، مىنا سۇراقتارعا كيەلى كىتاپتىڭ نە دەيتىنىن كورەيىك: نەكەنىڭ كەيبىر ارتىقشىلىقتارى قانداي؟ ومىرلىك جاردى قالاي دۇرىس تاڭداۋ كەرەك؟ جاقسى كۇيەۋ مەن جاقسى ايەل بولۋ ٷشىن نە ىستەۋ كەرەك؟ نەكەنى عۇمىرلى ەتەتىن نە؟ (ناقىل سوزدەر 3:5، 6 وقىڭىز).
نەكە قۇرۋ كەرەك پە؟
3. ادام باقىتتى بولۋ ٷشىن مىندەتتى تۇردە نەكە قۇرۋ كەرەك پە؟ ٴتۇسىندىرىڭىز.
3 كوپ ادامنىڭ ويىنشا، نەكە — باقىتتىڭ باستاۋى. سوندىقتان نەكە قۇرماسا، ادام باقىتسىز بولىپ وتەدى دەپ ويلايدى. الايدا بۇل — قاتە پىكىر. يسا سالتباستىلىقتىڭ سي ەكەنىن ايتقان (ماتاي 19:11، 12). ەلشى پاۋىل دا بويداق بولۋدىڭ ارتىقشىلىقتارى بار ەكەنىن جازعان (قورىنتتىقتارعا 1-حات 7:32—38). نەكە قۇراسىز با، جوق پا — ونى ٶزىڭىز عانا شەشۋىڭىز كەرەك. سوندىقتان داستۇردى العا تارتقان وتباسىڭىز بەن دوستارىڭىزدىڭ «كۇيەۋگە شىق»، «ۇيلەن دە ۇيلەن» دەگەن قىسىمىنا بوي الدىرماڭىز.
4. جاقسى نەكەنىڭ كەيبىر ارتىقشىلىقتارى قانداي؟
4 كيەلى كىتاپتا نەكە دە قۇدايدىڭ سيى ەكەنى ٵرى ونىڭ وزىندىك ارتىقشىلىقتارى بار ەكەنى ايتىلادى. ەحوبا ادام اتاعا: «ادامنىڭ جالعىز بولعانى جاقسى بولماس. مەن وعان ٶزىن تولىقتىراتىن كومەكشى جاراتىپ بەرەيىن»،— دەدى (مۇسانىڭ 1-جازباسى 2:18). ەحوبا ادام اتا ٷشىن حاۋا دەگەن ايەلدى جاراتتى. ٴسۇيتىپ، ەڭ العاشقى وتباسى دۇنيەگە كەلدى. نەكەدەگى ەكى ادام ٴبىر-بىرىنە تىرەك بولىپ، دەمەۋ بەرەدى. ال ەرلى-زايىپتىلاردىڭ بالالارى تۋىلسا، نەكەلەرى بالانىڭ جاقسى ٶسىپ-جەتىلۋىنە جاعداي جاسايتىن جايلى مەكەن بولۋى ٴتيىس. الايدا بالالى بولۋ — نەكەنىڭ نەگىزگى ماقساتى ەمەس (ٴزابۇر 127:3؛ ەفەستىكتەرگە 6:1—4).
5، 6. نەكە قاي كەزدە «ٷش قابات جىپتەي» بولادى؟
5 سۇلەيمەن پاتشا بىلاي دەگەن: «جالعىز بولعاننان ەكەۋ بولعان جاقسى، ويتكەنى بىرىگىپ اتقارعان ەڭبەكتەرىنىڭ يگى جەمىسىن كورەدى. بىرەۋى قۇلاسا، ەكىنشىسى دەمەپ تۇرعىزادى. ال قۇلاعاندا تۇرعىزاتىن ەشكىمى جوق اداممەن نە بولماق؟.. ٷش قابات ٴجىپ وڭايلىقپەن ۇزىلمەس» (ۋاعىزداۋشى 4:9—12).
6 جاقسى نەكە — ٴبىر-بىرىنە كومەكتەسەتىن، ٴبىر-ٴبىرىن جۇباتاتىن، قورعانىش بولاتىن ەكى جاقىن دوستىڭ وداعى. ارينە، ماحاببات نەكەنى بەرىك ەتەدى، ال كۇيەۋ مەن ايەل ەحوباعا عيبادات ەتسە، نەكەنىڭ تۇعىرى ودان سايىن بەكي تۇسەدى. مۇنداي نەكە «ٷش قابات جىپتەي»، ياعني ٷش ٶرىم بولىپ ورىلگەن ارقانداي بولماق. ەكىورىمنەن گورى، ٷش ٶرىم بولىپ ورىلگەن ارقان اناعۇرلىم بەرىك كەلەدى. سول سياقتى نەكەدە ەحوبا بار بولسا، نەكە بەرىك بولادى.
7، 8. پاۋىل نەكەگە قاتىستى قانداي كەڭەستەر بەرگەن؟
7 نەكەگە تۇرعان سوڭ، ەرلى-زايىپتى ٴبىر-ٴبىرىنىڭ جىنىستىق قۇمارلىقتارىن قاناعاتتاندىرا الادى (ناقىل سوزدەر 5:18). الايدا ادام تەك وسى تابيعي قۇمارلىقتى قاناعاتتاندىرۋ ٷشىن عانا نەكەگە تۇرۋدى شەشسە، ول ومىرلىك سەرىگىن جاڭىلىسىپ تاڭداۋى مۇمكىن. سوندىقتان كيەلى كىتاپتا ادام «البىرت شاقتان»، ياعني جىنىستىق قۇمارلىق ەرەكشە ٶرشىپ تۇرعان كەزەڭنەن وتكەن سوڭ عانا نەكەگە تۇرعان دۇرىس دەپ ايتىلعان (قورىنتتىقتارعا 1-حات 7:36). بۇل سەزىمنىڭ باسىلعانىن كۇتكەن ٴجون. سودان كەيىن عانا ادام بارلىعىن اقىل تارازىسىنا سالىپ، دۇرىس شەشىم قابىلداي الادى (قورىنتتىقتارعا 1-حات 7:9؛ جاقىپ 1:15).
8 نەكە قۇرۋدى ويلاپ جۇرسەڭىز، ونىڭ قيىندىقسىز بولمايتىنىن بىلە ٴجۇرىڭىز. پاۋىل ايتپاقشى، نەكەگە تۇرعاندار «ومىرلەرىندە جاڭا قيىندىقتارعا كەزىگەدى» (قورىنتتىقتارعا 1-حات 7:28). ٴتىپتى ەڭ باقىتتى دەگەن نەكەنىڭ ٶزى قيىن كەزەڭدەردى باستان كەشىرەدى. سوندىقتان نەكە قۇرۋ ويىڭىزدا جۇرسە، ومىرلىك سەرىگىڭىزدى اقىلمەن تاڭداڭىز.
قانداي جار تاڭداۋ كەرەك؟
9، 10. ەحوباعا قىزمەت ەتپەيتىن اداممەن نەكە قۇرعاننىڭ سالدارى قانداي بولادى؟
9 كيەلى كىتاپتا جار تاڭداۋعا قاتىستى كەلەسىدەي ماڭىزدى پرينسيپ جازىلعان: «سەنبەيتىندەرمەن ٴبىر مويىنتۇرىقتى كيمەڭدەر» (قورىنتتىقتارعا 2-حات 6:14). بۇل — اۋىل شارۋاشىلىعىندا تانىس جاعداي. ادەتتە ٴتۇر-تۇرپاتى جاعىنان، كۇشى جاعىنان ەكى ٴتۇرلى جانۋار ٴبىر مويىنتۇرىقتىڭ استىنا جەگىلمەيدى. ويتكەنى بۇدان ەكى جانۋار دا ازاپ شەگەدى. سول سياقتى نەكەدە بىرەۋى ەحوباعا قىزمەت ەتسە، ال بىرەۋى ەتپەسە، ولار كوپ قيىندىققا دۋشار بولادى. سوندىقتان دا كيەلى كىتاپتا «تەك يەمىزدىڭ ىزباسارىمەن» نەكە قۇرۋعا كەڭەس بەرىلەدى (قورىنتتىقتارعا 1-حات 7:39).
10 كەيدە كەيبىر ماسىحشىلەر جالعىز بولعاننان گورى ەحوباعا قىزمەت ەتپەيتىن اداممەن شاڭىراق كوتەرگەنىم ٴجون دەپ ويلاۋى مۇمكىن. ٴبىراق كيەلى كىتاپتىڭ كەڭەسىن اتتاپ كەتەر بولساق، بۇل ٴجيى جان ازابى مەن باقىتسىزدىققا ۇشىراتادى. ەحوبانىڭ قىزمەتشىلەرى ٷشىن ومىردەگى ەڭ ماڭىزدى نارسە — ەحوباعا قىزمەت ەتۋ. ٴسىز ومىردەگى وسى ماڭىزدى ٸستىڭ قىزىعىن قاسىڭىزداعى جارىڭىزبەن بىرگە كورە الماساڭىز، نە سەزىنەر ەدىڭىز؟ كوپتەگەن ماسىحشىلەر ەحوبانى جاقسى كورمەيتىن، وعان قىزمەت ەتپەيتىن اداممەن كوڭىل جاراستىرعاننان گورى سالتباستى بولۋدى ارتىق كورگەن (ٴزابۇر 32:8 وقىڭىز).
11. ومىرلىك جاردى قالاي تاڭداعان دۇرىس؟
11 ەحوباعا قىزمەت ەتەتىن كەز كەلگەن ادام جاقسى جار بولادى دەپ كەسىپ ايتۋعا بولمايدى. نەكە قۇرۋدى ويلاپ جۇرسەڭىز، وزىڭىزگە شىنىمەن ۇنايتىن، ٴتىل تابىساتىن ادامدى تاڭداڭىز. وي-ماقساتتارىڭىز ٴبىر جەردەن شىعاتىن، قۇدايعا قىزمەت ەتۋدى باستى ورىنعا قوياتىن ادامدى كەزدەستىرگەنشە، تالماي كۇتىڭىز. ادال دا اقىلدى قۇلدىڭ ادەبيەتتەر ارقىلى بەرىپ جاتقان نەكەگە قاتىستى اقىل-كەڭەستەرىن وقىپ، وي جۇگىرتۋگە ۋاقىت ٴبولىڭىز (ٴزابۇر 119:105 وقىڭىز).
12. بولاشاق جاردى اتا-انانىڭ تاڭداپ بەرۋىنە قاتىستى كيەلى كىتاپتان نە بىلەمىز؟
12 كەيبىر مادەنيەتتە بالالارىنا ومىرلىك جاردى اتا-انالارى تاڭدايدى. ولاردىڭ ويىنشا، بالاسىنا كىمنىڭ لايىقتى جار بولاتىنىن اتا-انادان ارتىق ەشكىم بىلمەيدى. قۇدايدىڭ ەجەلگى قىزمەتشىلەرى دە وسى داستۇردى ۇستانعان. ٴسىزدىڭ دە وتباسىڭىز وسى داستۇردەن اتتاماۋدى شەشسە، اتا-اناڭىزعا دۇرىس تاڭداۋ جاساۋعا كيەلى كىتاپ كومەكتەسەدى. ول جەردەن ادامنىڭ قانداي قاسيەتتەرىنە نازار اۋدارۋ كەرەكتىگىن كورە الادى. مىسال ٷشىن، ىبىرايىم ٶزىنىڭ ۇلى ىسقاققا ايەل تاڭداعاندا، قىزدىڭ اقشاسىنا، قوعامداعى بەدەلىنە نازار اۋدارماعان. ول ٷشىن ەڭ باستىسى — بولاشاق كەلىنى ەحوبانى سۇيسە بولعانى (مۇسانىڭ 1-جازباسى 24:3، 67؛ 25-تۇسىندىرمەنى قاراڭىز).
جاقسى جار بولۋعا دايىندىق
13—15. ا) جاقسى كۇيەۋ بولۋ ٷشىن نە ىستەۋ كەرەك؟ ٵ) جاقسى ايەل بولۋ ٷشىن شە؟
13 نەكە قۇرۋ ويىڭىزدا بار بولسا، ٴسىز بۇعان شىنىمەن دايىنسىز با؟ بالكىم، دايىنمىن دەپ ويلايتىن شىعارسىز. ٴبىراق بۇعان كوز جەتكىزۋ ٷشىن دايىن بولۋدىڭ نە ەكەنىن از-كەم قاراستىرىپ كورەيىك. سوندا وزىڭىزگە شىن باعا بەرە الاسىز.
14 كيەلى كىتاپتا وتباسىندا كۇيەۋ مەن ايەلدىڭ ٴبىر-بىرىنە ۇقسامايتىن وزىندىك مىندەتتەرى بار ەكەنى ايتىلادى. دەمەك، نەكە قۇرۋعا دايىندىق قىز بەن جىگىت ٷشىن بىردەي بولمايدى. وتاۋ قۇرعىسى كەلەتىن ەر ادامنىڭ «مەن وتباسى تىزگىنىن ۇستاپ، وتاعاسى بولۋعا دايىنمىن با؟» دەپ ويلانعانى ٴجون. ەحوبا ايەلى مەن بالالارىن قارجىلاي قامتاماسىز ەتىپ، ەموسيالىق جاعدايىن ويلاۋدى كۇيەۋگە جۇكتەگەن. ال بارىنەن بۇرىن ول وتباسىنىڭ رۋحاني ىستەرگە اتسالىسىپ جاتقانىنا ۇنەمى كوز جەتكىزىپ وتىرۋ كەرەك. كيەلى كىتاپتا وتباسىنىڭ قامىن ويلامايتىن ادامنىڭ «قۇدايعا سەنبەيتىن ادامنان دا جامان» ەكەنى ايتىلعان (تىموتەگە 1-حات 5:8). ەندەشە، ەر ادام ۇيلەنبەس بۇرىن كيەلى كىتاپتاعى مىنا پرينسيپ جايلى ويلانۋ كەرەك: «سىرتتاعى شارۋاڭدى ٴبىتىر، تانابىڭدى دا دايىنداپ ال، سودان كەيىن شاڭىراق كوتەر». باسقاشا ايتقاندا، ەر ادام ۇيلەنبەس بۇرىن ەحوبانىڭ تالابىنا ساي كەلەتىن كۇيەۋ بولا الاتىنىنا كوز جەتكىزۋ كەرەك (ناقىل سوزدەر 24:27).
15 ال كۇيەۋگە شىعۋدى ويلاپ جۇرگەن قىز بولسا، «مەن بىرەۋدىڭ جارى بولۋعا، ٴتىپتى بالا سۇيۋگە دايىنمىن با؟» دەپ ويلانىپ كورگەنى ٴجون. كۇيەۋى مەن بالالارىنىڭ قامىن ويلايتىن ايەلدىڭ يگى ىستەرى كيەلى كىتاپتا سيپاتتالعان (ناقىل سوزدەر 31:10—31). بۇگىندە كوپ ادام «جارىم مەن ٷشىن نە ىستەۋ كەرەك؟» دەپ قانا ويلانادى. ال ەحوبا ٴبىزدى، كەرىسىنشە، «مەن جارىم ٷشىن نە ىستەي الامىن؟» دەپ ويلانۋدى ۇيرەتەدى.
16، 17. نەكە قۇرماس بۇرىن نە جايلى وي جۇگىرتكەنىڭىز ٴجون؟
16 نەكە قۇرماس بۇرىن ەحوبانىڭ كۇيەۋلەر مەن ايەلدەر جونىندە نە ايتقانىنا وي جۇگىرتىڭىز. وتاعاسى بولۋ دەگەن ايەلىنە ۇستەمدىك جاساپ، دورەكى سوزىمەن نە ىسىمەن كوڭىلىن جارالاۋعا بولادى دەگەندى بىلدىرمەيدى. جاقسى وتاعاسى يسا سياقتى قاناتىنىڭ استىنداعى جانداردى ٵردايىم جاقسى كورىپ، مەيىرىمىن توگەدى (ەفەستىكتەرگە 5:23). ال ايەلدىڭ مىندەتىنە كۇيەۋىنىڭ شەشىمدەرىن قولداپ، ونى ٵرى قاراي جۇزەگە اسىرۋعا ۇلەس قوسۋ كىرەدى (ريمدىكتەرگە 7:2). سوندىقتان كۇيەۋگە شىقپاس بۇرىن ٵر قىز بالانىڭ «مەن كەمەلسىز كۇيەۋىمە قۋانا باعىنا الامىن با؟» دەپ ويلانعانى ٴجون. باعىنا المايتىنىن سەزسە، بالكىم، ازىرشە تۇرمىس قۇرماۋدى دۇرىس دەپ تابار.
17 ٴنەكەدەگى ادام ٶز باقىتىن ەمەس، ٴبىرىنشى كەزەكتە جارىنىڭ باقىتىن ويلاۋ كەرەك (فىلىپىلىكتەرگە 2:4 وقىڭىز). پاۋىل: «ٵرقايسىسىڭ ايەلىڭدى ٶزىڭدى سۇيگەندەي ٴسۇي. ايەل بولسا كۇيەۋىنە زور قۇرمەت كورسەتسىن»،— دەگەن (ەفەستىكتەرگە 5:21—33). كۇيەۋى دە، ايەلى دە ٴبىر-ٴبىرىن جاقسى كورىپ، قۇرمەتتەۋ كەرەك. ٴبىراق نەكە باقىتتى بولۋ ٷشىن كۇيەۋى ايەلىنىڭ قۇرمەتىن، ال ايەلى كۇيەۋىنىڭ ماحابباتىن سەزگەنى اسىرەسە ماڭىزدى.
18. كەزدەسىپ جۇرگەن جىگىت پەن قىزدىڭ نەگە اباي بولعانى ٴجون؟
18 جىگىت پەن قىزدىڭ ٴبىر-بىرىمەن جاقىن تانىسۋى — قۋانىش سيلايتىن كەزەڭ. ٴبىراق ٴبىر جاعىنان بۇل — شىندىققا تۋرا قاراپ، ٶمىر بويى قول ۇستاسىپ وتكىڭىز كەلەتىن ادام سول ما، جوق پا — سونى انىقتايتىن كەزەڭ. كەزدەسىپ جۇرگەندە، قىز بەن جىگىت ٴبىر-بىرىمەن پىكىر الىسۋدى ۇيرەنەدى، ٴبىر-ٴبىرىنىڭ شىنايى بولمىستارىن تۇسىنۋگە تىرىسادى. قارىم-قاتىناستارى تەرەڭدەي تۇسكەندە، ولاردىڭ ٴبىر-بىرىنە تارتىلا باستاۋى — زاڭدى قۇبىلىس. سول شاقتا ازعىن ارەكەتكە بارىپ قويماس ٷشىن ولارعا سەزىمدەرىن ابايلاپ بىلدىرگەن ٴجون. مۇندايدا ۇستامدى بولۋعا شىنايى سۇيىسپەنشىلىك كومەكتەسەدى، سونداي-اق بۇل قاسيەت ەكەۋىنىڭ قارىم-قاتىناسىنا جانە ەحوبامەن دوستىعىنا سىزات تۇسىرەتىن ارەكەتتەردەن ساقتايدى (سالونيكالىقتارعا 1-حات 4:6).
نەكە عۇمىرلى بولۋ ٷشىن نە ىستەۋ كەرەك؟
19، 20. ماسىحشىلەردىڭ نەكەگە دەگەن كوزقاراستارى قانداي؟
19 كوپتەگەن كىتاپتار مەن فيلمدەردىڭ سوڭى ٴجيى ەكى جاستىڭ ۇيلەنۋ تويىمەن اياقتالىپ جاتادى. ٴبىراق شىن ومىردە توي نەكەنىڭ باستاماسى عانا. ەحوبا نەكەنىڭ ماڭگىلىك وداق بولعانىن نيەت ەتكەن (مۇسانىڭ 1-جازباسى 2:24).
20 وكىنىشكە قاراي، بۇگىندە كوپ ادام نەكەنى ومىرلىك وداق دەپ قاراستىرمايدى. قازىر ۇيلەنۋ دە، اجىراسۋ دا وڭاي دۇنيەگە اينالدى. كەيبىرەۋلەر قيىندىق تۋا قالسا، «اجىراسامعا» باسىپ، جارىن تاستاپ كەتۋگە دايىن تۇرادى. ٴبىراق كيەلى كىتاپتاعى مىقتاپ ورىلگەن ٷش قابات ٴجىپ جايلى مىسالدى ۇمىتپاڭىز. مۇنداي جىپكە قانداي اۋىر سالماق تۇسپەسىن، ونىڭ ٷزىلۋى ەكىتالاي. ەحوبادان كومەك سۇراساق، نەكەمىزدىڭ عۇمىرى ۇزاق بولادى. يسا: «قۇداي قوسقاندى ادام بالاسى اجىراتپاسىن!»— دەگەن (ماتاي 19:6).
21. ەرلى-زايىپتىلارعا ٴبىر-ٴبىرىن سۇيۋگە نە كومەكتەسەدى؟
21 ٵر ادامنىڭ كۇشتى جاقتارى دا، وسال جاقتارى دا بار. وزگەلەردىڭ، اسىرەسە نەكەلىك جارىڭنىڭ كەمشىلىكتەرىن كورىپ، سوعان قادالىپ قالۋ وپ-وڭاي. ٴبىراق بۇلاي ەتەر بولساق، باقىتتى بولۋىمىز ەكىتالاي. ال ومىرلىك جارىمىزدىڭ جاقسى جاقتارىنا نازار اۋدارساق، بۇل نەكەمىزدىڭ باقىتتى بولۋىنا سەپتەسەدى. ٴبىراق كەمەلسىز جارىڭنىڭ بويىنان جاقسىلىقتى كورۋ مۇمكىن بە؟ ارينە! ەحوبا ٴبىزدىڭ قانشالىقتى كۇناكار ەكەنىمىزدى بىلەدى. ٴبىراق سوندا دا ول ٴبىزدىڭ جاقسى جاقتارىمىزعا نازار اۋدارادى. ولاي بولماعاندا، قايتەر ەدىك؟! ٴزابۇر جىرشىسى: «ەحوبا، ەگەر سەن كۇنالارىمىزدى بايقاي بەرسەڭ، وندا الدىڭدا كىم تۇرا الادى، ۋا، ەحوبا؟»— دەگەن (ٴزابۇر 130:3). ەحوباعا ەلىكتەيتىن ەرلى-زايىپتىلار ٴبىر-ٴبىرىنىڭ بويىنان جاقسى قاسيەتتەردى كورىپ، ٴبىر-ٴبىرىن كەشىرۋگە اسىق بولادى (قولوستىقتارعا 3:13 وقىڭىز).
22، 23. ىبىرايىم مەن سارا ەرلى-زايىپتىلارعا قانداي ۇلگى قالدىردى؟
22 جىلدار جىلجىعان سايىن نەكەنىڭ دە ىرگەسى نىعايا بەرەدى. ىبىرايىم مەن سارا باقىتتى نەكەنىڭ قىزىعىن ۇزاق جىل كورگەن. ەحوبا ىبىرايىمعا ۋر قالاسىنان كەتۋدى بۇيىرعاندا، بۇل سارانىڭ الپىستى القىمداعان شاعى ەدى. جايلى ٷيىن تاستاپ، شاتىرلاردى پانالاۋ ول ٷشىن قانشالىقتى قيىن بولعانىن ويلاپ كورىڭىزشى. ٴبىراق سارا كۇيەۋىنىڭ جاقىن دوسى، ادال سەرىگى بولدى. ول ىبىرايىمدى تەرەڭ قۇرمەتتەدى. سوندىقتان ونىڭ شەشىمدەرىن قولداپ، ولاردى جۇزەگە اسىرۋعا كومەكتەسكەن (مۇسانىڭ 1-جازباسى 18:12؛ پەتىردىڭ 1-حاتى 3:6).
23 ارينە، جاقسى نەكە دەگەن ەرلى-زايىپتىلاردىڭ ويلارى ۇنەمى ٴبىر جەردەن شىعادى دەگەندى بىلدىرمەيدى. مىسالى، ىبىرايىمنىڭ دا سارانىڭ ايتقانىمەن كەلىسپەگەن كەزى بولعان. ٴبىراق ەحوبا ىبىرايىمعا: «ونىڭ سوزىنە قۇلاق اس»،— دەدى. ىبىرايىم سولاي ىستەپ، وڭ ناتيجەگە جەتتى (مۇسانىڭ 1-جازباسى 21:9—13). جارىڭىزبەن اندا-ساندا كەلىسپەي قالساڭىز، كوڭىلىڭىز تۇسپەسىن. ەڭ باستىسى — ٴتىپتى كەلىسپەگەن كەزدە دە ٴبىر-ٴبىرىڭىزدى جاقسى كورىپ، قۇرمەتتەۋدەن اينىماڭىز.
24. نەكە ەحوباعا قالاي داڭق اكەلەدى؟
24 ماسىحشىلەردىڭ قاۋىمىندا باقىتتى نەكەنىڭ ساياسىندا جۇرگەن ەرلى-زايىپتىلار مىڭداپ سانالادى. نەكە قۇرۋدى ويلاپ جۇرسەڭىز، مىنانى ۇمىتپاڭىز: ومىرلىك سەرىك تاڭداۋ — ومىردەگى ەڭ ماڭىزدى شەشىمدەردىڭ ٴبىرى. بۇل شەشىمىڭىز بۇكىل ومىرىڭىزگە اسەر ەتەدى. سوندىقتان ەحوبادان باعىت-باعدار سۇراڭىز. سوندا ومىرلىك جارىڭىزدى جاڭىلماي تاڭداپ، نەكەگە دۇرىس دايىندالىپ، ەحوباعا داڭق اكەلەتىن مىقتى دا سۇيىسپەنشىلىككە تۇنعان قارىم-قاتىناس ورناتاسىز.