سامۋيلدىڭ 1-‏جازباسى 14‏:‏1‏—52

  • جوناتاننىڭ ميقماستاعى ە‌رلىگى ‏(‏1—‏14‏)‏

  • قۇ‌دايدىڭ جاۋدى دۇ‌ربە‌لە‌ڭگە ٴ‌تۇ‌سىرۋى ‏(‏15—‏23‏)‏

  • ساۋلدىڭ ويلانباي بە‌رگە‌ن انتى ‏(‏24—‏46‏)‏

    • جۇ‌رتتىڭ ە‌تتى قانىمە‌ن جە‌ۋى ‏(‏32—‏34‏)‏

  • ساۋل جۇ‌رگىزگە‌ن سوعىستار؛‏ ونىڭ وتباسى ‏(‏47—‏52‏)‏

14  بىردە ساۋل ۇ‌لى جوناتان⁠+ قارۋ-‏جاراعىن الىپ جۇ‌رە‌تىن جىگىتكە:‏ «ٴ‌جۇ‌ر،‏ ارعى بە‌تتە‌گى فىلىستىرلە‌ردىڭ قاراۋىل توبىنا بارايىق»،‏—‏ دە‌دى.‏ ٴ‌بىراق اكە‌سىنە بۇ‌ل تۋرالى ايتپادى.‏  ساۋل ول كە‌زدە گيبە‌يانىڭ⁠+ سىرتىندا،‏ ميگرونداعى انار اعاشىنىڭ استىندا وتىرعان ە‌دى.‏ قاسىندا 600 دە‌ي ادامى بولدى⁠+‏.‏  ‏(‏سول كە‌زدە احيا ە‌فود كيىپ جۇ‌رە‌تىن.‏ ول يحابودتىڭ⁠+ اعاسى احيتۇ‌پتىڭ ۇ‌لى⁠+‏،‏ پىنە‌حە‌ستىڭ⁠+ نە‌مە‌رە‌سى،‏ ە‌ليدىڭ⁠+ شوبە‌رە‌سى ە‌دى.‏ ە‌لي كە‌زىندە شيلودا⁠+ ە‌حوبانىڭ ٴ‌دىني قىزمە‌تكە‌رى بولعان⁠+‏.‏)‏ جوناتاننىڭ كە‌تىپ قالعانىن ە‌شكىم بىلمە‌ي قالدى.‏  جوناتان فىلىستىرلە‌ردىڭ قاراۋىل توبىنا جە‌تۋ ٷشىن ە‌كى جاعىندا تىسكە ۇ‌قسايتىن ە‌كى جارتاسى بار اسۋ ارقىلى ٶتۋى كە‌رە‌ك-‏ٴ‌تىن.‏ جارتاستاردىڭ ٴ‌بىرى بوسە‌س،‏ ە‌كىنشىسى سە‌نە‌ح دە‌پ اتالاتىن.‏  ميقماسقا قارسى ورنالاسقان سولتۇ‌ستىكتە‌گى جارتاس باعاناعا ۇ‌قسايتىن،‏ ال وڭتۇ‌ستىك جاقتاعى ە‌كىنشى جارتاس گە‌باعا⁠+ قارسى ورنالاسقان ە‌دى.‏  جوناتان قارۋ-‏جاراعىن الىپ جۇ‌رە‌تىن جىگىتكە:‏ «ٴ‌جۇ‌ر،‏ ارعى بە‌تكە ٶتىپ،‏ اناۋ سۇ‌ندە‌تتە‌لمە‌گە‌ندە‌ردىڭ⁠+ قاراۋىل توبىنا بارايىق.‏ بالكىم،‏ ە‌حوبا بىزگە جار بولار.‏ ويتكە‌نى ە‌حوبا قۇ‌تقارام دە‌سە،‏ ادامنىڭ از-‏كوپتىگىنە قارامايدى⁠+‏!‏»—‏ دە‌دى.‏  ول:‏ «جۇ‌رە‌گىڭ نە قالاسا،‏ سونى ىستە.‏ قايدا بارساڭ دا،‏ مە‌ن ساعان ە‌رە‌مىن»،‏—‏ دە‌پ جاۋاپ بە‌ردى.‏  جوناتان مىنانى ايتتى:‏ «ٴ‌بىز ارعى بە‌تتە‌گى جاۋدىڭ جاعىنا ٶتىپ،‏ ولارعا كورىنە‌يىك.‏  ە‌گە‌ر ولار:‏ —‏ٴ‌بىز قاستارىڭا كە‌لگە‌نشە،‏ تۇ‌را تۇ‌رىڭدار!‏—‏ دە‌سە،‏ ورنىمىزدا تۇ‌را بە‌رە‌مىز.‏ 10  ال ە‌گە‌ر:‏ —‏بىزگە قاراي كوتە‌رىلىڭدە‌ر!‏—‏ دە‌سە،‏ قاستارىنا بارامىز،‏ سە‌بە‌بى بۇ‌ل ە‌حوبانىڭ جاۋدى اياعىمىزعا جىعىپ بە‌رە‌تىنىنىڭ بە‌لگىسى بولماق⁠+‏».‏ 11  ٴ‌سۇ‌يتىپ،‏ ە‌كە‌ۋى فىلىستىرلە‌ردىڭ قاراۋىل توبىنا كورىندى.‏ ولار بولسا:‏ «قاراڭدار،‏ ە‌ۆرە‌يلە‌ر تىعىلعان ىندە‌رىنە‌ن شىعىپ كە‌لە جاتىر⁠+‏،‏—‏ دە‌دى دە،‏ 12  ە‌كە‌ۋىنە:‏ —‏بە‌رى كە‌لىڭدە‌ر،‏ كورە‌سىنى كورسە‌تە‌يىك سە‌ندە‌رگە⁠+‏!‏»—‏ دە‌پ ايعايلادى.‏ سوندا جوناتان:‏ «سوڭىمنان ە‌ر،‏ ويتكە‌نى ە‌حوبا ولاردى يسرايلدىڭ اياعىنا جىعىپ بە‌رە‌دى»⁠+‏،‏—‏ دە‌پ،‏ 13  جوعارى قاراي ورمە‌لە‌ي باستادى،‏ ال جىگىت وعان ە‌رىپ وتىردى.‏ جوعارى شىققان سوڭ،‏ جوناتان فىلىستىرلە‌ردى شە‌تىنە‌ن قىرا باستادى.‏ ال ٴ‌تىرى قالعاندارىن قاسىنداعى جىگىت ٶلتىرىپ وتىردى.‏ 14  وسىلاي ە‌كە‌ۋى ٴ‌بىرىنشى شابۋىلدا ٴ‌بىر پار وگىز ٴ‌بىر كۇ‌ندە جىرتاتىن تاناپتىڭ جارتىسىنداي جە‌ردە 20 شاقتى ادامدى سۇ‌لاتىپ سالدى.‏ 15  دالاداعى قوس پە‌ن قاراۋىل توبىنداعى فىلىستىرلە‌ردىڭ ٴ‌بارىن ۇ‌رە‌ي بيلە‌دى.‏ ٴ‌تىپتى شاپقىنشىلىق جاسايتىن توناۋشىلار⁠+ دا قورقىپ قالتىرادى.‏ بۇ‌دان كە‌يىن جە‌ر سىلكىنە باستادى.‏ بۇ‌نىڭ ٴ‌بارى قۇ‌دايدان بولعان ە‌دى.‏ 16  ٴ‌فىلىستىر قوسىندا بە‌لە‌ڭ العان دۇ‌ربە‌لە‌ڭدى بە‌نيامين جە‌رىندە‌گى گيبە‌يادا⁠+ ساۋلدىڭ كۇ‌زە‌تشىلە‌رى كوردى⁠+‏.‏ 17  سوندا ساۋل قاسىنداعىلارعا ساربازداردى تۇ‌گە‌ندە‌پ،‏ كىمنىڭ جوق ە‌كە‌نىن انىقتاۋدى تاپسىردى.‏ قوستاعىلاردى ساناپ شىققاندا،‏ جوناتان مە‌ن ونىڭ قارۋ-‏جاراعىن الىپ جۇ‌رە‌تىن جىگىت جوق بولىپ شىقتى.‏ 18  مۇ‌نى بىلگە‌ندە،‏ ساۋل ٴ‌دىني قىزمە‌تكە‌ر احياعا⁠+‏:‏ «قۇ‌دايدىڭ كە‌لىسىم ساندىعىن اكە‌لىڭىز»،‏—‏ دە‌دى.‏ (‏ول كە‌زدە قۇ‌دايدىڭ كە‌لىسىم ساندىعى يسرايلدىكتە‌ردىڭ اراسىندا ە‌دى.‏)‏ 19  ولار سويلە‌سىپ تۇ‌رعاندا،‏ فىلىستىرلە‌ردىڭ قوسىنداعى دۇ‌ربە‌لە‌ڭ كۇ‌شە‌يىپ بارا جاتتى.‏ سوندىقتان ساۋل احياعا:‏ «قويا قويىڭىز»،‏—‏ دە‌دى.‏ 20  سوسىن ول قاسىنداعى بارلىق ساربازىن جيناپ،‏ ۇ‌رىس بولىپ جاتقان جە‌رگە باردى.‏ قاراسا،‏ فىلىستىرلە‌ر ٴ‌بىر-‏بىرىمە‌ن شايقاسىپ جاتىر ە‌كە‌ن؛‏ ابىر-‏سابىر ابدە‌ن كۇ‌شە‌يىپتى.‏ 21  بۇ‌رىنىراقتا فىلىستىرلە‌ر جاعىنا شىعىپ،‏ سولاردىڭ قوسىندا بولعان ە‌ۆرە‌يلە‌ر دە ساۋل مە‌ن جوناتانعا ە‌رگە‌ن يسرايلدىكتە‌رگە كە‌لىپ قوسىلدى.‏ 22  فىلىستىرلە‌ردىڭ قاشا باستاعانىن ە‌ستىگە‌ندە،‏ ە‌فرە‌م تاۋلى وڭىرىندە جاسىرىنىپ جاتقان بارلىق يسرايلدىكتە‌ر⁠+ دە جاۋلارىنىڭ سوڭىنا ٴ‌تۇ‌ستى.‏ 23  سول كۇ‌نى ە‌حوبا يسرايلدى قۇ‌تقاردى⁠+‏.‏ شايقاس بە‌ت-‏ابە‌نگە⁠+ دە‌يىن جايلادى.‏ 24  ٴ‌بىراق يسرايلدىكتە‌ر سول كۇ‌نى ابدە‌ن قالجىرادى،‏ ويتكە‌نى ساۋل:‏ «كە‌شكە دە‌يىن،‏ مە‌ن جاۋىمنان كە‌ك الىپ بولعانشا،‏ اۋزىنا اس العان ادامدى قارعىس اتسىن!‏»—‏ دە‌پ،‏ جۇ‌رتتى انتپە‌ن بايلاعان ە‌دى.‏ سوندىقتان ە‌شكىم ٴ‌نار تاتپاعان بولاتىن⁠+‏.‏ 25  بۇ‌دان كە‌يىن كۇ‌للى جۇ‌رت ورمانعا كىردى.‏ بۇ‌ل ۋاقىتتا وندا بال كوپ بولاتىن.‏ 26  ورمانعا كىرگە‌ن جۇ‌رت تامىپ تۇ‌رعان بالدى كوردى،‏ ٴ‌بىراق ساۋلدىڭ انتىنان قورقىپ،‏ ە‌شقايسىسى ودان اۋزىنا المادى.‏ 27  جوناتان اكە‌سىنىڭ جۇ‌رتتى انتپە‌ن بايلاعانىن ە‌ستىمە‌گە‌ن بولاتىن⁠+‏.‏ ول تاياعىن ارا ۇ‌ياسىنا تىعىپ جىبە‌رىپ،‏ كىشكە‌نە بال الىپ جە‌پ ە‌دى،‏ كوزدە‌رى جايناپ سالا بە‌ردى.‏ 28  سوندا قاسىنداعىلاردىڭ ٴ‌بىرى وعان:‏ «اكە‌ڭ جۇ‌رتتى «بۇ‌گىن اۋزىنا اس العان ادامدى قارعىس اتسىن!‏» دە‌پ،‏ قاتاڭ انتپە‌ن بايلادى⁠+‏.‏ حالىقتىڭ قاتتى قالجىراعانى دا سودان»،‏—‏ دە‌دى.‏ 29  بۇ‌عان جوناتان مىنانى ايتتى:‏ «اكە‌م ە‌لگە ۇ‌لكە‌ن اۋىرتپالىق سالعان ە‌كە‌ن.‏ قاراڭدارشى،‏ بالدان كىشكە‌نە جە‌پ ە‌دىم،‏ كوزىم جايناپ سالا بە‌ردى.‏ 30  جۇ‌رتتىڭ جاۋدان تۇ‌سكە‌ن ولجادان ٸشىپ-‏جە‌گە‌نى جاقسى بولار ە‌دى⁠+‏!‏ سوندا بۇ‌دان دا كوپ ٴ‌فىلىستىردىڭ كوزىن قۇ‌رتار ە‌دىك».‏ 31  سول كۇ‌نى ولار فىلىستىرلە‌ردى ميقماستان ايالونعا⁠+ دە‌يىن قىردى.‏ جۇ‌رت ابدە‌ن قالجىرادى.‏ 32  سوندىقتان اشكوزدىكپە‌ن ولجاعا باس سالىپ،‏ قوي،‏ سيىر،‏ بۇ‌زاۋلاردى جە‌رگە جىعىپ باۋىزداي سالا،‏ ە‌تىن قانىمە‌ن جە‌ي باستادى⁠+‏.‏ 33  ساۋلعا «جۇ‌رت قانى اعىزىلماعان ە‌ت جە‌پ،‏ ە‌حوباعا قارسى كۇ‌نا جاساپ جاتىر»⁠+ دە‌گە‌ن حابار جە‌تكە‌ندە،‏ ول:‏ «سە‌ندە‌ر وپاسىزدىق جاسادىڭدار!‏ ماعان دە‌رە‌ۋ ٴ‌بىر ۇ‌لكە‌ن تاستى دومالاتىپ اكە‌لىڭدە‌ر»،‏—‏ دە‌دى.‏ 34  بۇ‌دان كە‌يىن:‏ «جۇ‌رت اراسىنا بارىپ،‏ «ٴ‌ارقايسىسىڭ بۇ‌قالارىڭ مە‌ن قويلارىڭدى وسىندا اكە‌لىپ سويىپ جە‌ڭدە‌ر.‏ قانى اعىزىلماعان ە‌ت جە‌پ،‏ ە‌حوباعا قارسى كۇ‌نا جاساماڭدار⁠+‏!‏» دە‌گە‌ن سوزدە‌رىمدى جە‌تكىزىڭدە‌ر»،‏—‏ دە‌پ تاپسىردى.‏ سول كۇ‌نى كە‌شكە جۇ‌رتتىڭ ٴ‌بارى بۇ‌قالارىن سوندا اكە‌لىپ سويدى.‏ 35  وسىدان كە‌يىن ساۋل ە‌حوباعا ارناپ قۇ‌رباندىق ورنىن جاسادى⁠+‏.‏ بۇ‌ل ونىڭ ە‌حوباعا ارناپ جاساعان العاشقى قۇ‌رباندىق ورنى ە‌دى.‏ 36  كە‌يىنىرە‌ك ساۋل:‏ «بۇ‌گىن تۇ‌ندە فىلىستىرلە‌ردىڭ سوڭىنا ٴ‌تۇ‌سىپ،‏ تاڭ اتقانشا مال-‏مۇ‌لكىن ولجالايىق.‏ ە‌شقايسىسىن ٴ‌تىرى قالدىرمايىق»،‏—‏ دە‌دى.‏ جۇ‌رت وعان:‏ «دۇ‌رىس دە‌پ تاپقانىڭىزدى ىستە‌ڭىز»،‏—‏ دە‌پ جاۋاپ بە‌ردى.‏ ٴ‌دىني قىزمە‌تكە‌ر بولسا:‏ «وسى جە‌ردە قۇ‌داي ە‌ركىن سۇ‌راپ بىلە‌يىك»⁠+‏،‏—‏ دە‌پ قوستى.‏ 37  ساۋل قۇ‌دايدان:‏ «فىلىستىرلە‌ردىڭ سوڭىنان قۋايىن با⁠+‏؟‏ ولاردى يسرايلدىڭ اياعىنا جىعىپ بە‌رە‌سىڭ بە؟‏»—‏ دە‌پ سۇ‌رادى.‏ ٴ‌بىراق قۇ‌داي سول كۇ‌نى وعان جاۋاپ بە‌رمە‌دى.‏ 38  سوندا ساۋل بىلاي دە‌دى:‏ «حالىق باسشىلارىنىڭ ٴ‌بارى وسىندا جينالسىن،‏ بۇ‌گىن قانداي كۇ‌نا جاسالعانىن انىقتايىق.‏ 39  يسرايلدىڭ قۇ‌تقارۋشىسى ٴ‌تىرى قۇ‌داي ە‌حوبانىڭ الدىندا شىن ايتامىن*‏:‏ بۇ‌ل كۇ‌نانى جاساعان مە‌نىڭ ۇ‌لىم جوناتان بولسا دا،‏ ٶلۋى ٴ‌تيىس».‏ ٴ‌بىراق جۇ‌رت ٷن قاتپادى.‏ 40  سوندا ول كۇ‌للى يسرايلگە:‏ «سە‌ندە‌ر بارلىعىڭ ٴ‌بىر جاققا،‏ ال مە‌ن ۇ‌لىم جوناتان ە‌كە‌ۋمىز ٴ‌بىر جاققا تۇ‌رايىق،‏—‏ دە‌گە‌ن ە‌دى،‏ ولار:‏ —‏دۇ‌رىس دە‌پ تاپقانىڭىزدى ىستە‌ڭىز»،‏—‏ دە‌پ جاۋاپ بە‌ردى.‏ 41  ساۋل ە‌حوبادان:‏ «ۋا،‏ يسرايلدىڭ قۇ‌دايى،‏ تۋمميم*+ ارقىلى جاۋاپ بە‌رە كورشى»،‏—‏ دە‌پ ٶتىندى.‏ سوندا حالىق ە‌مە‌س،‏ جوناتان مە‌ن ساۋل تاڭدالدى.‏ 42  ساۋل:‏ «جە‌رە‌بە‌نى⁠+ ۇ‌لىم ە‌كە‌ۋمىزگە سالىڭدار»،‏—‏ دە‌دى.‏ جە‌رە‌بە جوناتانعا ٴ‌تۇ‌ستى.‏ 43  سوندا اكە‌سى ودان:‏ «ايتشى،‏ نە ىستە‌پ قويدىڭ؟‏»—‏ دە‌پ سۇ‌رادى.‏ ول:‏ «قولىمداعى تاياقتىڭ ۇ‌شىمە‌ن كىشكە‌نە بال الىپ جە‌دىم⁠+‏.‏ سول ٷشىن ولۋگە دايىنمىن!‏»—‏ دە‌پ جاۋاپ بە‌ردى.‏ 44  ساۋل بولسا:‏ «جوناتان،‏ سە‌ن بۇ‌گىن مىندە‌تتى تۇ‌ردە ولە‌سىڭ!‏ ولاي بولماسا،‏ قۇ‌داي مە‌نى جازالاعان ۇ‌ستىنە جازالاسىن!‏»—‏ دە‌دى⁠+‏.‏ 45  ٴ‌بىراق جۇ‌رت:‏ «يسرايلدى وسىنداي ۇ‌لى جە‌ڭىسكە جە‌تكىزگە‌ن جوناتان⁠+ ٶلۋى كە‌رە‌ك پە؟‏!‏ بۇ‌لاي ە‌تۋگە بولمايدى!‏ ٴ‌تىرى قۇ‌داي ە‌حوبانىڭ الدىندا شىن ايتامىز*‏:‏ ونىڭ باسىنان ٴ‌بىر تال شاش تا تۇ‌سپە‌يدى.‏ بۇ‌گىن وعان قۇ‌دايدىڭ ٶزى جار بولدى⁠+‏!‏»—‏ دە‌پ،‏ جوناتاندى امان الىپ قالدى*‏.‏ 46  ٴ‌سۇ‌يتىپ،‏ ساۋل فىلىستىرلە‌ردى قۋۋىن توقتاتتى،‏ ال ولار ٶز جە‌رلە‌رىنە قايتىپ كە‌تتى.‏ 47  ساۋل يسرايلدە پاتشالىعىن نىعايتىپ،‏ اينالاسىنداعى جاۋلارىنىڭ بارىمە‌ن —‏ موابتىقتار⁠+‏،‏ امموندىقتار⁠+‏،‏ ە‌دومدىقتار⁠+‏،‏ سوبا⁠+ پاتشالارىمە‌ن جانە فىلىستىرلە‌رمە‌ن⁠+ سوعىستى.‏ ول قاي جاققا جورىققا اتتانسا دا،‏ جاۋلارىن جە‌ڭىپ وتىردى.‏ 48  ساۋل باتىل سوعىسىپ،‏ امالە‌كتىكتە‌ردى تالقاندادى⁠+‏.‏ وسىلاي يسرايلدى شاپقىنشىلارىنان ازات ە‌تتى.‏ 49  ساۋلدىڭ جوناتان،‏ يشۋي،‏ مالحيشۋا⁠+ دە‌گە‌ن ٷش ۇ‌لى جانە ە‌كى قىزى بولدى.‏ ۇ‌لكە‌ن قىزىنىڭ ە‌سىمى مە‌راب⁠+‏،‏ كىشىسىنىكى ميحال⁠+ ە‌دى.‏ 50  ال ايە‌لى احيماعاستىڭ قىزى احينوعام بولاتىن.‏ پاتشا اسكە‌رىن اكە‌سىنىڭ باۋىرى نە‌ر ۇ‌لى ابىنە‌ر⁠+ باسقاراتىن.‏ 51  ساۋلدىڭ اكە‌سى قيش⁠+ بولاتىن،‏ ال ابىنە‌ردىڭ اكە‌سى نە‌ر⁠+ ابيە‌لدىڭ ۇ‌لى ە‌دى.‏ 52  ساۋلدىڭ كە‌زىندە يسرايلدىكتە‌ر مە‌ن فىلىستىرلە‌ر اراسىندا قيان-‏كە‌سكى سوعىس توقتاعان ە‌مە‌س⁠+‏.‏ سوندىقتان ول كۇ‌شتى نە باتىل بىرە‌ۋدى كورسە،‏ ونى وزىنە سارباز ە‌تىپ الاتىن⁠+‏.‏

سىلتەمەلەر

نە‌مە‌سە «ە‌حوبانىڭ ٴ‌تىرى ە‌كە‌نىندە‌ي حاق ٴ‌سوزىم».‏
تۇ‌سىندىرمە‌دە‌گى «ۋريم مە‌ن تۋمميم» ٴ‌سوزىن قاراڭىز.‏
سوزبە-‏ٴ‌سوز «قۇ‌نىن وتە‌پ الدى».‏
نە‌مە‌سە «ە‌حوبانىڭ ٴ‌تىرى ە‌كە‌نىندە‌ي حاق ٴ‌سوزىمىز».‏