جاستاردىڭ ساۋالدارى
دەپرەسسيامەن قالاي كۇرەسە الامىن؟
دەپرەسسيامەن كۇرەسۋدىڭ ٴتيىمدى ادىستەرى ٶزىڭدى الدەقايدا جاقسى سەزىنۋگە كومەكتەسەدى!
سەن نە ىستەر ەدىڭ؟
كەلەسى مىسالداردى قاراستىرىپ كورەيىكشى:
اسەمگە ەندى ەش نارسە قىزىق ەمەس. ەش سەبەبى بولماسا دا، ونىڭ ٵر كۇنى جىلاۋمەن وتەدى. ەلدەن وقشاۋلانىپ جۇرەدى، تاماققا دا تابەتى تارتپايدى. ۇيقىسى قاشىپ، ٴبىر نارسەگە زەر سالۋى دا قيىن. اسەم: «ماعان نە بولدى ٶزى؟ بۇرىنعى قالپىما قايتا كەلەمىن بە؟»— دەپ ٴدال بولادى.
ماقسات ۇلگىلى وقۋشى بولاتىن. ٴبىراق ەندى مەكتەپتىڭ بەتىن دە كورگىسى كەلمەيدى، باعالارى دا قاتتى تومەندەپ كەتكەن. بۇرىنعىداي سپورتقا قىزىقپايدى، بۇعان ٵلى دە جوق. دوستارى وعان نە بولدى ەكەن دەپ تۇسىنبەيدى. اتا-اناسى دا قاتتى ۋايىمدايدى. بۇل وتپەلى ٴبىر كەزەڭ بە، الدە بۇنىڭ سەبەبى باسقا ما؟
سەنىڭ اسەم نە ماقسات سياقتى سەزىنەتىن كەزدەرىڭ ٴجيى بولا ما؟ سولاي بولسا، نە ىستەگەنىڭ دۇرىس؟ سەن كەلەسى ەكى جولدىڭ ٴبىرىن تاڭداي الاسىڭ:
ا) ٶز بەتىنشە كۇرەسۋگە تىرىسۋ؛
ٵ) سەنىم ارتاتىن ەرەسەك اداممەن سويلەسۋ.
ەشكىممەن سويلەسكىڭ كەلمەگەندە، ا نۇسقاسى ساعان كوبىرەك ۇنايتىن شىعار. الايدا دۇرىسى وسى ما؟ كيەلى كىتاپتا بىلاي دەلىنگەن: «جالعىز بولعاننان ەكەۋ بولعان جاقسى... بىرەۋى قۇلاسا، ەكىنشىسى دەمەپ تۇرعىزادى. ال قۇلاعاندا تۇرعىزاتىن ەشكىمى جوق اداممەن نە بولماق؟» (ۋاعىزداۋشى 4:9، 10).
مىسال ٷشىن، سەن قىلمىس كوپ جاسالاتىن ٴبىر قاۋىپتى ايماقتا اداسىپ كەتتىڭ دەلىك. اينالاڭ قاپ-قاراڭعى، كوشەنىڭ ٵر بۇرىشىن بوتەن بىرەۋلەر جاعالاپ ٴجۇر. سەن نە ىستەر ەدىڭ؟ بۇل جەردەن شىعۋدىڭ جولىن ٶزىڭ تابۋعا تىرىسساڭ بولادى. الايدا سەنىم ارتاتىن بىرەۋدەن كومەك سۇراعانىڭ اقىلعا جاتپاس پا ەدى؟
دەپرەسسياعا ٴتان سەزىمدەردى وسىنداي قاۋىپتى ايماقپەن سالىستىرسا بولادى. ٴبارىمىزدىڭ دە كەيدە كوڭىلىمىز ٴتۇسىپ جاتادى، ٴبىراق ادەتتە بۇل سەزىمدەر وزدىگىنەن ٶتىپ كەتەدى. الايدا دەپرەسسياعا ٴتان سەزىمدەر تىم سوزىلىپ كەتەتىن بولسا، مۇندايدا ەڭ دۇرىسى كومەك ىزدەۋ بولىپ تابىلادى.
كيەلى كىتاپتىڭ كەڭەسى: «وقشاۋلانعان... دانالىق اتاۋلىدان باس تارتار» (ناقىل سوزدەر 18:1).
ٵ نۇسقاسىنىڭ، ياعني اتا-اناڭمەن نە سەنىم ارتاتىن باسقا ٴبىر ەرەسەك اداممەن سويلەسكەننىڭ ارتىقشىلىعى — جابىرقاۋ سەزىمدەرىمەن كۇرەسە بىلگەن ادامنىڭ تاجىريبەسىنەن ۇيرەنە الاتىنىڭ.
بالكىم، سەن: «بىراق مەنىڭ اتا-انام نەندەي سەزىمدەردى باستان وتكەرىپ جاتقانىمدى مۇلدەم تۇسىنبەيدى»،— دەرسىڭ. ٴبىراق شىن مانىندە سولاي ما؟ ولاردىڭ جاسوسپىرىم كەزىندە كەزىككەن قيىندىقتارى باسقا بولعانمەن، سەنىكىندەي سەزىمدەردى باستان كەشىرگەن شىعار. سوندىقتان تىعىرىقتان شىعۋدىڭ جولىن دا بىلەر.
كيەلى كىتاپتىڭ كەڭەسى: «دانالىق قاريالاردا، تۇسىنىك كوپ جاساعانداردا ەمەس پە؟» (ٵيۇپ 12:12).
وي ٴتۇيىن: ەگەر اتا-اناڭا نە سەنىم ارتاتىن ەرەسەك ادامعا ارقا سۇيەسەڭ، كومەگى تيەر كەڭەس تابارسىڭ.
ەگەر بۇل دەرت بولسا شە؟
ەگەر ۋاقىت وتە جابىرقاۋ سەزىمىنىڭ بەتى قايتپايتىن بولسا، بالكىم، ەمدەلۋدى قاجەت ەتەتىن دەرتكە، مىسالى كلينيكالىق دەپرەسسياعا شالدىققان بولارسىڭ.
جاسوسپىرىمدەر اراسىندا كلينيكالىق دەپرەسسياعا شالدىققانداردا ٶز جاستارىنا ٴتان كوڭىل كۇيدىڭ تەز وزگەرۋى بايقالادى، ٴبىراق جاعىمسىز سەزىمدەرى كۇشتىرەك ٵرى سوزىلمالى بولادى. سوندىقتان جاعىمسىز سەزىمدەرىڭنىڭ كۇشەيىپ جاتقانىن ٵرى بەتى قايتپايتىنىن بايقاساڭ، اتا-اناڭمەن دارىگەرگە كورىنۋ جايلى سويلەسكەنىڭ دۇرىس بولار.
كيەلى كىتاپتىڭ كەڭەسى: «دارىگەر دەنساۋلىعى جاقسى ادامدارعا ەمەس، اۋرۋلارعا قاجەت» (ماتاي 9:12).
كلينيكالىق دەپرەسسياعا شالدىققانىڭ انىقتالسا، بۇعان ۇيالۋدىڭ قاجەتى جوق. دەپرەسسيا — جاستاردىڭ اراسىندا كەڭ تاراعان اۋرۋ ٵرى ونىڭ ەمى بار. وسىعان بولا شىن دوستارىڭ دا سەنەن تەرىس اينالىپ كەتپەيدى.
كەڭەس: شىدامدى بول. ساۋىعىپ كەتۋىڭ ٷشىن ٴبىرشاما ۋاقىت قاجەت. ال وعان دەيىن سەزىمدەرىڭنىڭ جاقساراتىن دا، ۋشىعاتىن دا ساتتەرى بولادى a.
ايىعۋدىڭ جولدارى
ەم قابىلداۋ كەرەك بولسىن-بولماسىن، سوزىلمالى جابىرقاۋ سەزىمىمەن كۇرەسۋ ٷشىن قولىڭنان كەلگەنىڭدى ىستەسەڭ بولادى. مىسالى، جۇيەلى تۇردە جاتتىعۋ جاساعانىڭ، دۇرىس تاماقتانىپ، ۇيقىنى قاندىرعانىڭ سەزىمدەرىڭدى ٴبىر قالىپقا كەلتىرۋگە كومەكتەسەدى (ۋاعىزداۋشى 4:6؛ تىموتەگە 1-حات 4:8). بۇعان قوسا، سەزىمدەرىڭدى، ساۋىعۋعا بايلانىستى ماقساتتارىڭدى، ساتسىزدىك پەن جەتىستىكتەرىڭدى كۇندەلىككە جازىپ جۇرگەنىڭ دە شيپا بولادى.
دەپرەسسيا دەرتىنە شالدىققان بولساڭ، يا بولماسا ەموسيالىق جاعىنان قينالىپ جۇرسەڭ، باسقالاردىڭ كومەگىنە جۇگىنۋ ارقىلى جانە ٶز تاراپىڭنان ارەكەت ەتۋ ارقىلى دەپرەسسيادان ايىعا الاتىنىڭا ەش كۇماندانبا.
كومەك بولاتىن كيەلى كىتاپ تارماقتارى
«جۇرەگى جارالى جانعا ەحوبا جاقىن تۇرادى، ساعى سىنعانداردى قۇتقارادى» (ٴزابۇر 34:18).
«بار اۋىرتپالىعىڭدى ەحوباعا ارت، ول سەنى دەمەيدى. ٵدىل جاننىڭ قۇلاۋىنا ول ەشقاشان جول بەرمەيدى» (ٴزابۇر 55:22).
«مەن، قۇدايىڭ ەحوبا، وڭ قولىڭنان ۇستاپ تۇرمىن، ساعان: —ەش قورىقپا! مەن ساعان كومەكتەسەمىن!— دەيمىن» (يشايا 41:13).
«ەشقاشان ەرتەڭگى كۇندى ويلاپ ۋايىمداماڭدار» (ماتاي 6:34).
«بارلىق وتىنىشتەرىڭدى دۇعا ەتىپ... قۇدايعا بىلدىرىڭدەر. سوندا قۇدايدىڭ ادام اقىلىنان اسقان تىنىشتىعى جۇرەكتەرىڭدى... ساقتايدى» (فىلىپىلىكتەرگە 4:6، 7).
a ٶز-وزىڭە قول جۇمساۋ جايلى ويلاپ جۇرسەڭ، بىردەن سەنىم ارتاتىن ەرەسەك ادامنىڭ كومەگىنە جۇگىن. كوبىرەك مالىمەت الۋ ٷشىن، 2014-جىلعى «ويانىڭدار!» (حانزۇشا) جۋرنالىنىڭ ٴساۋىر ايىنداعى «نەگە ٶمىردى باعالاۋىڭ كەرەك؟» دەگەن ٴتورت ٴبىرقاتار ماقالانى قارا.