ەحوبا كۋاگەرلەرى ادامداردى ٶز دىندەرىنە كۇشتەپ كىرگىزە مە؟
جوق، ٴبىز ادامداردى كۇشتەمەيمىز. «كۇزەت مۇناراسى» دەپ اتالاتىن ٴبىزدىڭ نەگىزگى جۋرنالىمىزدا: «ادامداردى ٴدىنىن وزگەرتۋگە ماجبۇرلەۋ دۇرىس ەمەس»،— دەلىنگەن بولاتىن a. مۇنىڭ كەلەسىدەي سەبەپتەرى بار:
بىزگە جاقسى ۇلگى قالدىرعان يسا پايعامبار ادامداردى ۇيرەتكەن ىلىمدەرىن قابىلداۋعا ەشقاشان كۇشتەمەگەن. ول ايتقان حابارىن ازعانا ادام قابىلدايتىنىن بىلگەن (ماتاي 7:13، 14). بىردە يسا پايعامباردىڭ سوزدەرى كەيبىر شاكىرتتەرىنە ۇناماي قالعان بولاتىن. سوندا پايعامبار ولاردى ۇستاپ قالۋعا تىرىسپاي، ٶز جوندەرىمەن كەتۋلەرىنە جول بەردى (جوحان 6:60—62، 66—68).
يسا پايعامبار ٸزباسارلارىنا دا وزگەلەردى ماجبۇرلەمەۋدى وسيەت ەتكەن. ونىڭ ٸزباسارلارى ادامداردىڭ قالاۋىن ەلەمەي، پاتشالىق تۋرالى ىزگى حاباردى كۇشتەپ قابىلداتقىزعان جوق، قايتا، تىڭداۋعا ىقىلاستى جانداردى ىزدەدى (ماتاي 10:7، 11—14).
ادامدى كۇشتەپ دىنگە كىرگىزۋ — قۇر بەكەرشىلىك، سەبەبى قۇداي تەك شىن جۇرەكتەن جاسالاتىن قۇلشىلىقتى قابىل الادى (مۇسانىڭ 5-جازباسى 6:4، 5؛ ماتاي 22:37، 38).
ٴبىزدىڭ ماقساتىمىز ادامداردى ٶز دىنىمىزگە تارتۋ ما؟
ٴبىزدىڭ ەل الدىندا جانە ۇيدەن ۇيگە ٴجۇرىپ، ىزگى حاباردى جەردىڭ قيىر شەتىنە دەيىن جاريالايتىنىمىز راس. وسىلايشا ٴبىز كيەلى كىتاپتاعى وسيەتتى ورىندايمىز (ەلشىلەردىڭ ىستەرى 1:8؛ 10:42؛ 20:20). يسا پايعامباردىڭ العاشقى ٸزباسارلارىنا ايىپ تاعىلعانىنداي، بۇگىندە دە ەحوبا كۋاگەرلەرىنە «وزگەلەردى زاڭسىز تۇردە ۇگىتتەيدى» دەگەن ايىپ تاعىلىپ جاتادى (ەلشىلەردىڭ ىستەرى 18:12، 13). ٴبىراق، شىن مانىندە، بۇلاي ايىپتاۋعا ەش نەگىز جوق. ٴبىز ەشكىمدى ٶزىمىزدىڭ ٴدىنىمىزدى قابىلداۋعا ماجبۇرلەمەيمىز. ٴبىز تەك ٵربىر ادام قاجەتتى ٴبىلىم الۋعا قۇقىلى دەپ ەسەپتەيمىز. سوندا ادام ٴبارىن ٶزى باعامداپ، تاڭداۋ جاساي الادى.
ٴبىز ادامداردى باسقا ٴدىندى قابىلداۋعا يتەرمەلەمەيمىز، ٴدىندى جامىلىپ، ساياسي ماقساتتى كوزدەمەيمىز يا اقشا ۇسىنىپ نە باسقا جاعىنان كومەك بەرىپ، ٶز قاتارىمىزدى كوبەيتۋگە تىرىسپايمىز. ٴبىز «يسا پايعامباردىڭ ٸزباسارلارىمىز» دەپ ٴجۇرىپ، وسى اتالعان ىستەرمەن ونىڭ اتىنا كىر كەلتىرەتىندەر سياقتى ەمەسپىز b.
ادامنىڭ وزگە ٴدىندى قابىلداۋعا قۇقى بار ما؟
كيەلى كىتاپتان كورىنەتىندەي، ادامنىڭ وزگە ٴدىندى قابىلداۋعا قۇقى بار. ول جەردە اتا-بابالارى ۇستانعان ٴدىن بويىنشا جۇرمەي، ٶز ەرىكتەرىمەن شىنايى قۇدايعا قۇلشىلىق ەتۋدى شەشكەن ادامداردىڭ ٶمىربايانى جازىلعان. ىبىرايىم پايعامبار، رۋت، افينى قالاسىنىڭ تۇرعىندارى جانە ەلشى پاۋىل — سونداي كىسىلەردىڭ كەيبىرى عانا (ەشۋا 24:2؛ رۋت 1:14—16؛ ەلشىلەردىڭ ىستەرى 17:22، 30—34؛ عالاتتىقتارعا 1:14، 23). كيەلى كىتاپتا ٴتىپتى ادام قۇداي ماقۇلدايتىن دىننەن كەتۋدى شەشىپ جاتسا، بۇل ونىڭ ٶز ەركى ەكەنى ايتىلعان (جوحاننىڭ 1-حاتى 2:19).
«ادام قۇقىقتارىنىڭ جالپىعا بىردەي دەكلاراسياسىندا» ٵربىر ادامنىڭ وزگە ٴدىندى قابىلداۋعا قۇقى بار ەكەنى جازىلعان. بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى بۇل دەكلاراسيانى «ادام قۇقىقتارى جونىندەگى حالىقارالىق ستاندارتتاردىڭ نەگىزى» دەپ اتادى. اتالمىش قۇجاتتا ٵر ادامنىڭ «ٶز ٴدىنىن نەمەسە نانىم-سەنىمىن وزگەرتۋگە»، ٴدىني اقپاراتتار مەن يدەيالاردى «ەركىن ىزدەپ، كەز-كەلگەن قۇرالدار ارقىلى تاراتۋعا» قۇقى بار ەكەنى مالىمدەنگەن c. ارينە، بۇل قۇقىقتار قوسىمشا مىندەتتەر جۇكتەيدى: ٵربىر ادام باسقالاردىڭ ٶز نانىمدارىن ۇستانۋعا جانە كەلىسپەيتىن يدەيالاردى قابىلداماۋعا قۇقىلى ەكەنىن مويىنداۋى ٵرى بۇعان قۇرمەتپەن قاراۋى كەرەك.
ادامنىڭ باسقا ٴدىندى قابىلداۋى اتا-باباسىن جانە ولاردان قالعان داستۇردى قۇرمەتتەمەگەنى مە؟
مىندەتتى تۇردە، ولاي ەمەس. كيەلى كىتاپتا دىنىنە قاراماي، بارلىق ادامدى قۇرمەتتەۋىمىز كەرەكتىگى جازىلعان (پەتىردىڭ 1-حاتى 2:17). بۇعان قوسا، اتا-اناسى باسقا ٴدىندى ۇستانسا دا، ەحوبا كۋاگەرلەرى كيەلى كىتاپتاعى «اكە-شەشەڭدى قۇرمەتتە» دەگەن وسيەتتى ورىندايدى (ەفەستىكتەرگە 6:2، 3).
دەسە دە كيەلى كىتاپتىڭ كوزقاراسىمەن ەكىنىڭ ٴبىرى كەلىسە بەرمەيدى. زامبيادا تۋىپ وسكەن ٴبىر ايەل بىلاي دەيدى: «ٴبىزدىڭ قوعامدا ٶز ٴدىنىڭدى تاستاپ، وزگە ٴدىندى قابىلداۋ... وپاسىزدىققا جاتادى. ساعان وتباسىڭدى دا، اينالاڭداعى ادامداردى دا ساتىپ كەتكەن ادامداي قارايدى». بۇل ايەل ٴجاسوسپىرىم كەزىندە ەحوبا كۋاگەرلەرىمەن كيەلى كىتاپ ساباعىن باستاپ، كوپ ۇزاماي ٴدىنىن وزگەرتۋدى شەشكەندە، وسىنداي قيىندىققا تاپ بولعان. ول بىلاي دەيدى: «اتا-انام مەنىڭ بۇل شەشىمىمە رازى ەمەس ەكەندەرىن جانە ولاردى جەرگە قاراتقانىمدى قايتا-قايتا ايتاتىن. بۇل ماعان وتە اۋىر تيەتىن، سەبەبى مەن ولاردىڭ قولداۋىنا قاتتى مۇقتاج ەدىم... ٴدىني سالت-جورالارعا ەمەس، ەحوبا قۇدايعا ادال بولعانىڭ وتباسىڭدى ساتىپ كەتتىڭ دەگەندى بىلدىرمەيدى عوي» d.
a «كۇزەت مۇناراسىنىڭ» كەلەسى سانىن قاراڭىز: 2002-جىل، 1-قاڭتار، 22-بەت، 15-ابزاس.
b مىسالى، ۇلى كارلدىڭ ب. ز. 785-جىلدارى شىعارعان جارلىعىنا ساي، ساكسونيادا ٴماسىحشى رەتىندە شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتۋدەن باس تارتقانداردىڭ ٴبارى ٶلىم جازاسىنا كەسىلۋ كەرەك ەدى. سونىمەن قاتار ب. ز. 1555-جىلى كيەلى ريم يمپەرياسىنداعى ٴبىر-بىرىمەن قارسىلاسقان توپتار قول قويعان «اۋگسبۋرگ ٴدىني بىتىمىندە» ٵر ايماقتىق بيلەۋشىنىڭ يا كاتوليك، يا ليۋتەران بولۋى كەرەكتىگى، ال سول بيلەۋشىنىڭ قول استىنداعى ازاماتتار ونىڭ ٴدىنىن قابىلداۋ كەرەكتىگى جازىلعان بولاتىن. بۇدان باس تارتقان ازاماتتار جەر اۋدارىلاتىن.
c ادامنىڭ وسىنداي قۇقىقتارى تۋرالى كەلەسى قۇجاتتاردا دا ٴسوز ەتىلەدى: ادام جانە حالىقتار قۇقىقتارى جونىندەگى افريكا حارتياسى، ادامنىڭ قۇقىقتارى مەن مىندەتتەرى جونىندەگى امەريكا دەكلاراسياسى، 2004-جىلعى ادام قۇقىقتارى جونىندەگى اراب حارتياسى، وڭتۇستىك-شىعىس ازيا ەلدەرى قاۋىمداستىعىنىڭ ادام قۇقىقتارى جونىندەگى دەكلاراسياسى، ادام قۇقىقتارى جونىندەگى ەۋروپالىق كونۆەنسيا، ازاماتتىق جانە ساياسي قۇقىقتار تۋرالى حالىقارالىق پاكتى.
d ەحوبا — كيەلى كىتاپتا جازىلعان جاراتۋشى قۇدايدىڭ ەسىمى.