Ар-ұжданды мыналардың қайсысына теңеуге болады?

• компас

• айна

• дос

• сот

Дұрыс жауабы төртеуі де. Осы мақалада бұның себебі түсіндіріледі.

•  Ар-ұждан деген не?

•  Ар-ұжданды не үшін тәрбиелеу керек?

•  Ар-ұжданды қалай тәрбиелеуге болады?

•  Құрдастарыңның ой пікірі

Ар-ұждан дегеніміз — жақсы мен жаманды ажырататын ішкі сезім. Киелі кітапта ар-ұжданның “жүрекке жазылған заң-талаптары” сияқты екені айтылған (Римдіктерге 2:15). Жақсы тәрбиеленген ар-ұждан істеген не істегелі жатқан әрекеттеріңе баға беруге көмектеседі.

• Ар-ұждан компас сияқты. Ол саған дұрыс жолды көрсетеді. Соның арқасында қауіп-қатерді айналып өте аласың.

• Ар-ұждан айна сияқты. Ол сенің моральдық күйіңді, шын мәнінде қандай адам екеніңді көрсетеді.

• Ар-ұждан адал дос сияқты. Ол саған ақыл-кеңес береді. Егер оған құлақ ассаң, ісің оңға басады.

• Ар-ұждан сот сияқты. Егер жаман нәрсе істесең, ол сені айыптайды.

Ойтүйін. Ар-ұждан бізге аса қажет. Ол саған 1) дұрыс шешімдер қабылдауға, 2) қателігіңді мойындап, орнын толтыруға көмектеседі.

Киелі кітап “ар-ұжданды таза сақтауға” шақырады (Петірдің 1-хаты 3:16). Егер ар-ұждан тәрбиеленбесе, оны таза сақтау қиын.

“Қайда болғанымды, қайда бара жатқанымды жасырып, ата-анама өтірік айтатын едім. Басында ар-ұжданым мазалайтын. Бірақ уақыт өте өтірік айту кәдімгі нәрсеге айналып кетті” (Дженифер).

Ақыр соңында Дженифердің ар-ұжданы ата-анасын алдауды қойып, оларға шындықты айтуға талпындырды.

Ойланып көр. Дженифер қай кезде-ақ ар-ұжданына құлақ асса болар еді?

“Екіжүзді өмір сүру қиын әрі стреске түсіреді. Егер ар-ұжданың бір рет жаман шешім қабылдауға жол берсе, кейін де жаман шешім қабылдауға жол бере береді” (Мэтью).

Кейбір адамдар ар-ұждандарын мүлдем тыңдамайды. Киелі кітапта олар “ұяттан әбден безген адамдар” деп айтылады (Ефестіктерге 4:19).

Ойланып көр. Жасаған жаман әрекеттері үшін өзін кінәлі сезінбейтін адамдар шынымен бақытты ма? Олар қандай қиындықтарға тап болады?

Ойтүйін. Ар-ұжданды таза сақтау үшін, жаман мен жақсыны ажырататын түйсіну қабілетін жаттықтыру керек (Еврейлерге 5:14).

Ар-ұжданыңды тәрбиелеу үшін іс әрекеттеріңе баға беретін принциптер керек. Кей адамдар:

• отбасы мен мәдениетінің

• құрбы-құрдастарының

• танымал тұлғалардың принциптері бойынша өмір сүреді.

Алайда Киелі кітаптың принциптеріне жететін ешқандай принцип жоқ. Бұл солай болу керек те. Өйткені Киелі кітап Құдай рухының жетелеуімен жазылған. Ал Құдай бізді жаратты және біз үшін ненің жақсы екенін біледі (Тімөтеге 2-хат 3:16).

Бұған бірнеше мысал келтірейік.

ПРИНЦИП: “Барлық жағдайда адал жүріп-тұрғымыз келеді” (Еврейлерге 13:18).

• Емтиханда көшіруге, ата-анаңды алдауға, ұрлауға азғырылғанда, осы принцип ар-ұжданыңа қалай әсер етеді?

• Егер ар-ұжданың барлық жағдайда адал жүріп-тұруға талпындырса, бұл саған қазір және болашақта қандай пайдасын тигізеді?

ПРИНЦИП: “Азғындықтан аулақ болыңдар” (Қорынттықтарға 1-хат 6:18).

•   Порнография көруге немесе некеге дейінгі жыныстық қатынасқа түсуге азғырылғанда, бұл принцип сенің ар-ұжданыңа қалай әсер етеді?

•   Ар-ұждан азғындықтан аулақ болуға талпындырса, бұл саған қазір және болашақта қандай пайдасын тигізеді?

ПРИНЦИП: “Бір-біріңе мейірімді де барынша жанашыр болыңдар... кеңпейілмен кешіріңдер” (Ефестіктерге 4:32).

• Бауырларыңмен не досыңмен келіспей қалғанда, осы принцип саған қалай әсер етеді?

• Егер ар-ұжданың мейірімді де жанашыр болуға талпындырса, бұл саған қазір және болашақта қандай пайдасын тигізеді?

ПРИНЦИП: “Ехоба... жауыздықты сүйетіндерді жек көреді” (Зәбүр 11:5).

• Бұл принцип қандай да бір фильмді, телебағдарламаны не видео-ойынды таңдағанда, саған қалай әсер етеді?

• Егер ар-ұжданың қатыгез көңіл көтеру түрінен бас тартуға талпындырса, бұл саған қазір және болашақта қандай пайдасын тигізеді?

ӨМІРДЕ БОЛҒАН ОҚИҒА. “Менің достарым қатыгез видео-ойындар ойнайтын және ол ойындарды мен де ойнайтынмын. Кейін әкем маған ондай ойындарды мүлдем ойнамауым керектігін айтты. Бірақ мен оларды достарымның үйіне барғанда ойнап, ал үйге келгенде бұл туралы тіс жармай, жасырып қалатынмын. Әкем бірдеңе боп қалды ма деп сұраса, бәрі жақсы деп жүре беретінмін. Бір күні Зәбүр 11:5-ті оқыдым. Сонда, істеп жүрген қылығым үшін көңілім қатты түсті. Содан бұл ойындарды ойнауды доғаруым керектігін түсіндім. Осы жолы мен өзімді тоқтаттым. Мұны көрген бір досым да қатыгез ойындарды ойнауды тоқтатты” (Джереми).

Ойланып көр. Джеремидің ар-ұжданы қай кезде жұмыс істей бастады, ал ол қай кезде оған құлақ асты? Джеремидің оқиғасынан не үйрендің?

Ойтүйін. Ар-ұжданың сенің қандай адам екеніңді және сен үшін не маңызды екенін көрсетеді. Сенің ар-ұжданыңнан сен туралы не білуге болады?