Inuusuttut aperipput:

Nipilersukkat tusarnaartakkakka sukkut ajoramik?

„Ataataga oqartarpoq: ’Nipiloqaaq, qaminniaruk! Kiisa siuserilerpunga!’“ — Nukappiaraq inuusuttuaraq.

„Rapimik nipilersukkat ilaat ingasattorujorujussuupput.“ — Niviarsiaraq inuusuttuaraq.

„QASSIILIUUTAASARIAQANNGIVIKKALUARPUT,“ Jodie uumitsassimarpalulluni oqarpoq. „Sooruna angajoqqaama nipilersukkat tusarnaartakkakka isornartorsiuinnaraat?“ Lisette 13-inik ukiulik aamma taama isumaqarpoq. „Erinarsuutaannaanuku!“ oqarpoq.

Aamma nipilersukkat tusarnaartakkatit pissutaallutik illit angajoqqaatillu aporaattarpisi? Immaqa misigaatit nipilersukkanik nuannarisannik tusarnaarnerit tamaasa naammagittaalliorfigineqarlutillu, sioorasaarneqarlutillu inerterneqartarlutit. (Nukappiaraq inuusuttuaraq oqaluttuarpoq ataatani ima oqartartoq: „Nipiloqaaq, qaminniaruk! Kiisa siuserilerpunga!“) Immaqa tamanna kiisa qatsutivippat, isumaqarlutillu soorpianngitsunnguaq angajoqqaavit sorsuanngortikkaat. „Aammami taakkua inuusuttuugallaramik taamaaliortarsimassapput.“ Niviarsiaraq inuusuttuaraq oqarpoq. „Aamma taakku angajoqqaavi isumaqarsimassapput nipilersukkat tusarnaartagaat ajorluinnartut!“

Immaqami taamaakkaluarpoq. Oqaluttuarisaanerup ingerlanerani kinguaariit inuusunnerusut utoqqaanerusullu akornanni nuannarisat pissutaallutik aporaanneqaqqajaasarsimavoq. Taamaattumik immaqa maannakkut apeqquserpat sooq nipilersukkat illit nuannarisatit tusarnaartarunnaassallugit, ataatavit anaanavillu iluarinngimmatigik. Aap, sunarpiaruna nipilersukkat tusarnaartakkama ajoqutigigaat?

Nipilersornerup inuunermi inissaa

Oqartoqanngilaq nipilersukkanik nuannarisaqarneq kukkunerusoq. Biibilip ilaa allaat taallatut erinarsugassatut allagaavoq. Biibilip allanneqarnerata nalaani nipilersorneq Guutimut pallorfiginninnermi pingaartumik inissisimaffeqarsimavoq. (Tussiaat 149:3; 150:4) Nipilersorneq aamma nuannaarnermut, qiimanermut aliasunnermullu ersersitsiniutaasarsimavoq. (1 Moses 31:27; Eqqartuussisut 11:34; 1 Samuel 18:6, 7; Matîuse 9:23, 24) Jesus Kristusip nalaani nalliuttorsiualaarnerni nipilersorneq nalinginnaasimavoq; nalliuttorsiualaarnermik suli nuannernerulersitsisarsimavoq. — Lúkarse 15:25.

Aamma ullumikkut nipilersorneq nuimasumik inissisimaffeqarpoq — ingammik inuusuttut akornanni. Amerikami Nakorsat Peqatigiiffiata aviisiani (JAMA) ima allassimasoqarpoq: „Ukiuni atuarfiusuni 7. klassimiit 12. klassimut inuusuttuaraq nalunaaquttap-akunnerini agguaqatigiissillugu 10.500-ni rockimik nipilersukkanik tusarnaartarpoq — børnehaveklassiminngaanniit ilinniarnertuutut soraarummeernissani tikillugu klasseværelsemi issiasimanermisut sivisutigingajattumik.“

Nunani killerni inuusuttut amerlanersaat popiinnangajannik rockiinnangannillu (tamakkununnga ilaapput soul, new wave, hip-hop, rap aamma heavy metal) tusarnaartarput. Qinerlerfissiami (The World Book Encyclopedia) ima allassimasoqarpoq: „Rockimik nipilersukkat tassaajunnaarsimapput Amerikamiut inuusuttut kisimik pigisaat. Nunarsuarmiut tamarmik pigilersimavaat.“

Rockimik nipilersornerup kajungernartua

Sooq rockimik nipilersorneq taama siammarsimatigaa? Atuakkami Youths Trends-imi (Inuusuttut kajungerisaat) oqaatigineqarpoq rock tassaalersimasoq „oqaatsit inuusuttut tamarmik ataatsimut pigisaat“. Taamaattumik inuusuttut ilaat misigisarput peqatiminnit iluarisaassagunik atit taaguutillu nutaat malinnaaffigisariaqarlugit tamakkuninngalu nuannarinninnertik ersersittariaqarlugu. Taamaalillutik allanit akuerineqarusussuseqaleruttorfimminni inuusuttunik allanik ataatsimoorussaqartutut misigisarput oqaloqatiginnissutissarpassuaqalersarlutillu.

Aammali inuusuttorpassuaqarpoq kisimiillutik nipilersukkanik tusarnaarusunnerusartunik. Ullumi atuarfimmi artorsaqaat? Taamaakkaangat immaqa niviarsiaqqatut inuusuttuaqqatut Breemik atilittut misigisarputit, taanna ima oqarpoq: „Ininni ingeriarlunga nipilersuutikka nipittoruloorlugit ikittarpakka, tusarnaaginnalerlungalu. Taamaalioraangama soorlumi tassa sukanganera annikillisartoq.“ Nipilersukkat nutaanerit ilarpassui, ingammik rockimik nipilersukkat, qoqianngunartutut innimiitsutullu isornartorsiorneqartarput, aammali oqartariaqarpoq nipilersukkat nuannarineqarluartut ilarpassui tusarnersuullutillu suliarilluagaasartut.

Ilaannulli nipilersukkap rytmea kajungernarnerusarpoq. Niviarsiaraq aperineqarami sooq rapit nuannarinerini akiinnarpoq: „Qitikkuminarnerummata.“ Ilarpassuisali aamma taallartaat nuannarisarpaat. Oqaasertaat inuusuttunik pisisussanik killiisussanngorlugit suliarineqartarput. Misigissutsit isumakuluutillu inuusuttuaqqat nalunngisaat tamaasa taalliarineqartarput. Ingammillu rapimik nipilersukkani oqallisaasut soorlu assigiinngisitsineq, inuiaqatigiit atugarisaannut tunngasut assigisaallu taallartarineqarluartarput. „Radio ikikkaangakku erinarsukkat amerlanersaat imaqanngingaartarmata niaqulaalingajattarpunga,“ Dan, inuusuttuaraq atuagassiami Newsweek-imi issuarneqartoq, taama oqarsimavoq. „Rapimilli nipilersukkat allaalluinnarput — imaqarluarput, pissutsillu piviusut oqaluttuarisarpaat. Aatsaat tassa tusarnaagassaqqissut.“

Aap, nipilersukkat arlaannik ’oqaluttuartarput’. Immaqaana tamannarpiaq pissutigalugu angajoqqaatit isumakuluttartut.

Rapimik nipilersukkat sunik oqaluttuarpat?

Rapimik nipilersorneq (USA-mi rapimik nuannarisaqartut siulliit rapimik nipilersorneq hip-hopimik taasarpaat) oqaatigineqartarpoq 1970-ikkunni New Yorkimi qitigiartarfeeqqani illoqarfissuarmi inuusuttut ornigartagaanni pilersimasoq. Aallaqqaataani discjockeyt oqarusiuterpassuarnik imalinnik naggateqatigiissaarisarsimapput — naggateqatigiissaakkatillu tamakku nipilersornermik sakkortuumik rytmelimmik tunuliaquserlugit oqaluusaannaq erinarsuutigisarsimallugit (imaluunniit ’rappertarsimallugit’). Qitittut pikkusungaaramik silaarutaasartutulluunniit ilisarsimapput. Tamanna rapimik nipilersukkanut, erinarsornerunani oqalunnerusumut, amerlasuutigut ingasattunik oqaasertaqartartunut, aallarniutaasimavoq. Nipilersoriaaseq tamanna aqqusinerniit qitigiartarfinniillu erniinnaq nioqquteqarfissuarnut anngussimavoq.

Soorunami taallamik erinarsornissaanut taarsiullugu atuaaginnarneq immini kukkusuunngilaq. Aammami nipilersoriaatsini allani tamanna atorneqarsimavoq. Rapimik nipilersukkat immikkoorutaat tassaavoq ingasattunik kamassaarisunillu imaqartarnerat, tamatumunngalu malittaasoq „rap-kulturi“. Rapimik nipilersoqatigiit ilarpassui nipilersukkamittulli malugeqqutigisunik taaguusertarput, erniinnarlu radiukkut nipilersukkat sakkortuumik rytmilinnik oqarusiutinik tusaqqoornartunillu taallartallit tusarsaajualerput, Public Enemy, M.C. Hammer, Vanilla Ice allarpassuillu tamakkununnga assingusut.

Oqaatsinulli nipilersukkanullu tamakkununnga kristumiut qanoq isiginnippat? 1992-imi Iteritsi!-mut suleqataasoq illoqarfissuit ilaanni inuusuttunik kristumiunik ima apersuimmat: „Akunnissinni nipilersukkanik rapinik tusarnaartartut amerlappat?“, tupaallannartumik amerlasuut angersimapput! „Sunartaat nuannarigassigik?“ apereqqissimavoq,  niviarsiararlu inuusuttuaraq akisimavoq: „Rytmeat. Torraqigami. Tiguartianaqigami.“ Alla oqarsimavoq: „Qitikkuminaqigamik.“ Apeqqulli tulliuttoq taama akipallanneqartigisimanngilaq. Suleqataasoq aperisimavoq: „Rapimik nipilersukkat kristumiunut navianaatitaqarsinnaanngillat?“

Niviarsiaraq ittuuallalluni nassuersimavoq: „Ilumut, rapimik nipilersukkat ilaat ingasattorujorujussuupput.“ Ilaasa nangaallutik akuersaarsimavaat. Inuusuttut kristumiut amerlaqisut erinarsuutinik iliuutsinik kanngunartunik imalinnik kajumissaarisunillu atoqatigiinnermillu ammasorujussuarmik maajunnartunillu oqaasertalinnik tupaallannartumik ilisimasaqarluarput. Inuusuttut ilaat nassuerput erinarsuutini tamakkunani oqaatsit kusanaatsut atorneqartorujussuusut.

Aap, rapimik nipilersukkat ’oqaluttuarisaat’, amerlasuutigullu kajumissaarutigisaat, tassaapput nakuuserneq, naalasseriinneq, kamanneq, assigiinngisitsineq tamalikannerlu. Rapimik nipilersukkanik aallarniisut ilaata Daniel Caudeironip, Black Association of Canada-mut siulittaasuusup, rap „ajunngitsuinnangajattut“ nersualaarsimavaa; nassuerutigaluguli amerlasuutigut „arnanut akeqqersimasuusartoq atoqatigiinnermillu pingaartitsisuulluni, maajunnartunillu oqaasertaqartarluni“. — Maclean’s, 12. novemberi 1990.

Aamma inooriaasiuvoq

Ilumoorpoq rapimik nipilersukkat tamarmiunngitsoq kanngunartuliornissamut nakuusernissamulluunniit kajumissaarisuummata. New York Times-imi ilanngutassiaq naapertussagaanni aamma ilinniartitaanermut ikiaroornartumillu atornerluinermut inuttullu atugarisatigut naapertuilluanngissutsimut akiuinermut ilaatigut tunngasarput. Rapimili erinarsukkamik kristumiunit akuerineqarsinnaasumik nassaassaqassapput tamanna qaqutigoortuussaaq. Sapaatip-akunneranut atuagassiap Newsweek-ip nuutit rapimik imallit qulit USA-mi filminik filmertarfinni isiginnaarneqartartunik naliliisarnertut nalilerniarsimavai. Qulit ilaat marluinnaat „G“-innassimapput, isumaqartoq isiginnaartartunut „nalinginnaasunut“ naleqquttoq. Ilaat sisamat „R“-innassimapput, isumaqartoq „Restricted“ (tassa „inersimasunuinnaq“). Ilaat marluk „X“-innassimapput, atuagassiaq naapertussagaanni „oqaatsinik kusanaatsunik“ imaqarlutik atoqatigiinnermillu sakkortuumik sammisaqarlutik.

Rapimik nipilersoriaaseq aamma „kulturimik mumisitsinernik“ arlalinnik pilersitsisimavoq. Inuusuttuaqqat millionilippassuit rapertartut atugannaavinik atortalersimapput — nasat teqqiallit, qarliit nerutuut, isarussat seqinersiutit taartut, taluujukuluut, basketertartullu kamippaat singii qilerneqanngitsut. Aamma amerlasuut rapertartut pisoriaasiat, aalariaasiat oqaloriaasiallu ilaarniartarpaat. Danmarkimilu, assersuutigalugu, inuusuttut ilaasa tuluttut oqaatsit tusarsimasatik imaaliinnarlugit atortarpaat, immaqa nalulluguluunniit kanngunarluinnartumik isumaqartut.

Aap, rapimik nipilersoriaaseq inooriaasivinngorsimavoq. Kisianni inooriaaseq qanoq ittoq? Naapertuilluanngissutsimut pikitsitsiniutaappat amerlanertigut tassaasimassaaq pissuserissaarnissamut, ippinnangitsunik atisaqarnissamut oqaaseqarnissamullu kristumiut najoqqutassaannut pikitsitsineq. Taava sooq nipilersoriaaseq taamatut sunniipilussinnaasoq toqqarumassavarput? Immaqalu naak oqaasertai tamaasa paasinngikkaluarlugit sooq nipilersortartut inooriaaserlu iluarinngisarput tapersersorniassavarput?

Soorunami rapimik nipilersoriaaseq kisimi ingasattajaartuunngilaq. Atuagassiami Time-mi ima allassimavoq: „Amerikamiut ’pop-kulturiat’ amerlanertigut ingasattumik imaqartarpoq. Heavy metalertartorsuit Motley Crüekkut ilisarnaatit Satanerpalaartut atortarpaat, The Beastie Boysikkullu tusarnaartitsinerminni imminnut inertinniartutut pissuseqartarput.“ Biibilimi ima siulittuuteqarpoq: ’Ullussani kingullerni . . . inuit ajortut salloqittaapiluttullu ajorsiartuinnassapput tammartitsisarlutillu tammartitaasarlutillu.’ (2 Timûtiuse 3:1, 13) Taamaattumik tupinnanngilaq ullumikkut nipilersukkat ilarpassui inuusuttunut kristumiunut eqqunngitsumik ajoqutaasumillu sunniisinnaammata.

Tassa rapimik nipilersukkanik rockinilluunniit sakkortuunik tusarnaarnerorusuttaruit angajoqqaatit isumakulunnissaminnut pissutissaqarluarsimassapput. Immaqa siumut takusinnaavaat nipilersukkat taama ittut tusarnaartuaannarukkit ajortumik sunnertissasutit. (gD 8/2 93)