Ullorissat inuillu imminnut atassuteqarpat?

ULLORIARSIORTARNEQ nutaajunngilaq. The World Book Encyclopedia naapertorlugu ukiut tuusintillit matuma siorna naasorissaasut „qaqugu naatitassaminnik ikkussuinissartik paasiniarlugu ullorissat alapernaattarsimavaat. Angalasullu ingerlavissartik paasiniarlugu ulloriarsiorneq ilikkarsimavaat.“ Allaammi ullumikkut avataarsuani angalanerni ullorissat atorneqartarput. Itsaq inuit oqaluttualiortarsimapput inunnik uumasunillu ullorissani titartarsimasutut takusinnaasorisaminnik. Ukiut ingerlanerini inuit isumaqalersimapput ullorissat inuunerminnut sunniuteqarsinnaasut.

Ulloriarpassuit

Ullorissat amerlassuusiisa angissusiisalu ataqqinninermik misigitilersarpaatigut.  Missingersorneqarsimavoq silarsuarmi galaksit, ulloriarpassuit eqimmattakkuutaartut, 100 milliardiusut. The International Encyclopedia of Astronomy-mi allassimavoq: „Ima amerlatigipput qaqqorteqqasut oqaluffissaarsuup akunnattumik angissusillip imarisinnaasai amerlaqatigalugit.“ Qilaap sillia galaksi uagut seqineqarfitsinnut ilaasoq taama amerlatigisunik ulloriaqarsorineqarpoq. Ulloriaq nunarsuatsinnut qaninnerpaaq (seqineq eqqarsaatiginagu) Alpha Centaurikkunnut ilaasoq qaamarnup-ukiuisut 4,3-tut ungasitsigaaq. Qaamarnup-ukiua tassa qaamarnup ukiumut ingerlavigisinnaasaata isorartussusia. Imaappoq ulloriaq takugaangatsigu, qaamarnup isitsinnut annguttup ukiut 4,3-t sioqqullugit ulloriaq qimassimavaa, avataarsuatigullu sekundimut kilometerit 299.792-t atorlugit ingerlaarsimaluni. Qanoq ungasitsiginera takorloorsinnaanngilarput. Taanna ullorissani qaninnersaagaluarpoq. Ullorissat ilaat qaamarnup-ukiuinik milliardinik uagut galaksitsinnit ungasissuseqarput. Tupinnanngilaq Guutip pruffiitia ima oqarsimammat: „Inuiaqatigiit kuseriarnertut ipput, qiviutut oqimaalutaavimmiittutut naatsorsuutassaapput. Allaammi qeqertat ungasissumiittut pujoralaannannguatut oqitsigipput.“ (Jesaja 40:15) Kia pujoralaminiinnguit soqutigissavai?

Qaammat nunarsuatsinnut qaninnerpaavoq, taannalu nunarsuatsinnut sunniuteqaqaaq, nutsuinerata tinittarnera ulittarneralu ilaatigut meterinik 15-inik nikingatittarlugit. Franskit ilisimatuut pingasut naapertorlugit nunarsuatta 23 gradinik uinganera qaammatip nutsuineranit pivoq, tamannalu ukiup allanngorarneranut pisuuvoq. (Atuagassiaq Nature, 18. februaarimeersoq 1993) Qaammat nunarsuatsinnut taama sunniuteqartigimmat tulluassaaq ima aperissalluni: Ulloriarpassuimmi sunniuteqarpat? Siullermilli tusarfiit itsarnisat, soorlu Biibili, ullorissat pillugit qanoq paasisaqarfigisinnaanerpavut?

Ullorissat Biibilimi

Biibili ullorissanut innersuussisarpoq, ulloriavinnut assersuutaasunullu. Assersuutigalugu tussiaasiortup allaatigaa „qaammat ullorissallu unnuakkut naalagaasussanngorlugit“ Pinngortitsisup pinngortikkai, taamaalilluni nunarsuatta qaammaqqusersorneranut ullorissat ilaatillugit. (Tussiaat 136:9) Kingusinnerusukkut Guuti Abrahamimut aalajaatsumut angerusiliulerami oqarsimavoq: „Qilak isigeriassagit ullorissallu kisillugit, kisinneq sapinngikkukkit. Taama amerlatigilissapput kinguaassatit. Abrahamillu upperimmani tamanna [Jehovap] taassumunnga iluartuutitaassutigitippaa.“ (1 Moses 15:5) Apustili Paulusip uparuarpaa ullorissat assigiinngitsuusut: ’Seqernup qaamanera allaavoq, qaammatillu qaamanera allaavoq, ullorissallu qaamanerat allaavoq, ullorissammi qaamanermikkut taamaaqatigiinngillat.’ * (1 Korintumiut 15:41) Ulloriarpassuit angissusiilu Pinngortitsisup nakkutigiuaannarpai: „Ullorissat qassiussusissaat aalajangerpaa tamaasalu immikkut atsersorlugit.“ — Tussiaat 147:4)

Aappaatigulli Biibilimi atuarsinnaavarput inuit, naalakkersuisut inngilillu ullorissanik taaneqartartut. Jakobip ernera Josef sinnattorsimavoq angajoqqaani ’seqinermut qaammamullu’ qatanngutinilu ’ullorissanut’ assersuunneqartut. Inngilit  taaneqarput „ullaap ulloriai“. Babylonip kunngia oqaatigineqarpoq ’Guutip ulloriaanik’, Israelip naalakkersuisuinik Davidikkuusunik, tiguaaniartutut. Kristumiut ilagiivini ilaasortat patajasut ’ullorissanut tammartajaartunut’ assersuunneqarput, aalajaatsulli ilagiinni utoqqaanertat ’ullorissatut’ Kristusip assaani talerperlermiittutut taaneqarput. — 1 Moses 37:9, 10; Job 38:7; Jesaja 14:13; Jûtarse 13; sarĸúmersitat 1:16.

Biibilip oqaluttuaraa ’ullorissat qilammiit sorsuttut, ingerlavimminniit Sisera’, Kanaanip kunngiata Jabinip sakkutuuisa naalagaat, Israelikkunnit ukiuni 20-ni naqisimannissimasoq, sorsuffigigaat. Jehovap Israelikkunnut eqqartuussisoq Barak peqquaa Israelikkut inussiaanerannit annaateqqullugit, Siseramullu, naak taanna qamutinik saviminiusunik 900-nik sorsuuteqaraluartoq, ajugaatillugu. Ajugaanersiorlutik Israelikkut erinarsorput: „Sorsupput ullorissat qilammiit, ingerlavimminniit Sisera sorsuffigaat“. Qanorpiaq ilillutik ullorissat sorsunnersut nassuiarneqanngilaq. Ullorissat toqqaannartumik sorsunnermut sunniuteqarsimanissaannik isumaqarnissaminngarnit silatusaarnerussaaq isumaqassalluni oqaluttuarineqarnerata takutinniaraa israelikkunnut iluaqutaasussamik Guuti akuliussimasoq. — Eqqartuussisut 5:20.

’Ulloriaq’ Betlehemimeersoq

Ullorissanit Biibilimi eqqartorneqartunit ilisimaneqarnerugunarpoq ’ulloriaq’ ulloriarsiortunik ’pavanngaaneersunik’ Betlehemimi illumut Jesusip nersutaasivimmi inunngornermi kingorna angajoqqaaminit inissinneqarfigisimasaanut siulersuisoq. Ulloriaq taanna suua? Nalinginnaasuusimanngilaq, imami nunamut qanitsigisimavoq ulloriarsiortunit kilometerit 1.600-t malittarineqarsinnaasimalluni. ’Ullorissap’ siullermik Jerusalemimut siulersorpai. Kunngip Herodesip tamanna tusaramiuk apersorpai, aalajangerlunilu naalungiaq Jesus toqunniarlugu. Taava ’ullorissap’ illumut Jesusip najugarisarpiaanut siulersorpai. Ulloriaq nalinginnaasoq taamaassinnaanngilaq. Ullorissatut isikkulik taanna Guutimeersuusinnaava? Ulloriarsiortut tikeraarnerat ’nukappiaqqat tamaasa Betlehemimi eqqaanilu tamaginni ittut’ toqorarneqarnerannik kinguneqarmat silatusaarnerussannginnerpa isumaqassalluni ’ulloriaq’ taanna Guutip Akeraata, Satanip, Guutip Erneranik suujunnaasitsiniarnermini atoraa? — Matîuse 2:1-11, 16.

Eqqaamasariaqarportaaq ulloriarsiortut pavanngaaneermata, immaqa Babylonimit, itsarli angakkuarniarnermut, ilisiinnermut ullorissallu najoqqutaralugit siulittuiniartarnermut qitiusimasumit. Ullorissat assigiinngitsut Babylonip guutiisa atiinik atserneqartarsimapput. Kunngip Nebukadnezarip nalaani sorsuttut sukkoqqunnissat ilisinneq atorlugu aalajangerneqartarsimapput. — Hesekiel 21:20-22.

Pruffiitip Esajasip Babylonimi siunnersuisartut unammillersimavai ima oqarluni: „Pilersaarusiortuarnermit qasuvutit [Babylon]. Qilammik misissuisut sassaqqugaluarniakkit, annaanniaraluarniarlitsit qilassiortartut ulloriarsiortartullu qaammatikkuutaarillutillu sunik nalaatassaannik nalunaaruteqartartut! Taakku ivikkatut innermit nungutitaasutut ilissapput, inuunertik innerup pissaneranit annaassinnaanagu. . . . Annaassisissaqanngilatit.“ Esajasip siulittuineratut pissaanilissuaq Babylon Kyros angisuumut ukiumi 539 u.n.s.-mi ajorsarpoq. Babylonimiut ullorissat najoqqutaralugit siulittuisinnaanerarnerat pineqartunut tamanut ajunaarnermik kinguneqarpoq. — Jesaja 47:13-15.

Tamanna isumaqarpa ullorissat ilinniarfigisinnaanngikkivut? (gD 7/8 94)

[Quppernerup ataani ilanngussaq]

 [Qupp. 5-mi ungalusaq]

Oqaaserisartakkat

ASTROLOGI: „Ilisimatusarluni ulloriarsiornermut astronomimut tunngasoq taassumunngalu peqataasoq.“ — Johannes Kepler (1571-1630), tyskeq ulloriarsiortoq.

„Ullorissat najoqqutaralugit siulittuiniartarneq astrologi nappaataavoq, ilisimatusarnerunngilaq. . . . Orpiuvoq alanngerfianilu upperisapalaat tamalaat uummaarilluarput.“ — Moses Maimonides (1135-1204), juuteq ukiuni akullerni ilisimatooq.

„Ilisimatusarneq siulliarsuppasissoq inuit pissusiinik iliuusiinillu oqaluttuarsinnaanerartoq, siunissamilu qanoq pisoqarnissaanik qilak tunuliaqutaralugu siulittuisinnaanerartoq. . . . Ukiut 600 u.n.k. missaani Kaldæami Irakip kujataani inunnut ataasiakkaanut horoskopiliorneq eqqunneqarpoq. Tamanna inuuimmut ullorissanullu aalajangersimasunut atatinniarneqarpoq, soorlu seqinermut, qaammammut planetinullu tallimanut. . . . Ilisimatusarlutik ulloriarsiortut ilisimatuullu allat amerlanersaat isumaqarput ullorissat najoqqutaralugit siulittuiniartartut suleriaasii horoskopinillu nassuiaaniartarnerat nammineq isummamik tungaveqarnerusartoq akuersaarneqarsinnaanngitsoq.“ C. A. Ronan, Kangiata oqaluttuarisaaneranik ilisimatusarfimmi, Cambridgemi Tuluit Nunaaniittumi, pilersaarusiornermi ittuusoq The International Encyclopedia of Astronomy-milu suleqataasoq taama oqarsimaneragaavoq.

Nammineq isummamik tunngavilersorneq tamanna ersersinniarlugu Ronanip oqaatigaa Kitaani planeti aappaluttoq Mars sorsunnernut tunngatinneqartartoq, Kinamili aappaluttoq kusagineqartoq Marsilu iluaqutaasumik sunniuteqarsorineqarluni. Akerlianik Kitaani mytologiip Venus qaqortuutittarpaa kusanartuutittarlugulu. Kinamiunut „qaqortoq . . . toqumut, asiunermut suujunnaarsitaanermullu qalipaataavoq; taamaattumik Venus ’sorsunnermut planetiutitaavoq taartoq’.“

Ronan nangippoq: „Naak ullorissat najoqqutaralugit siulittuiniartarneq astrologi tassaagaluarluni ilisimatusarneq siulliarsuppasissoq taamaattoq taassuma ilisimatusarluni ulloriarsiorneq astronomi siuarsarsimavaa aningaasanillu pilersorsimallugu.“

Nobelip nersornaasiuttagaanik pisimasut 19-it ilisimatuunik allanik peqateqarlutik 1975-mi nalunaarusiorsimapput atsersimasaminnik „Astrologimut akerliliissut — ilisimatuut nuimanerusut 192-it nalunaarutaat.“ Tassani allassimavoq: „Itsaq inuit . . . nunarsuatta planetinut allanut ullorissanullu qanoq ungasitsiginera ilisimasinnaasimanngilaat. Maannakkut naatsorsorneqarsinnaapput naatsorsorneqarsimammatalu takusinnaavarput nusussisimaneri allatigullu planetit ungasissut nukinnik pilersitsisarneri qanoq annikitsigisut. Paasinerluineruvoq isumaqassalluni ullorissat planetillu inunngornerup nalaani nukingi siunissamut sunniuteqarsinnaanersut. *

[Quppernerup ataani ilanngussaq]