Biibilimi Mosesimik al­lak­kani siul­ler­ni pin­ngor­titsinermik oqalut­tuamik atuar­nitsin­ni paasivar­put inuk siul­leq, Adami, Guutip ima oqarfigaa: “Naatsiiviup or­pii tamaasa nerif­figisin­naavatit, kisian­ni or­pik ajun­ngitsumil­lu ajor­tumil­lu ilisimalersitsisoq nerif­figis­san­ngilat, nerif­figigaluaruk­kumi toqus­saatit!” (1 Mosesi 2:16, 17) Oqaatsinit taak­kunan­nga paatsuugas­saan­ngitsunit erser­poq Adami Guutip peq­qus­sutaanut naalak­kuni toqunani naatsiivim­mi Edenimi inuuin­narsin­naasoq.

Ajoraluar­tumik Adami naalan­nis­saq naas­saan­ngitsumil­lu inuunis­saq toq­qar­nagit Guutip peq­qus­sutaa suusupaginiarlugu aalajanger­poq paar­narlu nereq­qusaan­ngitsoq nuliami, Evap, tun­nius­saa neril­lugu. (1 Mosesi 3:1-6) Naalan­ngin­nerata kingunipilui suli ul­lumik­kut ator­pavut. Apustilip Paulusip taman­na ima nas­suiar­paa: “Soorlu inuk­kut ataasiin­nak­kut ajor­ti silarsuarmut tikiut­toq ajor­tik­kul­lu toqu tikiul­luni, taamatut toqu inun­nut tamanut an­ngup­poq tamarmik ajor­tuliormata.” (Romamiut 5:12) ‘Inuk ataaseq’ pineqar­toq tas­saavoq Adami. Ajor­tili suua, aam­ma sooq toqumik kinguneqar­pa?

Adamip iliuusaa – piaaraluni Guutip inatsisaanik unioq­qutitsineq – ajor­tulior­neruvoq. (1 Johan­nesi 3:4) Guutil­lu Adamimut oqar­neratut ajor­tulior­toq  toqumik pil­lar­neqar­tar­poq. Adami – siunis­samilu kinguaas­sai – Guutip peq­qus­sutaanut naalat­tuarunik ajor­tilin­ngor­natil­lu toqun­ngisaan­nas­sap­put. Guutip inuit toqusus­san­ngorlugit pin­ngor­tin­nagit naassaanngitsumik inuusus­san­ngorlugit pin­ngor­tip­pai.

Biibilimi al­las­simasutut ‘toqup inun­nut tamanut an­ngun­nera’ qularutis­saan­ngilaq. Toqunerul­li kingor­na inuuin­nar­tar­tumik ilutsin­niit­toqar­pa? Inup­pas­suit angis­sap­put oqarlutik ilutsin­niit­toq – tar­nimik taaneqar­tar­toq – toqusuitsuusoq. Tamatumali as­sigiin­nas­savaa oqarut­ta Guuti Adamimut sal­lusoq. Sooq? Toqunit­ta kingor­na ilutsin­niit­toq inuuin­narumal­luni silarsuarmut al­lamut ingerlaq­qit­tar­pat taava Guutip oqar­neratut toqu ajor­timut pil­laataas­san­ngilaq. Biibilimi al­las­simavoq ‘Guuti sal­lusin­naan­ngitsoq’. (Hebræerit 6:18) Saatani-una Evamut ima oqar­nermigut sal­lusoq: “Naamik, toqus­san­ngivip­pusi!” – 1 Mosesi 3:4.

Tar­nip toqusuitsuuneranik ajoqersuut sal­lumik tun­ngaveqar­pat taava toqup kingor­na qanor­piaq pisoqar­tar­pa?

Mosesimik al­lak­kani siul­ler­ni pin­ngor­titsinermik oqalut­tuami ima al­las­simavoq: “Guuti Naalagaq inulior­poq is­sumit, sorluisigul­lu anersaar­tor­nermik uumas­sutaasumik sul­luarlugu. Taamaalil­luni inuk pin­ngor­titan­ngor­poq uumas­suseqar­toq.” Oqaatsit “inuk pin­ngor­titan­ngor­poq” hebræerisut oqaatsimit næ’fæsj-imit nutsigaap­put, taan­nalu nutsiin­navil­lugu ‘pin­ngor­titamik anersaar­tor­tumik’ isumaqar­poq. – 1 Mosesi 2:7.

Taamaalil­luni Biibilimit ersersin­neqar­poq inuit tas­saan­ngitsut toqusuitsumik tarnillit. Inuil­li tassaapput ‘pin­ngor­titat uumas­suseqar­tut’. Taamaat­tumik qanorsuarluun­niit ujarleraluaruit oqaatsit “tar­neq toqusuitsoq” Biibilimi nas­saarinavian­ngilatit.

Inuit toqusuitsumik tar­neqar­nerat Biibilimi eq­qaaneqan­ngim­mat sooq up­perisarsioqatigiit taama amerlatigisut taman­na ajoqersuutigisar­paat? Taman­na itsaq Egyptenimit aal­laaveqar­poq.

Herodot, 400-k­kun­ni Kr.in.si. grækereq oqalut­tuarisaanermik ilisimatooq, al­lap­poq Egyptenimiut “inuian­ni siul­ler­paal­lutik tar­neq toqusuitsuuneraraat”. Aam­ma itsaq al­lamik kulturil­lit, Babylonimiut, tar­nip toqusuitsuunera eq­qarsaatersuutigisar­paat. Alexanderersuup 332-mi Kr.in.si. Kangia Qiterleq tiguarmagu grækerit isumaliutersor­tar­tut ajoqersuut taman­na nuan­narineqalersis­simavaat, sivitsun­ngitsorlu grækerit naalagaaf­fis­suan­ni tamarmi siaruaap­poq.

Kristumiut siul­liit nalaan­ni juutit im­mik­koor­niar­tut nuimanerit marluk, es­siiarit farisiiaril­lu, timip toqunerata kingor­na tar­nip inuuin­nar­tar­nera ajoqersuutigisar­paat. The Jewish Encyclopedia-mi al­las­simavoq: “Juutit tar­nip toqusuitsuuneranik up­perin­nin­neq grækerit eq­qarsar­taasian­nit pingaar­tumil­lu Platonip isumaliutersuutaanit pigiliup­paat.” Taamatut­taaq tamatuma nalaani juutit oqalut­tuarisaaneran­nik ilisimatooq Josefus oqar­poq ajoqersuut Al­lak­kanit Il­ler­nar­tunit aal­laaveqar­nani Grækenlandip er­nerisa up­perisaan­nit, oqalut­tuatoq­qanit katersatut isigisaminit, aal­laaveqar­toq.

Grækerit kulturiat siaruaak­kiar­tor­til­lugu kristumiuunerar­tut Guutimik nalusut ajoqersuutaat taman­na pigiliuk­kiar­tuler­paat. Oqalut­tuarisaanermik ilisimatooq Jona Lendering naaper­torlugu “tar­nit­ta sumiif­fim­mi pitsaanerusumeereerluni maan­na silarsuarmi ajor­tun­ngorsimasumi inuuneranik Platonip isumaliutersuutaa kristumiuus­sutsimut atas­susis­sal­lugu ajor­nan­ngin­neruler­poq”. Taamaat­tumik Guutimik nalusut tar­nip toqusuitsuuneranik ajoqersuutaat “kristumiut” oqaluf­fiinit pigiliun­neqar­poq pingaar­tin­neqalerlunilu.

Kristumiut siul­liit nalaan­ni apustili Paulusi mianersoq­qusivoq “ul­lus­sani kingul­ler­ni inuit ilaat up­per­nermik tunus­siumaar­tut, tas­sa naalak­kamik­kit anersaat tam­mar­titsisut anersaapiluil­lu ajoqersuutaat”. (1 Timotheusi 4:1) Oqaatsit taak­ku eq­quuteq­qis­saar­put! Tar­nip toqusuitsuuneranik ajoqersuut ‘anersaapiluit ajoqersuutaasa’ ilaan­naraat. Taman­na Biibilimi taperser­neqar­nanilu itsaq Guutimik nalusunik up­perisarsioqatigiin­nit isumaliutersor­tar­tunil­lu aal­laaveqar­poq.

Qujanar­tumik Jiisusi ima oqar­poq: “[Sal­lusuis­sut] ilisimalis­savarsi, sal­lusuis­sutsil­lu inus­siaajun­naarsis­savaasi.” (Johan­nesi 8:32) Sal­lusuis­sut Biibilimeersoq pil­lugu eq­qorluar­tumik ilisimasaqaler­nitsigut ajoqersuutinut ileq­qunul­lu Guutimik nikanarsaataasunut silarsuarmi up­perisarsioqatigiin­nit amerlasuunit ilin­niar­titsis­sutigineqar­tunut inus­siaajun­naar­pugut. Tamatuma saniatigut toqumut tun­ngatil­lugu ileq­qutoq­qanit up­perisapalaanil­lu Guutip oqaasiani sal­lusuis­sutip inus­siaajun­naarsip­paatigut. – Takuuk ungalusaq “ Toqusut sumiip­pat?”

Inuit taamaal­laat ukiuni 70-ini 80-iniluun­niit nunarsuarmi inooreerlutik silarsuarmi al­lami naas­saan­ngitsumik inuusar­nis­saat Pin­ngor­titsisut­ta siuner­tarin­ngilaa. Inuit pin­ngor­titami nunarsuarmi maani naas­saan­ngitsumik qitor­namisut naalat­tutut inuunis­saat aal­laq­qaam­mul­li siuner­taraa. Siuner­tamit tamatuman­nga nuan­nersumit al­lan­ngor­tin­neqarsin­naan­ngitsumit Guutip inuian­nik asan­nin­nera ersersin­neqar­poq. (Malaki 3:6) Tus­siaasior­toq isumas­sarsisitaal­luni ima neriorsueq­qis­saar­poq: “Iluar­tut nuna kingor­nutis­savaat najugaqas­sal­lutil­lu tas­sani naas­saan­ngitsumik.” – Tus­siaat 37:29.