Tamatta sinnattortarpugut

SINIKKAANGAVIT sinnattortarpit? Aap, tamattami sinnattortarpugut taamaannerartannginneraraluarlutaluunniit. Missingerneqarsimavoq sinnattut 95 procentii puiorneqartartut. Sinnattummi suut eqqaamaneqartarpat? Itilivinnermi sinnattorisat eqqaamaneqarnerusarput.

Sinnattunik ilisimatuut paasisimavaat sinik aalajangersimasumik ingerlasartoq, akunnerit siulliit itisuujoriarluni ikkaliartortarluni. Piffissami isip sukkasuumik aalaneranik ilisarnaatilimmi sinnattortoqartarpoq, taaneqartartuni REM-faset (REM = rapid eye movement [isit sukkasuumik aalanerat]). REM-faset REM-faseunngitsullu paarlakaajaattarput, taakkua marluk minuttinik 90-inik sivisussuseqarput, unnuillu tamaasa tallimariarlutik arfinileriarlutilluunniit paarlakaajaattarput. Itilivinnermi kingulleq pisarpoq.

Sininnermi qaratsap sulinikillisarnera upperissallugu kukkuneruvoq. Uppernarsineqarsimavoq qarasaq sininnermi sulinerusartoq piffissani eqqumanerup ilaaninngaanit. Taamaappoq cellit sianiutit qaratsap ilaaniittut, maluginnissinnaanitsinnut eqqaamannissinnaanitsinnullu attuumassuteqartut kisiisa pinnagit; taakkua REM-imik sinimmi qasuersaartarunarput. Nalinginnaasumilli qaratsap cellii sininnermi attaveqaqatigiiginnartarput.

Qarasarput paasiuminaatsorujussuuvoq, tassani immikkoortut milliardillit sekundit tamaasa immikkut 100-niit 300-nut nalunaaruteqartarput. Inuup ataatsip qarasaani immikkoortut imaluunniit cellit inunnit nunarsuarmiittunit tamanit amerlanerupput. Ilisimatuut ilaasa missingersimavaat qarasaq milliardit 20-t 50-illu akornanni immikkoortoqartoq. Qaratsap paasiuminaannera Biibilimik allattup Davidip inuup timaa pillugu oqaasiisa uppernarsarpaat: „Qutsavigissavakkit pinngortitaagama tupinnangaartumik, suliatit tupinnangaarput.“ — Tussiaat 139:14.

Sinnattut silarsuaat

Eqqumatilluta misigissutivut tallimaasut assilissanik paasissutissanillu qarasatsinnut nassiussuiuaannarput. Sinitsillutali taamaanngilaq. Qarasaq nammineq misigissutinit immerneqarani assilialiortarpoq. Sinnattutsinni misigisavut takorruukkatut issinnaapput. Taamaattumik sinnattumi pinngortitat inatsisaannut akerliusumik iliorsinnaavugut, soorlu Peter Panitut timmilluta nakkaraangattaluunniit annernata. Piffissamik misiginerput paatsoorneqarsinnaavoq, pereersut maannakkut pisutut misigineqarsinnaapput. Arpanniarsinnaavugulluunniit niuvulli oqimaatsutut misiginarlutik. Aamma eqqumanermi misigisat sakkortuut soorunami sinnattutsinnut sunniisinnaapput. Sorsunnerni amiilaarnartunik misigisaqarsimasut pinerluffigitissimasulluunniit misigisanik tamakkuninnga oqimangiuteqartarsinnaapput. Ulluinnarnilu pisartut sinileriartornitsinni eqqarsaatigisavut, sinnattumi ilaasinnaapput.

Imaassinnaavorlumi ajornartorsiut eqqumanitsinni eqqarsaatigisimasarput sinitsilluta aaqqiissutissarsigipput. Tamatuma  ersersippaa, sinnattornerup saniatigut, sinimmi eqqarsaatit sulisartut.

Sinnattut qaratsallu sulinera pillugit atuakkiami allassimavoq: „Sininnitsinni qaratsap suliaa nalinginnaanerpaasoq tassaavoq eqqarsarneq, tassaananilu sinnattorneq. Sinimmi eqqarsarneq misigissutsinik tunngaveqarneq ajorpoq silaqassusermullu akerliuneq ajorluni. Nalinginnaasunik tunngaveqarnerusarpoq, ippassaammat pisimasunik aqaguluunniit pisussanik tunngaveqartarluni, soqutaannginnerusarlunilu, pilersaarusiortuunani uteqattaarinermillu malunnaateqartarluni.“

Ilaat isumaqarput sinnattut imminut oqariartuutinik imaqartut. Siniffimmi saanni allaffissaminnik piareersimatitsisarput sinnattumi imarisaa allanniassagamikku nassuiartillugulu. Sinnattuvut pillugit nassuiaaniarnerit pillugit Ann Faraday atuakkiamini The Dream Game-mi allappoq: „Sinnattut pillugit atuakkiat sinnattut imarisaat assersuutaallu paasiniarlugit quppertakkavut, ileqqutoqqanik psykologilluunniit isumaannik nutaanik tunngaveqaraluarunik atorsinnaanngillat.“

Sinnattut nammineq qaratsatsinni pilersarmata, immikkut ittumik, avataaniit oqariartuutaasutut isumaqarfigissallugit tunngavissaqanngilaq. Qarasarmi pissusissamisoortumik suliinnarpoq isumap peqqissumik oqimaaqatigiinneranut ilasaataasumik.

Taavami qanoq oqassaagut oqarfigineqarutta qanigisami toqunera sinnattorisimallugu kingusinnerusukkullu paasitinneqarsimalluni taanna aqaguani toqusimasoq? Tamatuma ersersinngilaa sinnattut siunissamik oqaluttuussinnaagaatigut? Ilanngutassiami tulliuttumi sinnattut siulittuutaasinnaanersut misissussavarput.