Atuartartut apeqqutaat
Ukiuni hundredini siullerni juutit suut tunngavigalugit Missiarsi pillugu ‘ilimasuppat’?
Johannesip Kuisisup nalaani “inuit pisussamik ilimasoqigamik tamarmik eqqarsaataannarmikkut apeqqutaatippaat Johannesi Kristusiunersoq”. (Luk 3:15) Sooq juutit taamanikkut Missiarsip tikiunnissaa ilimagaat? Tamatumunnga pissutaasut arlaliupput.
Jiisusip inunngornerata kingorna Jehovap inngilia Betlehemip qanittuani savanik paarsisunut saqqummerpoq. Inngili ima nalunaaruteqarpoq: “Ullumi ilissinnut erniuvoq annaassisoq Daavip illoqarfiani; taanna Kristusiuvoq, Naalagaq.” (Luk 2:8-11) Tamatuma kingorna “inngilimut ilaliupput qilammiorpassuit Guutimik unnersiutiginnittut tussiarlutik: * Naalannarsili Guuti qutsinnermi nunarsuarmilu! Eqqissineq pili inunnut Guutip nuannarisaanut!” — Luk 2:13, 14.
Qularnanngitsumik nalunaarut tamanna savanik paarsisunut maniguuttunut taakkununnga sunniuteqangaarsimassaaq. Taakku ingerlaannaq Betlehemimukarput, Josefi Marialu naalungiarsullu Jiisusi nassaarigamikkit “taanna pillugu imminnut oqaatigineqartut oqaluttuarilerpaat”. Tamatuma kingunerisaanik ‘tusartut tamarmik savanik paarsisut oqaluttuarisaat tupigusuutigaat’. (Luk 2:17, 18) Oqaatsinit ‘tusartut tamarmik’-nit erserpoq savanik paarsisut Josefip Mariallu saniatigut allanik oqaloqateqarsimanerat. Savanillu paarsisut angerlaramik “[Guuti] nersorpaat unnersiutigalugulu tusakkatik takusatillu pillugit, imminnut oqaatigineqarnerisut timitarsigamikkit.” (Luk 2:20) Savanik paarsisut taakku Kristusi pillugu tusarsimasatik nuannersut allanut oqaluttuarisarpaat.
Mariap ernini angajulliliani Mosesip inatsisaani piumasarineqartutut Jerusalemimi Jehovamut sassartimmagu pruffiitip Annap “[Guuti] unnersiutigaa meerarlu pillugu Jerusalemip aniguisitaanissaanik utaqqisunut tamanut oqaaseqarluni”. (Luk 2:36-38; 2 Mos 13:12) Tassa Missiarsip inunngornera pillugu nutaarsiassaq amerlasuunit tusarneqarsimavoq.
Kingusinnerusukkut “ilisimasut Kangiamiut Jerusalemimut pipput aperalutillu: ‘Juutit kunngiat inoorlaaq sumiippa? Ulloriaa nuisoq takugatsigu pallorfigiartorparput.’” (Matt 2:1, 2) “Kunngip Herodesip tamanna tusaramiuk annilaarpoq, Jerusalemimiullumi tamarmik annilaarput. Palasiunerit inuiaqatigiillu allakkanik ilisimasortaat tamaasa katersortippai siunersiorlugillu Kristusi sumi inunngortussaanersoq.” (Matt 2:3, 4) Taamaattumik inuppassuit Missiarsinngortussap tikiussimaneranik ilisimatinneqarsimapput! *
Lukasi 3:15-imi, siusinnerusukkut issuarneqartumi, ersersinneqarpoq juutit ilaasa Johannesi Kuisisoq Kristusiusorigaluaraat. Johannesilli taamatut isumaqartut ima naqqippai: “[Kingunikkut] tikiuttussaq uannit nakuuneruvoq, uangalu qinngaqquppunga taassuma aloqutaanik tigumiarnissamut. Taassuma Anersaamik Illernartumik innermillu kuissavaasi.” (Matt 3:11) Johannesip maniguulluni oqaaseqarnera Missiarsi pillugu ilimasunnerulissutigaat.
Ukiuni hundredini siullerni juutit Danieli 9:24-27-mi (1900) sapaatit-akunneri 70-it pillugit siulittuut tunngavigalugu Missiarsip tikiunnissaa naatsorsuusiorsimasinnaavaat? Naatsorsuusiorsimanerat naatsorsuusiorsimannginneralluunniit uppernarsineqarsimanngilaq. Jiisusip nalaani sapaatit-akunneri 70-it assigiinngitsunik imminullu akerleriittunik nassuiaaserneqartarsimapput, taakkulu tamarmik ullumikkut paasinnittaatsitsinnut naapertuutinngilluinnarput. *
Essiiarit, tassa juutit angutit mattuttut immikkoorniartuugunartut, ukiut 490-it naajartorneranni missiarsit marluk saqqummerumaarnerat ajoqersuutigisarpaat, Danielilli siulittuutaa tunngavigalugu naatsorsuusiorsimanersut naluarput. Taamaaliorsimagaluarpataluunniit ilagiit immikkoorniartut piffissalersukkanik naatsorsueriaasiannit juutit sunnerneqarsimasinnaanerat takorlooruminaappoq.
Ukiuni 100-kkunni kr.in.king. juutit ilaat isumaqarsimapput sapaatit-akunneri 70-it naalaffiup siulliup 607-imi kr.in.si. suujunnaarsinneqarneraniit naalaffiup aappaata ukiumi 70-imi suujunnaarsinneqarneranut sivisussuseqartut, allallu siulittuut makkabiiarit nalaanni 200-kkunni kr.in.si. eqquussimanerartarpaat. Taamaattumik sapaatit-akunneri 70-it qanoq naatsorsorneqassasut isumaqatigiinngissutigineqarsimavoq.
Sapaatit-akunneri 70-it pillugit siulittuut ukiuni hundredini siullerni eqqortumik paasineqarsimasuuppat ukiuni 100-kkunni apustilit kristumiullu allat Jiisusip Kristusip piffissarititami Missiarsitut tikiussimaneranut uppernarsaatitut siulittuut innersuussutigisarsimassagaluarpaat. Kristumiulli siulliit taamaaliorsimanerannut takussutissaqanngilaq.
Iivangkiiliumik allattut Allakkani Hebræerisuuni siulittuutinut aalajangersimasunut Jiisusikkut Kristusikkut eqquutitinneqartunut innersuussisarnerat aamma maluginiarnarpoq. (Matt 1:22, 23; 2:13-15; 4:13-16) Taakkuali tamarmik sapaatit-akunneri 70-it pillugit siulittuut Jiisusip tikiunneranut uppernarsaatitut allaatiginngilaat.
Naatsumik oqaatigalugu: Sapaatit-akunneri 70-it pillugit siulittuut Jiisusip nalaani eqqortumik paasineqarsimanersoq uppernarsisinnaanngilarput. Iivangkiiliunili inuit Missiarsi pillugu ‘ilimasunnissaannut’ arlalinnik tunngavissaqarpoq.
^ par. 4 Biibilimi allassimanngilaq inngilit Jiisusip inunngornerani ‘erinarsortut’.
^ par. 7 Imminut ima aperisinnaavugut: Ilisimasut qanoq ilillutik kangiani ‘ullorissap’ saqqummernera ‘juutit kunngiata’ inunngorneranut attuumassusersinnaagamikku? Israelikkoorlutik angalanerminni Jiisusip inunngorsimaneranik nutaarsiassaq tusarsimasinnaavaat?
^ par. 9 Sapaatit-akunneri 70-it pillugit siulittuummik ullumikkut paasinnittaaserput pillugu Biibilimi sorpiaat ajoqersuutigineqarpat?-imi qupp. 197-imiit 199-imut atuarnerusinnaavutit.