ភស្ដុតាងដែលបង្ហាញថាព្រះយេស៊ូគ្រីស្ទធ្លាប់គង់នៅផែនដី
ភស្តុតាងដែលបង្ហាញថាព្រះយេស៊ូគ្រីស្ទធ្លាប់គង់នៅផែនដី
មនុស្សភាគច្រើនមិនធ្លាប់ជួបអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រល្បីម្នាក់ឈ្មោះអាលប៊ឺត អាំងស្ដាំង។ នៅប្រទេសខ្លះ មនុស្សភាគច្រើនក៏មិនដឹងថាគាត់ជាអ្នកណាទេ។ ក៏ប៉ុន្តែ សេចក្ដីរាយការណ៍ដែលអាចយកជាការបានបញ្ជាក់ស្នាដៃរបស់លោក ហើយនេះជាភស្តុតាងថាលោកពិតជាធ្លាប់មានមែន។ យើងទទួលអានុភាពពីជីវិតគាត់តាមរយៈវិទ្យាសាស្ត្រអនុវត្តដែលមានមូលដ្ឋានទៅលើរបកគំហើញរបស់លោក។ ជាឧទាហរណ៍ មនុស្សជាច្រើនទទួលប្រយោជន៍ពីអគ្គិសនី ដែលក្នុងករណីខ្លះត្រូវបង្កើតដោយសារអ្វីដែលលោកបានរកឃើញ។
ការវែកញែកនេះក៏បញ្ជាក់ថាពិតប្រាកដមានព្រះយេស៊ូគ្រីស្ទ ដែលត្រូវស្គាល់ជាទូទៅថាជាបុរសដែលមានអានុភាពខ្លាំងបំផុតប្រចាំប្រវត្ដិសាស្ត្រ។ អ្វីដែលបានសរសេរ និងអ្វីដែលបង្ហាញយ៉ាងជាក់ស្តែងអំពីអានុភាពរបស់ទ្រង់ ជាភស្តុតាងនាំឲ្យជឿជាក់ថាពិតប្រាកដធ្លាប់មានព្រះយេស៊ូមែន។ អត្ថបទមុនបានរៀបរាប់អំពីអក្សរចារឹកដែលមានឈ្មោះយ៉ាកុបត្រូវបានរកឃើញ
ដោយអ្នកបុរាណវត្ថុវិទ្យាក្នុងពេលថ្មីៗនេះ។ ទោះជារបកគំហើញនេះគួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍យ៉ាងណាក៏ដោយ តែភាពពិតប្រាកដរបស់ព្រះយេស៊ូក្នុងប្រវត្ដិសាស្ត្រ មិនអាស្រ័យទៅលើរបកគំហើញបុរាណវត្ថុវិទ្យានោះឬក៏របកគំហើញឯទៀតទេ។ ការពិត យើងអាចរកឃើញភស្តុតាងថាពិតជាមានព្រះយេស៊ូមែនដោយមើលអ្វីដែលប្រវត្ដិវិទូនិងអ្នកកាន់តាមទ្រង់បានសរសេរអំពីទ្រង់។សក្ខីភាពពីប្រវត្ដិវិទូ
ជាឧទាហរណ៍ សូមពិចារណាភស្តុតាងរបស់លោកហ្លាវីស យ៉ូសេហ្វឺសដែលជាប្រវត្ដិវិទូសាសន៍យូដានិងជាផារិស៊ីម្នាក់។ គាត់បានរៀបរាប់សំដៅទៅព្រះយេស៊ូក្នុងសៀវភៅប្រវត្ដិសាស្ត្របុរាណរបស់សាសន៍យូដា។ ទោះជាមនុស្សខ្លះសង្ស័យទៅលើភាពពិតនៃសំនេររបស់លោកយ៉ូសេហ្វឺសនៅកន្លែងទីមួយដែលគាត់សំដៅលើព្រះយេស៊ូជាព្រះមេស្ស៊ីក៏ដោយ លោកលូវិស ហ្វិលម៉ាន សាស្ដ្រាចារ្យម្នាក់នៅសកលវិទ្យាល័យយេហ្ស៊ីវ៉ា ប្រាប់ថាមានមនុស្សតិចណាស់ដែលសង្ស័យទៅលើភាពពិតនៃអ្វីៗគាត់សរសេរនៅកន្លែងទីពីរដែលគាត់សំដៅលើព្រះយេស៊ូ។ ទីនោះលោកយ៉ូសេហ្វឺសប្រាប់ថា៖«[សម្ដេចសង្ឃលោកអានាណឺស]បានជំនុំគ្នានឹងពួកចៅក្រមទាំងឡាយរបស់ក្រុមប្រឹក្សាជាន់ខ្ពស់ និងបញ្ជូនបុរសម្នាក់មកដាក់នៅមុខគេ ដែលគាត់ឈ្មោះយ៉ាកុប ប្អូនរបស់យេស៊ូដែលហៅថាព្រះគ្រីស្ទ»។ (ប្រវត្ដិសាស្ត្របុរាណរបស់សាសន៍យូដា, XX, 200) ដូច្នេះ បុរសម្នាក់ពីចំណោមនិកាយផារិស៊ីដែលមានសមាជិកជាច្រើនប្រកាសជាចំហថាខ្លួនជាសត្រូវព្រះយេស៊ូ គាត់ក៏បានទទួលស្គាល់ថាពិតប្រាកដមាន«យ៉ាកុប ជាប្អូនយេស៊ូ»មែន។
អានុភាពរបស់ព្រះយេស៊ូក៏សឲ្យឃើញតាមរយៈសកម្មភាពរបស់អ្នកកាន់តាមទ្រង់ដែរ។ នៅពេលដែលសាវ័កប៉ុលជាប់គុកប្រហែលនៅឆ្នាំ៥៩ស.យ. ពួកមេសាសន៍យូដាប្រាប់គាត់ថា៖ «យើងដឹងថានៅគ្រប់ទីកន្លែង គេតែងតែនិយាយអាក្រក់ពីពួកអ្នកកាន់សាសនានេះ[ឬ«និកាយនេះ», ព.ថ.]ណាស់»។ (កិច្ចការ ២៨:១៧-២២) ពួកគេបានហៅសិស្សព្រះយេស៊ូថាពួក«និកាយនេះ»។ បើមនុស្សនៅគ្រប់ទីកន្លែងនិយាយអាក្រក់ពីពួកគេ នោះប្រវត្ដិវិទូទំនងជាបានរៀបរាប់អំពីពួកគេដូច្នេះដែរ មែនទេ?
លោកថាស៊ីថឹសដែលកើតប្រហែលឆ្នាំ៥៥ស.យ.ត្រូវបានចាត់ទុកជាប្រវត្ដិវិទូដ៏ឆ្នើមបំផុតក្នុងពិភពលោក។ គាត់បានសរសេរសំដៅទៅជនគ្រីស្ទានក្នុងសៀវភៅរបស់គាត់ចំណងជើងថាកំណត់ប្រវត្ដិសាស្ត្រ (Annals)។ ក្នុងកំណត់ហេតុស្តីអំពីពេលដែលអធិរាជនីរ៉ូទំលាក់កំហុសទៅលើពួកគ្រីស្ទានចំពោះរឿងអគ្គិភ័យដែលបានឆេះរង្គាលនៅទីក្រុងរ៉ូមនៅឆ្នាំ៦៤ស.យ. លោកថាស៊ីថឹសបានសរសេរថា៖ «ស្តេចនីរ៉ូបានបន្ទោសនិងដាក់ទារុណកម្មយ៉ាងចាស់ដៃទៅលើក្រុមមួយដែលត្រូវស្អប់សំរាប់អំពើគួរស្អប់ខ្ពើមរបស់ពួកគេ។ ក្រុមនេះត្រូវបានប្រជាជនហៅថាគ្រីស្ទាន។ ឈ្មោះនេះមកពីលោកគ្រីស្ដឹស ដែលក្នុងរាជការនៃអធិរាជទីប៊ើរបានទទួលទណ្ឌកម្មតឹងតែងបំផុតនៅក្នុងកណ្ដាប់ដៃលោកប៉ុនទាស-ពីឡាតឺសដែលជាអភិបាលខេត្តរបស់យើង»។ សេចក្ដីល្អិតល្អន់ក្នុងកំណត់ហេតុនេះសមស្របនឹងពត៌មានអំពីព្រះយេស៊ូក្នុងព្រះគម្ពីរ។
បុគ្គលម្នាក់ទៀតដែលបានសរសេរពីអ្នកកាន់តាមព្រះយេស៊ូ គឺជាលោកប្ល៉ាយនី អភិបាលនៅតំបន់ប៊ីធូនា។ ប្រហែលឆ្នាំ១១១ស.យ. លោកប្ល៉ាយនីសរសេរសំបុត្រមួយផ្ញើអធិរាជត្រាជិនសួរយោបល់អំពីអ្វីដែលគាត់ត្រូវធ្វើដល់ពួកគ្រីស្ទាន។ លោកប្ល៉ាយនីសរសេរថា មនុស្សដែលត្រូវគេចោទប្រកាន់ដោយមិនពិតថាគេជាគ្រីស្ទាននោះ ពួកគេសុខចិត្តសូត្រពាក្យអង្វរព្រះរបស់គេនិងថ្វាយបង្គំរូបចម្លាក់អធិរាជត្រាជិនដើម្បីបង្ហាញថាខ្លួនមិនមែនជាគ្រីស្ទានទេ។ លោកប្ល៉ាយនីបានបន្តទៀត៖ «ពោលក៏មាន គ្មានអ្នកណាអាចបង្ខំពួកគ្រីស្ទានពិតប្រាកដឲ្យធ្វើអ្វីបែបនេះឡើយ»។ នេះបញ្ជាក់ថាពិតប្រាកដមានព្រះគ្រីស្ទមែន ដ្បិតអ្នកកាន់តាមទ្រង់សុខចិត្តប្ដូរជីវិតនឹងជំនឿទៅលើទ្រង់។
The Encyclopædia Britannica (2002 edition)
ស្តីអំពីព្រះយេស៊ូគ្រីស្ទនិងអ្នកកាន់តាមទ្រង់ សព្វវចនាធិប្បាយមួយសង្ខេបនូវការរៀបរាប់របស់ពួកប្រវត្ដិវិទូពីសតវត្សទីមួយនិងទីពីរ រួចបញ្ចប់សេចក្ដីដោយប្រាប់ថា៖ «កំណត់ហេតុផ្សេងៗដែលបានសរសេរដោយឡែកពីគ្នា ជាភស្តុតាងថានៅសម័យបុរាណ សូម្បីតែសត្រូវរបស់គ្រីស្ទសាសនាមិនដែលសង្ស័យទៅលើភាពពិតប្រាកដនៃព្រះយេស៊ូទេ តែចំណុចនេះត្រូវបានគេជំទាស់ជាលើកដំបូងនៅដំណាច់សតវត្សទី១៨ ក្នុងកំឡុងសតវត្សទី១៩ និងនៅដើមសតវត្សទី២០ដោយគ្មានមូលដ្ឋាន»។សក្ខីភាពពីអ្នកកាន់តាមព្រះយេស៊ូ
«សញ្ញាថ្មីមានភស្តុតាងស្ទើរតែទាំងអស់ដែលគឺជាចាំបាច់ដើម្បីយល់ពីដំណើរជីវិតនិងវាសនារបស់ព្រះយេស៊ូ ហើយសារៈសំខាន់របស់ទ្រង់ចំពោះគ្រីស្ទានសម័យដើមដែរ»។ (The Encyclopedia Americana) អ្នកដែលសង្ស័យ ប្រហែលជាមិនទទួលស្គាល់ព្រះគម្ពីរជាភស្តុតាងដែលបញ្ជាក់ថាពិតប្រាកដមានព្រះយេស៊ូទេ។ តែការវែកញែកពីរយ៉ាងដែលមានមូលដ្ឋានលើបទគម្ពីរជួយបញ្ជាក់ជាពិសេសថាពិតប្រាកដធ្លាប់មានព្រះយេស៊ូលើផែនដី។
ដូចយើងបានកត់សម្គាល់ហើយថា ទ្រឹស្តីឆ្នើមរបស់លោកអាំងស្ដាំងជាភស្តុតាងថាលោកពិតជាធ្លាប់មានមែន។ ស្រដៀងគ្នាដែរ សេចក្ដីបង្រៀនរបស់ព្រះយេស៊ូបង្ហាញថាពិតជាមានទ្រង់មែន។ ជាឧទាហរណ៍ សូមគិតអំពីធម្មទានលើភ្នំ ជាសុន្ទរកថាមួយដែលព្រះយេស៊ូបានថ្លែងនិងត្រូវបានគេទទួលស្គាល់ជាទូទៅ។ (ម៉ាថាយ ជំពូក៥-៧) សាវ័កម៉ាថាយបានសរសេរអំពីឥទ្ធិពលនៃធម្មទាននេះថា៖ «បណ្ដាមនុស្សក៏នឹកប្លែក ពីសេចក្ដីដែលទ្រង់បង្រៀន ពីព្រោះទ្រង់បង្រៀន ដូចជាមានអំណាច»។ (ម៉ាថាយ ៧:២៨, ២៩) ស្តីអំពីធម្មទាននេះគឺមានឥទ្ធិពលទៅលើមនុស្សអស់ប៉ុន្មានសតវត្សកន្លងមកហើយ លោកហាណ ឌីទឺ ប៊ិត សាស្ដ្រាចារ្យម្នាក់បានកត់សម្គាល់ថា៖ «ជាទូទៅ អានុភាពនៃធម្មទានលើភ្នំបានរាលដាលវែងឆ្ងាយផុតពីវិស័យសាសនាយូដាឬគ្រីស្ទសាសនានិងវិស័យវប្បធម៌ប្រទេសលោកខាងលិចទៀត»។ គាត់បានបន្តថា ធម្មទានលើភ្នំ «មានឥទ្ធិពលមួយដ៏ប្លែក ពោលគឺអាចទាក់ទាញទឹកចិត្តមនុស្សគ្រប់រូប»។
សូមពិចារណានូវប្រាជ្ញាដែលបង្កប់ទៅដោយអត្ថន័យដ៏ចំៗហើយមានប្រយោជន៍ដែលមានក្នុងធម្មទាននៅលើភ្នំ : «បើអ្នកណាទះកំផ្លៀងស្ដាំនៃអ្នក នោះត្រូវតែបែរកំផ្លៀងម្ខាងទៅឲ្យទៀត»។ «ចូរប្រយ័ត្ន កុំឲ្យអ្នករាល់គ្នាធ្វើទាននៅមុខមនុស្ស»។ «កុំឲ្យខ្វល់ខ្វាយនឹងថ្ងៃស្អែកឡើយ ពីព្រោះថ្ងៃស្អែកនឹងខ្វល់ខ្វាយ ចំពោះការរបស់ថ្ងៃនោះឯង»។ «កុំ . . . បោះកែវមុក្ដារបស់ខ្លួននៅមុខជ្រូកឡើយ»។ «ចូរសូម នោះតែងនឹងឲ្យមកអ្នក»។ «អស់ទាំងការអ្វី ដែលអ្នករាល់គ្នាចង់ឲ្យមនុស្សលោក ប្រព្រឹត្តនឹងខ្លួន នោះត្រូវឲ្យអ្នកប្រព្រឹត្តនឹងគេដូច្នោះដែរ»។ «ចូរឲ្យចូលតាមទ្វារចង្អៀត»។ «អ្នករាល់គ្នានឹងស្គាល់គេបាន ដោយសារផលគេបង្កើត»។ «អស់ទាំងដើមឈើល្អ តែងមានផ្លែល្អ»។—ម៉ាថាយ ៥:៣៩; ៦:១, ៣៤; ៧:៦, ៧, ១២, ១៣, ១៦, ១៧
អ្នកច្បាស់ជាធ្លាប់ឮពំនោលឬក៏ពាក្យដែលមានខ្លឹមសារខ្លះដូចនេះហើយ។ ប្រហែលជាពំនោលទាំងនេះបានទៅជាសុភាសិតក្នុងភាសារបស់អ្នកក៏មិនដឹង។ ពំនោលទាំងអស់នេះគឺបានស្រង់ចេញពីធម្មទាននៅលើភ្នំ។ អានុភាពដែលធម្មទាននោះមានទៅលើសាសន៍និងវប្បធម៌ផ្សេងៗជាច្រើនសឲ្យឃើញយ៉ាងជាក់ស្តែងថាធ្លាប់មាន «អ្នកបង្រៀនដ៏ឧត្តម»ពិតមែន។
ឧបមាថា ព្រះយេស៊ូគ្រីស្ទជាបុគ្គលដែលត្រូវបានមនុស្សម្នាក់ប្រឌិតចេញមក ហើយថាអ្នកប្រឌិតនោះជាមនុស្សឈ្លាវឆ្លាតអាចប្រឌិតឡើងសេចក្ដីបង្រៀនទាំងប៉ុន្មានដែលព្រះគម្ពីរចែងថាជាបន្ទូលរបស់ផងព្រះយេស៊ូ។ គាត់ច្បាស់ជាខំប្រឌិតសេចក្ដីបង្រៀនដែលមនុស្សជាទូទៅនឹងពេញចិត្តហើយ មែនទេ? ប៉ុន្តែ សាវ័កប៉ុលបានកត់សម្គាល់ថា៖ «សាសន៍យូដា គេចង់ឃើញភស្តុតាង ហើយសាសន៍ក្រេក គេស្វែងរកប្រាជ្ញា តែយើងខ្ញុំប្រកាសប្រាប់ពីព្រះគ្រីស្ទ ដែលទ្រង់ត្រូវឆ្កាងវិញ ជាហេតុនាំឲ្យរវាតចិត្តដល់សាសន៍យូដា នឹងជាសេចក្ដីល្ងង់ល្ងើដល់សាសន៍ក្រេក»។ (កូរិនថូសទី១ ១:២២, ២៣) ការផ្សាយថាព្រះគ្រីស្ទត្រូវបានគេធ្វើគុតមិនធ្វើឲ្យសាសន៍យូដាឬសាសន៍ផ្សេងទៀតពេញចិត្តនោះទេ។ ក៏ប៉ុន្តែ នោះជាអ្វីដែលជនគ្រីស្ទាននៅសតវត្សទីមួយប្រកាសផ្សាយអំពីព្រះគ្រីស្ទ។ ហេតុអ្វីបានជាប្រកាសអំពីព្រះគ្រីស្ទត្រូវគេធ្វើគុត? ការពន្យល់មានតែមួយគត់ដែលសមហេតុសមផលគឺ ដោយអ្នកសរសេរបទគម្ពីរភាសាក្រិចបានកត់សរសេរសេចក្ដីពិតអំពីព្រះជន្មនិងការសោយទិវង្គតរបស់ព្រះយេស៊ូ។
ការវែកញែកម្យ៉ាងទៀតដែលបង្ហាញថាពិតជាមានព្រះយេស៊ូក្នុងប្រវត្ដិសាស្ត្រគឺ អ្នកកាន់តាមទ្រង់បានផ្សព្វផ្សាយសេចក្ដីបង្រៀនរបស់ទ្រង់ដោយមិនខ្លាចនឿយហត់ទេ។ ប្រហែលតែ៣០ឆ្នាំក្រោយព្រះយេស៊ូចាប់ផ្ដើមផ្សព្វផ្សាយនោះ ប៉ុលបានប្រាប់ថា ដំណឹងល្អ៖ «បានផ្សាយទៅដល់គ្រប់ទាំងមនុស្ស ដែលកើតក្រោមមេឃផង»។ (កូល៉ុស ១:២៣) សេចក្ដីបង្រៀនរបស់ព្រះយេស៊ូត្រូវបានផ្សាយ ពាសពេញពិភពលោកនៅសម័យនោះទោះជាមានការប្រឆាំងក៏ដោយ។ ប៉ុលត្រូវបានគេបៀតបៀនដោយព្រោះគាត់ជាគ្រីស្ទានដែរ។ គាត់បានសរសេរថា៖ «បើព្រះគ្រីស្ទមិនបានរស់ឡើងវិញ នោះដំណឹងដែលយើងខ្ញុំផ្សាយនេះ ជាការឥតប្រយោជន៍ទទេ ហើយសេចក្ដីជំនឿរបស់អ្នករាល់គ្នា ក៏ឥតអំពើដែរ»។ (កូរិនថូសទី១ ១៥:១២-១៧) បើការផ្សព្វផ្សាយអំពីព្រះគ្រីស្ទដែលមិនត្រូវបានប្រោសឲ្យរស់ឡើងវិញគឺឥតប្រយោជន៍ នោះការផ្សព្វផ្សាយអំពីព្រះគ្រីស្ទដែលពុំធ្លាប់មានគឺឥតប្រយោជន៍ជាងអំបាលម៉ានទៅទៀត។ ដូចដែលយើងអានក្នុងសេចក្ដីរាយការណ៍របស់លោកប្ល៉ាយនីថា ជនគ្រីស្ទាននៅសតវត្សទីមួយសុខចិត្តស្លាប់ដើម្បីជំនឿទៅលើព្រះគ្រីស្ទយេស៊ូ។ ពួកគេស៊ូប្ដូរជីវិតដើម្បីព្រះគ្រីស្ទដោយព្រោះទ្រង់ជាបុគ្គលមួយរូបដ៏ពិត ដែលធ្លាប់គង់នៅផែនដីដូចកំណត់ហេតុព្រះគម្ពីរបញ្ជាក់នោះ។
អ្នកធ្លាប់ឃើញភស្តុតាងហើយ
ជនគ្រីស្ទានត្រូវជឿថាព្រះយេស៊ូគ្រីស្ទត្រូវបានប្រោសឲ្យរស់ឡើងវិញទើបអាចផ្សព្វផ្សាយបាន។ ក្នុងចិត្តអ្នកក៏អាចឃើញព្រះយេស៊ូដែលត្រូវបានប្រោសឲ្យរស់ឡើងវិញដែរ ដោយទទួលអានុភាពពីសកម្មភាពរបស់ទ្រង់សព្វថ្ងៃនេះ។
មុនព្រះយេស៊ូត្រូវគេធ្វើគុត ទ្រង់បានទាយយ៉ាងទូលំទូលាយអំពីវត្តមានរបស់ទ្រង់នៅអនាគត ក៏បានបញ្ជាក់ថា ទ្រង់នឹងត្រូវប្រោសឲ្យរស់ឡើងវិញហើយអង្គុយនៅខាងស្ដាំនៃព្រះហស្តរបស់ព្រះដោយរង់ចាំបង្ក្រាបសត្រូវរបស់ទ្រង់។ (ទំនុកដំកើង ១១០:១; យ៉ូហាន ៦:៦២; កិច្ចការ ២:៣៤, ៣៥; រ៉ូម ៨:៣៤) ក្រោយនោះ ទ្រង់នឹងចាត់វិធានការបណ្ដេញសាតាំងនិងពួកបិសាចរបស់វាចេញពីស្ថានសួគ៌។—វិវរណៈ ១២:៧-៩
តើការទាំងអស់នេះនឹងកើតឡើងនៅពេលណា? ព្រះយេស៊ូបានមានបន្ទូលប្រាប់សិស្សរបស់ទ្រង់នូវ ‹ទីសំគាល់ពីវត្តមានរបស់ទ្រង់ ហើយពីវេលាចុងបញ្ចប់របស់ប្រព័ន្ធសម័យនេះ›។ ទីសម្គាល់ដែលចង្អុលបញ្ជាក់ពីវត្តមានរបស់ទ្រង់រួមបញ្ចូលសង្គ្រាមដ៏ធំ ការខ្វះចំណីអាហារ រញ្ជួយដី ការលេចឡើងនៃព្យាការីក្លែងក្លាយ ការចំរើនឡើងនៃការទទឹងច្បាប់ និងការរាតត្បាតនៃជំងឺអាសន្នរោគ។ សិស្សរបស់ទ្រង់ត្រូវដឹងជាមុនថានឹងមានអន្តរាយបែបនេះ ដ្បិតការបណ្ដេញអារក្សសាតាំងនឹងនាំឲ្យមាន «វេទនាដល់ផែនដី»។ អារក្សបានចុះមកផែនដីដោយ «មានសេចក្ដីឃោរឃៅជាខ្លាំង ដោយវាដឹងថាពេលវេលាវាខ្លីណាស់ហើយ»។ ម្យ៉ាងទៀត ទីសម្គាល់នេះរួមបញ្ចូលការផ្សព្វផ្សាយដំណឹងល្អអំពីព្រះរាជាណាចក្រព្រះ «ទូទៅគ្រប់ក្នុងលោកីយ ទុកជាទីបន្ទាល់ដល់អស់ទាំងសាសន៍ នោះទើបនឹងបានដល់ចុងបំផុត»។—ម៉ាថាយ ២៤:៣-១៤; វិវរណៈ ១២:១២; លូកា ២១:៧-១៩
ទំនាយដែលព្រះយេស៊ូទាយបានកើតឡើងហើយ។ តាំងតែពីសង្គ្រាមលោកលើកទី១នៅឆ្នាំ១៩១៤ យើងបានឃើញភស្តុតាងថាព្រះយេស៊ូគ្រីស្ទកំពុងតែមានវត្តមានដែលយើងមើលមិនឃើញ។ ទ្រង់កំពុងតែគ្រប់គ្រងជាស្តេចនៃព្រះរាជាណាចក្រព្រះទាំងមានអានុភាពយ៉ាងខ្លាំង។ ទស្សនាវដ្ដីដែលអ្នកកំពុងតែកាន់មើលនេះជាភស្តុតាងថាកិច្ចផ្សព្វផ្សាយអំពីព្រះរាជាណាចក្រកំពុងតែត្រូវធ្វើឡើងសព្វថ្ងៃនេះ។
ដើម្បីយល់ថែមទៀតអំពីឥទ្ធិពលនៃព្រះយេស៊ូ អ្នកត្រូវតែសិក្សាព្រះគម្ពីរ។ សូមអញ្ជើញសួរស្មរបន្ទាល់ព្រះយេហូវ៉ាម្នាក់ឲ្យដឹងសេចក្ដីល្អិតល្អន់អំពីវត្តមានរបស់ព្រះយេស៊ូ?
[រូបភាពនៅទំព័រ៥]
យ៉ូសេហ្វឺស ថាស៊ីថឹស និងប្ល៉ាយនីបានរៀបរាប់សំដៅទៅព្រះយេស៊ូ និងអ្នកកាន់តាមទ្រង់
[អ្នកផ្ដល់សិទ្ធិ]
All three images: © Bettmann/CORBIS
[រូបភាពនៅទំព័រ៧]
ជនគ្រីស្ទានសម័យដើមបាន ជឿជាក់ថាមានព្រះយេស៊ូ