• “Eme ngadivu kala mwadi wami wexile muta phanda ithangana yoso.”

• “Ngadivu kala ki ngafwama, ki ngexile we ni valolo.”

• “Ki ngatenene kuzwela ni muthu yalungu ni maka enya. Ngexile mutala hadi ubheka wami.”

• “Ngadivwile kala Jihova kexile mu ngisuwa.”

O izwelu kuthunda ilondekesa o ndolo ikala nayu o muhatu kyoso mwadi we kyatala ufusa. Se o diyala ubhanga kiki mu kaswekele, nange mu jimbeji mba mivu, o muhatu utena kudivwa kwila ka tokala kumudyelela dingi. Sayi muhatu wambe: “Eme ngexile mu dibhwidisa, ‘Nanyi o diyala didi wala ku mbandu yami? O kwila wa mungiswekela dingi kima?’”

O milongi yiyi a ibhange phala o ahatu ala ni mayala ene mutala o ufusa. a Yene yanda londekesa itumu ya Bibidya itena kuswinisa o muhatu, kumudyelelesa kwila Jihova wamuzolo ni kwila wamesena kumukwatekesa. Yanda mu kwatekesa we kukala ni kutululuka ni kuzukama kwa Jihova. b

Sumbala eye ki wala ni kutena kwa kulanga o ima yoso ibhanga mwadi we, sayi ima i utena kubhanga phala ukale ni kutululuka. Tala o jindunge ja kayela.

Kana kuditatela. O muhatu utena kudivwa kwila mwene wala ni kikuma mukonda dya mwadi we kutala ufusa. Alice c wexile mudivwa kwila kexile muhatu wawabha phala o mwadi we. Mwene wexile mudibhwidisa, “Mukonda dyahi mwadi wami wawabhela dingi kutala ahatu engi muveji dya kungitala eme?”

Se wamudivwa kiki, ejiya kyu kwila Jihova ka xinganeka kwila eye wala ni kikuma mukonda dya ibhangelu ya mwadi we. Kala kizwela Tiyaku 1:14: “Kala muthu a mu polovala ku jihânji jê jayibha, jimusunga anga jimubhomba.” (Lom. 14:12; Fil. 2:12) Muveji dya ku kutatela, Jihova ubhana valolo mu ufiyele we kwa mwene.—2 Mal. 16:9.

Kima kyambote we kutendela kwila se o diyala wene mutala ufusa, ki kilombolola kwila o muhatu  ka fwama kyasoko. O akwa kutokwesa o maka enya ambe kwila, o kutala o ufusa kubhekela jihanji javulu, mukonda dya kiki o muthu ne mwene se wazeka ni muhatu udivwa kwila ki kyamusoko.

Dilange phala ki uthandanganye kyavulu. Katidi wambe kwila ithangana yoso wexile ngo muxinganeka mu maka alungu ni mwadi we kutala o ufusa. Xika wambe: “Eme ngi thandanganya kyoso ki ngikamba kwijiya kwebhi kwala mwadi wami. Ngi thandanganya kyavulu kizuwa kyoso.” Ahatu amukwa ambe kwila jisonyi jene mwakwata kyoso kyakala kumoxi ni jiphange jamukwa mu kilunga nange ejiya o maka amudibhana nawu o mwadi we. Amukwa hanji amba kwila ene mudivwa ubheka mukonda abanza kwila ki kwala muthu utendela o maka amudibhana nawu.

Ki kima kyayibha kudivwa kiki. Maji se ubhita kithangana kyavulu mu kuxinganeka mu ima yiyi, o hele ye yanda dibandekesa dingi. Mu veji dya kiki, sota kulunga o muxima ku ukamba we ni Jihova. O kubhanga kiki kyanda kukwatekesa kukolokota.—Jisá. 62:2; Efe. 6:10.

O kutanga ni kuxinganeka mu misoso ya Bibidya ya ahatu adibhanene ni ibhidi, ya a sange kiximbakatesu mu kusamba kwa Jihova, kitena kukukwatekesa we. Ithangana yoso Jihova ka katula o maka exile mudibhana nawu, maji wa abhana kutululuka. Mu kifika, Ana wexile ni ‘kikote ku muxima’ mukonda dya maka exile mudibhana nawu. Maji, ‘mwene wasambe kyavulu kwa Jihova,’ mu kusuluka watululukile kya, sumbala kejidile luwa kyebhi kyeji batula o maka me.—1 Sam. 1:10, 12, 18; 2 Ko. 1:3, 4.

Bhinga o kikwatekesu kya tufunga mu kilunga. Ene atena kukala mukwa ni “diswamenu kiza o kitembu, dilengelu kiza o kalêmba.” (Iza. 32:2) Ene kate mwene atena ku kulondekesa phange ya muhatu, utena kuzwela ne se hele ni ku kuximbakatesa.—Jisa. 17:17.

O kwila utena kukwatekesa mwadi we kutolola o kifwa kya kutala ufusa? Nange utena. O Bibidya ilondekesa kwila phala kutolola kibhidi kyabhonzo mba nguma, “kota o kukala kiyadi, muthu umoxi ndenge.” (Ndo. 4:9-12) O atokwexi amono kwila, kyoso o makaza kyakalakala kumoxi phala kutolola o kifwa kya kutala o ufusa, atena kuditunda dingi kyambote ni kuvutuka mu kudidyelela dingi mu ukaza wa.

 Kidi kwila kiki kyanda bhita ngo se o mwadi we wala polondo anga wamesena kubhanga nguzu phala kuxisa o kifwa kya kutala o ufusa. O kwila mwene wene mudyonda kwa Jihova mu kumubhinga nguzu ni kusota o kikwatekesu kya tufunga? (2 Ko. 4:7; Tiy. 5:14, 15) O kwila mwene wasoto jindunge jimukwatekesa kulenga o tendasá —mu kifika, wa xindi jimbambe jalungu ni kukalakala ni mitelembe mba wene mulenga o ima yeji mubhangesa kutala o ufusa? (Jisa. 27:12) O kwila mwene wala polondo phala kuxikina o kikwatekesu kye ni kukutangela o kidi kyoso? Se kyene, eye nange utena kumukwatekesa.

Kyebhi? Xinganeka mu phangu yiyi. Fatita wakazala ni Hebu, wexile ni kifwa kya kutala o ufusa mu unzangala we. Fatita wene mubhangesa mwadi we kukamba hele ya kuzwela ni mwene kyoso kya kala ni vondadi ya kutala dingi ufusa. Hebu wajimbulula: “Eme ngizwela ni muxima woso ni muhatu wami. Ni henda yoso mwene u ngikwatekesa kulenga o jitendasá anga ungibhwidisa kyebhi kingamuditunda mu maka enya. Mwene ungikwatekesa kukalakala ni internete ni unjimu.” Mu kidi, Fatita udivwa kyayibha mukonda dya mwadi we kukala ni vondadi ya kutala ufusa. Maji mwene wambe: “O njinda yami ni ndolo ki yanda mukwatekesa kutolola o kifwa kiki kyabolo. Kyoso kituzubha kuzwela yalungu ni kibhidi kye, mwene ukala polondo phala kungikwatekesa kutolola o ndolo yami.”

O kudizwelesa kuku ki kukwatekesa ngo o diyala kweha kutala o ufusa, maji kukwatekesa we o muhatu kumudyelela dingi. O kyabeta dingi kota, kyoso o diyala kyazwela ni muhatu we yalungu ni ibhidi ye, o jihanji, ni kwebhi kwamuditela, ki kyandabhonza phala o muhatu kumudyelela mukonda kene mu muswekela kima.

O kwila eye uxikina kwila utena kukwatekesa o mwadi we mu ukexilu yu? Se kyene, o kwila mutena kutanga o milongi yiyi kumoxi? Mwene watokala kuxinda o mbambe ya kweha kutala o ufusa ni ku kukwatekesa ku mudyelela. Muveji dya kukala ni njinda mukonda dya kuzwela ne yalungu ni maka enya, mwene watokala kusota kutendela kyebhi ki wamudivwa. Eye wabhingi kumukwatekesa mu nguzu yamubhanga phala kuxisa o kifwa kiki ni kumubhana kithangana phala kumu dyelela dingi. Kiyadi kyenu mwatokala kwijiya ihi ibhangesa o athu kutala o ufusa ni kyebhi kya tena kutolola o maka enya. d

Se wala ni hele ya kwila ki mwanda tena kuzwela yalungu ni maka enya se kuzoka, nange mutena kwixana kafunga mwene muzwela ne se hele phala akale kumoxi ni enu kyoso ki muya ni kudizwelesa.  Ejiyakyu kwila ne mwene se mwadi we weha kya o kifwa kya kutala o ufusa, kwanda bhinga kithangana phala kuvutuka kumudyelela. Maji kana kubhwila. Dikwatenene mu ima yambote yamubhita kya mu ukaza wenu. Dyelela kwila ku pholo dya kwenda, kiyadi kyenu se mulondekesa mwanyu, o ukaza wenu wanda swina dingi.—Ndo. 7:8; 1 Ko. 13:4.

Se mukubhita kithangana o mwadi we utala dingi o ufusa, o kwila kiki kilombolola kwila mwene nuka wanda kweha o kifwa kiki? Kana, ki kyene. Bengebenge se mwene wala ni kifwa kiki mu thembu yavulu, nange izuwa yoso ya mwenyu we wandabhinga kubhanga nguzu phala ku kixisa. Ne mwene se ubhita mivu se kutala o ufusa, o muthu utena hanji kudibhala mu mubhetu yu. Phala ka vutukile dingi mu kifwa kiki, mwene wandabhinga kuswina dingi mu kudilanga. Nange wandabhanga jinga kyenyiki, ne mwene se kyedi kala o maka wa atolola kya. (Jisa. 28:14; Mat. 5:29; 1 Ko. 10:12) Mwene wandabhinga kulungulula o ‘ukexilu we wa kuxinganeka’ ni ‘kuzemba o ima yayibha’—kala o ufusa ni ifwa yamukwa ya bolo, kala o kudixaxata o idyandu ya ujitu phala kudivwa kala wamudijiya mba wamuzeka ni muhatu mba diyala. (Efe. 4:23; Jisá. 97:10; Lom. 12:9) O kwila mwene wala polondo phala kubhanga o nguzu yiyi? Se kyene, nange wandatena kutolola o kifwa kiki ku mwenyu we. e

Maji se kaza dye ka mesena kweha kutala o ufusa? Nange eye wanda luwala kyavulu, kukala ni njinda mba kudivwa kwila ka mu kulondekesa ufiyele. Sota o kutululuka mukwehela o ima yoso bhu maku a Jihova. (1 Ph. 5:7) Suluka mu kuzukama kwa Jihova bhukaxi ka kudilonga, kusamba, ni kuxinganeka. Mu kubhanga kiki, dyelela kwila mwene wanda ku kuzukama we. Kala kyosoneke mu Izaya. 57:15, mwene watunga ni “woso mukwa muxima wa toloka,” yu wamesena ku akwatekesa kukala dingi ni kisangusangu. Bhanga yoso i utena phala ukale u Kidistá yambote. Sota o kikwatekesu kya tufunga. Suluka mu kudyelela kwila kupholo dya kwenda, mwadi we utena kulungulula o ixinganeku ye.—Lom. 2:4; 2 Ph. 3:9.