O KIXIKANU ki tu bhana kutena kwavulu. Mu kifika, sumbala Satanaji wa mesena kuzanga o ukamba wetu ni Jihova, o kixikanu ki tu kwatekesa “kujima . . . o mifula ya Dyabhu ya wama túbhya.” (Efe. 6:16) Ni kixikanu tu tena kudibhana ni maka a moneka kala milundu. Jezú wambela maxibulu-mê: “Se mu kala ni kuxikana né kwa soko’é ngó ni lumbundu lwa mbutu ya mustarda, mwa k’àmbela mulundu yú, mwixi: Sondoloka Bhabha, uye bhaná! Wene wa kà sondoloka.” (Mat. 17:20) Kuma o kixikanu kyala ni kutena kwa kukolesa o ukamba wetu ni Jihova, kima kyambote kuxinganeka mu ibhwidisu yiyi: O kixikanu ihi? O ukexilu wa muxima wetu u funyisa kyebhi o kixikanu? Kyebhi ki tu tena kukolesa o kixikanu kyetu? Nanyi twa tokala ku mu xikana?—Loma 4:3.

O kukala ni kixikanu ki ki lombolola ngó kwijiya o kidi, mukonda katé mwene “ni madimonho we a ki xikana [kwila sayi-ku Nzambi] a teketa ni wôma.” (Tiya. 2:19) Kyenyiki-phe, o kixikanu ihi?

O Bibidya ijimbulula o kixikanu mu mawukexilu ayadi. Kya dyanga, “o kuxikana . . . ku ijidisa ima i twa dyelela.” (Jihe. 11:1a) Se wala ni kixikanu, u xikina ni muxima woso kwila, yoso ya zwela Jihova kidi mwene, ya-nda dikumbidila sé kufula. Mu kifika, Jihova wambela akwa Izalayele: “Se mu tena kunumununa” [mba kufidisa o] kikutu kyami kya mwanya ni kikutu kyami kya usuku, katé ki mu tena mwene o kubhwisa-ku mwanya ni usuku bhu kithangana kyâ, kwabhu-phe, ni kikutu ki nga te ni Davidi, dya mubhik’ami mu tena we ku ki tumbulula [mba ku ki fidisa].” (Jel. 33:20, 21) O kwila wene mu kala ni héle, mu kuxinganeka kwila, kuma ki kwa-nda kyá, mba-phe o dikumbi ki dya-nda moneka? Se eye wa dyelela kwila o ijila i bhangesa o ixi ku jinguluka mudyê ni kujinguluka o dikumbi ki ya-nda fonga, ki wa tokala kudyelela we mu ikanenu ya Mubhangi wa ijila yiyi? Sé phata, wa tokala kudyelela!—Iza. 55:10, 11; Mat. 5:18.

Kayadi, o kixikanu o “ku idikisa ima kiluwa i moneka.” O Bibidya yamba kwila o kixikanu “kidikisa ima kiluwa i moneka,” kifwa kuxikina ni kidi kyoso mu ima ki tu tena ku i mona ni mesu maji twejya kwila, kwene kuyala. (Jihe. 11:1b) Mu ukexilu webhi? Xinganeka kwila mona ndenge u kwibhwidisa: ‘Kyebhi ki wejiya kwila kwene muha?’ Sumbala nuka wa mwene o muha, weji kwatekesa o mona ndenge kuxinganeka mu ima i mu xikinisa kwila kwene mwene o muha—kala o kuhemena, o ima i bhanga o kitembwé ni ima yamukwá dingi. Ku mu kwatekesa kuxinganeka mu ukexilu yú ku mu bhangesa kuxikina kwila kwene mwene muha, sumbala ki tu tena ku u mona ni mesu. Kyene kimoxi we ni kixikanu, kya lungu ni ima i twejiya kyambote.—Loma 1:20.

Kuma o kixikanu kya lungu ni ima i twejiya, phala kukala ni kixikanu twa bhingi “kwijiya o kidi.” (1 Tim. 2:4) Maji kwijiya o kidi ki ku soko. Poxolo Phawulu wa soneka: “Muthu u xikana ni muxima.” (Loma 10:10) O muthu ka tokala ngó kuxikina o kidi, maji wa tokala we ku ki bhana valolo. Kiki kya-nda mu bhangesa kukala ni kixikanu, kifwa kwambata o mwenyu mu ukexilu u sangulukisa Nzambi.  (Tiya. 2:20) O muthu wa kambe o kisakidilu kya kwijiya o kidi, kanda lungulula o ixikanu yê ni ima ya mesena kubhanga, né mwene se a mu londekesa milongi i xikinisa o kidi. (2 Phe. 3:3, 4; Juda 18) Kiki kyene kya bhangesa athu avulu m’ukulu kukamba kixikanu sumbala a monene madiwanu avulu. (Dya. 14:11; Nzwá 12:37) O nzumbi ikôla ya Nzambi i bhana ngó kixikanu kwa yó a zolo o kidi.—Nga. 5:22; 2 Tes. 2:10, 11.

Bhu kaxi ka athu a kexile ni kixikanu kya kolo tu sanga-mu Sobha Davidi. (Jihe. 11:32, 33) Maji ku mwiji wa Davidi enoso kexile ni kixikanu kiki. Mu kifika sayi kizuwa, Eliyaba dikota dya Davidi, wa londekesa kukamba kixikanu kyoso kya bazela Davidi mukonda wa mesenene kubhânga ni Ngoliya. (1 Sam. 17:26-28) Sé-ku muthu a mu vwala ni kixikanu mba u lundula kixikanu ku jitata jê. Mu kiki, o kixikanu kya Davidi kyejila mukonda dya ukamba wê wambote ni Nzambi.

Mu Sálamu 27, Davidi wa londekesa o ima ya mu bhangesa kukala ni kixikanu kya kolo. (Velusu 1) Davidi wexile mu xinganeka mu misoso yê yokulu, ni kyebhi Jihova kya mu kwatekesa kutolola o jinguma jê. (Jivelusu 2, 3) Mwene wexile mu bhana valolo ya dikota mu ima ya lungile ni ubhezelu wa Jihova mu tembulu. (Velusu 4) Davidi wexile mu bheza Nzambi mu Balaka kumoxi ni akwá. (Velusu 6) Mwene wa jikula o muxima we kwa Jihova bhu kaxi ka musambu. (Jivelusu 7, 8) Davidi wa mesenene we ku mu longa o jinjila ja Nzambi. (Velusu 11) O kixikanu kyexile kidifwa kya dikota phala Davidi, mwene wa di bhwisa: “Ngeje kuzônda se nga kambele kudyelela?”—Velusu 13.

Eye we u tena kukala ni kixikanu kala kyexile na-kyu Davidi mu ku kayela o idifwa yê yambote yo jimbulule mu Sálamu 27. Kuma o kixikanu kijila mu kwijiya o kidi, kyoso ki tuya ni kudilonga o Bibidya ni madivulu amukwá, ki kwa-nda tu bhonza kukala ni kidifwa kiki, o nzumbi ikola ya-nda tu kwatekesa ku ki londekesa. (Jisá. 1:2, 3) Kyoso ki u dilonga, katula kithangana phala kuxinganeka mu milongi. Se tu xinganeka mu ima i twa dilongo, o kisakidilu kyetu kwa Jihova kya-nda di bandekesa. Kuma u sakidila Jihova, wa-nda mesena kyavulu kukala ni kixikanu, mu ku mu bheza mu yônge ya kilunga ni kubokela o kidyelelu kyé ku akwenu. (Jihe. 10:23-25) Tu londekesa we kixikanu kyoso ki tu suluka ni “kusamba jinga, sé kubhwila.” (Luka 18:1-8) Mu kiki, “sambenu sé kufula” kwa Jihova, dyelelenu kwila “mwène wa mi kwatela mwanu.” (1 Tes. 5:17; 1 Phe. 5:7) O kixikanu ki tu bhangesa kubhanga ima yambote. Kyoso ki tu bhanga o mbote o kixikanu kyetu ki kola dingi.—Tiya. 2:22. 

Mu usuku ande dya kufwa, Jezú wambela o maxibulu-mê: ‘Kalenu ni kixikanu kwa Nzambi, kalenu we ni kixikanu kokwami.’ (Nzwá 14:1) Mu kiki,  twa bhingi kukala ni kixikanu kwa Jihova, twa bhingi we kukala we ni kixikanu kwa Jezú. Kyebhi ki u tena kukala ni kixikanu kwa Jezú? Tu mone mawukexilu atatu a kubhanga kiki.

Kya dyanga, xinganeka mu sata ya kukula kala ujitu wa bhana Nzambi phala eye. Poxolo Phawulu wambe: “O mwenyu u ngala na-u mu xitu, nga u mwena mu kuxikana Mon’a Nzambi, yó wa tenene ku ngi zola ni ku di bhakula mukonda dyami.” (Nga. 2:20) Se u xikana kwa Jezú wa-nda xikina ni kidi kyoso kwila: O sata i tena ku kukwatekesa, yene o njila phala kuloloka o ituxi yê, i kubhana kidyelelu phala kukala ni mwenyu wa kalela-ku, o ukexilu wa beta o kota wa Nzambi kulondekesa o henda yê kokwé. (Loma 8:32, 38, 39; Efe. 1:7) Se u dyelela kwila o sata i tena ku kukwatekesa, ki wa-nda di tatela, ki wa-nda divwa kyayibha mukonda dya itondalu yé.—2 Tes. 2:16, 17.

Kayadi, zukama kwa Jihova bhu kaxi ka musambu. O sata ya Jezú i tu kwatekesa kubhanga kiki. Bhu kaxi ka sata ya kukula, tu tena kusamba kwa Jihova “sé hele, phala Nzambi n’a tu kwatele henda. Bhenyobho twa kà tambula o kyadi ki tena ku tu bhandulula mu kumbi dya kubhondalala.” (Jihe. 4:15, 16; 10:19-22) O musambu u swinisa o vondadi yetu ya kudituna o jitendasá ja kuta kituxi.—Luka 22:40.

Katatu, belesela Jezú. Poxolo Nzwá wa soneka: ‘Woso u kala ni kixikanu kwa Mona, wa-nda tambula o mwenyu wa kalelaku, maji woso u kamba kubelesela o Mona, ka-nda tambula o mwenyu, maji o njinda ya Nzambi ya-nda xalela ku thandu dyê.’ (Nzwá 3:36) Nzwá wambe kwila, o kukamba kixikanu ki ku difu ni kukamba kubelesela. Mu kiki, eye u londekesa kixikanu kwa Jezú se u mu belesela. Eye u belesela Jezú mu kukayela o ‘kijila kya Kidistu,’ kifwa, o ima yoso ya longo mwene ni ima ya tu tendelesa kubhanga. (Nga. 6:2) U belesela we Jezú mu kukayela o itendelesu yoso i bhana mwene bhu kaxi ka ‘kimbadi kya fiyele.’ (Mat. 24:45) Mu kubelesela Jezú wa-nda tena kukolokota mu maka a moneka kala kitembu ki bhuka.—Luka 6:47, 48.

Sayi kizuwa kwa moneka diyala wa dikola kwa Jezú: “Eme ngala ni kixikanu! Ngi kwatekese bhwoso bhu nga kambe o kixikanu!” (Mál. 9:23, 24) Mwene wexile ni kakixikanu, maji ni kulenduka kwoso, wa xikina kwila wa bhingile kubandekesa o kixikanu kyê. Kala o diyala didi, twa-nda bhita we ithangana ku mwenyu, i twa-nda bhinga dingi kixikanu. Etwenyoso-phe, tu tena kubandekesa o kixikanu kyetu kindala kiki. Kala ki twa mono, tu tena kukolesa o kixikanu kyetu kyoso ki tu dilonga o Mak’â Nzambi, kuxinganeka mu ima i tu dilonga. Kubhanga kiki, kwa-nda bandekesa o kisakidilu kyetu ku yoso yene mu tu bhangela Jihova. O kixikanu kyetu kya-nda dibandekesa dingi kyoso ki tuya ni kubheza Jihova kumoxi ni abhezi ni akwetu, mu kutangela o kixikanu kyetu ku akwetu, ni kukolokota mu kusamba. Maji, se kixikanu kyetu ki kola, twa-nda tambula o mabesá a beta-kota. O Mak’â Nzambi a tu swinisa: ‘Phange jami ja kazola, swinenu ni kukolesa dingi o kixikanu ki mwala na-kyu . . . phala mu kale mu henda ya Nzambi.’—Juda 20, 21.