KIKWATEKESU PHAL’O MWIJI
Kyoso o Munumi ni Muhatu Kala ni Kibanzelu Kimoxi
O athu ala ni idifwa ki idifu, ala ni ukexilu ki udifu, sayi bhabha o ima ya mesena ki idifu we. Kiki kitena kubhekesa ibhidi kumakaza. Maji o ima yiyi itena kubhonzesa dingi o ukaza mumaka amukwa. Tala o ifika yakayela:
Thembu kuxi itwandakala kumoxi ni mwiji?
Kyebhi kitwandangastala okitadi?
Okwila twandakala ni twana?
Ihi imwandabhanga se kiyadi kyenu kimwala ni kibanzelu kimoxi?
Ihi iwabhingi okwijiya
Okudibhana kyambote mu ukaza kikilombolola kubanza mu ukexilu umoxi. Katé ni makaza adibhana kyambote sayi bhabha kandakala ni kibanzelu mba kixinganeku kimoxi mumaka abetakota kumwenyu.
“Ngakudila kumwji wadizolele kyavulu. Kudisukilu dya semana, twakexile mukala kumoxi ni jikuku jami, jisekulu jami, ni jiphange jami. Maji omwiji wa mwadiwami kexile ni kifwa kiki. Mukonda dya kyenyiki, kitwala ni kibanzelu kimoxi kyalungu ni kukala kumoxi ni jindandu jetu mba kyebhi kitwatokala kudizwelesa ni jindandu atungu makanga.”—Tamara.
“Eme ni muhatu wami kitwala ni kibanzelu kimoxi kyalungu ni kungastala okitadi. Mujimbeji jadyanga kyoso ki twakazala, twakexile muzoka kyavulu mukonda dya maka alungu ni kitadi. Twabhingile kudizwelesa kyavulu phala kubatula omaka ya.”—Tyler.
Athu ayadi atena kutala mu kima kimoxi maji akala ni ixinganeku ki idifu. Kyene we kimoxi, odikaza atena kutala mu kima kimoxi maji atena kukala ni ibanzelu ki idifu
Sayi maka abhonza kyavulu kwabatula se diyala ni muhatu kala ni kibanzelu kimoxi. Mukifika, ihi yandabhanga odikaza se otata ya diyala mba ya muhatu ukata, anga ubhindamena kumulanga? Abha se umoxi mudya wamesena kuvwala twana, maji omukwa kamesene? a
“Eme ni muhatu wami twadizwelesa kyavulu yalungu ni maka akuvwala twana. Muhatu wami wene mubanza kyavulu mumaka ya, maji o ixinganeku yetu yalungu ni kuvwala, ki yene imoxi. Kingejiya kyebhi kitwandabatula omaka yá.”—Alex.
Kukamba kukala ni kibanzelu kimoxi kikilombolola kwila, kimwanda ditunda kyambote mu ukaza. O athu abhana ojindunge jalungu ni ukaza, azwela kwila se dikaza kala ni ixinganeku imoxi yalungu ni maka oso oso, odiyala mba omuhatu watokala kubhanga yoso phala kubhanga o ima kala kyamesena, né mwene se kubhinga kubatula o ukaza. Maji se ukala ni ixinganeku yiyi wamubhana dingi valolo mu ima iwamesena, okikanenu ki wabhange kwa Nzambi ndenge, okikanenu kyakudikwatenena kwa mwadi wé mba muhatu wé kiza kikize.
Ihi iwatokala okubhanga
Suluka mukubhana valolo mu ukaza wé. Kiki kyanda mikwatekesa kubatula kyambote omaka, muveji dyakukala kala mujinguma.
Ihi izwela o Bibidya: ‘Yosophe yongeka Nzambi kibhukale muthu u iwanuna.’—Matesu 19:6.
Xinganeka kyambote omaka. Mukifika, se muthu umoxi mudyenu wamesena kuvwala twana omukwa kana, mwatokala kuxinganeka mu ima yiyi:
Kolesenu o ukamba wenu mu ukaza.
Okwila mwala polondo phala kudibhana ni ibhidi ijila mukusasa otwana?
Okikalakalu kyakukala tata mba mama.
Kusasa otwana kikwalungu ngó ni kwabhana kudya, izwatu ni inzo phala kukala.
Maka alungu ni kitadi.
Okwila wamutena kukalakala kusalu, kulanga omwiji ni kubhanga o ima ya kamukwa?
Ihi izwela o Bibidya: ‘Nanyi muthu mudyenu kyandala kutunga sabhalalu ukamba kuxikama hanji ni kuxinganeka se wala ni kitadi kya soko phala ku i zubha?’—Luka 14:28.
Xinganeka mumaka oso. Né mwene se kimwala ni kixinganeku kimoxi kyalungu ni maka oso oso, enu mu tena kwabatula. Mukifika, xinganeka mumaka alungu ni kuvwala twana. Se eye udiyala mba u muhatu kiwamesena kuvwala, dibhwidise:
‘Kyoso kingizwela kingamesena kuvwala twana, okwila kiki kilombolola kwila, nuka ngandavwala, inga kindala ngó? ’
‘Okwila kingamesena o kuvwala mukonda ngibanza kwila kinganda kala tata mba mama yambote?’
‘Ngala ni wôma wa kwila se tuvwala, mwadiwami mba muhatu wami kandangisuwa dingi kyavulu?’
Se eye udiyala mba umuhatu wamesena kuvwala, dibhwidise:
‘Okwila twala mwene polondo phala kubhanga okikalakalu kya tata mba kya mama?’
‘Okwila twala ni kitadi kyasoko phala kusasa omona?’
Ihi izwela o Bibidya: “O unjimu u tunda bhulu . . . ulenduka.”—Tiyaku 3:17.
Xinganeka mumbote itena kubhekela o ibanzelu ya mwadi wé mba ya muhatu wé. Athu ayadi atena kutala mu kima kimoxi maji akala ni ixinganeku ki idifu. Kyene we kimoxi, odikaza atena kutala mu kima kimoxi ni kukala ni ibanzelu ki idifu, kala omaka alungu ni kungastala okitadi. Kyoso ki uzwela ni kaza dyé omaka kimwala ni ibanzelu imoxi, matekenu mukuzwela mu ima imuxikina kiyadi kyenu.
Mumaka alungu ni ukaza ima yahi imuxikina kiyadi kyenu?
Yebhi ombote ya ibanzelu ya muthu ni muthu?
Phala ombote ya ukaza wenu, okwila sayi muthu mudyenu utena kulungulula o ibanzelu yê ni kuxikina o ibanzelu ya kaza dyê?
Ihi izwela o Bibidya: “Muthu ka sote kubhanduluka ngó mwene, maji a sote we o kubhanduluka kwa akwâ.”—1 Kolindu 10:24.
a Ande dya kukazala, odikaza atokala kudizwelesa omaka abhonzo mba abetakota. Kyoso kyandakazala, o ixinganeku yâ itena kulunguluka, okima kamesenene kukibhanga kudimatekenu, odiyala mba omuhatu umesena kukibhanga.—Ndongixi 9:11.