1. Чь фьрԛи һәйә ортʹа һʹәԝщәти у хԝәстьне?

ДЬБЕЖЬН кӧ һʹәԝщед мәрьв һьнәк ьн, ле хԝәстьнед ԝан кʹӧта набьн. Гәләк мәрьв нькарьн фәʹм кьн, фьрԛийа ортʹа һʹәԝщед хԝә у хԝәстьнед хԝә. Ле бь рʹастийе чь фьрԛи һәйә? «Һʹәԝщәти», әԝ һәйә чь кӧ тәрʹа лазьм ә сәва бьжийи. Мәсәлә, хԝарьн, кʹьнщ у мал, тьштед лазьм ьн бона мәрьва. Ле «хԝәстьн» әԝ ә, чь кӧ тӧ дьхԝази щәм тә һәбә, ле әԝ тьшт нә әʹсәйи йә сәва жийина һәррʹожи.

2. Иро мәрьв чь тьшт дьхԝазьн кӧ щәм ԝан һәбә?

² Хԝәстьнед мәрьва гәләк жь һәв щӧдә дьбьн, чьмки мәрьв щурʹә-щурʹә ԝәлатада дьжин. Мәсәлә, ԝәлатед пешдачуйида, гәләк мәрьв дьбәкә тʹәне дьхԝазьн епʹещә пʹәре ԝан һәбә, сәва тʹел, мотосиклет, йан әʹрдәки бьчʹук бькʹьрʹьн. Ле ԝәлатед дәԝләтида, гәләк дьхԝазьн кӧ кʹьнщед ԝани бьһа һәбьн, таме мәзьн, йан әʹрәбед гәләк бьһа. Ԝан хԝәстьнада хофа вәшарти һәйә, әԝ һәйә тʹәлька материалисме. Чахе әм дькʹәвьнә ве тʹәльке, әм дьхԝазьн һе зедә у зедә тьшта ԛазанщ  кьн, у мәрʹа фьрԛи тʹӧнә әԝ тьшт лазьм ьн йан на, йан жи дәсте мәда һәйә кӧ бькʹьрʹьн йан на.

3. Чь йә материалисм?

³ Чь йә материалисм? Материалисм әԝ ә, чахе мәрьв һе зедә хәм дькә дәрһәԛа тьштед материали, нә кӧ дәрһәԛа тьштед рʹӧһʹани. Нета ԝи мәрьви әԝ ә, кӧ гәләк һәбуне тʹоп кә. Һәла һе мәрьве кʹәсиб жи дькарә бькʹәвә тʹәлька материалисме, у бона ԝи ида Пʹадшатийа Хԝәде дькарә щийе пешьн нәгьрә (Ибрн. 13:5).

4. Шәйтʹан ча «чʹәʹвһавьжи» дьдә хәбате?

⁴ Шәйтʹан система комерсийа ве дьнйайе дьдә хәбате, сәва әм баԝәр кьн кӧ бона жийина бәхтәԝар, хенщи һʹәԝщед мә, тьштед материали гәләк лазьм ьн. Әԝ рʹьнд занә кӧ ча «чʹәʹвһавьжи» бьдә хәбате (1 Йуһʹн. 2:15-17; Дәстп. 3:6; Мәтʹлк. 27:20). Әԝ дьнйа гәләк щурʹә-щурʹә тьшта реклам дькә, ча тьштед рʹьнд, ӧса жи тьштед пʹучʹ. У гәләк жь ԝан тьшта дьбәкә гәләк бәдәԝ ьн. Щәм ԝә ӧса ԛәԝьмийә, кӧ ԝә тьштәк кʹьрʹи, нә сәва ве йәке кӧ ԝәрʹа лазьм бу, ле чьмки ԝә рекламеда йан дькʹанеда дит? Паше ԝә фәʹм кьр, кӧ һун бей ви тьшти жи дькарьбун йолә бьчуна. Әԝ тьштед нәфәрз, жийина мә тʹәне гьран дькьн. Әԝ тьшт дькарьн мә бькьнә тʹәльке, у мә паш хьн жь тьштед рʹӧһʹани. Ԝәʹде мә дькарә ида нәминә сәва Кʹьтеба Пироз леколин кьн, һазьр бьн у бенә сәр щьвате, у дәркʹәвьн хьзмәтийе. Бира хԝәда хԝәй кьн, гьлийед Йуһʹәннайе шанди: «Дьнйайе жи дәрбаз бә, һавьжийа ԝе жи».

5. Чь дькарә бьԛәԝьмә тʹәви ԝан, йед кӧ пәй һәбуне дькʹәвьн?

⁵ Шәйтʹан дьхԝазә кӧ әм хӧламтийе Һәбукерʹа бькьн, дәԝса кӧ Хԝәдерʹа (Мәт. 6:24). Мәрьвед кӧ ԛәԝата хԝә хәрщ дькьн сәва һәбуке тʹоп кьн, бь рʹастийе бәхтәԝар ниньн. Жийина ԝан дәрбаз дьбә бь ԝе йәке, кӧ тʹәне хԝәстьнед хԝә биньн сери. Ле һе хьраб әԝ ә, кӧ әԝана рʹӧһʹанида вала нә, у жийина ԝан бь кӧл-дәрда тʹьжә йә (1 Тимтʹ. 6:9, 10; Әʹйан. 3:17). Әв мина ве йәке йә, чаԝа кӧ Иса мәтʹәлокеда дәрһәԛа «тʹохьмрʹәш» гьли кьр. Иса гот кӧ чахе мьзгинийа дәрһәԛа Пʹадшатийе «нава стьрийада» те чандьне, «хԝәстьна тьштед дьн дькʹәвьнә наве у хәбәре дьхәньԛиньн, әԝ бе бәр дьминьн» (Марԛ. 4:14, 18, 19).

6. Жь Барук әм чь дәрсе һин дьбьн?

⁶ Ԝәрен әм шеԝьр кьн мәсәла Барук, йе кӧ аликʹарчийе Йерәмйа пʹехәмбәр бу. Чахе Оршәлим ида гәрәке бьһата ԝеранкьрьне, Барук дәстпекьр сәва хԝә «тьштед мәзьн» бьгәрʹә, кʹижан кӧ ԝәʹдәлу бун. Ле бь рʹастийе Барук гәрәке тʹәне һивийа созе Йаһоԝа буйа, ԝәки Йаһоԝа ԝе әʹмьре ԝи хьлаз кә (Йерәм. 45:1-5) Бәле, нета Хԝәде әԝ нибу кӧ һәбука кәсәки хԝәй кә ԝи шәһәрида, кʹижан кӧ гәрәке бьһата кʹӧтакьрьне (Йерәм. 20:5). Әм ньһа незики хьлазийа ԝе дьнйайе дьбьн, ләма жи ньһа ԝәʹде ԝе йәке нинә, кӧ әм һәбуке хԝәрʹа тʹоп кьн. Әм гәрәке һивийе нибьн кӧ һәбука мә, чьԛас жи әԝ ԛимәт бә, ԝе тʹәви мә хьлаз бә тәнгасийа мәзьнда (Мәтʹлк. 11:4; Мәт. 24:21, 22; Луԛа 12:15).

7. Ве тʹемайеда әме дәрһәԛа чь шеԝьр кьн, у чьрʹа?

⁷ Иса мәрʹа ширәт да, кӧ әм хәм бькьн тʹәне дәрһәԛа тьштед ӧса, кӧ бь рʹастийе сәва жийина мә мәрʹа лазьм ьн. Ӧса әԝи гот кӧ әм пʹьрʹ хәма нәкьн, у нәкʹәвьнә пәй һәбуке. Иса әԝ ширәт да  чахе сәр чʹийе әʹлаләт һин дькьр (Мәт. 6:19-21). Ԝәрә әм бьхуньн у бьфькьрьн сәр рʹезед жь Мәтта 6:25-34. Әԝ йәк ԝе али мә бькә кӧ әм избат бьн, ԝәки әм гәрәке бәре пешьн «Пʹадшатийе бьгәрʹьн», нә кӧ тьшта (Луԛа 12:31).

8, 9. а) Чьрʹа әм гәрәке дәрһәԛа һʹәԝщед хԝә гәләк хәма нәкьн? б) Иса чь заньбу дәрһәԛа мәрьва у һʹәԝщед ԝан?

⁸ Бьхунә Мәтта 6:25. Чахе Иса готә гӧһдарванед хԝә кӧ «бона әʹмьре хԝә хәма нәкьн», әԝи дьхԝәст бьгота кӧ әԝана бәрхԝә нәкʹәвьн. Чьмки ԝана бона тьштед нәлазьм хәмгин дьбун. Иса мәʹни гот кӧ чьрʹа әве йәке нәкьн. Әԝи шьровәкьр кӧ хәмгини йан бәрхԝәкʹәтьна зедә, һәла һе бона тьштед лазьм жи, дькарьн нет-фькьред мә жь тьштед рʹӧһʹанийә фәрз дур хьн. Иса бь дьл у щан хәм дькьр сәва шагьртед хԝә. Ләма әԝи ԝәʹде һинкьрьна сәр чʹийе, чар щара зедәтьр дәрһәԛа ве хофийе ԝанрʹа гот (Мәт. 6:27, 28, 31, 34).

⁹ Чьрʹа Иса гот кӧ әм хәма нәкьн кӧ чь бьхԝьн, йан вәхԝьн, йан ль хԝә кьн? Гәло әԝ тьшт бона жийина мә фәрз ьн? Бәле, әԝ тьшт мәрʹа гәләк лазьм ьн. Һәрге дәсте мәда тʹӧнә йә ԝан тьшта ԛазанщ кьн, гәло әме бәрхԝә нәкʹәвьн? Тʹәбийәти йә кӧ әме бәрхԝә кʹәвьн, у Иса жи әв йәк заньбу. Әԝи ӧса жи заньбу дәрһәԛа һʹәԝщед мәрьва йед һәррʹожи. Хенщи ве йәке, әԝи заньбу кӧ шагьртед ԝи, йед кӧ ԝе бьжин «рʹожед ахьрийеда», ԝе рʹасти тәнгасийа бен. Чьмки ԝи чахи ԝе «зәманед хьраб» бьн (2 Тимтʹ. 3:1). Гәләк жь ԝан рʹасти чәтьнайед ԝи щурʹәйи бьһатана, мәсәлә, хәбат тʹӧнә бә, баһе тьшта һе бьльнд бә, кемасийа хԝарьне бә, у гәләк кʹәсиббунеда бьжин. Ле йәкә Иса фәʹм дькьр кӧ жийин жь хԝарьне һе фәрзтьр ә у бәдән жь кʹьнща.

10. Чахе Иса һин кьр кӧ ча дӧа бькьн, әԝи чь гот дәрһәԛа ԝе йәке кӧ жийина ԝанда чь гәрәке лапә фәрз бә?

¹⁰ Чахе Иса әʹлаләт һин дькьр, әԝи әԝана һин дькьрьн, кӧ бона һʹәԝщед хԝәйи физики, Баве хԝәйи әʹзманарʹа дӧа бькьн. Әԝи гот кӧ әԝана дькарьн ӧса дӧа бькьн: «Нане мәйи рʹоже рʹож бь рʹож бьдә мә» (Мәт. 6:11). Паше, һьнә ԝәʹдә шунда, Иса әԝ ширәт диса щарәки ԝәкʹьланд (Луԛа 11:3). Ле Иса бь ԝи ширәти нәдьхԝәст бьгота, кӧ әм гәрәке тʹәне дәрһәԛа һʹәԝщед хԝәйи физики бьфькьрьн. Ԝи дӧайида Иса да кʹьфше, кӧ пешийе әм гәрәке дӧа бькьн, ԝәки Пʹадшатийа Хԝәде бе (Мәт. 6:10; Луԛа 11:2). Сәва кӧ гӧһдарванед хԝә дьлгәрм кә, Иса ԝанарʹа әʹйан кьр кӧ ча Йаһоԝа бона һʹәму әʹфьринед хԝә хәм дькә.

11, 12. Әм чь педьһʹәсьн жь ԝе йәке кӧ ча Йаһоԝа хәм дькә бона тәйрәдед әʹзмен? (Бьньһерʹә шькле әʹԝльн.)

¹¹ Бьхунә Мәтта 6:26. Әм гәрәке «дина хԝә бьдьнә тәйрәдед әʹзмен». Чьԛас бьчʹук ьн әԝана, ле һьмбәри чапа бәдәна хԝә әԝана һе зедә дьхԝьн, нә кӧ мәрьв. Рʹаст ә тәйрәдә гәләк бьчʹук ьн, ле әԝана гәләк емиш, тʹохьм, меша у кӧрма дьхԝьн. Ле сәва хԝарьна ԝан һәбә, әԝана тʹохьм нарʹәшиньн, нә жи хԝәлийе бещәр дькьн. Йаһоԝа һʹәму тьшти дьдә ԝан (Зәб. 147:9). Бәле, Йаһоԝа хԝәха хԝарьне накә нькьле ԝан, ле хԝарьн гәләк ә у әԝана хԝәха хԝәрʹа хԝарьне дьвиньн.

¹² Иса тʹӧ щар дӧдьли нибу, кӧ һәрге Баве ԝийи әʹзмана хәм дькә бона тәйрәда, ԝе һе зедә бона мәрьва хәм бькә ^[1] (1 Пәт. 5:6, 7). Йаһоԝа хԝәха хԝарьне надә мә, ле әԝ мә кʹәрәм дькә чахе әм ԛәԝата хԝә дьдьнә хәбате, сәва хԝарьне  хԝәрʹа бькʹьрʹьн, йан бьчиньн. Щара, әԝ дькарә мәрьва һелан кә, кӧ әԝана али мә бькьн. Иса нә гот кӧ Йаһоԝа щи-сьтʹаре дьдә тәйрәда. Ле әԝи инстинкт, фәрәсәт, у тьште ӧса да ԝан, кӧ әԝана хԝәха дькарьн хԝәрʹа һелуне чекьн. Йаһоԝа ӧса жи дькарә али мә бькә, кӧ щи-сьтʹара малбәта мә һәбә.

13. Чь избат дькә кӧ әм жь тәйрәдед әʹзмана ԛимәттьр ьн?

¹³ Паше Иса гӧһдарванед хԝәрʹа гот: «Нә һун жь [тәйрәдед әʹзмен] ԛимәттьр ьн?» Бешьк, Иса ԝи чахи заньбу кӧ әԝ ԝе зутьрәке әʹмьре хԝә бьдә бона инсанәте. (Бәрамбәр кьн Луԛа 12:6, 7.) Ԛӧрбана Иса нә һатә дайине бона тәйрәдә йан һʹәйԝанед дьн. Ле Иса мьр сәва мә, ԝәки әм бькарьбьн һʹәта-һʹәтайе бьжин (Мәт. 20:28).

14. Чьрʹа мәрьв гәрәке гәләк хәма нәкә?

¹⁴ Бьхунә Мәтта 6:27. Гәло чьрʹа Иса гот кӧ мәрьв бь хәмед хԝә, нькарә дәԛәке сәр әʹмьре хԝәда зедә кә? Чьмки һәрге әм гәләк хәмгин дьбьн дәрһәԛа һʹәԝщед хԝәйә һәррʹожи, бь ве йәке әм әʹмьре хԝә дьреж накьн. Хәмгинийа зедә у стрес нә кӧ әʹмьре мә дьреж дькә, ле кьн дькә.

15, 16. а) Әм чь һин дьбьн жь Йаһоԝа, кӧ ча әԝ дәрһәԛа сосьнед чоле хәм дькә? (Бьньһерʹә шькле әʹԝльн.) б) Кʹижан пьрса әм гәрәке бьдьнә хԝә, у чьрʹа?

¹⁵ Бьхунә Мәтта 6:28-30. Кʹе нахԝазә кӧ кʹьнще бәдәԝ хԝә кә, илаһи чахе хьзмәт дькә, йан дьчә сәр щьвате йан щьвата мәзьн? Ле гәло әԝ гәрәке бьбә мәʹни кӧ әм «бона кʹьнща» хәм бькьн? Иса диса жи дина мә дьдә сәр  ве йәке, кӧ ча Йаһоԝа мьԛати әʹфьринед хԝә дьбә. Иса әʹйан кьр кӧ әм чь дькарьн һин бьн жь «сосьнед чоле». Дьԛәԝьмә Иса дьгот дәрһәԛа кӧлиркед гәләк щурʹә-щурʹә, кʹижан кӧ чоледа шин дьбьн. Әԝ һʹәму кӧлирк гәләк бәдәԝ ьн. Әԝ кӧлирк хԝәрʹа кʹьнща надьрун. Ле йәкә әԝана гәләк бәдәԝ ьн! Иса гот кӧ «Сьлеман жи ль нава тʹәмамийа ԝе хер-хьзна хԝәда мина жь ԝан йәке хԝә нәкьр»!

¹⁶ Бьфькьрьн дәрһәԛа ԝан гьлийед Иса: «Һәгәр гиһайе чоле, . . . Хԝәде ӧса дьхәмьлинә, ле чьԛас зедә ԝе ль ԝә кә, кембаԝәрно?» Шагьртед Иса гәрәке баԝәрийа хԝә һьндава Хԝәде ԛәԝи кьрана (Мәт. 8:26; 14:31; 16:8; 17:20). Әԝана гәрәке баԝәр буна, кӧ Йаһоԝа ԝе әʹсә хәм бькә бона ԝан. Ле әм чь дькарьн бежьн дәрһәԛа хԝә? Әм баԝәр дькьн кӧ Хԝәде ԝе бона мә жи хәм бькә?

17. Чь дькарә һәләԛәтийа мә тʹәви Йаһоԝа хьраб кә?

¹⁷ Бьхунә Мәтта 6:31, 32. Әм гәрәке чʹәʹв нәдьнә мәрьвед «пʹутпʹарьст», чьмки әԝана баԝәр накьн кӧ Хԝәдейе һʹьзкьрьн, хәм дькә бона ԝан, йед кӧ Пʹадшатийа ԝи әʹмьре хԝәда датиньн щийе пешьн. Һәрге әм мина пʹутпʹарьста «пәй ԝан һʹәму тьшта дькʹәвьн», әме һәләԛәтийа хԝә тʹәви Йаһоԝа хьраб кьн. Дәԝсе, әм гәрәке баԝәр бьн, кӧ һәрге әм ԛьрара Хԝәде тиньн сери у Пʹадшатийа ԝи датиньн щийе пешьн, әԝ ԝе әʹсә дәрһәԛа һʹәԝщед мә хәм бькә. Амьнийа мә һьндава Хԝәде, гәрәке мә һелан кә, кӧ әм бь «кʹьнщ у хӧрәке» у щи-сьтʹара хԝә рʹази бьн (1 Тимтʹ. 6:6-8).

18. Йаһоԝа дәрһәԛа мә чь занә, у әԝ ԝе чь бькә бона мә?

¹⁸ Бьхунә Мәтта 6:33. Әм гәрәке тʹьме Пʹадшатийа Хԝәде дайньн щийе пешьн. Һәрге әм ӧса дькьн, Йаһоԝа ԝе дәрһәԛа һʹәԝщед мә хәм бькә, чаԝа кӧ Иса гот. Ле чьрʹа Иса дькарьбу ӧса бьгота? Әԝи шьровәкьр рʹеза 32-да: «Баве ԝәйи әʹзмана занә кӧ һун һʹәԝще ԝан һʹәму тьшта нә», демәк чь кӧ мәрʹа лазьм ә сәва бьжин. Пешийа кӧ әм тедәрхьн кӧ әм һʹәԝще чь нә, Йаһоԝа ида пешда занә дәрһәԛа ве йәке (Фили. 4:19). Мәсәлә, әԝ занә кӧ кʹижан кʹьнща мә ԝе кәвьн бә у мәрʹа йа тʹәзә лазьм бә. Хенщи ве йәке әԝ занә, кӧ кʹижан хԝарьн мәрʹа лазьм ә, у бона малбәта мә чь щи-сьтʹар лазьм ә. Баԝәр бьн кӧ Йаһоԝа ԝе хәм бькә бона ԝан һʹәму тьшта, чьда һун бь рʹастийе һʹәԝщә нә.

19. Чьрʹа әм гәрәке дәрһәԛа ахьрийе бәрхԝә нәкʹәвьн?

¹⁹ Бьхунә Мәтта 6:34. Дина хԝә бьдьн кӧ Иса шагьртед хԝәрʹа щара дӧда гот: «Иди . . . хәма нәкьн». Бь ԝан гьлийа әԝи дьхԝәст бьгота, кӧ әм итʹбарийа хԝә Йаһоԝа биньн, ԝәки әԝ ԝе дәрһәԛа һʹәԝщед мәйи һәррʹожи хәм бькә. Ле һәрге әм гәләк бәрхԝә дькʹәвьн сәва ахьрийе, әме ида итʹбарийа хԝә ль хԝә биньн, нә кӧ Хԝәде. У әԝ дькарә бьбә мәʹни, кӧ һәләԛәтийа мә тʹәви Йаһоԝа хьраб бә (Мәтʹлк. 3:5, 6; Фили. 4:6, 7).

20. а) Хьзмәтийеда һун кʹижан нета дькарьн бьдьнә пешийа хԝә? б) Әм чь дькарьн бькьн сәва жийина хԝә һеса кьн?

²⁰ Чьԛас нәаԛьлайи йә, кӧ сәва тьштед материали, Пʹадшатийе бьдьнә алики. Дәԝсе һе баш бә, кӧ әм нетед рʹӧһʹани дайньн пешийа хԝә. Мәсәлә, һун дькарьн дәрбази ԝе щьвате бьн, кʹидәре һʹәԝщәти һәйә? Йан һун дькарьн бьбьнә пешәнг? Йан һәрге һун пешәнг ьн, һун дьфькьрин ԝәки Мәкʹтәба сәва Мьзгинванед Пʹадшатийе дәрбаз бьн? Һун дькарьн бь рʹәзәдьли хьзмәт кьн Бәйтʹәледа, йан офисед ԝәлгәрʹандьнада? Һун дькарьн мьһала хԝәда проектед авакьрьнеда аликʹарийе бьдьн? Бьфькьрьн кӧ һун чь дькарьн бькьн сәва жийина хԝә сьвьк кьн, ԝәки һе зедә шьхӧлед Пʹадшатийе бькьн. Чахе һун бьхуньн чаргошә бь наве « Тӧ Ча Дькари Жийина Хԝә Һеса ки?», дӧа бькьн Йаһоԝарʹа, у паше дәстпекьн ԝан гава бькьн, сәва бьгьһижьнә нета хԝә.

21. Чь ԝе али ԝә бькә кӧ незики Йаһоԝа бьн?

²¹ Иса әм һин кьрьн кӧ әм бәре пешьн Пʹадшатийе бьгәрʹьн, нә кӧ тьшта. Һәрге әм ӧса бькьн, әме ида тʹӧ щар хәма нәкьн дәрһәԛа һʹәԝщед хԝәйә материали. Ӧса жи, әме незики Йаһоԝа бьн, чьмки әме итʹбарийа хԝә ԝи биньн. Хенщи ве йәке, әме пәй хԝәстьнед хԝә нәчьн, мәсәлә чь кӧ әԝ дьнйа мәрʹа дьдә, һʹәму тьшти нәкʹьрʹьн. Әме пәй ԝан тьшта нәкʹәвьн ԝи чахи жи, һәрге дәсте мәда һәйә. Һәрге әм ида ньһа жийина хԝә сьвьк дькьн, әԝ йәк ԝе али мә бькә «жийина кӧ рʹасти жийин ә» ԛазанщ кьн (1 Тимтʹ. 6:19).