1-2. Паши ньхӧмандьне, әм гәрәке бәрдәԝам кьн чь бькьн?

 ӘМ ТʹЬМЕ жи мала хԝә тʹәмьз дькьн, ӧса нинә? Гава әм дәрбази маләкә тʹәзә дьбьн, һәмьки әм ԝи рʹьнд паԛьж дькьн. Ле һәрге әм мала хԝә һәртʹьм паԛьж нәкьн, әме ԝәхт шунда нава тʹозеда бьфәтьсьн. Ләма жи, лазьм ә кӧ әм һәртʹьм мала хԝә тʹәмьз кьн, ԝәки мала мә тʹәрʹ-тʹәмьз у щи-ԝар бә.

² Мина ве йәке, лазьм ә кӧ әм бәрдәԝам кьн сәр фькьр у хәйсәте хԝә бьхәбьтьн. Пешийа кӧ әм һатьнә ньхӧмандьне, мә һьлбәт гәләк хирәт дькьр кӧ жийина хԝә бьгӧһезьн у «хԝә жь һʹәму кʹьретийа ԛальб у рʹӧһʹе хԝә паԛьж кьн» (2 Корьнтʹи 7:1). Ле ньһа жи лазьм ә кӧ әм бәрдәԝам кьн «бь рʹӧһʹ у фькьред хԝәда нуйәжийин бьн» (Әфәси 4:23). Гәло чьрʹа? Чьмки тʹоз у ԛьрежайа ве дьнйайе дькарә мә зу бьләԝьтинә. Ләма жи, сәва кӧ әм бәр чʹәʹве Йаһоԝа тʹәмьз бьминьн, гәрәке әм тʹьме фькьр, хәйсәт у хԝәстьнед хԝә бьщерʹьбиньн.

3. Әм чаԝа дькарьн «һʹьш-аԛьле хԝә ну кьн»? (Рʹомайи 12:2)

³ Гәло әм чаԝа дькарьн һʹьш-аԛьле хԝә «ну кьн», демәк фькьред хԝә бьгӧһезьн? (Бьхунә Рʹомайи 12:2) Гьли-готьна Йунани «һʹьш-аԛьле хԝә ну кьн», нә тʹәне әв ә, кӧ әм жийина хԝә бь чәнд кьред ԛәнщ бьхәмьлиньн. Лазьм ә кӧ әм дьле хԝә у хәйсәте хԝә бьщерʹьбиньн. Һәрге лазьм бә, гәрәке әм хԝә бьгӧһезьн, ԝәки жийина мә һʹәта дәсте мә те, ль гора принсипед Йаһоԝа бә. Гәрәке әм ве йәке нә тʹәне щарәке, ле тʹьме бькьн.

4. Сәва кӧ фькьред мә нәкʹәвьн бәр байе ве дьнйайе, әм гәрәке чь бькьн?

⁴ Гава әм бьгьһижьн беԛьсуртийе, ԝи чахи ԝе һеса  бә ԝәки әм пе һʹәму кьред хԝә дьле Йаһоԝа ша кьн. Ле һʹәта ԝе дәме, гәрәке әм сәр хԝә бьхәбьтьн кӧ бьгьһижьн ве нете. Дина хԝә бьдьне кӧ Рʹомайи 12:2-да, Паԝлос нав нукьрьна һʹьш-аԛьле мә у фәʹмкьрьна ԛьрара Хԝәдеда чь гьредан чекьр. Әм гәрәке нәкʹәвьн бәр байе ве дьнйайе, ле хԝә бьщерʹьбиньн у тедәрхьн һәла фькьред Хԝәде сәр нет у сафикьрьнед мә чьԛас һʹӧкӧм дькьн.

5. Әм чаԝа дькарьн фәʹм бькьн һәла әм бь рʹасти баԝәр дькьн, ԝәки рʹожа Йаһоԝа незик ә? (Бьньһерʹә шькьл.)

⁵ Ве мәсәле бинә бәр чʹәʹве хԝә: Йаһоԝа дьхԝазә ԝәки әм «һивийа Рʹожа Хԝәде бьн» (2 Пәтрус 3:12). Жь хԝә бьпьрсә: «Гәло жийина мьн нишан дькә, ԝәки әз рʹьнд фәʹм дькьм, кӧ хьлазийа ве дьнйайе гәләк незик ә? Гәло сафикьрьнед мьн дәрһәԛа бьжартьна хәбат у һинбуне дьдьнә кʹьфше, ԝәки жийина мьнда хьзмәтийа Йаһоԝарʹа тьште һәри фәрз ә? Гәло әз баԝәр дькьм кӧ Йаһоԝа ԝе бона һʹәԝщед мьн у малбәта мьн хәм бькә, йан әз һәртʹьм пәй тьштед материали дькʹәвьм?» Гава Йаһоԝа дьвинә кӧ әм ль гора ԛьрара ԝи дьжин, әԝ гәләк ша дьбә (Мәтта 6:25-27, 33; Филипи 4:12, 13).

6. Гәрәке әм бәрдәԝам кьн чь бькьн?

⁶ Әм гәрәке фькьред хԝә һәр тʹьм бьщерʹьбиньн у һәрге лазьм бә, гәрәке әм ԝана рʹаст бькьн. Паԝлос Корьнтʹийарʹа ӧса гот: «Һун дьле хԝә бьщерʹьбиньн у дина хԝә бьдьне, кʹа һун нава баԝәрийеда нә? Хԝә әʹнәнә кьн» (2 Корьнтʹи 13:5). «Нава баԝәрийеда» бьн, нә тʹәне те һʹәсабе щар-щара һәрʹьн щьвина у мьзгинийе бәла кьн. Әв готьн ӧса жи те һʹәсабе  фькьр, хԝәстьн у нетед мә жи. Сәва кӧ бәрдәԝам кьн һʹьше хԝә ну кьн, гәрәке әм Хәбәра Хԝәде бьхуньн у һин бьн кӧ мина ԝи бьфькьрьн. Паше, чь лазьм бә жи, гәрәке әм ве йәке бькьн кӧ хԝә ль гора ԛьрара Йаһоԝа рʹаст бькьн (1 Корьнтʹи 2:14-16).

7. Ль гора Әфәси 4:31, 32, гәрәке әм чь бькьн, у дьбәкә чьрʹа мәрʹа нәһеса бә ве йәке бькьн?

⁷ Бьхунә Әфәси 4:31, 32. Хенщи ве йәке кӧ гәрәке әм фькьред хԝә бьгӧһезьн, әм гәрәке «мәрьве ну ль сәр хԝә ԝәргьрьн» (Әфәси 4:24). Жь бо ве йәке, хирәт лазьм ә. Мәсәлә, әм гәрәке хирәт бькьн кӧ һʹӧнӧред ӧса ча кʹин, нәфрʹәт у һерс жь хәйсәте хԝә дәрхьн. Ле чьрʹа әԝ щара дькарә нәһеса бә? Чьмки һʹӧнӧред хьраб дьԛәԝьмә гәләк кʹур нав мәда рʹуньштьбьн. Кʹьтеба Пироз дьбежә, ԝәки «сьтԛе дьле мерьв жь зарʹотийеда хьраб ә» (Дәстпебун 8:21). Чаԝа кӧ әме жь сәрһатийа бьраки бьвиньн, лазьм ә кӧ мәрьв паши ньхӧмандьне жи бәрдәԝам кә хәйсәт-һʹӧнӧред хԝә контрол кә, йед кӧ нав ԝида кʹур рʹуньштьнә.

8-9. Сәрһатийа Стефан чаԝа нишан дькә, кӧ гәрәке әм тʹьме мәрьве кәвьн жь хԝә дур хьн?

⁸ Бьракирʹа, бь наве Стефан, чәтьн бу һерса хԝә контрол кә. Әԝ дьбежә: «Паши ньхӧмандьне, лазьм бу ԝәки әз сәр ве кемасийа хԝә бьхәбьтьм. Щарәке, гава мьн мал бь мал хьзмәт дькьр, әз кʹәтьм пәй дьзәки, йе кӧ радиойа әʹрәба мьн дьзи. Гава әз ида гәләк незики ԝи бум, әԝи радио авит у рʹәви чу. Чахе мьн хушк-бьред дьнрʹа гьли кьр, ԝәки мьн радиойа хԝә чаԝа жь дьз станд, сәр ве йәке рʹуспики жь мьн пьрси: ‹Стефан, һәрге тә әԝ дьз бьгьрта, тәйе чь бькьра?› Бь сайа ве пьрсе, мьн фәʹм кьр кӧ гәрәке әз бәрдәԝам кьм сәр хԝә бьхәбьтьм ԝәки бьбьм йәки әʹдьлайиһʹьз». b

⁹ Чаԝа сәрһатийа Стефан нишан дькә, әм чьԛас жи бьфькьрьн кӧ мә хԝә ида рʹаст кьрийә, йәкә хәйсәтәкә хьраб дькарә ньшкева диса хԝә әʹйан кә. Һәрге тьштәки ӧса бе сәре тә, дьлтәнг нәбә у нәфькьрә кӧ тӧ Мәсиһики хьраб и. Паԝлосе шанди ӧса гот: «Гава дьхԝазьм кӧ ԛәнщийе бькьм, бе һʹәмде мьн дьбә хьраби» (Рʹомайи 7:21-23). Һʹәму Мәсиһи ԛьсурдар ьн, у чаԝа кӧ лазьм ә ԝәки әм мала хԝә тʹьме паԛьж кьн, лазьм ә кӧ әм сәр кемасийед хԝә һәр гав бьхәбьтьн, ԝәки әм паԛьж бьминьн. Гәло чаԝа?

10. Әм чаԝа дькарьн һьмбәри хәйсәтед хьраб шәрʹ бькьн? (1 Йуһʹәнна 5:14, 15)

¹⁰ Йаһоԝарʹа дӧа бькә у ԝирʹа бежә кӧ тӧ һьмбәри кʹижан хәйсәте хьраб шәрʹ дьки. Баԝәр бькә ԝәки әԝе гӧһ бьдә тә у али тә бькә (Бьхунә 1 Йуһʹәнна 5:14, 15). Рʹаст ә, Йаһоԝа хәйсәте хьраб ԝе бь кʹәрәмәти жь тә дур нәхә, ле әԝ дькарә ԛәԝате бьдә тә, ԝәки тӧ сәркʹәви (1 Пәтрус 5:10). Һәмьки лазьм ә, ԝәки тӧ ль гора дӧайед хԝә һәр тьшти бьки у хәйсәтед мәрьве кәвьн жь хԝә дур хи. Мәсәлә, хԝә жь филм у кʹьтебед кӧ хәйсәтед хьраб ча тьштәки баш нишан дькьн, дур бьгьрә. Ӧса жи, изьне нәдә ԝәки хԝәстьнед хьраб дьле тәда мәзьн бьн (Филипи 4:8; Колоси 3:2).

11. Әм чаԝа дькарьн бәрдәԝам кьн мәрьве ну ль хԝә кьн?

¹¹ Бәс нинә ԝәки тӧ тʹәне мәрьве  кәвьн жь хԝә бехи, ле лазьм ә ԝәки тӧ мәрьве ну ль хԝә ки. Гәло тӧ чаԝа дькари ве йәке бьки? Хԝәрʹа нет дайнә, ԝәки гава тӧ дәрһәԛа һʹӧнӧред Йаһоԝа педьһʹәси, чʹәʹв бьди ԝи (Әфәси 5:1, 2). Мәсәлә, гава тӧ Кʹьтеба Пирозда дәрһәԛа бахшандьна Йаһоԝа дьхуни, жь хԝә бьпьрсә: «Гәло әз дьбахшиньм кәсед дьн?» Йан жи, гава тӧ дьхуни кӧ дьле Йаһоԝа сәр кәсед кӧ кʹәтьнә тәнгасийе чьԛас дьшәԝьтә, жь хԝә бьпьрсә: «Гәло дьле мьн жи сәр хушк-бьред кӧ дәсттәнг ьн, дьшәԝьтә, у гәло әз дьлшәԝатийа хԝә пе кьред хԝә нишан дькьм?» Гава тӧ хирәт дьки ԝәки һʹьше хԝә ну ки у хәйсәте ну ль хԝә бьки, һьндава хԝә бь сәбьр бә.

12. Стефан чаԝа избат бу кӧ Кʹьтеба Пироз дькарә мәрьва бьгӧһезә?

¹² Стефан хәйсәте ну һеди-һеди ль хԝә кьр. Әԝ дьбежә: «Жь рʹожа ньхӧмандьне, әз чәнд щара рʹасти дәрәщед чәтьн һатьм. Ле әз һин бум ԝәки хԝә жь кәсед кӧ һерса мьн рʹадькьн, дур бьгьрьм йан жи дәрәщед ӧса дьһа гьран нәкьм. Гава мьн хԝәгьртьн дьда кʹьфше, гәләк мәрьва, у жьна мьн жи, пʹайе мьн дьдан. Әз жи щарна әʹщебмайи дьмам кӧ мьн чаԝа дькарьбу ве йәке бькьм. Әз нькарьм бежьм ԝәки мьн бь ԛәԝата хԝә хәйсәте хԝә гӧһаст. Дәԝсе, әз баԝәр ьм кӧ әв йәк избат дькә, ԝәки ԛәԝата Кʹьтеба Пироз һәйә мәрьва бьгӧһезә».

13. Чь ԝе али мә бькә, ԝәки хԝәстьнед щайиз нав хԝәда пешда биньн? (Галати 5:16)

¹³ Бьхунә Галати 5:16. Йаһоԝа рʹӧһʹе пироз бь мәрʹдани дьдә мә, ԝәки әм сәркʹәти бьн у тьштед рʹаст бькьн. Гава әм Хәбәра Хԝәде леколин дькьн, әм дьһельн ԝәки рʹӧһʹе пироз сәр мә һʹӧкӧм бә. Ӧса жи әм рʹӧһʹе пироз сәр щьвата дьстиньн. Ԝедәре, әм дькарьн тʹәви хушк-бьра ԝәхте хԝә дәрбаз кьн. Әԝана жи мина мә хирәт дькьн тьштед рʹаст бькьн, у әв йәк мерхасийе дьдә мә (Ибрани 10:24, 25; 13:7). Хенщи ве йәке, гава әм жь дьл Йаһоԝарʹа дӧа дькьн у аликʹарийе жь ԝи дьхԝазьн, ԝәки кемасикә хԝә рʹаст кьн, әԝ бь сайа рʹӧһʹе пироз ԛәԝате дьдә мә, ԝәки әм бәрдәԝам кьн сәр хԝә бьхәбьтьн. Дьԛәԝьмә хԝәстьнед мәйә хьраб бь тʹәмами бәтавәнәбьн, ле әԝ һәр тьшт ԝе али мә бькьн, ԝәки нәкʹәвьнә бәр байе ван хԝәстьна. Чаԝа Галати 5:16 дьбежә, йед кӧ бь сайа рʹӧһʹ дьмәшьн, ԝе «хԝәстьнед бьнйатʹа инсен нәкьн».

14. Чьма фәрз ә ԝәки әм хԝәстьнед щайиз бәрдәԝам кьн нав хԝәда пешда биньн?

¹⁴ Гава әм дәстпедькьн хԝә ль шьхӧлед рʹӧһʹани бьгьрьн, лазьм ә кӧ әм ван шьхӧла хԝәрʹа бькьн хәйсәт у бәрдәԝам кьн хԝәстьнед щайиз нав хԝәда пешда биньн. Гәло чьрʹа? Чьмки һәрге әм фәсал нибьн, хԝәстьнед хьраб дькарьн мә зәфти хԝә кьн. Паши ньхӧмандьне жи, дьбәкә тьштед ӧса мә хԝәш бен, жь кʹижана әм гәрәке хԝә дур бьгьрьн, мәсәлә хӧмарбази, вәхԝарьна ичкейә бесинор йан порнографийа (Әфәси 5:3, 4). Бьраки щаһьл ӧса дьбежә: «Проблемәкә мьнә һәри гьран, мьԛабьли кʹижани әз шәрʹ дькьм әв ә, кӧ мер мьн хԝәш тен. Бәре әз дьфькьрим кӧ әв хԝәстьн ԝе дәрбаз бә, ле һʹәта рʹожа иро жи әв проблем һе бал мьн һәйә». Һәрге хԝәстьнәкә тәйә хьраб гәләк ԛәԝи бә, гәло чь дькарә али тә бькә?

15. Әм жь кʹӧ заньн кӧ әм дькарьн һьмбәри хԝәстьнед хьраб сәркʹәвьн? (Бьньһерʹә шькьл.)

 ¹⁵ Гава тӧ мьԛабьли хԝәстьнәкә хьраб у ԛәԝи шәрʹ дьки, бир нәкә тӧ тʹәне нини. Кʹьтеба Пироз дьбежә: «Щерʹьбандьнед ӧса найенә сәре ԝә, пештьри ԝан щерʹьбандьнед кӧ тенә сәре мәрьвед майин» (1 Корьнтʹи 10:13а). Демәк, щерʹьбандьнед рʹасти кʹижани әм тен, тенә сәре мәрьвед дьн жи. Паԝлосе шанди әв гьли Мәсиһийарʹа ньвисибун, ча жьнарʹа ӧса жи мерарʹа, йед кӧ бажаре Корьнтʹеда дьжитьн. Һьнәк жь ԝан бәре бенамуси дькьрьн, һомосексуал у ичкәхԝәр бун (1 Корьнтʹи 6:9-11). Паши кӧ әԝана һатьнә ньхӧмандьне жи, ԝана бешьк щарна мьԛабьли хԝәстьнед хьраб шәрʹ дькьр. Рʹаст ә әԝана гьшк Мәсиһийед бь рʹӧһʹ кʹьфшкьри бун, ле диса жи әԝана һе гӧнәкʹар бун. Фьрԛи тʹӧнә әм мьԛабьли кʹижан хәйсәте хьраб шәрʹ дькьн, әме бькарьбьн сәркʹәвьн, чьмки заньн ԝәки кәсед дьн мьԛабьли хԝәстьнед ӧса сәркʹәтьнә. Кʹьтеба Пироз дьбежә ԝәки һун дькарьн баԝәрийеда һʹимгьрти бьн, чьмки «заньн кӧ хушк-бьред ԝә жи тʹәмамийа дьнйайеда хут ԝан щәфа дькʹьшиньн» (1 Пәтрус 5:9).

16. Әм гәрәке ча нәфькьрьн, у чьрʹа?

¹⁶ Нәфькьрә кӧ тʹӧ кәс нькарә тәнгасийед тә фәʹм бькә, кӧ һʹале тә һʹаләки бечʹарә йә у тӧ нькари һьмбәри хԝәстьнед хьраб шәрʹ бьки. Кʹьтеба Пироз дьбежә: «Хԝәде амьн ә, әԝ наһелә кӧ һун жь ԛәԝата хԝә дәр бенә щерʹьбандьне. Әԝе щерʹьбандьнеда дәлиләке жи бькә, кӧ һун бькарьбьн тәйах кьн» (1 Корьнтʹи 10:13б). Ләма, һәрге хԝәстьнәкә хьраб гәләк ԛәԝи бә жи, әм дькарьн һьмбәри ԝе сәркʹәвьн. Пе аликʹарийа Йаһоԝа, әм дькарьн хԝә  бьгьрьн, у нәкʹәвьнә бәр байе ве хԝәстьна хьраб.

17. Һәрге хԝәстьнед хьраб пешда бен жи, әм чь дькарьн контрол кьн?

¹⁷ Ве йәке тʹӧ щар бир нәкә: Әм мәрьвнә ԛьсурдар ьн, дьбәкә әме нькарьбьн хԝәстьнед хьраб бь тʹәмами жь һʹьше хԝә дәрхьн. Ле гава хԝәстьнед ӧса щәм тә пешда бен, тӧ дькари ԝана инкʹар ки. Усьв жи ӧса кьрьбу. Гава әԝ жь алийе жьна Потифар һатә щерʹьбандьне, әԝ зу жь ԝедәре рʹәви (Дәстпебун 39:12). Бәле, гәрәке хԝәстьнед хьраб нәбьнә сәбәб ԝәки тӧ кьред хьраб бьки.

18-19. Чахе әм сәр хԝә дьхәбьтьн, ԝәки «һʹьш-аԛьле хԝә ну кьн», әм дькарьн чь жь хԝә бьпьрсьн?

¹⁸ Сәва кӧ әм һʹьш-аԛьле хԝә ну кьн, лазьм ә тʹьме сәр хԝә бьхәбьтьн, ԝәки фькьр у кьред мә Йаһоԝа хԝәш бен. Ләма жи фькьред хԝә һәр гав бьщерʹьбинә у жь хԝә бьпьрсә: «Гәло әз бь жийина хԝә нишан дькьм, кӧ әз фәʹм дькьм ԝәки хьлазийа ве дьнйайе чьԛас незик ә? Гәло әз бәрдәԝам дькьм мәрьве ну ль хԝә кьм? Гәло әз изьне дьдьм, ԝәки рʹӧһʹе Йаһоԝа рʹебәрийа жийина мьн бькә, кӧ әз нәкʹәвьм бәр хԝәстьнед бәдәне?»

¹⁹ Гава тӧ хԝә әʹнәнә бьки, дина хԝә бьдә пешдачуйина хԝә у бир нәкә кӧ тӧ ԛьсурдар и. Һәрге лазьм бә кӧ тӧ хԝә рʹаст ки, мерхасийа хԝә ӧнда нәкә, ле гӧһ бьдә ширәта кӧ Филипи 3:16-да те дайине: «Әм ль гор тьште кӧ әм гьһиштьне пешда һәрʹьн, ИМ». Һәрге тӧ ӧса бьки, баԝәр бә кӧ Йаһоԝа ԝе хирәта тә кʹәрәм кә.