1. Паԝлос чь ширәт да хушк-бьред Колоси? (Бьньһерʹә шькле әʹԝльн.)

ПАԜЛОСЕ ШАНДИ нәʹма Колосийарʹа ԝәкә сала 60-61  Д.М. ньвиси, чахе Рʹомеда гьрти бу. Әԝи ԝанрʹа шьровәкьр, ԝәки чьԛас фәрз ә «занәбуна рʹӧһʹанива тʹьжи бьн» (Колс. 1:9). Паԝлос ԝанрʹа гот: «Әз ве йәке дьбежьм, ԝәки тʹӧ кәс ԝә бь заре ширьн нәхальфинә. Һаш жь хԝә һәбьн, нәбә кӧ йәк бь сәрԝахтийа дәрәԝә пʹучʹ дьле ԝә бькә һесир. Әԝ жь әʹдәтед мәрьва у сьхьред ве дьнйайе тен, нә жь Мәсиһ» (Колс. 2:4, 8). Паше Паԝлос шьровәкьр кӧ чьрʹа һьнә нет-фькьред ԝе дьнйайе йед кӧ бәлабуйи нә, нәрʹаст ьн у чьрʹа гәләк мәрьв ԝан нет-фькьра ԛәбул дькьн. Мәсәлә, мәрьв бь ньһерʹандьна ве дьнйайе һелан дьбьн кӧ хԝә жь йед дьн гәләк аԛьлтьр һʹәсаб кьн у хԝә сәр ԝанрʹа бьгьрьн. Ләма жи Паԝлос нәʹмә ньвиси сәва али хушк-бьра бькә ԝәки нәкʹәвьнә бьн байе нет-фькьред ве дьнйайе у кьред хьраб бьтʹәрькиньн (Колс. 2:16, 17, 23).

2. Чьрʹа әме шеԝьр кьн мәсәлед ньһерʹандьна ве дьнйайе?

² Мәрьвед кӧ дькʹәвьнә бәр байе нет-фькьред ве дьнйайе, принсипед Йаһоԝа пьшт гӧһе хԝәва давежьн. У һәрге әм мьԛати хԝә нәбьн, әԝ нет-фькьр дькарьн һеди-һеди баԝәрийа мә сьст кьн. Иро һʹәму щийа ньһерʹандьна ве дьнйайе те кʹьфше, мәсәлә телевисйонеда, интернетеда, сәр хәбате йан  жи мәкʹтәбеда. Ве готареда әме шеԝьр кьн 5 щурʹә ньһерʹандьна ве дьнйайе у бьвиньн кӧ ча әм дькарьн һʹьш-аԛьле хԝә хԝәй кьн жь ве йәке.

3. Иро гәләк мәрьв ча дьфькьрьн у чьрʹа?

³ «Әз бей баԝәрийа һьндава Хԝәде жи дькарьм мәрьвәки ԛәнщ бьм». Гәләк ԝәлатада әʹщебмайи нинә чахе мәрьв дьбежьн, кӧ әԝана баԝәр накьн ԝәки Хԝәде һәйә. Әԝана тʹӧ рʹелигийа ԛәбул накьн. Әԝана нә жи дьбәкә леколин дькьн һәла Хԝәде һәйә йан на, чьмки дьхԝазьн аза бьжин чаԝа дьле ԝан дьхԝазә. (Бьхунә Зәбур 10:4.) Һьнәк жи йед кӧ дьфькьрьн ԝәки әԝана һаш жь һәр тьшти һәнә, дьбежьн: «Әз бей баԝәрийа һьндава Хԝәде жи дькарьм пе принсипед рʹаст бьжим».

4. Ча әм дькарьн хәбәр дьн тʹәви мәрьвед кӧ Әʹфьрандар баԝәр накьн?

⁴ Гәло логики йә баԝәр кьн кӧ Әʹфьрандар тʹӧнә? Чахе мәрьв зандарийеда щаба ве пьрсе дьгәрʹьн, әԝана пе гәләк информасийа тʹәвһәв дьбьн. Ле бь рʹастийе щаба ве пьрсе гәләк һеса йә. Бьфькьрьн, ԛә мал хԝәха дькарә ава бә? Фәʹмдари йә на. Ле илаһи әʹфьринед сах кӧ сәр әʹрде нә у бь шанәйед чәтьн чекьри нә, чаԝа дькарьн хԝәха пешда бен? Әԝ шанә дькарьн информасийа тʹоп кьн у копи бькьн, кʹижан кӧ лазьм ә сәва шанә һәв зедә бьн. Ле мал нькарә ль һәв зедә бә. Гәло әԝ шанәйед сах кʹе чекьр? Кʹьтеба Пирозда лекьри йә: «Һәр маләк бь дәсте йәки те чекьрьне, ле йе һәр тьшт әʹфьрандийә, Хԝәде йә» (Ибрн. 3:4).

5. Чьрʹа мәрьв бей Хԝәде у принсипед ԝи нькарә сафи кә чь ԛәнщ ә у чь хьраб ә?

⁵ Әм чь дькарьн бежьн ԝан мәрьварʹа йед кӧ дьфькьрьн ԝәки бей Хԝәде дькарьн сафи кьн чь рʹаст ә чь на? Хәбәра Хԝәде дьбежә ԝәки мәрьвед нәбаԝәр жи дькарьн пе принсипед баш бьжин (Рʹом. 2:14, 15). Бәʹса хәбәре, әԝана һʹьз дькьн де-бавед хԝә у ԛәдьре ԝан дьгьрьн. Ле әԝ мәрьв ԛәбул накьн кӧ Йаһоԝа йә әԝ Кәс, кʹижан кӧ ԛануна датинә кӧ чь рʹаст ә у чь хьраб ә. Гәло принсипед ԝан мәрьва дәрһәԛа намусийе дькарьн рʹаст бьн? (Иша. 33:22). Гәләк мәрьвед сәрԝахт баԝәр дькьн кӧ аликʹарийа Хԝәде лазьм ә сәва һʹале дьнйайе баш бә. (Бьхунә Йерәмйа 10:23.) Бәле, әм гәрәке тʹӧ щар нәфькьрьн кӧ кәсәк дькарә бей Хԝәде у принсипед ԝи, сафи кә кӧ чь ԛәнщ ә у чь хьраб ә (Зәб. 146:3).

6. Гәләк мәрьв дәрһәԛа рʹелигийа чь дьфькьрьн?

⁶ «Бей рʹелигийайе жи дькари бәхтәԝар би». Гәләк мәрьвед ве дьнйайе ӧса дьфькьрьн, чьмки бона ԝан рʹелигийа баргьрани у бекер ә. Һьнә рʹелигийа дәрһәԛа щәʹньме һин дькьн, пьштгьрийа политике дькьн йан жи жь мәрьва пʹәра тʹоп дькьн, у бь ԝе йәке мәрьва жь Хԝәде дур дьхьн. Ләма жи ида һе зедә мәрьв дьфькьрьн кӧ бей рʹелигийа әԝана һе бәхтәԝар ьн. Әԝана ӧса дьбежьн: «Әз Хԝәде баԝәр дькьм, ле әз нахԝазьм тʹәви тʹӧ рʹелигийа бьм».

7. Һʹәбандьна рʹаст чаԝа бәхтәԝарийе тинә?

⁷ Ле гәло мәрьв бь рʹастийе бей рʹелигийа дькарә бәхтәԝар бә? Бей дине ԛәлп мәрьв дькарә бәхтәԝар бьжи, ле мәрьв бь тʹәмами нькарә бәхтәԝар бә, һʹәта нәбә досте Йаһоԝа, йе кӧ «Хԝәдейе хԝәзьли» йә (1 Тимтʹ. 1:11). Һәр тьшт чь жи Хԝәде дькә бона кʹара мәрьва йә, у хьзмәткʹаред ԝи жи гәләк бәхтәԝар ьн чахе чʹәʹв дьдьнә ԝи у аликʹарийе дьдьнә мәрьва (Кʹар. Шанд. 20:35). Бәʹса хәбәре, дина хԝә бьдьн кӧ һʹәбандьна рʹаст чаԝа дькарә али малбәте бькә кӧ бәхтәԝар бә. Һʹәбандьна рʹаст мә һин дькә кӧ ԛәдьре кʹӧлфәт у малхе хԝә бьгьрьн, сонда зәԝаще пироз һʹәсаб кьн, бенамусийе  нәкьн, зарʹа мәзьн кьн кӧ мәʹрифәт бьн, у һʹьзкьрьна һʹәлал малбәтеда бьдьнә кʹьфше. Рʹасти жи бь сайа һʹәбандьна рʹаст мәрьв щьватада у бьратийа һʹәмдьнйайеда бәхтәԝар ьн у йәктийеда ньн. (Бьхунә Ишайа 65:13, 14.)

8. Чаԝа әм дькарьн бь аликʹарийа Мәтта 5:3 мәрьварʹа шьровәкьн, кӧ ча бь рʹастийе бәхтәԝар бьн?

⁸ Гәло мәрьв дькарә Хԝәдерʹа хьзмәт нәкә, у бь рʹастийе бәхтәԝар бә? Бьфькьрьн сәр ве пьрсе: «Чь мәрьв бәхтәԝар дькә?» Һьнәкa хәбатеда, спортеда йан жи мьжулбуна тьштәкида бәхтәԝарийе дьвиньн. Һьнәк жи дьлрʹьһʹәт дьбьн чахе мьԛати нәфәр йан жи һәвалед хԝә дьбьн. Әв һәр тьшт рʹаст ә шабуне дьдә мәрьва, ле нета әʹмьре мә тʹәне ван тьштада нинә. Һәйә тьштәки ӧса кӧ бәхтәԝарийа дьреж тинә. Әм дькарьн Әʹфьрандаре хԝә нас кьн у бь амьни жерʹа хьзмәт кьн, чьмки әм ӧса һатьнә әʹфьрандьне кӧ чахе ӧса дькьн бәхтәԝар дьбьн. (Бьхунә Мәтта 5:3.) Мәсәлә, хьзмәткʹаред рʹаст шабуне дьвиньн у бәхтәԝар дьбьн чахе тʹәвайи тʹоп дьбьн сәва Йаһоԝа бьһʹәбиньн (Зәб. 133:1). Әԝана ӧса жи бьратийа хԝәрʹа ша дьбьн, кӧ йәктийеда ньн, нав-намус дьжин, у һивийа ахьрийа ша нә кӧ Хԝәде соз дьдә.

9. а) Ве дьнйайеда чь фькьр дәрһәԛа сексе бәлабуйи йә? б) Чьрʹа ԛануна Хԝәде ԛәдәхә дькә сексе жь зәԝаще дәр?

⁹ «Чь хьраб ә ве йәкеда кӧ жь зәԝаще дәр тʹәви кәсәки бькʹәвьнә һәләԛәтийа сексуал?» Дьбәкә мәрʹа дьбежьн: «Чь хьраб ә ве йәкеда кӧ жь зәԝаще дәр тʹәви кәсәки дьн бькʹәви һәләԛәтийа сексуал? Әʹмьре хԝәрʹа ша бә у бьжи ча дьле тә дьхԝазә!» Ле Мәсиһи тʹӧ щар ӧса нафькьрьн кӧ бенамусийеда тьштәки хьраб тʹӧнә. Чьрʹа? Чьмки Хәбәра Хԝәде бенамуси у ԛавийе ԛәдәхә дькә. * (Бьхунә 1 Тʹесалоники 4:3-8.) Йаһоԝа әм әʹфьрандьнә у ләма изьна ԝи һәйә кӧ мәрʹа ԛануна дайнә. Ԛануна Хԝәде тʹәне жьн-меррʹа изьне дьдә кӧ бькʹәвьнә һәләԛәтийа сексуал. Хԝәде мә һʹьз дькә ләма ԛануна датинә. Һʹәму ԛанунед ԝи кери мә тен. Малбәтед кӧ гӧрʹа ԝи дькьн, мала хԝәда ԝе һʹьзкьрьне, ԛәдьр бьстиньн у хԝә хԝәйкьри тʹәхмин кьн. Ле әԝед кӧ ԛануна Хԝәде пьшт гӧһе хԝәва давежьн, әԝ ԝе диԝана ԝан бькә (Ибрн. 13:4).

10. Мәсиһи ча дькарә хԝә жь бенамусийе хԝәй кә?

¹⁰ Хәбәра Хԝәде мә һин дькә кӧ чаԝа хԝә жь бенамусийе хԝәй кьн. Гәләк фәрз ә фәсал бьн кӧ әм чь дьньһерʹьн. Иса гот: «Кʹи бь тәме хьраб жьнәке бьньһерʹә, әԝи дьле хԝәда иди тʹәви ԝе зьнекʹари кьр. Аԝа һәгәр чʹәʹве тәйи рʹасте тә жь рʹе дәрдьхә, ԝи дәрхә у жь хԝә бавежә» (Мәт. 5:28, 29). Мәсиһи ԝе хԝә жь порнографйайе дур бьгьрә у кʹьламед бь гьлийед бенамуси ԝе нәбьһе. Паԝлосе шанди хушк-бьрарʹа гот: «Хԝәстьнед дьле хԝәйә ве дьне бькӧжьн: Бенамусийе» (Колс. 3:5). Хенщи ве йәке, гәләк фәрз ә мьԛати хԝә бьн кӧ әм дәрһәԛа чь дьфькьрьн у чь хәбәр дьдьн (Әфәс. 5:3-5).

11. Чьрʹа гәләк мәрьв пәй хәбата баш дькʹәвьн?

¹¹ «Тӧ дькари бәхтәԝар би һәрге хәбата тәйә баш һәйә». Гәләк мәрьв тʹәви мә дькʹәвьнә дәʹԝе, дьбежьн кӧ әм ԝәʹдә у ԛәԝата хԝә гәрәке хәрщ кьн сәр хәбата  баш. Хәбат дькарә мәрьва бькә навдар, хԝәйиԛәдьр у дәԝләти. Ве дьнйайеда гәләк дьфькьрьн кӧ мәрьв һьнге бәхтәԝар ә, чахе хәбата ԝийә баш һәйә. Әм гәрәке һаш жь хԝә һәбьн ԝәки нәкʹәвьнә бәр байе ньһерʹандьна ԝан.

12. Гәло пешдачуйин хәбатеда бәхтәԝарийе тинә?

¹² Гәло бь рʹастийе хәбата баш кӧ мәрьва дькә навдар у дәԝләти, бәхтәԝарийе тинә? На. Бьфькьрьн сәр ве йәке: Шәйтʹан гәләк дьхԝәст бьбә хԝәйиһʹӧкӧм у навдар, у дькарьн бежьн әԝи чь дьхԝәст әԝ жи станд. Ле йәкә әԝ диса жи бәхтәԝар нинә, һерс у зӧлм ә (Мәт. 4:8, 9; Әʹйан. 12:12). Хәбата баш у пешдачуйин дькарә сәр ԝәʹдәки кьн бәхтәԝарийе бинә. Ле чахе әм али мәрьва дькьн кӧ дәрһәԛа Хԝәде у созед ԝи бона жийина һʹәта-һʹәтайе пебьһʹәсьн, әв шабунәкә ӧса тинә кӧ кʹӧта набә. Әва дьнйа мәрьва һелан дькә кӧ хԝә сәр йед дьнрʹа бьгьрьн сәва пешда һәрʹьн. Бона ве йәке мәрьв һʹәвсудийе һәв дькьн у дьбьнә һерс. Әԝ һәр тьшт ахьрийеда дьбә «гьртьна байе» (Ԝаиз 4:4).

13. а) Әм ча гәрәке бьньһерʹьн сәр хәбате? б) Паԝлос чьда бәхтәԝари дит?

¹³ Әм гәрәке әʹбура хԝә бькьн, ләма жи ве йәкеда тьштәки хьраб тʹӧнә кӧ хәбатәкә ӧса бьжберьн ԝәки дьле мә бә. Фәрз әԝ ә ԝәки хәбата мә щийе пешьн нәгьрә. Иса гот: «Тʹӧ кәс нькарә дӧ ахарʹа хӧламтийе бькә, чьмки йан ԝе һʹиле ԝи жь йәки һәрʹә у йе дьне һʹьз бькә, йан жи ԝе ԛәдьре йәки бьгьрә у йе дьне беһӧрмәт кә. Һун нькарьн һьн Хԝәдерʹа, һьн жи һәбукерʹа хӧламтийе бькьн» (Мәт. 6:24). Чахе әʹмьре мәда хьзмәтийа Йаһоԝарʹа щийе пешьн дьгьрә, әм ләзәте дьвиньн. Паԝлосе шанди әв йәк сәр хԝә тʹәхмин кьр. Щаһьлтийеда бона ԝи гәләк фәрз бу пешда һәрʹә у хԝәндьна бьльнд бьстинә. Ле чахе әԝ бу шагьрте Иса, у пе чʹәʹве хԝә дьдит кӧ мәрьв ча Хәбәра Хԝәде ԛәбул дькьн у әʹмьре хԝә дьгӧһезьн, әԝи шабун дьстанд у бь рʹастийе бәхтәԝар бу. (Бьхунә 1 Тʹесалоники 2:13, 19, 20.) Хьзмәтийа мә Хԝәдерʹа бәхтәԝарикә ӧса дьдә мә, кӧ тʹӧ хәбат у пешдачуйин нькарә дәԝсе бьгьрә.

14. Чьрʹа гәләк баԝәр дькьн кӧ мәрьв хԝәха дькарьн һʹале инсанәте баш кьн?

¹⁴ «Мәрьв дькарьн хԝәха чәтьнайед хԝә сафи кьн». Гәләк мәрьв ԛайил ьн ве  йәкерʹа. Ле чьрʹа? Чьмки ԝанарʹа дәст дьдә кӧ бей рʹебәрийа Хԝәде бьжин, у ча бьхԝазьн ӧса жи бькьн. Гәләк баԝәр дькьн кӧ бь рʹастийе мәрьв хԝәха дькарьн һʹале инсанәте баш кьн, чьмки ль гора һьнә леколинкьрьна, шәрʹ, ԛачахти, нәхԝәши у кʹәсиббун дьнйайеда кем дьбьн. Әʹламәтикеда һатийә готьне: «Мәʹнийа ве йәке кӧ чьрʹа һʹале инсанәте алийе башда дьчә, әԝ ә кӧ мәрьв хԝәха сафи дькьн ԝәки һʹале дьнйайе баш кьн». Ле әв йәк рʹаст ә? Гәло мәрьв дькарьн чәтьнайед ве дьнйайеда бьдьнә һьлдане? Ԝәрә әм шеԝьр кьн дәрһәԛа ве йәке.

15. Чь избаткьрьн һәнә кӧ инсанәт нькарә чәтьнайед дьнйайеда бьдә һьлдане?

¹⁵ Шәрʹ: Дӧ шәрʹед һʹәмдьнйайе ԛьрʹа 60 милйон мәрьва зедәтьр анин. Шәрʹ һʹәта иро мәрьварʹа кӧл-дәрда тинә. Һʹәта сала 2015 һәжмара мәрьвед кӧ жь бо шәрʹ у пәйкʹәтьна мәщбур бун мал–һʹалед хԝә бьһельн, гьһиштә 65 милйона зедәтьр. Һәма тʹәне сала 2015–да 12.4 милйон мәрьв рʹәвин. Ԛачахти у зорбәти: Һьнә щийада ԛачахти у зорбәти кем бунә, ле ида щурʹед ԛачахтийейә тʹәзә пешда тен, мәсәлә, кибер ԛачахти (ԛачахтийа пе интернете), зорбәти малбәтеда, у тероризм гәләк бәлабуйи нә. Хенщи ве йәке, нав тʹәмамийа дьнйайеда корупсийа жи чьԛас дьчә зедә дьбә. Инсанәт нькарә ԛачахтийе бь тʹәмами кʹӧта кә. Нәхԝәши: Һьнә нәхԝәши ида тенә ԛәнщкьрьне. Ле сала 2013-да, әʹламәтикида һатә готьне, ԝәки һәр сал нәһ милйон мәрьв ԝәкә 60 салийед хԝәда жь нәхԝәшийед дьльк, инсулте, рʹәԛе, нәхԝәшийед бинкʹьшандьнева гьредайи у жь диабете дьмьрьн. Кʹәсиббун: Ль гора информасийа жь Банка Һʹәмдьнйайе, сала 1990-да Африкайеда 280 милйон мәрьв кʹәсибийеда дьжитьн, ле сала 2012-да әв һәжмар буйә 330 милйон.

16. а) Чьрʹа тʹәне Пʹадшатийа Хԝәде дькарә чәтьнайед инсанәте сафи кә? б) Ишайа у Зәбуреда чь пʹехәмбәрти һәнә дәрһәԛа Пʹадшатийа Хԝәде?

¹⁶ Иро система економики у политики бьн дәсте мәрьвед хԝәһʹьзда ньн. Әшкәрә йә кӧ әԝана нькарьн нә шәрʹ, нә зорбәти, нә ԛачахти нә жи кʹәсиббуне бьдьнә һьлдане. Тʹәне Пʹадшатийа Хԝәде дькарә кʹока ван тьшта бинә. Дина хԝә бьдьне, Йаһоԝа ԝе чь бькә бона инсанәте. Шәрʹ: Пʹадшатийа Хԝәде ԝе һʹәму мәʹнийед шәрʹа бьдә һьлдане, әԝ һәнә хԝәһʹьзи, корупсйа, патриотизм, динед ԛәлп, у Мире-щьна (Зәб. 46:8, 9). Ԛачахти у Зорбәти: Пʹадшатийа Хԝәде ԝе ԛачахти у зорбәтийе бь тʹәмами кʹӧта кә, у әԝ ида ирода бь милйона мәрьва һин дькә кӧ һәвдӧ һʹьз бькьн у итʹбарийа хԝә һәвдӧ биньн. Тʹӧ сәрԝерти тьштед ӧса нькарә бькә (Иша. 11:9). Нәхԝәши: Йаһоԝа ԝе һʹәму нәхԝәшийа бьдә һьлдане у щьмәʹта хԝәрʹа сьһʹәт-ԛәԝата бекемаси бинә (Иша. 35:5, 6). Кʹәсиббун: Йаһоԝа ԝе кʹокева кʹәсиббуне бьдә һьлдане у щьмәʹта ԝи ԝе бәхтәԝарийеда бьжи у тьштәки ԝан кем нибә. Әʹмьре ԝи щурʹәйи жь дәԝләтийе ԛимәттьр ә (Зәб. 72:12, 13).

17. Ча һун дькарьн хԝә жь фькьред ве дьнйайе хԝәй кьн?

¹⁷ Һәрге һун тедәрдьхьн кӧ нет-фькьрәки ве дьнйайе баԝәрийа ԝә сьст дькә, Хәбәра Хԝәде леколин бькьн кӧ әԝ чь дьбежә дәрһәԛа ве йәке. Ӧса жи ԝе керһати бә хәбәр дьн тʹәви хушк-бьред рʹӧһʹанида ԛәԝи. Бьфькьрьн кӧ чьрʹа әв ньһерʹандьн мәрьва хԝәш те, чьрʹа әв нәрʹаст ә у ча һун дькарьн хԝә хԝәй кьн жь ве йәке. Һәр кәс жь мә дькарә хԝә хԝәй кә жь фькьред ве дьнйайе, һәрге гӧһ бьдә ве ширәта Паԝлос: «Һьндава нәбаԝәрада сәрԝахт бьн . . . у бьзаньбьн кӧ чаԝа щайиз ә щаба һәр кәси бьдьн» (Колс. 4:5, 6).