1. Паши рʹабәрибуна Әдәнеда, Йаһоԝа чь бәрдьли да инсанәте?

ЙАҺОԜА Хԝәдейе дьлдайине йә. Чахе инсанәт кʹәтә нава гӧнә у бунә гӧнәкʹар, Хԝәде һьнгеда нишан кьр ԝәки әԝ һәйә кәсе кӧ бәрдьлийе дьдә. Паши рʹабәрибуна Әдәнеда, әԝи дәрберʹа бь пʹехәмбәртийе мерхаси у баԝәри да зӧрʹәта Адәм, кʹижан кӧ ԝе паше бьһата дьне. Әв пʹехәмбәрти ньвисар ә Дәстпебун 3:15-да, кʹидәре кӧ Хԝәде соз дайә, ԝәки ԝе «мәʹре бәре», демәк Шәйтʹан у ӧса жи һʹәму кьред ԝийи хьраб кʹӧта кә (Әʹйан. 12:9; 1 Йуһʹн. 3:8).

2. Чаԝа Йаһоԝа дьл да бәр Нӧһ?

² Нӧһ, хьзмәткʹаре Йаһоԝа, дьнйакә зӧлмда дьжит, кʹидәре кӧ тʹәне нәфәред ԝи Йаһоԝа дьһʹәбандьн. Дор бәре ԝи һʹәму мәрьв зӧлм у бенамус бун у ләма әԝ дькарьбу дьлтәнг буйа (Дәстп. 6:4, 5, 11; Щьһуд. 6). Ле Йаһоԝа жерʹа мерхаси да сәва әԝ бәрдәԝам кә «рʹийа  Хԝәдеда» һәрʹә (Дәстп. 6:9). Йаһоԝа готә Нӧһ, ԝәки әԝ дьхԝазә ԛьрʹа ве дьнйайе бинә, у рʹебәри да ԝи, кӧ әԝ чь бькә сәва нәфәред хԝәва хьлаз бә (Дәстп. 6:13-18). Бәле, Йаһоԝа бона Нӧһ Хԝәдейе дьлдайине бу.

3. Йешу ча бәрдьли станд? (Бьньһерʹә шькле әʹԝльн.)

³ Йешу щабдарикә мәзьн станд, әԝи гәрәке щьмәʹта Хԝәде бьвьра Әʹрде Создайи. Әԝ йәк һеса нибу, чьмки гәрәке тʹәви мьләтед ԛәԝи шәрʹ кьра, сәва әԝи әʹрди зәфт кә. Демәк, мәʹни һәбу кӧ Йешу бәрхԝә кʹәта у бьтьрсийа. Йаһоԝа әԝ йәк заньбу, ләма жи Муса ширәт кьр, ԝәки һәрʹә бәрдьлийе бьдә Йешу. Хԝәде гот: «Ль Йешу әʹмьр кә, дьл бьдә ль бәр ԝи у бьшьдинә, чьмки әԝе пешийа ви мьләтива һәрʹә у ԝи әʹрди кʹижани те бьбини ԝанрʹа бькә мьлк» (Ԛан. Дщр. 3:28). Паше Йаһоԝа хԝәха дьл да Йешу у гот: «Нә мьн тʹәми да тә, кӧ тӧ мерхас би у ԛәԝи би? Нәләрьзә у нәтьрсә, чьмки Йаһоԝа Хԝәдейе тә тʹәви тә йә кʹӧда жи һәрʹи» (Йешу 1:1, 9, ДТʹ). Рʹасти жи әԝ гьли ԝе чьԛас ԝи дьлгәрм кьра!

4, 5. а) Йаһоԝа чь бәрдьли да щьмәʹта хԝәйә бәре? б) Йаһоԝа ча Иса дьлгәрм кьр?

⁴ Ле Йаһоԝа нә кӧ тʹәне йәк бь йәк дьл дьда мәрьва, ле ӧса жи дьда щьмәʹта хԝә бь тʹәмами һәврʹа. Әԝи бь пʹехәмбәртийе дьл да Щьһуйа, йед кӧ дилтийа Бабилонеда бун. Йаһоԝа готә ԝан: «Тӧ нәтьрсә, жь бәр кӧ әз бь тәрʹа мә; ль дора хԝә нәньһерʹә, жь бәр кӧ Хԝәдайе тә әз ьм; әзе тә зәхм [хԝәй] бькьм; бәле, әзе али тә бькьм; бәле әзе бь дәсте рʹасте дадийа хԝә жь тәрʹа бьбьм аликʹар!» (Иша. 41:10). Ԝәʹдә дәрбаз бу, Йаһоԝа ӧса жи бәрдьли дьда Мәсиһийед ԛьрʹна йәкеда, у иро жи әԝ бәр дьле мәда те. (Бьхунә 2 Корьнтʹи 1:3, 4.)

⁵ Йаһоԝа ӧса жи бәрдьли да кӧрʹе хԝә Иса. Иса ԝәʹде ньхӧмандьна хԝә, жь әʹзмана дәнг бьһист: «Әв ә Кӧрʹе мьни дәлал, кӧ әз жь ԝи рʹази мә» (Мәт. 3:17). Әԝан гьлийа гәләк Иса шьдандьн ԝәʹде хьзмәтийа ԝийи сәр әʹрде!

6. Чаԝа мәтʹәлока дәрһәԛа тәланта дькарә дьл бьдә бәр мә?

⁶ Иса чʹәʹв дьда мәсәла Баве хԝә. Әԝи чахе мәтʹәлока тәланта гот, кʹижан кӧ дәрһәԛа ахьрийа дьнйайе бу, бь ве йәке дьл да бәр шагьртед хԝә ԝәки амьнийе хԝәй кьн. Әԝ ахайе мәтʹәлокеда пʹайе һәр хӧламәки амьн да бь ԝан гьлийа: «Әʹфәрьм, хӧламе ԛәнщ у амьн! Тӧ нав тьштед һьндькида амьн майи, әзе тә дайньмә сәр гәләк тьшта. Бькʹәвә шайийа ахайе хԝә!» (Мәт. 25:21, 23). Рʹасти жи йед кӧ әԝ гьли бьһистьн, һелан стандьн кӧ бәрдәԝам кьн Йаһоԝарʹа амьн бьминьн!

7. Иса ча дьл дьда шандийед хԝә, илаһи Пәтрус?

⁷ Шандийед Иса гәләк щар һәврʹа дькʹәтьнә дәʹԝе, кӧ жь ԝана кʹе мәзьн ә. Ле Иса бь сәбьр бәр дьле ԝанда дьһат у ширәт дькьр, сәва әԝана хԝә мьлук кьн у бьбьнә мина бәрдәстийа, нә кӧ мина аха (Луԛа 22:24-26). Пәтрус жи чәнд щара дьле Иса ешанд (Мәт. 16:21-23; 26:31-35, 75). Ле Иса тʹӧ щар жь ԝи дур нәкʹәт, дәԝсе, әԝи дьл да ԝи у һәла һе жи шьхӧл да ԝи, ԝәки бьра ԛәԝи кә (Йуһʹн. 21:16).

8. Чаԝа Һьзԛийа дьл да бәр сәрокед әскәра у щьмәʹта жь Щьһудайе?

⁸ Һәла һе жи пешийа кӧ Иса бьһата сәр әʹрде у мәсәлә бьһишта дәрһәԛа дьлдайине, хьзмәткʹаред Йаһоԝайи амьн заньбун, ԝәки гәрәке бәр дьле һәвдӧда бен. Бәʹса хәбәре, чахе Асурийа Щьһуйа данә тьрсандьне кӧ ԝе тʹәви ԝан шәрʹ кьн, Һьзԛийа Пʹадша сәрокед әскәра у щьмәʹта жь Щьһудайе тʹоп кьр у дьл да бәр ԝан. Щьмәʹт бь гьлийед ԝи гәләк ԛәԝи бу. (Бьхунә 2 Дирок 32:6-8.)

9. Кʹьтеба Ибо чь мә һин дькә дәрһәԛа бәрдьлийе?

⁹ Жь Ибо әм дькарьн һин бьн кӧ чаԝа бәр дьле мәрьвада бен. Рʹаст ә әԝ хԝәха һʹәԝще бәрдьлийе бу, ле әԝи дәрһәԛа дьлдайине дәрс да се һәвалед хԝә, йед кӧ йанчь бәр дьле ԝида дьһатьн. Ибо готә ԝан, кӧ һәрге әԝ дәԝса ԝан буйа, әԝ ԝе бь гьлийа ԝана ԛәԝи кьра у бәр дьле ԝанда бьһата (Иб. 16:1-5). Ахьрийеда, Ибо бәрдьли жь Әлиһу станд у паше Йаһоԝа хԝәха жи ԝи дьлгәрм кьр (Иб. 33:24, 25; 36:1, 11; 42:7, 10).

10, 11. а) Чьрʹа ԛиза Йәфтаһрʹа дьлдайин лазьм бу? б) Кʹе иро һежайи дьлдайинәкә ӧса йә?

¹⁰ Диса мәсәләкә дьнә бәре ԛиза Йәфтаһ йә, кʹижанерʹа дьлдайин лазьм бу. Чахе баве ԝе Йәфтаһ гәрәке бьчуйа тʹәви Амонийа шәрʹ кьра, әԝи сонд хԝар бәр Йаһоԝа, кӧ һәрге әԝ сәркʹәвә, жь мала ԝи кʹижан мәрьв пешийе дәре у бе пешийа ԝи, әԝе ԝи мәрьви бона хьзмәтийа пироз тʹәсмили Хԝәде кә. Чахе баве ԝе бь сәркʹәтьне жь шәрʹ һат, ӧса ԛәԝьми кӧ пешийе ԛиза ԝи, зарʹа ԝийә тайе тʹәне дәркʹәт. Һьнге рʹаст ә дьле Йәфтаһ шкәст, ле йәкә әԝи сонда хԝә ани сери у ԛиза хԝә шандә коне пироз, сәва әԝ тʹәмамийа әʹмьре хԝә ԝедәре хьзмәт кә (Һʹакьм. 11:30-35).

¹¹ Бәле, Йәфтаһрʹа чәтьн бу, ле ԛиза ԝирʹа һе чәтьн бу. Ле йәкә әԝе пьштгьрийа созе баве хԝә кьр (Һʹакьм. 11:36, 37). Әԝ һазьр бу сәва ве ԛӧрбане, кӧ мер нәкә, зарʹед ԝе тʹӧнә бьн, у рʹькʹьнийата малбәта ԝан жи дьреж нәбә. Һьнге жерʹа бь рʹасти бәрдьли у ԛәԝикьрьн лазьм бу. Кʹьтеба Пироз дьбежә: «Исраеледа бу ԛәйдә: Һәр сал, сале чар рʹожа кәчʹькед Исраеле дьчун сәва пʹайе ԛиза Йәфтаһе Гиләади бьдьн» (Һʹакьм. 11:39, 40, ДТʹ). Иро жи гәләк щаһьлед кӧ азәп дьминьн у һʹьш-аԛьле хԝә датиньн сәр кьред кӧ «ль Хӧдан хԝәш» тен, һежайи пʹайа у дьлдайине нә (1 Корн. 7:32-35).

12, 13. Пәтрус ча хушк-бьра ԛәԝи дькьрьн?

¹² Иса шәв пешийа мьрьна хԝә, готә Пәтрус: «Шьмһʹун! Шьмһʹун! Ва йә Мирещьн хԝәст ԝәки ԝә мина гәньм бежьнге хә. Ле мьн бона тә дӧа кьр, ԝәки баԝәрийа тә кем нәбә у гава тӧ вәгәрʹи, дьл бьди бәр бьрайед хԝә» (Луԛа 22:31, 32).

¹³ Пәтрус стуна щьвата Мәсиһити бу (Галт. 2:9). Әԝи ԝәʹде Рʹожа Пенщийе һʹәсабе у паши ве йәке жи пе мерхасийа хԝә дьл дьда бьра. Незики хьлазийа хьзмәтийа хԝәйә дьреж, әԝи хушк-бьрарʹа ньвиси: «Мьн . . . ԝәрʹа ньвиси, дьл дьдьмә ԝә у шәʹдәтийе дьдьм, кӧ әв ә кʹәрәма Хԝәдейә рʹаст. Веда һун ԛәԝин  бьсәкьньн» (1 Пәт. 5:12). Нәʹмед Пәтрус бь ԛьрʹна дьл дьдьнә Мәсиһийа һʹәта рʹожа иройин. Рʹасти жи әм чьԛас һʹәԝще ве дьлдайине нә, чьмки әм һивийа созед Йаһоԝа нә (2 Пәт. 3:13).

14, 15. Чаԝа кʹьтебед кӧ Йуһʹәнна ньвиси дьл дьдьнә бәр мә?

¹⁴ Йуһʹәннайе шанди жи стуна щьвата Мәсиһити бу. Әԝи ньвиси дәрһәԛа хьзмәтийа Иса, у кʹьтеба ԝи дьл дьда Мәсиһийед һьнге, ӧса жи мә дьшьдинә у ԛәԝи дькә. Мәсәлә, тʹәне кʹьтеба ԝида әм дьхуньн гьлийед Иса, чахе әԝи гот кӧ шагьртед ԝийи рʹаст, ԝе пе һʹьзкьрьне әʹйан бьн. (Бьхунә Йуһʹәнна 13:34, 35.)

¹⁵ Хьзнед рʹастийе се нәʹмед Йуһʹәннада жи гәләк ԛимәт ьн. Чахе әм бона шашийед хԝә дьлшкәсти дьбьн, у гава әм дьхуньн кӧ «хуна Иса . . . мә жь һʹәму гӧна паԛьж» дькә, әм гәләк дьлрʹьһʹәт дьбьн (1 Йуһʹн. 1:7). Ле дьԛәԝьмә дьле мә бәрдәԝам дькә мә сущдар дькә, ле чахе әм дьхуньн кӧ «Хԝәде жь дьле мә мәстьр ә», жь рʹазибуне кʹәла мә тʹьжә дьбә у чʹәʹвед мә тʹьжә һесьр дьбьн (1 Йуһʹн. 3:20). Кʹьтеба Пирозда тʹәне Йуһʹәнна ньвисийә кӧ «Хԝәде һʹьзкьрьн ә» (1 Йуһʹн. 4:8, 16). Нәʹма ԝийә дӧда у сьсийада пʹайе ԝан Мәсиһийа те дайине, йед кӧ бәрдәԝам дькьн «нава рʹастийеда дьжин» (2 Йуһʹн. 4; 3 Йуһʹн. 3, 4).

16, 17. Чаԝа Паԝлос дьл дьда Мәсиһийед ԛьрʹна йәке?

¹⁶ Ԛьрʹна йәкеда, Паԝлосе шанди мәсәләкә мәзьн һишт, чьмки дьл дьда бәр хушк-бьра. Һьнә ԝәʹдә шунда паши мьрьна Иса, шанди Оршәлимеда  ман, кʹидәре кӧ кʹома рʹебәрийе бу (Кʹар. Шанд. 8:14; 15:2). Мәсиһийед Щьһустанеда Щьһуйарʹа, йед кӧ Хԝәдек дьһʹәбандьн, дәрһәԛа Иса гьли дькьрьн. Ле Паԝлос пе рʹӧһʹе пироз мьзгини бәла дькьр Йунанийарʹа, Рʹомайарʹа у мәрьвед дьнрʹа, йед кӧ гәләк хӧданед ԛәлп дьһʹәбандьн (Галт. 2:7-9; 1 Тимтʹ. 2:7).

¹⁷ Паԝлос дьчу щийед дур хьзмәт дькьр, кʹидәре кӧ иро Тʹьркʹийа йә, ӧса жи әԝ дьчу Йунаньстане у Италйайе. Әԝи ԝедәре нәщьһуйарʹа мьзгини бәла дькьр у щьватед Мәсиһи саз кьр. Әԝ Мәсиһийед тʹәзә, «щәфа дәсте мьләте хԝәда кʹьшандьн» у ләма ԝанрʹа дьлдайин лазьм бу (1 Тʹеслн. 2:14). Незики сала 50 Д.М., Паԝлос щьвата Тʹесалоникирʹа кʹижан кӧ тʹәзә саз бу, ньвиси: «Әм һәр гав бона ԝә һʹәмуйа рʹазибуна хԝә дьдьнә Хԝәде, нава дӧайед хԝәда тʹьме ԝә бир тиньн. Әм кьред баԝәрийа ԝә, хәбата ԝәйә жь һʹьзкьрьне у сәбьра [ԝә] . . . тиньнә бира хԝә» (1 Тʹеслн. 1:2, 3). Әԝи ӧса жи ԝана ширәт кьр кӧ һәвдӧ ԛәԝи кьн у бьшьдиньн у готә ԝан: «Дьл бьдьнә һәв у аликʹарийа һәвдӧ бькьн» (1 Тʹеслн. 5:11).

18. Ԛьрʹна йәкеда кʹома рʹебәрийе ча дьл да Филипо?

¹⁸ Кʹома рʹебәрийе йа ԛьрʹна йәке, канийа дьлдайинәкә мәзьн бу чаԝа бона бьред щабдар, ӧса жи бона Мәсиһийа бь тʹәмами. Чахе Филипо Самәрийарʹа мьзгинийа дәрһәԛа Мәсиһ бәла дькьр, кʹома рʹебәрийе пьштгьрийа ԝи дькьр. Ԝана Пәтрус у Йуһʹәнна шандьн, ԝәки бона баԝәрмәндед тʹәзә дӧа бькьн, сәва әԝана рʹӧһʹе пироз бьстиньн (Кʹар. Шанд. 8:5, 14-17). Филипо у әԝ хушк-бьред тʹәзә гәләк ԛәԝи бун кӧ кʹома рʹебәрийе пьштгьрийа ԝан кьр.

19. Нәʹмә кӧ кʹома рʹебәрийе Мәсиһийарʹа шанд, ча һʹӧкӧм бу сәр хушк-бьра?

¹⁹ Паше, кʹома рʹебәрийе гәрәке сафикьрьна мәзьн бькьра дәрһәԛа сьнәткьрьне. Ԝана гәрәке сафи кьра, кӧ лазьм ә мьләтед дьн йед кӧ бунә Мәсиһи, бенә сьнәткьрьне йан на, чьмки пе Ԛануна Муса Щьһу дьһатьнә сьнәткьрьне (Кʹар. Шанд. 15:1, 2). Пе рʹебәрийа рʹӧһʹе пироз у паши леколинкьрьна Ньвисаред Пироз, бьред щабдар сафи кьрьн кӧ сьнәткьрьн ида нәлазьм ә. Дәрһәԛа ве сафикьрьне ԝана щьватарʹа нәʹмә ньвисин. Ԝәкʹилед кʹома рʹебәрийе һатьнә шандьнә, ԝәки щьватарʹа әве нәʹме бьвьн. Ахьрийа ве йәке чь бу? «Гава хԝәндьн, бона ԝе дьлдайине пʹьрʹ ша бун» (Кʹар. Шанд. 15:27-32).

20. а) Кʹома Рʹебәрийейә иройин ча дьл дьдә бьратийа һʹәмдьнйайе? б) Готара дьнда әме щаба кʹижан пьрсе пебьһʹәсьн?

²⁰ Иро, Кʹома Рʹебәрийе дьл дьдә бәр әндәмед Бәйтʹәле, бәр хьзмәткʹаред һәртʹьм, у ӧса жи бь тʹәмами бьратийа һʹәмдьнйайе. Ча ԛьрʹна йәкеда Мәсиһи ша дьбун, ӧса жи иро әм ша дьбьн бона ве дьлдайине! Хенщи ве йәке, сала 2015-да Кʹома Рʹебәрийе брошура бь наве «Вәгәрʹә щәм Йаһоԝа» дәрхьстьн, кʹижан кӧ нав тʹәмамийа дьнйайе бь рʹасти дьлдайинәкә мәзьн да гәләка. Ле гәло тʹәне әԝ бьред щабдар гәрәке чʹәʹв бьдьнә Йаһоԝа дьлдайинеда? Щаба ве пьрсе әме готара дьнда пебьһʹәсьн.