CHAPTA 10
“Falamakata Gɔd” We I Kam pan Aw Yu De Yuz Pawa
1. Us trap izi fɔ kech mɔtalman we nɔ pafɛkt?
WE WAN uman we bin de rayt pɔym dɛn trade trade bin de tɔk bɔt wan trap we de ambɔg pɔsin smɔl smɔl, dat na we pɔsin nɔ de yuz pawa di rayt we, i tɔk se: “Trap we ayd de wet fɔ pɔsin we gɛt pawa.” I sɔri fɔ no se i izi fɔ mek dis trap kech mɔtalman we nɔ pafɛkt. Fɔ tru, frɔm di biginin, “mɔtalman dɔn mek layf tranga fɔ in kɔmpin mɔtalman.” (Ɛkliziastis 8:9, NWT) We mɔtalman nɔ gɛt lɔv we i de yuz pawa, dat dɔn mek pipul dɛn dɔn sɔfa bad bad wan.
2, 3. (a) Wetin spɛshal bɔt di we aw Jiova de yuz pawa? (b) Wetin wi kin yuz wi pawa fɔ du? Aw wi fɔ yuz wi pawa?
2 Yu nɔ tink se i rili fayn fɔ no se pan ɔl we Jiova Gɔd gɛt pawa pas ɔlman, i nɔ de ɛva yuz in pawa di rɔng we? As wi bin dɔn lan na di chapta dɛn bifo dis, ɛnitɛm Jiova de yuz in pawa ilɛksɛf na fɔ mek, fɔ dɔnawe, fɔ protɛkt, ɔ fɔ mek sɔntin bak lɛk aw i bin de, i de yuz am wit lɔv fɔ du wetin i want. We wi tink bɔt di we aw Jiova de yuz in pawa, dat de mek wi want fɔ kam nia am. Ɛn dat de mek wi want fɔ “falamakata Gɔd” we i kam pan aw wi de yuz pawa. (Ɛfishians 5:1) Bɔt us pawa we kenkeni mɔtalman gɛt?
3 Mɛmba se Gɔd bin mek mɔtalman “lɛkɛ insɛf.” (Jɛnɛsis 1:26, 27) So wisɛf go mɔs gɛt sɔm pawa. Di pawa we wi gɛt kin bi fɔ wok; fɔ kɔntrol ɔda pipul dɛn; fɔ ebul afɛkt ɔda pipul dɛn, mɔ di wan dɛn we lɛk wi; wi trɛnk; ɔ di tin dɛn we wi gɛt. We wan pan di man dɛn we rayt di sam buk bin de tɔk bɔt Jiova, i se: “Na yu de gi layf.” (Sam 36:9) So ɛni pawa we wi gɛt di rayt we kɔmɔt frɔm Gɔd. Na dat mek wi want fɔ yuz ɛni pawa we wi gɛt di we we go mek i gladi. Aw wi go du dat?
Lɔv Na di Men Tin
4, 5. (a) Wetin na di men tin we go mek wi yuz pawa di rayt we? Aw wi si dat frɔm Gɔd in ɛgzampul? (b) Aw lɔv go ɛp wi fɔ yuz wi pawa di rayt we?
4 Lɔv na di men tin we go mek wi yuz pawa di rayt we. Wi de si dat frɔm Gɔd in ɛgzampul. Aw? Mɛmba Gɔd in 4 men kwaliti dɛn we wi bin tɔk bɔt na Chapta 1, dat na pawa, sɛns, lɔv, ɛn jɔstis. Pan dɛn 4 kwaliti dɛn ya, uswan na di men wan? Na lɔv. 1 Jɔn 4:8 se: “Gɔd na lɔv.” Ɔltin bɔt Jiova na lɔv; lɔv gɛt sɔntin fɔ du wit ɛnitin we i de du. So ɛnitɛm i yuz in pawa, na lɔv de mek i yuz am ɛn na fɔ bɛnifit di wan dɛn we lɛk am.
5 Lɔv go ɛp wi bak fɔ yuz wi pawa di rayt we. Afta ɔl, di Baybul se lɔv de mek pɔsin “du gud” ɛn lɔv “nɔ de mek pɔsin du wetin in want.” (1 Kɔrintians 13:4, 5) So lɔv nɔ go alaw wi fɔ du wikɛd tin ɔ bad tin to di wan dɛn we wi gɛt pawa oba. Bifo dat, wi go trit ɔda pipul dɛn wit rɛspɛkt ɛn put wetin dɛn want bifo wi yon.—Filipians 2:3, 4.
6, 7. (a) Wetin i min fɔ fred Gɔd? Wetin mek dis kwaliti go ɛp wi fɔ avɔyd fɔ yuz wi pawa di rɔng we? (b) Gi ɛgzampul we de sho wetin di lɛk we wi lɛk Gɔd gɛt fɔ du wit di fred we wi de fred fɔ du sɔntin we go mek i nɔ gladi.
6 Lɔv gɛt sɔntin fɔ du wit wan ɔda kwaliti we go ɛp wi fɔ avɔyd fɔ yuz wi pawa di rɔng we. Da kwaliti de na fɔ fred Gɔd. Aw impɔtant dis kwaliti bi? Prɔvabs 16:6 se: “If yu fred PAPA GƆD [“Jiova,” NWT], yu nɔ go de pan bad tin.” Wi nɔ gɛt wan dawt fɔ se fɔ yuz pawa di rɔng we, na wan pan di bad tin dɛn we wi fɔ avɔyd. We wi fred Gɔd, dat go ɛp wi fɔ avɔyd fɔ trit di wan dɛn we wi gɛt pawa oba, bad. Wetin mek? Wan tin we wi no na dat, wi gɛt fɔ ansa to Gɔd fɔ di we aw wi de trit di wan dɛn we wi gɛt pawa oba. (Nɛimaya 5:1-7, 15) Bɔt fɔ fred Gɔd pas fɔ du jɔs dat. Di orijinal wɔd dɛn we dɛn kin yuz fɔ “fred” kin min fɔ kɔle, wɔnda, ɛn rɛspɛkt Gɔd. Di Baybul ɛp wi fɔ no se fɔ fred Gɔd gɛt sɔntin fɔ du wit fɔ lɛk Gɔd. (Ditarɔnɔmi 10:12, 13) Dis rɛspɛkt we wi gɛt fɔ Gɔd gɛt sɔntin fɔ du wit di fred we wi de fred fɔ du sɔntin we go mek i nɔ gladi. Dis min se wi nɔ go fred Gɔd bikɔs ɔf wetin go apin to wi, bɔt na bikɔs wi rili lɛk am.
7 Fɔ ɛgzampul: Tink bɔt di tayt padi biznɛs we kin de bitwin smɔl bɔbɔ ɛn in papa. Di bɔbɔ no se in papa rili lɛk am ɛn bisin bɔt am. Bɔt di bɔbɔ no wetin in papa want am fɔ du, ɛn i no bak se if i misbiev in papa go kɔrɛkt am. Di bɔbɔ nɔ de jɔs fred in papa bikɔs i go pɔnish am. Bifo dat, i rili lɛk in papa. Di bɔbɔ kin gladi fɔ du di tin dɛn we kin mek in papa gladi. Na di sem tin wit fɔ fred Gɔd. Bikɔs wi lɛk Jiova, wi Papa we de na ɛvin, wi go fred fɔ du ɛnitin we go mek “in at pwɛl.” (Jɛnɛsis 6:6) So wi rili want fɔ mek i gladi. (Prɔvabs 27:11) Na dat mek wi want fɔ yuz wi pawa di rayt we. Lɛ wi tɔk mɔ bɔt aw wi go du dat.
Insay di Famili
8. (a) Uskayn rayt maredman dɛn gɛt oba dɛn famili? Aw dɛn fɔ sho am? (b) Aw maredman go sho se i de ɔnɔ in wɛf?
8 Lɛ wi tɔk fɔs bɔt di famili. Ɛfishians 5:23 tɔk se: “Na di man de oba in wɛf.” Aw maredman fɔ yuz di rayt we Gɔd dɔn gi am? Di Baybul se: “Una dɛn maredman dɛn, una kɔntinyu fɔ ɔndastand una wɛf dɛn we una de wit dɛn. Una ɔnɔ dɛn lɛk aw una de tek kia ɔf kɔntena we rili izi fɔ brok.” (1 Pita 3:7) Di Grik nawn we dɛn yuz fɔ “ɔnɔ” min “prayz, . . . rɛspɛkt.” Ɔda we dɛn fɔ translet dis wɔd na “gift” ɛn “valyu.” (Akt 28:10; 1 Pita 2:7) Maredman we de ɔnɔ in wɛf nɔ go ɛva bit am; i nɔ go mɔlɛs am ɔ mek i fil lɛk se i nɔ impɔtant. Bifo dat, i valyu am ɛn de trit am wit rɛspɛkt. Bay di tin dɛn we di man de tɔk ɛn du, ilɛksɛf na dɛn tu nɔmɔ de ɔ dɛn de wit ɔda pipul dɛn, i de sho se in wɛf impɔtant to am. (Prɔvabs 31:28) Dis kayn maredman nɔ de jɔs mek in wɛf lɛk ɛn rɛspɛkt am, bɔt wetin impɔtant na dat Gɔd de gladi fɔ am.
9. (a) Uskayn pawa mareduman dɛn gɛt na di famili? (b) Wetin go ɛp di wɛf fɔ yuz wetin i sabi du fɔ sɔpɔt in man? Us gud tin go apin?
9 Mareduman dɛnsɛf gɛt sɔm pawa na di famili. Di Baybul tɛl wi bɔt uman dɛn we de fred Gɔd ɛn we bin de put dɛnsɛf ɔnda dɛn man dɛn. Dɛn bin rɛdi fɔ sɔpɔt dɛn man dɛn fɔ du gud tin dɛn ɔ fɔ ɛp dɛn man dɛn fɔ avɔyd fɔ du sɔntin we go briŋ prɔblɛm. (Jɛnɛsis 21:9-12; 27:46–28:2) Sɔntɛnde, mareduman kin tink fast pas in man, ɔ i go ebul fɔ du sɔm tin dɛn we in man nɔ ebul du. Pan ɔl dat, i fɔ stil gɛt “dip rɛspɛkt” fɔ in man, ɛn i fɔ ‘put insɛf ɔnda in man jɔs lɛk aw i de ɔnda di Masta.’ (Ɛfishians 5:22, 33) If di uman de tink bɔt wetin go mek Gɔd gladi, dat go ɛp am fɔ yuz wetin i sabi du fɔ sɔpɔt in man, bifo i mɔlɛs am ɔ tray fɔ kɔntrol am. Dis kayn “mareduman we gɛt sɛns” de wok wit in man fɔ mek di famili go bifo. Dis go mek Gɔd gladi wit am.—Prɔvabs 14:1.
10. (a) Uskayn pawa Gɔd dɔn gi mama ɛn papa dɛn? (b) Wetin di wɔd “kɔrɛkt” min? Aw fɔ du am?
10 Mama ɛn papa dɛnsɛf gɛt pawa we Gɔd dɔn gi dɛn. Di Baybul ɛnkɔrej papa dɛn se: “Una nɔ fɔ de mek una pikin dɛn vɛks, bɔt una kɔntinyu fɔ de kɔrɛkt dɛn ɛn tren dɛn lɛk aw Jiova se, we una de mɛn dɛn.” (Ɛfishians 6:4) Insay di Baybul, di wɔd “kɔrɛkt” kin min fɔ “mɛn, tren, ɛn tich.” Pikin dɛn nid kɔrɛkshɔn; dɛn kin du wɛl we dɛn no wetin fɔ du ɛn wetin nɔ fɔ du. Di Baybul se dis kayn kɔrɛkshɔn ɔ tichin gɛt sɔntin fɔ du wit lɔv. (Prɔvabs 13:24) Bɔt fɔ “kɔrɛkt am gud gud wan” nɔ min se dɛn fɔ de kɔs di pikin ɔ bit am bad bad wan. (Prɔvabs 22:15, NWT; 29:15) Mama ɛn papa dɛn go de yuz dɛn pawa di rɔng we if dɛn wikɛd we dɛn de kɔrɛkt dɛn pikin dɛn ɔ dɛn nɔ de sho se dɛn lɛk dɛn pikin, ɛn dis de mek di pikin rili fil bad. (Koloshians 3:21) Bɔt if mama ɛn papa dɛn kɔrɛkt dɛn pikin dɛn di rayt we, dat go mek di pikin no se dɛn lɛk am ɛn dɛn bisin bɔt di kayn pɔsin we i go bi.
11. Aw pikin dɛn go yuz dɛn pawa di rayt we?
11 We pikin dɛn? Aw dɛn kin yuz dɛn pawa di rayt we? Prɔvabs 20:29 se: “Wɛn man yɔŋ dɛn de kɔle pan am fɔ in trɛnk.” No fayn we nɔ de we yɔŋ pipul dɛn go yuz dɛn trɛnk ɛn ɛnaji pas fɔ sav “PAPA GƆD we mek” dɛn. (Ɛkliziastis 12:1) I fayn fɔ mek yɔŋ wan dɛn mɛmba se di tin dɛn we dɛn de du kin afɛkt di we aw dɛn mama ɛn papa dɛn de fil. (Prɔvabs 23:24, 25) We pikin dɛn de du di rayt tin ɛn obe dɛn mama ɛn papa dɛn we de du wetin Gɔd want, dis kin mek dɛn mama ɛn papa dɛn gladi. (Ɛfishians 6:1) Dis kayn we aw dɛn de biev, “na tin we di Masta lɛk.”—Koloshians 3:20.
Insay di Kɔngrigeshɔn
12, 13. (a) Aw ɛlda dɛn fɔ si di pawa we dɛn gɛt na di kɔngrigeshɔn? (b) Gi ɛgzampul we de sho wetin mek ɛlda dɛn fɔ tek tɛm trit di ship dɛn fayn.
12 Jiova dɔn pik man dɛn fɔ tek di lid na di Kristian kɔngrigeshɔn. (Ibruz 13:17) Dɛn kwalifay man dɛn ya fɔ yuz di pawa we Gɔd dɔn gi dɛn fɔ gi di rayt ɛp to ɔlman na di kɔngrigeshɔn ɛn fɔ mek dɛn gɛt tayt padi biznɛs wit Jiova. Fɔ se di pozishɔn we ɛlda dɛn gɛt fɔ mek dɛn tɔn masta pan dɛn kɔmpin Kristian dɛn? Nɔ, nɔto so i fɔ bi! Ɛlda dɛn nid fɔ put dɛnsɛf dɔŋ ɛn tink di rayt we bɔt di wok we dɛn gɛt na di kɔngrigeshɔn. (1 Pita 5:2, 3) Di Baybul tɛl ovasia dɛn se: “Una bi shɛpad to Gɔd in kɔngrigeshɔn, we i bay wit in Pikin in blɔd.” (Akt 20:28) Dis vas gi pawaful rizin we fɔ mek ɛlda dɛn tek tɛm trit ɔlman na di kɔngrigeshɔn fayn.
13 Tink bɔt dis ɛgzampul. Wan yu tayt padi gi yu sɔntin we i lɛk fɔ lɛ yu kip am fɔ am. Yu no se yu padi pe bɔku bɔku mɔni fɔ da tin de. Yu tink se yu go kialɛs am? Nɔ, yu go tek tɛm ol am fayn so dat i nɔ go pwɛl. Semweso, Gɔd dɔn gi di ɛlda dɛn di wok fɔ kia fɔ sɔntin we rili valyu to am, we na di kɔngrigeshɔn, ɛn di wan dɛn we de de tan lɛk ship to am. (Jɔn 21:16, 17) Jiova in ship dɛn valyu to am. Na dat mek i yuz Jizɔs Krays, we na in wangren Pikin we insɛf sɛf mek, in blɔd fɔ bay dɛn. No ɔda prayz nɔ de we valyu pas di prayz we Jiova pe fɔ bay in ship dɛn. Ɛlda dɛn we ɔmbul fɔ de mɛmba dat ɛn trit Jiova in ship dɛn di we aw i want.
Di Pawa we di Tɔŋ Gɛt
14. Us pawa di tɔŋ gɛt?
14 Di Baybul se: “Dis mɔt [“tɔŋ,” NWT], nain de mek, nain de pwɛl.” (Prɔvabs 18:21) Fɔ tru, di tɔŋ kin kɔz bɔku prɔblɛm. Udat pan wi nɔ ɛva fil bad bikɔs pɔsin tɔk wɔd we i nɔ tink bɔt ɔ tɔk bad tin? Bɔt di tɔŋ gɛt pawa bak fɔ mek. Prɔvabs 12:18 se: “Udat gɛt sɛns, wɛn i tɔk, i kin mek pɔsin at kol.” Fayn wɔd dɛn we de ɛnkɔrej pɔsin kin tan lɛk we yu gi kol wata to pɔsin we bin de waka ɔnda san. Lɛ wi tɔk bɔt sɔm ɛgzampul dɛn.
15, 16. Us we dɛn we wi go yuz wi tɔŋ fɔ ɛnkɔrej ɔda pipul dɛn?
15 Di skripchɔ na 1 Tɛsalonians 5:14 ɛnkɔrej wi fɔ “tɔk fayn to di wan dɛn we dɛn at pwɛl.” Sɔntɛnde, ivin Jiova in fetful savant dɛnsɛf kin gɛt pwɛlat. Aw wi go ɛp dɛn kayn pipul dɛn de? Tɛl dɛn tɛnki fɔ patikyula tin we dɛn de du so dat dɛn go si se dɛn valyu na Jiova in yay. Sho dɛn pawaful Baybul vas dɛn we de sho se Jiova rili bisin bɔt ɛn lɛk “ɔl udat fil se i [yon] dɔn dɔn” ɛn “udat fil se bɛtɛ nɔ de fɔ am igen.” (Sam 34:18) We wi yuz di pawa we wi tɔŋ gɛt fɔ ɛnkɔrej ɔda pipul dɛn, wi de sho se wi de falamakata wi Gɔd we gɛt sɔri-at ɛn we de “kɔrej di wan dɛn we gɛt pwɛlat.”—2 Kɔrintians 7:6.
16 Wi kin yuz di pawa we wi tɔŋ gɛt bak we wi ɛnkɔrej ɔda pipul dɛn we rili nid ɛnkɔrejmɛnt. Pɔsin we wi kɔmpin Kristian rili lɛk dɔn day? Fayn wɔd dɛn we de sho se wi rili bisin bɔt pɔsin kin ɛnkɔrej am we in at pwɛl bikɔs pɔsin we i lɛk dɔn day. Ol brɔda ɔ sista de we de fil se i nɔ impɔtant igen? Fayn wɔd dɛn kin mek ol pipul dɛn no se wi lɛk ɛn valyu dɛn. Yu sabi ɛnibɔdi we gɛt siriɔs wɛlbɔdi prɔblɛm? Fayn wɔd dɛn we yu go tɛl di pɔsin na fon ɔ we yu go fɛn am kin ɛp di pɔsin fɔ fil fayn. Di Wan we mek wi go gladi we wi de Ɛfishians 4:29.
yuz di pawa we wi tɔŋ gɛt fɔ tɔk wɔd dɛn we go “ɛp pɔsin fɔ tinap tranga wan!”—Fɔ prich di gud nyuz na fayn we dat fɔ yuz wi pawa
17. Us impɔtant we wi fɔ yuz wi tɔŋ fɔ ɛp ɔda pipul dɛn? Wetin mek wi fɔ du dat?
17 No impɔtant we nɔ de fɔ yuz wi tɔŋ pas fɔ yuz am fɔ prich di gud nyuz bɔt Gɔd in Kiŋdɔm to ɔda pipul dɛn. Prɔvabs 3:27 se: “Nɔ drɔ yu an pan pɔsin we want mek yu ɛp am.” Na paopa fɔ lɛ wi prich di gud nyuz we de sev pipul dɛn layf. I nɔ go fayn fɔ mek wi nɔ tɛl ɔda pipul dɛn di ɔjɛnt mɛsej we Jiova dɔn gi wi. (1 Kɔrintians 9:16, 22) Wetin Jiova ɛkspɛkt wi fɔ du we i kam pan dis wok?
Sav Jiova wit “Ɔl Yu Trɛnk”
18. Wetin Jiova ɛkspɛkt wi fɔ du?
18 Di lɛk we wi lɛk Jiova na in de mek wi du ɔl wetin wi ebul fɔ prich di gud nyuz. Wetin Jiova ɛkspɛkt wi fɔ du we i kam pan dis wok? I de ɛkspɛkt wi fɔ gi sɔntin we wi ɔl gɛt ilɛk wetin de apin to wi. “Ɛnitin we una de du, una du am wit ɔl una layf lɛk se na fɔ Jiova una de du am, ɛn nɔto fɔ mɔtalman.” (Koloshians 3:23) We Jizɔs bin de sho di lɔ we pas ɔl, i bin se: “Yu fɔ lɛk Jiova we na yu Gɔd wit ɔl yu at, wit ɔl yu layf, wit ɔl yu maynd, ɛn wit ɔl yu trɛnk. (Mak 12:30) Fɔ tru, Jiova ɛkspɛkt wi ɔl fɔ lɛk am ɛn sav am wit ɔl wi layf.
19, 20. (a) Wetin mek Mak 12:30 tɔk bɔt di at, di maynd, ɛn di trɛnk pan ɔl we dɛn kɔnɛkt to di layf? (b) Wetin i min fɔ sav Jiova wit ɔl wi layf?
19 Wetin i min fɔ sav Gɔd wit ɔl wi layf? Di layf min di wan ol pɔsin, ɔl in trɛnk ɛn sɛns we i gɛt. Wetin mek Mak 12:30 tɔk bɔt di at, di maynd, ɛn di trɛnk pan ɔl we dɛn kɔnɛkt to di layf? Tink bɔt dis ɛgzampul. Di tɛm we dɛn bin de rayt di Baybul, pɔsin kin sɛl insɛf (in layf) fɔ bi slev. Bɔt di slev nɔ go sav in masta wit ɔl in at; i nɔ go yuz ɔl in trɛnk ɔ ɔl in sɛns fɔ push in masta in wok go bifo. (Koloshians 3:22) So Jizɔs tɔk bɔt dɛn ɔda pat dɛn ya fɔ mek wi no klia wan se wi fɔ yuz ɔltin we wi de sav Jiova. Fɔ sav Gɔd wit ɔl wi layf min se wi fɔ gi wisɛf to am, wi fɔ du ɔl wetin wi ebul fɔ yuz wi trɛnk ɛn ɛnaji fɔ du wetin i want.
20 Fɔ se fɔ sav Gɔd wit ɔl wi layf min se wi ɔl fɔ spɛn di sem tɛm ɛn yuz di sem ɛnaji fɔ du di prichin wok? Nɔ, i nɔ pɔsibul fɔ lɛ dat apin, bikɔs na difrɛn tin dɛn de apin to wi ɛn wi ɔl nɔ ebul fɔ du di sem tin dɛn. Fɔ ɛgzampul, yɔŋ pɔsin we gɛt wɛlbɔdi ɛn trɛnk kin ebul fɔ Romans 14:10-12) Bifo dat, wi want fɔ yuz di trɛnk we wi gɛt fɔ ɛnkɔrej ɔda pipul dɛn.
spɛn mɔ tɛm na di prichin wok pas pɔsin we nɔ gɛt bɛtɛ trɛnk igen bikɔs i dɔn ol. Pɔsin we nɔ mared ɛn we nɔ gɛt famili fɔ kia fɔ kin ebul fɔ du mɔ na di prichin wok pas pɔsin we gɛt famili fɔ kia fɔ. If wi gɛt di trɛnk ɛn di chans fɔ ebul fɔ du mɔ na di prichin wok, wi fɔ rili tɛl Jiova tɛnki fɔ dat! Bɔt wi nɔ fɔ ɛva kɔmpia wetin wi de du to wetin ɔda pipul dɛn de du. (21. Wetin na di bɛst ɛn impɔtant we fɔ yuz wi pawa?
21 Jiova dɔn sɛt pafɛkt ɛgzampul we i kam pan aw i de yuz in pawa di rayt we. Pan ɔl we wi nɔ pafɛkt, wi want fɔ falamakata am di bɛst we we wi ebul. Wi go yuz wi pawa di rayt we bay we wi trit di wan dɛn we wi gɛt pawa oba, fayn. Dɔn bak, wi want fɔ yuz ɔl wi layf fɔ du di prichin wok we Jiova dɔn gi wi fɔ du fɔ sev pipul dɛn layf. (Romans 10:13, 14) Mɛmba se Jiova kin gladi we yu de gi am di bɛst tin we yu gɛt. Yu nɔ kin gladi fɔ du ɔl wetin yu ebul fɔ sav dis kayn Gɔd we lɛk yu ɛn we de ɔndastand yu? No ɔda we nɔ de we bɛtɛ ɔ we mɔ impɔtant pas fɔ yuz wi pawa dis we.