1. Aw wi go ebul fɔ obe Gɔd ɛn mɔtalman gɔvmɛnt dɛn?

DI Baybul de tich wi fɔ obe mɔtalman gɔvmɛnt, bɔt i tɛl wi bak se na Gɔd wi fɔ obe ɔltɛm. (Di Apɔsul Dɛn Wok [Akt] 5:​29; Taytɔs 3:​1) Aw wi go du dis? Jizɔs bin tɔk bɔt sɔntin we go ɛp wi fɔ no udat wi fɔ obe. I bin tɔk se wi fɔ gi ‘di kiŋ na Rom wetin i fɔ gɛt, ɛn gi Gɔd wetin Gɔd fɔ gɛt.’ ^[1] (Rid di ɛndnot ɔnda di las paregraf.) (Matyu 22:​21) Wi go gi ‘di kiŋ na Rom wetin i fɔ gɛt’ we wi obe di lɔ dɛn we di gɔvmɛnt de gi, trit gɔvmɛnt wokman dɛn wit rɛspɛkt, ɛn pe wi taks dɛn. (Lɛta Fɔ Rom 13:​7) Bɔt if di gɔvmɛnt tɛl wi fɔ du tin we Gɔd nɔ want, wi nɔ go gri fɔ du am, bɔt we wi de du so, wi fɔ du am wit rɛspɛkt.

2. Aw wi kin sho se wi nɔ de sɔpɔt ɛnisay pan pɔlitiks?

² Wan we we wi go ‘gi Gɔd wetin Gɔd fɔ gɛt’ na we wi nɔ miks pan pɔlitiks tɔk. Wi nɔ de put an pan dɛn tin ya. (Ayzaya 2:​4) Wans na Jiova de alaw mɔtalman gɔvmɛnt fɔ rul, wi nɔ fɔ tɔk agens dɛn ɔ du sɔntin fɔ sho se wi nɔ lɛk  dɛn. Wi nɔ de put an pan ɛnitin we de sho se wi lɛk wi kɔntri pasmak. (Lɛta Fɔ Rom 13:​1, 2) Wi nɔ kin tray fɔ chenj di gɔvmɛnt ɔ tray fɔ du ɔ se sɔntin fɔ mek dɛn du wetin wi want.

3. Wetin mek wi nɔ fɔ miks pan pɔlitiks ɔ wɔ?

³ Bɔku rizin de we mek Gɔd tɛl wi se wi nɔ fɔ put an pan pɔlitiks ɔ wɔ. Wan pan di rizin dɛn na dat wi de falamakata Jizɔs, we “nɔ de si wan we” wit di pipul dɛn na di wɔl. I nɔ bin ɛva put an pan pɔlitiks ɔ wɔ. (Jɔn 6:​15; 17:​16) Wan ɔda rizin na dat wi de sɔpɔt Gɔd in Kiŋdɔm. Bikɔs wi nɔ de sɔpɔt mɔtalman gɔvmɛnt, dat dɔn mek wi gɛt klin kɔnshɛns we wi de prich se na Gɔd in Kiŋdɔm nɔmɔ go kam pul ɔl di prɔblɛm dɛn. Lay lay rilijɔn dɛn de miks pan pɔlitiks, ɛn dat dɔn mek pipul dɛn nɔ gɛt wanwɔd. Bɔt bikɔs wi nɔ de put an pan pɔlitiks ɔ wɔ, wi gɛt wanwɔd wit wi brɔda ɛn sista dɛn we de ɔlsay na di wɔl.—Pita In Fɔs Lɛta 2:​17.

4. (a) Aw wi no se as tɛm de go i nɔ go izi fɔ mek wi nɔ put an pan pɔlitiks ɔ wɔ? (b) Wetin mek wi fɔ pripia naw nɔ fɔ put an pan pɔlitiks ɔ wɔ?

⁴ Sɔntɛm wi de na say usay pipul dɛn no se wi nɔ de miks pan pɔlitiks. Bɔt as wi de nia di tɛm fɔ lɛ Setan in wɔl go dɔn, na di mɔ i nɔ go izi fɔ mek wi nɔ go put an pan pɔlitiks ɔ wɔ. Pipul dɛn tide nɔ de gri pan ɛnitin ɛn “dɛn nɔ . . . bisin if dɛn de du tin we bad,” ɛn as tɛm de go, na di mɔ dɛn nɔ go gɛt wanwɔd. (Sɛkɛn Lɛta To Timoti 3:​3, 4) Dɛn kayn tin dɛn ya dɔn afɛkt sɔm pan wi brɔda dɛn bikɔs di pɔlitiks biznɛs ɔ di gɔvmɛnt dɔn chenj na dɛn kɔntri jɔs lɛk dat. Na dat mek wi fɔ pripia naw so dat wi nɔ go put an pan pɔlitiks ɔ wɔ ivin we tin nɔ go izi fɔ wi. Lɛ wi tɔk bɔt 4 tin dɛn we go ɛp wi fɔ du dat.

5. Aw Jiova de si mɔtalman gɔvmɛnt dɛn?

⁵ Wan tin we go ɛp wi fɔ pripia naw fɔ mek wi nɔ go put an pan pɔlitiks ɔ wɔ na we wi tink bɔt mɔtalman gɔvmɛnt di we aw Jiova de tink bɔt am. Di tɛm we Jiova bin mek mɔtalman, i nɔ bin gi am di rayt fɔ rul in kɔmpin mɔtalman. (Jɛrimaya 10:​23) Jiova de si ɔl mɔtalman as wan famili. Bɔt mɔtalman gɔvmɛnt dɔn mek pipul dɛn nɔ gɛt wanwɔd bikɔs dɛn de tink se dɛn kɔntri bɛtɛ pas di ɔda wan dɛn. Ivin we i kin tan lɛk se di gɔvmɛnt dɛn gud, dɛn nɔ kin ebul fɔ sɔlv ɔl di prɔblɛm dɛn. Dɔn dɛn dɔn bi ɛnimi to Gɔd in Kiŋdɔm, we dɔn bigin fɔ rul frɔm 1914. I nɔ go te igen, Gɔd in Kiŋdɔm go pul ɔl dɛn mɔtalman gɔvmɛnt dɛn.—Rid Sam 2:​2, 7-9.

6. Aw wi fɔ trit di wan dɛn we gɛt pawa na di gɔvmɛnt?

⁶ Gɔd de alaw mɔtalman gɔvmɛnt dɛn fɔ rul bikɔs dɛn kin mek lɛ smɔl pis de ɛn sɔntɛnde dɛn kin ɛp fɔ lɛ pipul dɛn du di rayt tin. Dis tin ya we dɛn kin du de ɛp wi fɔ prich di gud nyus bɔt Gɔd in  Kiŋdɔm. (Lɛta Fɔ Rom 13:​3, 4) Gɔd ivin tɛl wi fɔ pre fɔ di pipul dɛn we de na pawa so dat wi go ebul fɔ wɔship am wit kol at. (Fɔs Lɛta To Timoti 2:​1, 2) We pɔsin nɔ trit wi fayn, wi kin aks di wan dɛn we gɛt pawa na di gɔvmɛnt fɔ ɛp wi. Na dat Pɔl bin du. (Di Apɔsul Dɛn Wok [Akt] 25:​11) Pan ɔl we di Baybul se na Setan de kɔntrol mɔtalman gɔvmɛnt, i nɔ se na in de kɔntrol ɔlman we gɛt pawa na di gɔvmɛnt. (Lyuk 4:​5, 6) So wi nɔ fɔ ɛva tɛl pɔsin se, ‘Dis gɔvmɛnt wokman, na Setan de kɔntrol am.’—Taytɔs 3:​1, 2.

7. Uskayn we wi nɔ fɔ tink?

⁷ Wi de obe Gɔd bay we wi nɔ de fɔ ɛni pɔlitishian ɔ di pati dɛn we dɛn de, pan ɔl we wetin dɛn de se go bɛnifit wi. Sɔntɛnde, dis nɔ kin izi fɔ du. Fɔ ɛgzampul, imajin se pipul dɛn tɔn agens wan gɔvmɛnt we dɔn mek bɔku pipul dɛn sɔfa, ɛn i dɔn ivin mek Jiova Witnɛs dɛn sɔfa. Sɔntɛm, yu nɔ go miks pan di wan dɛn we dɔn tɔn agens di gɔvmɛnt, bɔt yu de tink se na di rayt tin dɛn pipul ya de du ɛn yu op se dɛn go ebul fɔ du wetin dɛn want. (Lɛta Fɔ Ɛfisɔs 2:​2) If wi nɔ want fɔ put an pan pɔlitiks ɔ wɔ, wi fɔ avɔyd fɔ tink se wan say de tɔk tru ɔ i bɛtɛ pas di ɔdasay. Wi go sho dis bay wetin wi de se ɛn wetin wi de du.

8. We i nɔ izi fɔ lɛ wi nɔ put an pan pɔlitiks ɔ wɔ, aw wi go “go kɛlɛkɛlɛ” ɛn nɔ “du ɛnibɔdi bad”?

⁸ Di sɛkɔn tin we go ɛp wi nɔ fɔ put an pan pɔlitiks ɔ wɔ na we wi “go kɛlɛkɛlɛ lɛkɛ aw snek de go kɛlɛkɛlɛ,” ɛn we wi “nɔ du ɛnibɔdi bad lɛkɛ aw dɔv nɔ de du ɛnibɔdi bad.” (Rid Matyu 10:​16, 17.) Wi de “go kɛlɛkɛlɛ” we wi mɛmba di prɔblɛm dɛn we de bifo wi. Ɛn wi nɔ de “du ɛnibɔdi bad” we wi nɔ put an pan pɔlitiks ɔ wɔ we dɛn prɔblɛm dɛn de kam. Lɛ wi tɔk bɔt sɔm pan dɛn prɔblɛm dɛn ya ɛn wetin wi fɔ du so dat wi nɔ go put an pan pɔlitiks ɔ wɔ.

9. We wi de tɔk wit ɔda pipul dɛn, wetin wi fɔ tek tɛm nɔ fɔ se?

⁹ We wi de tɔk. Wi fɔ tek tɛm we pipul dɛn bigin fɔ tɔk bɔt pɔlitiks. Fɔ ɛgzampul, we wi de tɔk to sɔmbɔdi bɔt Gɔd in Kiŋdɔm, wi nɔ fɔ se wi gri ɔ wi nɔ gri wit wetin wan pati ɔ di lida na da pati de, de tɔk. So bifo wi tɔk bɔt wetin mɔtalman dɛn want fɔ du fɔ sɔlv wi prɔblɛm dɛn, wi fɔ sho dɛn na di Baybul se na Gɔd in Kiŋdɔm nɔmɔ go ebul fɔ sɔlv di prɔblɛm dɛn kpatakpata. If pipul dɛn want fɔ agyu bɔt sɔntin, lɛk we man de mared in kɔmpin man ɛn uman de mared in kɔmpin uman ɔ fɔ pwɛl bɛlɛ, wi fɔ tɛl dɛn wetin di Baybul se ɛn aw yu de tray fɔ fala wetin di Baybul se. If sɔmbɔdi tɔk se wan patikyula lɔ de we dɛn fɔ chenj ɔ pul kɔmɔt, wi nɔ fɔ tɔk se wi gri ɔ wi nɔ gri wit wetin di pɔsin tɔk, ɔ pin se di pɔsin fɔ chenj di we aw i de tink.

10. Aw wi go mek shɔ se wi nɔ put an pan pɔlitiks ɔ wɔ we wi de wach ɔ rid nyus?

¹⁰ Di nyus. Sɔntɛnde di stori dɛn we dɛn kin tɔk bɔt na di nyus, dɛn kin tɔk am fɔ sɔpɔt wan say. Dis kin apin mɔ na kɔntri dɛn we na di gɔvmɛnt de kɔntrol di nyus. So if nyus ɔganayzeshɔn ɔ ripɔta dɛn de sɔpɔt wan say, wi fɔ tek tɛm lɛ wi nɔ bigin fɔ tink  di we aw dɛn de tink. Fɔ ɛgzampul, aks yusɛf dis kwɛstyɔn, ‘A de ɛnjɔy fɔ lisin to wan patikyula ripɔta bikɔs a gri wit wetin i de tɔk bɔt pɔlitiks?’ Fɔ ɛp yu nɔ fɔ put an pan pɔlitiks ɔ wɔ, yu fɔ lɛf fɔ de wach ɔ rid dɛn ripɔt dɛn we kin sɔpɔt wan say pan pɔlitiks biznɛs. Bifo dat, tray fɔ fɛn ripɔt dɛn we nɔ de sɔpɔt ɛnisay. Tray fɔ de kɔmpia wetin yu de yɛri wit di “tru wɔd” dɛn we de na di Baybul.—Sɛkɛn Lɛta To Timoti 1:​13.

11. Wetin mek i go tranga fɔ lɛ wi nɔ put an pan pɔlitiks ɔ wɔ if di tin dɛn we wi gɛt impɔtant to wi pas ɛni ɔda tin?

¹¹ Want want. We mɔni ɛn di tin dɛn we wi gɛt impɔtant to wi pas ɛni ɔda tin, i nɔ kin izi fɔ mek wi nɔ put an pan pɔlitiks ɔ wɔ. Afta 1970 plɛnti Witnɛs dɛn na Malawi bin gɛt fɔ giv ɔp ɔl wetin dɛn gɛt bikɔs dɛn nɔ bin gri fɔ jɔyn wan pati. I sɔri fɔ no se sɔm dɛn nɔ bin gri fɔ lɛf di fayn layf we dɛn bin de liv. Wan sista we nem Rut bin mɛmba dis, i se: “We dɛn bin fos wi fɔ go na ɔda kɔntri, sɔm dɛn bin go wit wi bɔt leta dɛn bin jɔyn di pati ɛn dɛn kam bak bikɔs dɛn nɔ bin want fɔ sɔfa na di rɛfyuji kamp.” Bɔt bɔku pan Gɔd in pipul dɛn nɔ tan lɛk dɛn. Dɛn nɔ de gri fɔ put an pan pɔlitiks ɔ wɔ ilɛksɛf dat go mek dɛn nɔ gɛt bɛtɛ mɔni ɔ dɛn lɔs ɔl wetin dɛn gɛt.—Di Ibru Pipul Dɛn 10:​34.

12, 13. (a) Aw Jiova de si mɔtalman? (b) Aw wi go ebul fɔ no if wi dɔn bigin fɔ fil se wi kɔntri bɛtɛ pas ɔda kɔntri dɛn?

¹² Prawd. Tide bɔku pipul dɛn prawd ɛn dɛn lɛk fɔ bost bɔt dɛn kɔlɔ, trayb, kɔlchɔ, siti, ɔ kɔntri. Bɔt Jiova nɔ de tink se wan pɔsin ɔ sɔm pipul dɛn bɛtɛ pas dɛn kɔmpin. To am, wi ɔl na di sem. Bɔt Jiova mek wi ɔl difrɛn, ɛn wi kin ɛnjɔy ɛn kɔle di difrɛn we aw i mek ɔlman. I nɔ want mek wi chenj wi kɔlchɔ. Bɔt igen, i nɔ want lɛ wi tink se wi bɛtɛ pas ɔda pipul dɛn.—Lɛta Fɔ Rom 10:​12.

¹³ Wi nɔ fɔ lɛk wi kɔntri te wi bigin fɔ tink se wi yon kɔntri bɛtɛ pas ɛni ɔda kɔntri. If na da we de wi de fil, i go izi fɔ mek wi put an pan pɔlitiks ɔ wɔ. Dis bin dɔn apin insay di apɔsul dɛn tɛm. Di kayn we aw sɔm Ibru brɔda dɛn bin de trit di Grik uman dɛn we dɛn man dɛn bin dɔn day, nɔ bin fayn. (Di Apɔsul Dɛn Wok [Akt] 6:​1) Aw wi go ebul fɔ no if wi dɔn bigin fɔ fil se wi kɔntri bɛtɛ pas ɔda kɔntri dɛn? Lɛ wi se wan brɔda ɔ wan sista we kɔmɔt ɔdasay tɛl yu fɔ du sɔntin di we aw in tink se dɛn kin du am, yu go tink kwik kwik wan se, ‘Di we aw wi de du tin na ya bɛtɛ pas di we aw dɛn de du tin,’ ɛn nɔ want fɔ du am? If na so i bi, mɛmba dis impɔtant advays: “Una nɔ fɔ prawd, una fɔ fil se ɔda pipul bɛtɛ pas una.”—Lɛta Fɔ Filipay 2:​3.

14. Aw prea go ɛp wi? Us Baybul ɛgzampul dɔn sho se dis na tru?

¹⁴ Di tɔd tin we go ɛp wi nɔ fɔ put an pan pɔlitiks na we wi abop pan Jiova. Pre fɔ Jiova in oli spirit, we go ɛp yu fɔ  peshɛnt ɛn ebul fɔ kɔntrol yusɛf. Dɛn kwaliti dɛn ya go ɛp yu we di gɔvmɛnt du sɔntin we nɔ rayt ɔ kɔrɔpt. Beg Jiova fɔ mek i gi yu sɛns so dat yu go ebul fɔ no wetin-ɛn-wetin go mek i nɔ izi fɔ lɛ yu put an pan pɔlitiks ɔ wɔ. Ɛn beg am fɔ ɛp yu fɔ du di rayt tin we da tɛm de kam. (Jems 1:​5) Sɔntɛm dɛn go put yu na prizin ɔ pɔnish yu bikɔs yu nɔ want fɔ kɔmɔt biɛn Jiova. If na so i bi, pre fɔ mek Jiova gi yu maynd so dat yu go ebul fɔ ɛksplen klia wan to ɔda pipul dɛn wetin mek yu nɔ de put an pan pɔlitiks ɔ wɔ. Yu fɔ gɛt op se Jiova go ɛp yu fɔ bia.—Rid Di Apɔsul Dɛn Wok [Akt] 4:​27-31.

15. Aw di Baybul go ɛp wi nɔ fɔ put an pan pɔlitiks ɔ wɔ? (Luk di bɔks we se “Di Baybul Ɛp Dɛn fɔ Tinap Tranga Wan.”)

¹⁵ Jiova dɔn gi wi di Baybul fɔ ɛp wi. Tink gud gud wan bɔt di vas dɛn we go ɛp yu nɔ fɔ put an pan pɔlitiks ɔ wɔ. Tray fɔ lan bɔt dɛn vas dɛn ya ɛn mɛmba dɛn, bikɔs dɛn go ɛp yu di tɛm we yu nɔ go gɛt Baybul na yu an. Di Baybul kin ɛp yu fɔ abop mɔ pan di tin dɛn we Gɔd tɔk se go apin tumara bambay. Wi nid fɔ gɛt dis op so dat wi go ebul fɔ bia we dɛn go mek wi sɔfa bikɔs wi nɔ gri fɔ put an pan pɔlitiks ɔ wɔ. (Lɛta Fɔ Rom 8:​25) Pik di vas dɛn we de sho di tin dɛn we yu go want fɔ ɛnjɔy insay di nyu wɔl, ɛn tink lɛk se yu de de.

16, 17. Wetin wi kin lan frɔm Gɔd in fetful savant dɛn we nɔ bin put an pan pɔlitiks ɔ wɔ? (Luk di pikchɔ nia dis atikul in taytul.)

¹⁶ Di nɔmba 4 tin we go ɛp wi nɔ fɔ put an pan pɔlitiks ɔ wɔ, na we wi tink bɔt di ɛgzampul we Jiova in fetful savant dɛn dɔn sɛt. Insay di Baybul, bɔku pan dɛn bin gɛt maynd, ɛn dɛn nɔ bin de put an pan pɔlitiks ɔ wɔ. Tink bɔt Shedrak, Mishak, ɛn Abɛdnigo, we nɔ bin gri fɔ wɔship wan aydɔl we bin tinap fɔ di gɔvmɛnt na Babilɔn. (Rid Daniɛl 3:​16-18.) Dis stori na di Baybul dɔn ɛp bɔku Witnɛs dɛn tide fɔ gɛt maynd ɛn nɔ wɔship di flag we tinap fɔ di kɔntri usay  dɛn de. Jizɔs nɔ bin gri fɔ put an pan pɔlitiks ɔ ɔda tin dɛn we kin mek pipul dɛn nɔ gɛt wanwɔd. I bin no se in fayn ɛgzampul go ɛp in disaypul dɛn. I se: “Una nɔ fred! A dɔn win di wɔl!”—Jɔn 16:​33.

¹⁷ Insay wi yon tɛm, bɔku Witnɛs dɛn nɔ de put an pan pɔlitiks ɔ wɔ. Dɛn dɔn du sɔm pan dɛn, bad bad tin dɛn, put dɛn na prizin, ɛn ivin kil dɛn bikɔs dɛn kɔntinyu fɔ du wetin Jiova want. Dɛn ɛgzampul kin ɛp wi fɔ gɛt maynd. Wan brɔda we de na Tɔki, se: “Dɛn bin kil wan yɔŋ brɔda we nem Frans Rayta bikɔs i nɔ bin gri fɔ jɔyn Itla in ami. Di lɛta we i bin rayt to in mama di nɛt bifo i day bin sho se i rili gɛt fet ɛn i abop pan Jiova, ɛn a want fɔ fala in ɛgzampul if dɛn kayn tin ya apin to mi.” ^[2]—Rid di ɛndnot ɔnda di las paregraf.

18, 19. (a) Aw di brɔda ɛn sista dɛn na yu kɔngrigeshɔn go ɛp yu nɔ fɔ put an pan pɔlitiks ɔ wɔ? (b) Wetin yu dɔn mekɔp yu maynd fɔ du?

¹⁸ Di brɔda ɛn sista dɛn na yu kɔngrigeshɔn go ɛp yu nɔ fɔ put an pan pɔlitiks ɔ wɔ. Mek lɛ di ɛlda dɛn no if i nɔ izi fɔ mek yu disayd wetin fɔ du. Dɛn go gi yu fayn advays frɔm di Baybul. Dɔn if di brɔda ɛn sista dɛn na di kɔngrigeshɔn no wetin de mit yu, dɛn go ɛnkɔrej yu. Aks dɛn fɔ pre fɔ yu. Bɔt wisɛf kin sɔpɔt wi brɔda dɛn ɛn pre fɔ dɛn. (Matyu 7:​12) Yu go si di brɔda dɛn we de na prizin, dɛn nem na di atikul na jw.org we dɛn kɔl “Jehovah’s Witnesses Imprisoned for Their Faith—By Location.” Yu go si am we yu go ɔnda NEWSROOM > LEGAL DEVELOPMENTS. Pik sɔm nem dɛn ɛn beg Jiova fɔ ɛp dɛn brɔda ɛn sista dɛn ya fɔ mek dɛn gɛt kɔrej ɛn fɔ mek dɛn nɔ kɔmɔt biɛn Jiova.—Lɛta Fɔ Ɛfisɔs 6:​19, 20.

¹⁹ As di tɛm fɔ lɛ dis wɔl dɔn de kam nia, wi fɔ no se di gɔvmɛnt dɛn go mɔna wi mɔ ɛn mɔ fɔ sɔpɔt wan say. Na dat mek i impɔtant fɔ mek wi pripia naw so dat wi nɔ go put an pan pɔlitiks ɔ wɔ na dis wɔl we wanwɔd nɔ de!