1, 2. Udat gi wi kɔnshɛns? Wetin mek wi fɔ gladi we wi gɛt kɔnshɛns?

WE Jiova Gɔd mek mɔtalman, i gi dɛn di fridɔm fɔ du wetin dɛn want fɔ du. Gɔd bin gi wan fayn gift to di fɔs man ɛn uman ɛn dɛn pikin dɛn fɔ gayd dɛn. Da gift de na di kɔnshɛns. Wi kɔnshɛns na sɔntin we de insay wi we de mek wi no wetin gud ɛn wetin bad. If wi yuz wi kɔnshɛns fayn, i go ɛp wi fɔ du gud tin dɛn ɛn avɔyd wetin bad. We Gɔd gi wi kɔnshɛns i sho se i lɛk wi ɛn i want mek mɔtalman de togɛda wit wanwɔd fɔ du wetin gud.

² Tide, mɔtalman stil gɛt kɔnshɛns. (Rid Lɛta Fɔ Rom 2:14, 15.) Pan ɔl we bɔku pipul dɛn nɔ de fala di advays dɛn we de na di Baybul, wi dɔn si se sɔm dɛn de we de du wetin gud ɛn we et wetin bad. Di kɔnshɛns kin ɛp bɔku pipul dɛn nɔ fɔ du bad tin dɛn. Imajin aw di wɔl fɔ dɔn tan if nɔbɔdi nɔ bin gɛt kɔnshɛns! Wi go de yɛri bɔt bɔku bad bad tin pas di wan dɛn we de apin naw. Wi fɔ tɛl Gɔd tɛnki we i gi wi kɔnshɛns!

3. Wetin mek wi go se wi kɔnshɛns na pawaful tin we go ɛp wi insay di Kristian kɔngrigeshɔn?

 ³ Jiova in savant dɛn difrɛn frɔm ɔda pipul dɛn, bikɔs dɛn want fɔ tren dɛn kɔnshɛns. Dɛn want dɛn kɔnshɛns fɔ gri wit wetin Gɔd in Wɔd se rayt ɛn rɔng, ɛn wetin bad ɛn wetin gud. We wi tren wi kɔnshɛns gud gud wan i go ɛp fɔ mek wanwɔd de na di kɔngrigeshɔn. Bɔt fɔ tren ɛn yus wi kɔnshɛns nɔ jɔs min se wi fɔ no wetin di Baybul se. Wi fɔ lɛk di advays dɛn we Gɔd de gi wi ɛn biliv se na fɔ wi yon bɛtɛ wan. Di apɔsul Pɔl bin rayt se: “Di rizin fɔ dis advays na lɔv we kɔmɔt frɔm klin at ɛn we kɔmɔt frɔm gud kɔnshɛns. Ɛn fet we nɔ gɛt wan ipokrit.” (1 Tim. 1:5) As wi de tren wi kɔnshɛns ɛn fala wetin wi kɔnshɛns de tɛl wi, wi go lɛk Jiova mɔ ɛn mɔ ɛn wi go gɛt mɔ fet pan am. Infakt, di we aw wi de yuz wi kɔnshɛns de sho aw tayt wi padi biznɛs bi wit Jiova, i de sho di kayn at we wi gɛt, ɛn i de sho bak if wi rili want fɔ du wetin Jiova want. Fɔ tru, wi kɔnshɛns kin sho uskayn pɔsin we rili bi.

4. Aw wi go tren wi kɔnshɛns?

⁴ Bɔt aw wi go tren wi kɔnshɛns? Di men tin dɛn we wi go du fɔ tren wi kɔnshɛns na we wi de pre ɛn stɔdi di Baybul ɔltɛm, ɛn we wi de tink gud wan bɔt wetin wi dɔn rid ɛn du am. Dis min se wi nɔ fɔ jɔs lan bɔt di tru tin dɛn we de na di Baybul ɛn lan bɔt wetin wi fɔ du ɛn wetin wi nɔ fɔ du. Wi fɔ stɔdi di Baybul fɔ no Jiova gud gud wan. Di kayn pɔsin we i bi, di kwaliti dɛn we i gɛt, ɛn wetin i lɛk ɛn wetin i nɔ lɛk. Di mɔ wi tren wi kɔnshɛns na di mɔ wi go du di tin dɛn we Jiova want. Ɛn dis go tɔch wi at ɛn mek wi want fɔ falamakata am mɔ ɛn mɔ.

5. Wetin wi go tɔk bɔt na dis atikul?

⁵ Bɔt sɔntɛm wi go aks: Aw wi kɔnshɛns we wi dɔn tren go ɛp wi we wi want fɔ disayd fɔ du sɔntin? We wi brɔda ɛn sista dɛn disayd fɔ du sɔntin, aw wi kin rɛspɛkt dat? Ɛn aw wi kɔnshɛns kin mek wi gɛt mɔ zil fɔ du wetin gud? Fɔ ansa dɛn kwɛstyɔn ya lɛ wi tɔk bɔt tri tin dɛn we wi go nid fɔ tren wi kɔnshɛns pan: (1) wɛlbɔdi biznɛs, (2) aw fɔ ɛnjɔy wisɛf, ɛn (3) di prichin wok.

6. Uskayn tritmɛnt we brɔda ɛn sista dɛn kin aks bɔt?

⁶ Di Baybul ɛnkɔrej wi fɔ avɔyd ɛnitin we go ambɔg wi, lɛk fɔ it ɛn drink pasmak. (Prɔv. 23:20; 2 Kɔr. 7:1) We wi de fala di advays dɛn we de na di Baybul, i go ɛp fɔ protɛkt wi wɛlbɔdi wan. Bɔt wi stil de sik ɛn ol. Na sɔm kɔntri dɛn, pipul dɛn kin gɛt di bɛst tritmɛnt frɔm dɔktɔ dɛn ɔ dɛn gud ɔspitul ɔ dɛn kin go to dɛn dɔktɔ dɛn we sabi bɔt kɔntri mɛrɛsin ɔ we kin gi ɔda tritmɛnt dɛn. Brɔda ɛn sista dɛn we kin want fɔ tek sɔm tritmɛnt dɛn kin rayt lɛta to di Branch ɔfis we de na dɛn kɔntri. Bɔku pan dɛn kin aks, “I go fayn fɔ lɛ Jiova in savant tek dɛn kayn tritmɛnt ya?”

7. Aw wi go ebul fɔ disayd we i kam pan us tritmɛnt wi fɔ tek?

⁷ Di brɔda dɛn na di branch ɔfis ɔ di ɛlda dɛn na di kɔngrigeshɔn nɔ fɔ disayd fɔ ɛni brɔda ɔ sista we i kam pan us tritmɛnt fɔ tek, ivin if i aks wetin fɔ du. (Gal. 6:5) Bɔt di ɛlda dɛn kin ɛp dɛn fɔ no wetin Jiova se, so dat dɛn go ebul disayd fɔ du di rayt tin. Fɔ ɛgzampul, Gɔd dɔn tɛl Kristian dɛn se dɛn “fɔ avɔyd . . . blɔd.” (Akt 15:29) Dis min se dɛn nɔ fɔ tek ɛni tritmɛnt ɔ  mɛrɛsin we gɛt blɔd ɔ di 4 men tin dɛn we mekɔp di blɔd. Dis tin we i dɔn no fɔ afɛkt in kɔnshɛns we i want fɔ disayd if i fɔ tek dɛn smɔl smɔl tin dɛn we de pan di 4 men tin dɛn we mekɔp di blɔd. * Bɔt us ɔda advays de na di Baybul we go gayd wi we wi de tink bɔt us mɛrɛsin ɔ tritmɛnt wi fɔ tek.

8. Aw Lɛta Fɔ Filipay 4:5 go ɛp wi wit wi wɛlbɔdi biznɛs?

⁸ Prɔvabs 14:15 tɔk se: “Di pɔsin we nɔ gɛt sɛns de biliv ɔltin we dɛn tɛl am, bɔt di pɔsin we gɛt sɛns de tek tɛm fɔ tink bɔt ɔltin.” Tide, sɔm sik dɛn de we nɔ gɛt mɛrɛsin. So i go fayn lɛ wi tek tɛm, we i kam pan sɔm tritmɛnt dɛn we sɔm pipul dɛn kin se de mɛn pɔsin bɔt we nɔ de mɛn. Di apɔsul Pɔl bin rayt se: “Lɛ ɔlman no se una nɔ de pin pan sɔntin.” (Fil. 4:5) So wi nɔ fɔ de pin pan sɔntin we gɛt fɔ du wit wɛlbɔdi biznɛs ɛn put wetin Jiova want na kɔna. Wi nɔ fɔ alaw wi wɛlbɔdi biznɛs fɔ bi di men tin na wi layf, bikɔs dat go mek wi bisin bɔt wisɛf nɔmɔ. (Fil. 2:4) Wi fɔ no se wi nɔ go ebul fɔ gɛt pafakt wɛlbɔdi na dis wɔl, so wi fɔ mek shɔ se wi put Gɔd in biznɛs fɔs na wi layf bikɔs dat impɔtant pas ɔltin na layf.—Rid Lɛta Fɔ Filipay 1:10.

9. Aw Lɛta Fɔ Rom 14:13, 19 gɛt sɔntin fɔ du wit wi wɛlbɔdi biznɛs? Aw wi kin ambɔg di wanwɔd we wi gɛt?

⁹ Kristian we nɔ de pin pan sɔntin nɔ de fos ɔda pipul dɛn fɔ du wetin i tink se rayt. Na wan kɔntri na Yurop, wan brɔda ɛn in wɛf, bin de ɛnkɔrej ɔda brɔda dɛn fɔ tek mɛrɛsin dɛn we tan lɛk it ɛn dɛn bin de ɛnkɔrej dɛn nɔ fɔ it sɔm it dɛn. Dɛn bin de fos sɔm brɔda dɛn fɔ du so, bɔt ɔda brɔda dɛn nɔ bin gri fɔ du dat. We di mɛrɛsin dɛn we di brɔda dɛn tek nɔ wok, bɔku brɔda ɛn sista dɛn bin vɛks. Dis brɔda ɛn in wɛf bin gɛt di rayt fɔ chuz fɔ dɛnsɛf if dɛn go it sɔm fud dɛn ɛn tek dɛn mɛrɛsin ya. Bɔt yu tink se i go fayn fɔ ambɔg di wanwɔd we de na kɔngrigeshɔn fɔseka wɛlbɔdi biznɛs? Trade trade, sɔm Kristian dɛn na Rom, nɔ bin de tink di sem we, we i kam pan it ɛn fɔ sɛlibret dɛn spɛshal de dɛn we dɛn kin gɛt. Us advays we Pɔl bin gi dɛn? I tɛl dɛn se: “Sɔm pipul dɛn kin tɔk se wan de bɛtɛ pas di ɔda de dɛn, ɔda wan dɛn kin tɔk se ɔl di de dɛn na di sem; so lɛ ɔlman biliv gud gud wan na in yon maynd.” So lɛ wi tek tɛm so dat wi nɔ go ambɔg ɛnibɔdi.—Rid Lɛta Fɔ Rom 14:5, 13, 15, 19, 20.

10. Wetin mek wi fɔ rɛspɛkt di tin dɛn we ɔda pipul dɛn dɔn disayd fɔ du? (Luk di pikchɔ nia dis atikul in taytul.)

¹⁰ Wi brɔda in kɔnshɛns kin alaw am fɔ disayd fɔ du sɔntin we i want fɔ du, if wi  nɔ ebul fɔ ɔndastand wetin mek i disayd fɔ du dat, wi nɔ fɔ jɔj am kwik kwik wan ɔ fos am fɔ chenj i maynd. Sɔntɛm in kɔnshɛns stil “wik” ɛn i nid mɔ trenin, ɔ in kɔnshɛns de wok gud gud wan, we i kam pan sɔm tin dɛn. (1 Kɔr. 8:11, 12) Ɔ sɔntɛm i go bi se wi nid fɔ chɛk wi yon kɔnshɛns, ɔ wi nid fɔ tren am mɔ wit di advays dɛn we de na di Baybul. We i kam pan wɛlbɔdi biznɛs, ɔlman fɔ disayd fɔ insɛf ɛn tek di blem fɔ ɛnitin we go apin.

11, 12. We wi want fɔ ɛnjɔy wisɛf, us advays na di Baybul wi fɔ mɛmba?

¹¹ Di we aw Jiova mek mɔtalman, mek am pɔsibul fɔ lɛ dɛn ɛnjɔy dɛnsɛf ɛn bɛnifit we dɛn de ɛnjɔy dɛnsɛf. Sɔlɔmɔn bin rayt se “tɛm de fɔ laf” ɛn “tɛm de fɔ dans.” (Ɛkli. 3:4) Bɔt nɔto ɔlkayn we fayn fɔ ɛnjɔy wisɛf, ɛn i nɔ fayn fɔ de ɛnjɔy wisɛf tumɔs. Aw wi kɔnshɛns kin ɛp wi fɔ ɛnjɔy wisɛf fayn ɛn aw wi go bɛnifit if wi du dat?

¹² Di Baybul tɔk bɔt sɔm bad abit dɛn we wi fɔ avɔyd. Di Baybul kɔl dɛn abit ya “di tin dɛn we di bɔdi lɛk.” Dɛn bad abit ya na “tin dɛn lɛk fɔ du mami ɛn dadi biznɛs di we aw Gɔd nɔ want, tin dɛn we nɔ klin, fɔ du shemful tin dɛn, fɔ wɔship aydɔl, fɔ put an pan juju biznɛs, nɔ de gri fɔ du wetin pɔsin se, fɔ mek plaba, fɔ jɛlɔs, fɔ vɛks kwik kwik wan, fɔ agyu ɔltɛm, fɔ sheb sheb unasɛf, fɔ de bay grup, fɔ milɛ, fɔ drink ɛn chak, fɔ go dɛn wayl pati dɛn, ɛn tin dɛn lɛk dis.” Pɔl bin rayt se “di wan dɛn we de du dɛn tin ya nɔ go gɛt Gɔd in Kiŋdɔm.” (Gal. 5:19-21) So, wi fɔ aks wisɛf dɛn kwɛstyɔn ya: Mi kɔnshɛns kin ɛp mi fɔ avɔyd spɔt dɛn we gɛt fɛt-fɛt, kɔmpitishɔn, ɛn we de sho se wan kɔntri bɛtɛ pas ɔda kɔntri? Mi kɔnshɛns kin wɔn mi we a want fɔ wach fim we gɛt dɛn rud rud pikchɔ dɛn, ɔ usay dɛn de du mami ɛn dadi biznɛs, usay dɛn de drink te dɛn chak, ɔ usay juju biznɛs de?

13. Aw di advays na Fɔs Lɛta Fɔ Timoti 4:8 ɛn Prɔvabs 13:20 go ɛp wi we i kam pan aw fɔ ɛnjɔy wisɛf?

¹³ Di Baybul gɛt advays dɛn we go ɛp wi fɔ tren wi kɔnshɛns we i kam pan aw fɔ ɛnjɔy wisɛf. Wan pan dɛn advays ya, na di wan we se “fɔ ɛksasayz di bɔdi na fayn tin we go bɛnifit yu smɔl.” (1 Tim. 4:8) Bɔku pipul dɛn dɔn gri se we wi de ɛksasayz ɔltɛm, i kin ɛp fɔ mek wi gɛt wɛlbɔdi ɛn i kin ɛp di bɔdi ɛn di maynd fɔ wok fayn fayn wan. If wi want fɔ ɛksasayz wit ɔda pipul dɛn, na ɔlkayn pipul dɛn wi fɔ ɛksasayz wit? Prɔvabs 13:20 tɛl wi se: “Di wan we de waka wit pɔsin we gɛt sɛns go gɛt sɛns, bɔt di wan we de waka wit fulman bad tin go apin to am.” Yu nɔ tink se dis advays fɔ ɛp wi fɔ pik di we aw wi fɔ ɛnjɔy wisɛf, ɛn alaw wi kɔnshɛns we di Baybul dɔn tren fɔ gayd wi?

14. Aw wan yɔŋ sista fala di advays we de na Lɛta Fɔ Rom 14:2-4?

¹⁴ Kristian ɛn Daniɛla gɛt tu pikin dɛn. Kristian tɔk se: “We wi de du wi Famili Wɔship, wi tɔk bɔt aw fɔ ɛnjɔy wisɛf. Wi gri se sɔm we dɛn fɔ ɛnjɔy wisɛf fayn bɔt ɔda we dɛn de we nɔ fayn. So, udat dɛn wi go se i fayn fɔ spɛn tɛm wit? Wan pan wi gyal pikin dɛn tɔk se we dɛn kin gɛt lɔnch na skul, sɔm Jiova Witnɛs pikin dɛn kin biev sɔm kayn we we in tink se nɔ fayn. Ɛn insɛf kin want fɔ biev da sem we de. Wi tɛl am se wi ɔl gɛt kɔnshɛns, ɛn i go fayn lɛ wi kɔnshɛns gayd wi fɔ pik wetin wi want fɔ du ɛn udat dɛn wi go du am wit.”—Rid Lɛta Fɔ Rom 14:2-4.

15. Aw Matyu 6:33 go ɛp wi we wi de plan fɔ ɛnjɔy wisɛf?

 ¹⁵ Ɔda kwɛstyɔn we wi fɔ tink bɔt na, ustɛm wi fɔ ɛnjɔy wisɛf? Yu kin put ɛnjɔymɛnt bifo Gɔd in yon biznɛs? Yu kin put di mitin, fil savis, ɛn fɔ stɔdi yu wangren, fɔs tin na yu layf? Wetin yu kin put fɔs na yu layf? Jizɔs bin tɔk se: “Una kɔntinyu fɔ put di Kiŋdɔm fɔs ɛn du ɔl wetin rayt, ɛn una go gɛt ɔl dɛn ɔda tin ya.” (Mat. 6:33) Yu kɔnshɛns kin mek yu put dis advays we Jizɔs bin gi fɔs na yu layf?

16. Us wok we wi kɔnshɛns kin ɛp wi fɔ du?

¹⁶ Gud kɔnshɛns nɔ kin jɔs wɔn wi nɔmɔ bɔt tin dɛn we bad. Bɔt i kin mek we du gud wok dɛn. Wan pan dɛn gud wok ya we impɔtant pas ɔl na we wi kin prich frɔm os to os ɛn we wi kin prich to pipul dɛn ɛnitɛm we wi gɛt di chans fɔ du so. Pɔl in kɔnshɛns bin ɛp am fɔ du dis. I bin tɔk se fɔ prich “na sɔntin we a fɔ du. Fɔ tru, na trɔbul fɔ mi if a nɔ prich di gud nyus!” (1 Kɔr. 9:16) As wi de falamakata Pɔl, wi kɔnshɛns go mek wi no se wi de du di rayt tin. Ɛn as wi de prich di gud nyus, wi de sɛt gud ɛgzampul fɔ ɔda pipul dɛn so dat dɛn go tek di trut. Pɔl bin tɔk se: “We wi de mek ɔlman no di trut, wi de mek shɔ se wi sɛt gud ɛgzampul fɔ ɔda pipul dɛn kɔnshɛns bifo Gɔd.”—2 Kɔr. 4:2.

17. Aw wan yɔŋ sista bin du wetin in kɔnshɛns tɛl am?

¹⁷ We Jaklin bin ol 16 ia, i bin stɔdi baɔlɔji na skul. Dɛn ɛskplen gud gud wan se ɔltin kam bay chans. Jaklin tɔk se: “Mi kɔnshɛns nɔ bin alaw mi fɔ jɔyn pan di tɔk na klas lɛk aw a bin de du. A nɔ go sɔpɔt dis tichin we se ɔltin kam bay chans. A go mit di ticha ɛn tɛl am wetin a biliv. A bin sɔprayz we i tɔk fayn to mi ɛn i gi mi di chans fɔ tɔk to di wan ol klas bɔt di Pɔsin we mek ɔltin.” Jaklin bin gladi we i lisin to in kɔnshɛns ɛn du wetin in kɔnshɛns tɛl am. Yu kɔnshɛns kin ɛp yu fɔ du wetin rayt?

18. Wetin mek wi want fɔ gɛt gud kɔnshɛns?

¹⁸ We wi plan fɔ du sɔntin dɛn we go mek wi kam nia Jiova mɔ ɛn mɔ ɛn du di tin dɛn we i want, dat kin rili fayn! Wi kɔnshɛns na fayn tin we go ɛp wi fɔ du dis. We wi de stɔdi Gɔd in Wɔd ɔltɛm, wi tink gud wan bɔt wetin we de rid, ɛn tray tranga wan fɔ du dɛn, wi go tren wi kɔnshɛns. Ɛn wi kɔnshɛns go bi wan impɔtant tin we go gayd wi na layf!