တၢ်အကတၢၢ်ကဘၣ် အခါဖဲလဲၣ်
ဒ်တၢ်ဂ့ၢ်လၢအပူၤကွံာ်တခါ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ဖဲလံာ်စီဆှံတဲဘၣ်ဃးဒီး ဟီၣ်ခိၣ် ကဟးဂီၤကွံာ်အဂ့ၢ်အခါ တအဲၣ်ဒိးတဲဝဲ ဟီၣ်ခိၣ်တဖျၢၣ်အံၤ မ့တမ့ၢ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ ကဟးဂီၤကွံာ်ဝဲ အဂ့ၢ်ဘၣ်. နီၢ်ကီၢ်န့ၣ် အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ စိၤခဲအံၤ အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢ အတဂ့ၤဘၣ်တဖၣ် ဒီးပှၤလၢအဆီၣ်ထွဲအီၤခဲလၢာ် ကဟးဂီၤကွံာ်ဝဲအဂ့ၢ်. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢ အအၢအသီအံၤ ကကတၢၢ်ဝဲအခါဖဲလဲၣ်န့ၣ် လံာ်စီဆှံ တဲဖျါထီၣ်ဝဲဧါ.
ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ကတၢၢ်အဂ့ၢ်န့ၣ် ဆိကမိၣ်ကွၢ် ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ကတိၤ ခံထံၣ်အံၤ–
“မ့ၢ်လၢ မုၢ်နံၤအဝဲန့ၣ် ဒီးနၣ်ရံၣ်အဝဲန့ၣ် သုတသ့ၣ်ညါဘၣ်အဃိ အိၣ်ပလီၢ်သုသး ထီဘိတက့ၢ်.”—မးသဲ ၂၅:၁၃.
“မ့ၢ်လၢ တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ အဘၣ်တၢ်ပာ်ပနီၣ်အီၤန့ၣ် သုတသ့ၣ်ညါဘၣ်အဃိ ခိးကွၢ်တၢ် ဒီးစီၣ်မဲာ်စီၣ်နါ ထီဘိတက့ၢ်.”—မၢ်ကူး ၁၃:၃၃.
အဃိ ဟီၣ်ခိၣ် အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ ကကတၢၢ်အခါဖဲလဲၣ်န့ၣ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ တသ့ၣ်ညါဝဲ လီၤတံၢ်လီၤဆဲး နီတဂၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်အကတၢၢ် ကဘၣ်အခါဖဲလဲၣ်န့ၣ် ကစၢ်ယွၤ ပာ်ပနီၣ်ဃာ် တၢ်ဆၢကတီၢ်ဒီး “မုၢ်နံၤအဝဲန့ၣ် ဒီးနၣ်ရံၣ် အဝဲန့ၣ်” ဝံၤလံ. (မးသဲ ၂၄:၃၆) အဃိ ဖဲတၢ်အကတၢၢ် ဘူးထီၣ်အခါ ပသ့ၣ်ညါအီၤကသ့ဧါ. ပသ့ၣ်ညါအီၤသ့. ယ့ၣ်ၡူးတဲဘၣ် အပျဲၢ်အဘီၣ် တၢ်မၤအသးတဖၣ်လၢ ကပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ တၢ်အကတၢၢ်ဘူးထီၣ်လံ.
တၢ်ပနီၣ်တဖၣ်
တၢ်မၤအသးတဖၣ်အံၤ မ့ၢ်ဝဲ “တၢ်အစိၤလၢအလီၢ်ခံကတၢၢ်” အတၢ်ပနီၣ်လီၤ. ယ့ၣ်ၡူးတဲဝဲလၢ “ပှၤကလုာ် တဒူၣ်ဒီးတဒူၣ် ကဒုးလိာ်အသး ဒီးဘီမုၢ်တဘ့ၣ်ဒီးတဘ့ၣ် ကဒုးလိာ်အသးလီၤ. တၢ်သၣ်ဝံၤလီၤဒိ ကအိၣ်ထီၣ်ဝဲ ဒီးဟီၣ်ခိၣ် ကဟူးဝဲလၢ တၢ်လီၢ်တတီၤဝံၤတတီၤလီၤ.” (မးသဲ ၂၄:၃, ၇) ယ့ၣ်ၡူး တဲစ့ၢ်ကီးဝဲလၢ “တၢ်ဆါသံသတြိာ်” လၢအမ့ၢ် တၢ်ဆူးတၢ်ဆါလၢ အရၤလီၤအသးလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီတဘ့ၣ်န့ၣ် ကအိၣ်ထီၣ်ဝဲ. (လူၤကၣ် ၂၁:၁၁) တၢ်မၤအသးလၢ ယ့ၣ်ၡူးတဲဆိပာ်စၢၤဝဲတဖၣ်အံၤ မ့ၢ်နထံၣ်ဘၣ်လံဧါ.
မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ ဘၣ်ကီဘၣ်ခဲ ခီဖျိလၢ တၢ်ဒုးတၢ်ယၤ, တၢ်သၣ်ဝံၤလီၤဒိ, ဟီၣ်ခိၣ်ဟူး ဒီးခီဖျိလၢတၢ်ဆါ ဟဲကဲထီၣ် တခါဝံၤတခါအဃိလီၤ. အဒိ, ဖဲ ၂၀၀၄ န့ၣ်ဟီၣ်ခိၣ်ဟူးဖးဒိၣ် လၢအ့ဒံယါ ပီၣ်လဲၣ်မိၢ်ပှၢ် အပူၤအဃိ ကလံၤမုၢ်ဖးဒိၣ်လီၤဝဲ ဒီးပှၤသံဝဲအဂၤ ၂၂၅,၀၀၀ ညါ. တကးဒံးဘၣ် လၢသၢနံၣ် အတီၢ်ပူၤ လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်န့ၣ် ပှၤသံလၢ ခိၤရိၤနၤတၢ်ဆါ (COVID-19) အဃိ အိၣ်ဝဲဘူးထီၣ်လၢ ၆.၉ ကကွဲၢ်ညါ. ယ့ၣ်ၡူးတဲဝဲလၢ တၢ်မၤအသးတဖၣ်အံၤန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ဟီၣ်ခိၣ်အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ ကကတၢၢ်ဘူးထီၣ်လံ.
“မုၢ်နံၤခံကတၢၢ်တဖၣ် အဆၢကတီၢ်”
တၢ်လၢကမၤအသးဖဲ တချုး “မုၢ်နံၤခံကတၢၢ်တဖၣ်” ဘၣ်ဒံးဘၣ်န့ၣ် လံာ်စီဆှံ တဲဖျါထီၣ်ဝဲ. (၂ ပ့းတရူး ၃:၃, ၄) ၂ တံၤမသ့း ၃:၁-၅ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ လၢမုၢ်နံၤခံကတၢၢ်တဖၣ်အပူၤန့ၣ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် အလုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝး တဂ့ၤလၢၤဘၣ်. (ကွၢ်တၢ်လွံၢ်နၢၣ် “ တချုး ဟီၣ်ခိၣ်ကတၢၢ်ဒံးဘၣ်.”) မ့ၢ်နထံၣ်ဘၣ် ပှၤလၢ အအဲၣ်လီၤထဲ အနီၢ်ကစၢ်အသး, အဲၣ်ကျိၣ်အဲၣ်စ့, မၤဆူၣ်မၤစိးတၢ် ဒီးပှၤလၢအတအဲၣ် ပှၤဂၤဘၣ်ဧါ. တၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးတဖၣ်အံၤ မ့ၢ်ဝဲ တၢ်အုၣ်သးလၢ ပအိၣ်မူဘၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ကကတၢၢ် ဘူးထီၣ်လံ.
မုၢ်နံၤခံကတၢၢ်တဖၣ်န့ၣ် ကယံာ်ဝဲထဲလဲၣ်. ကယံာ်ဝဲထဲဒၣ် “တၢ်ဆၢကတီၢ် . . . တစိၢ်ဖိ” လီၤ. ဝံၤဒီး ကစၢ်ယွၤ “ကမၤဟးဂီၤ ပှၤလၢ အမၤဟးဂီၤဟီၣ်ခိၣ်” လီၤ.—လီၣ်ဖျါ ၁၁:၁၅-၁၈; ၁၂:၁၂.
ဟီၣ်ခိၣ်ကကဲထီၣ် ပၤရဒံစူးန့ၣ် ဘူးထီၣ်လံ
ကစၢ်ယွၤ ကမၤကတၢၢ်ကွံာ် ဟီၣ်ခိၣ် အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢ အအၢအသီအံၤအဂီၢ် အဝဲပာ်ပနီၣ်ဃာ် တၢ်ဆၢကတီၢ် ဒီးမုၢ်နံၤမုၢ်သီဝံၤလံ. (မးသဲ ၂၄:၃၆) ဘၣ်ဆၣ် တၢ်သးခုကစီၣ် အိၣ်ဒံး. ကစၢ်ယွၤ “တအဲၣ်ဒိးလၢ ပှၤကတုၤလၢတၢ်ဟးဂီၤ နီတဂၤဘၣ်.” (၂ ပ့းတရူး ၃:၉) အဃိ ကစၢ်ယွၤဟ့ၣ်ဝဲ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ အတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ကမၤလိဘၣ်ဃးဒီး အတၢ်ဘၣ်သး ဒီးဒိကနၣ်အကလုၢ်လီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိ အမၤဝဲဒ်န့ၣ်လဲၣ်. အမၤဝဲဒ်န့ၣ် ခီဖျိလၢ အအဲၣ်ဒိးလၢ ပကပူၤဖျဲးဖဲ ဟီၣ်ခိၣ်ကတၢၢ်အဆၢကတီၢ် ဒီးအိၣ်မူဘၣ်လၢ အဟီၣ်ခိၣ်သီ ဖဲဟီၣ်ခိၣ်ကဲထီၣ် ပၤရဒံစူးအခါလီၤ.
ဒ်သိး ပှၤခဲလၢာ် ကအိၣ်ဘၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်သီလၢ ကစၢ်ယွၤ ဘီမုၢ်တၢ်ပၢဖီလာ်အပူၤအဂီၢ် ကစၢ်ယွၤ ရဲၣ်ကျဲၤဝဲခီဖျိ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်သးခုကစီၣ် အတၢ်မၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်လီၤ. ယ့ၣ်ၡူးတဲဝဲလၢ “ဘီမုၢ်တၢ်သးခုကစီၣ်န့ၣ် ကဘၣ်တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤအီၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ညါ” လီၤ. (မးသဲ ၂၄:၁၄) ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသး လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်န့ၣ် သူဝဲအတၢ်ဆၢကတီၢ် အနၣ်ရံၣ် အကကွဲၢ် လၢအကထိတဖၣ် လၢ ကစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ဒီးသိၣ်လိပှၤဂၤလၢ လံာ်စီဆှံ အတၢ်သးခုကစီၣ်လီၤ. ယ့ၣ်ၡူးတဲဝဲလၢ တချုး တၢ်အကတၢၢ်ဘၣ်ဒံးဘၣ်န့ၣ် တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤ ပှၤကမၤအီၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ညါလီၤ.
တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိပၢတၢ်အဂီၢ်န့ၣ် ကကတၢၢ်ဘူးထီၣ်လံ. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်သးခုကစီၣ်အိၣ်ဝဲလီၤ. ဖဲတၢ်အကတၢၢ်ဘၣ်အခါ နပူၤဖျဲး ဒီးအိၣ်ဘၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ပၤရဒံစူး လၢကစၢ်ယွၤ အၢၣ်လီၤပာ်စၢၤဝဲ အပူၤသ့. ဒ်သိးနကအိၣ်မူဘၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်သီအပူၤအဂီၢ် နကဘၣ်မၤမနုၤလဲၣ်န့ၣ် တၢ်ဂ့ၢ်လၢခံတခါ ကပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ.
တၢ်လၢယ့ၣ်ၡူး တဲဆိပာ်စၢၤဝဲ ဘၣ်ဃးဒီး “မုၢ်နံၤခံကတၢၢ်တဖၣ်” အဂ့ၢ်န့ၣ် ဟ့ၣ်ပှၤတၢ်မုၢ်လၢ်