တၢ်မၤလိ ၁၉
ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်န့ၣ် ကဲဝဲခရံာ်ဖိအမ့ၢ်အတီဧါ
ပဝဲ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်န့ၣ် ပနာ်လၢ ပကဲခရံာ်ဖိအမ့ၢ်အတီ. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပတဲဒ်န့ၣ်လဲၣ်. ပတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်န့ၣ် ဒိးသန့ၤထီၣ်သး လၢမနုၤလဲၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကိးလီၤပသးလၢ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်လဲၣ် ဒီးပပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်အဲၣ် လၢတဂၤဒီးတဂၤ အဖီခိၣ်ဒ်လဲၣ်. ပကတဲသကိး တၢ်သံကွၢ်တဖၣ်အံၤ အတၢ်စံးဆၢ.
၁. ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် အတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်န့ၣ် ဒိးသန့ၤထီၣ်အသး လၢမနုၤလဲၣ်.
ယ့ၣ်ၡူး တဲဝဲလၢ ‘[ကစၢ်ယွၤ] အကလုၢ်ကထါန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီလီၤ.’ (ယိၤဟၣ် ၁၇:၁၇) ဒ်ယ့ၣ်ၡူးအသိး ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် အတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်န့ၣ် ဒိးသန့ၤထီၣ်အသး လၢကစၢ်ယွၤ အကလုၢ်ကထါ ထီဘိလီၤ. အဒိ ပကဆိကမိၣ်ကွၢ်သကိး ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးလၢညါ လၢပှၤသ့ၣ်ညါအဝဲသ့ၣ် ဒ်လံာ်စီဆှံကၠိဖိတဖၣ် အတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤအဂ့ၢ်. ဖဲ ၁၈၇၀ နံၣ်န့ၣ် လံာ်စီဆှံကၠိဖိတဒူၣ် စးထီၣ်ဃုသ့ၣ်ညါဝဲ လံာ်စီဆှံအတၢ်သိၣ်လိ လီၤတံၢ်လီၤဆဲး. ဒီးတၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်နာ်ဝဲတဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်လီၤဆီဒီး တၢ်လၢပှၤသိၣ်လိဝဲ လၢသရိာ်ပူၤ သနာ်က့ အဝဲသ့ၣ် ဒိးသန့ၤထီၣ်ဝဲ အတၢ်နာ်လၢ တၢ်လၢလံာ်စီဆှံတဲဝဲ. လၢခံ အဝဲသ့ၣ် စးထီၣ်တဲဘၣ် ပှၤဂၤလၢ တၢ်လၢအဝဲသ့ၣ် မၤလိဘၣ်ဝဲတဖၣ်. a
၂. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကိးလီၤပသးလၢ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးလဲၣ်.
ယဟိဝၤယွၤ ကိးဝဲ ပှၤလၢအဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်အီၤတဖၣ် လၢအပှၤအုၣ်အသး ခီဖျိလၢ အဝဲသ့ၣ် တဲတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ ဘၣ်ဃးဒီးအီၤအဃိ. (ဧ့ၤဘြံၤ ၁၁:၄–၁၂:၁) အဒိ လၢပျၢၤန့ၣ် ကစၢ်ယွၤတဲဘၣ် အပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢ “သုမ့ၢ် ယပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်လီၤ.” (ဖး ယၡါယၤ ၄၃:၁၀.) တကးဒံးဘၣ် ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် ဘၣ်တၢ်ကိးအီၤလၢ “ပှၤအုၣ်အသးလၢ အသးတီတဂၤ.” (လီၣ်ဖျါ ၁:၅) အဃိ ဖဲ ၁၉၃၁ နံၣ်န့ၣ် ပကိးလီၤက့ၤပသးလၢ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသး. ဒီးပဒိးန့ၢ်ဘၣ် မံၤတဖျၢၣ်န့ၣ်အဃိ ပသးခုဒိၣ်မး.
၃. ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် ကွၢ်လိဝဲ ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်အဲၣ် ဒ်လဲၣ်.
ယ့ၣ်ၡူးအဲၣ် အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်ဒိၣ်မး ဒီးယ့ၣ်ၡူးထံၣ်အဝဲသ့ၣ် ဒ်သိးဒီး အဟံၣ်ဖိဃီဖိ. (ဖး မၢ်ကူး ၃:၃၅.) ဒ်န့ၣ်အသိး ပဝဲ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်စ့ၢ်ကီး ပကဲ နီၢ်သးအဟံၣ်ဖိဃီဖိ လၢအမၤသကိးတၢ် ဃူဃူဖိးဖိး. အဃိန့ၣ် ပကိးလိာ်သး တဂၤဒီးတဂၤလၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါ. (ဖံၤလ့မိၣ် ၁, ၂) တကးဒံးဘၣ် ပဒိကနၣ် ဒီးမၤထွဲ တၢ်မၤလိာ်လၢအမ့ၢ် “အဲၣ်ဒီပုၢ်ဝဲၢ် ခဲလၢာ်တက့ၢ်.” (၁ ပ့းတရူး ၂:၁၇) အဃိ ပဝဲ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်အံၤ ပပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်အဲၣ်လၢကျဲအါဘိ. အဒိ ပပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်အဲၣ် ခီဖျိ ပမၤစၢၤ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါ လၢအအိၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ညါ လၢအလိၣ်ဘၣ် တၢ်မၤစၢၤတဖၣ်.
ဃုသ့ၣ်ညါအါထီၣ်
ခဲအံၤ ပကမၤလိအါထီၣ် ဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် အတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤ ဒီးပက ဃုကွၢ်အါထီၣ် တၢ်ဂ့ၢ်တနီၤလၢ အပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ပကဲခရံာ်ဖိ အမ့ၢ်အတီ.
ခရံာ်ဖိအမ့ၢ်အတီတဖၣ်န့ၣ် အတၢ်စူၢ်တၢ်နာ် ဒိးသန့ၤထီၣ်အသး လၢလံာ်စီဆှံ ဒီးအဝဲသ့ၣ် တဲဘၣ်ပှၤဂၤ လၢအတၢ်နာ်အဂ့ၢ်
၄. ပတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်န့ၣ် ဒိးသန့ၤထီၣ်အသး လၢလံာ်စီဆှံ
ယဟိဝၤယွၤ တဲဆိပာ်စၢၤဝဲလၢ ပတၢ်နၢ်ပၢၢ်လံာ်စီဆှံန့ၣ် ကအါထီၣ်ဝဲလီၤ. ဖး ဒၤနံးယ့လး ၁၂:၄ ဝံၤဒီး တဲသကိး တၢ်သံကွၢ် လၢလာ်တဖျၢၣ်အံၤ–
-
ကစၢ်ယွၤ အပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် ကဃုသ့ၣ်ညါတၢ် ထံထံဆးဆးအဃိ တၢ်မနုၤ “ကအါထီၣ်” လဲၣ်.
ပကကွၢ်သကိး လံာ်စီဆှံကၠိဖိတဖၣ် မၤလိကစၢ်ယွၤ အကလုၢ်ကထါဒ်လဲၣ်. လံာ်စီဆှံကၠိဖိ အကျါတဂၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ ခၠါ(ရ်) ရးစၢၤ. ကွၢ်တၢ်ဂီၤမူ ဝံၤဒီး တဲသကိး တၢ်သံကွၢ် လၢလာ်တဖျၢၣ်အံၤ.
-
လၢတၢ်ဂီၤမူအပူၤ ခၠါ(ရ်) ရးစၢၤ ဒီးလံာ်စီဆှံကၠိဖိတဖၣ် လၢအမၤသကိး တၢ်ဒီးအီၤန့ၣ် မၤလိလံာ်စီဆှံဒ်လဲၣ်.
မ့ၢ်နသ့ၣ်ညါဧါ
တဘျီတခီၣ်န့ၣ် ပဘၣ်ဆီတလဲက့ၤ ပတၢ်နၢ်ပၢၢ်တဖၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပဘၣ်မၤဒ်န့ၣ်လဲၣ်. ဒ်မုၢ်ဟဲထီၣ် ဒီးတၢ်ကပီၤဒိၣ်ထီၣ်ဝဲ ကယီကယီအသိး ကစၢ်ယွၤ မၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကနၢ်ပၢၢ်အါထီၣ် အကလုၢ်ကထါ ကယီကယီ. (ဖး ကတိၤဒိ ၄:၁၈.) လံာ်စီဆှံ အတၢ်ကစီၣ်န့ၣ် တဆီတလဲဘၣ် သနာ်က့ ခီဖျိလၢ ပနၢ်ပၢၢ်အါထီၣ် လံာ်စီဆှံအဃိ ပဆီတလဲဘၣ်ထီၣ်က့ၤ ပတၢ်နၢ်ပၢၢ်.
၅. ပအိၣ်မူ ဒ်ပမံၤအခီပညီ အိၣ်ဝဲအသိး
ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကိးလီၤက့ၤပသးလၢ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးလဲၣ်. ကွၢ်တၢ်ဂီၤမူ ဝံၤဒီး တဲသကိး တၢ်သံကွၢ် လၢလာ်တဖျၢၣ်အံၤ.
-
ဘၣ်မနုၤအဃိ မံၤတဖျၢၣ်လၢအမ့ၢ် ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးန့ၣ် ကြၢးဝဲဒီးပှၤလဲၣ်.
ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤယွၤ ဃုထၢထီၣ်ဝဲ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ လၢကကဲထီၣ် အပှၤအုၣ်အသးလဲၣ်. မ့ၢ်လၢ ပှၤသိၣ်လိကမၣ်ဝဲ ကစၢ်ယွၤအဂ့ၢ်အါမး အဃိ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢ ကစၢ်ယွၤ ဃုထၢထီၣ်ဝဲတဖၣ်အံၤ ကပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ မ့ၢ်ကစၢ်ယွၤ လၢအမ့ၢ်အတီ. ခဲအံၤ ပကကွၢ်သကိး တၢ်သိၣ်လိကမၣ် ခံခါအဂ့ၢ်.
တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါခိၣ်နၢ် တနီၤန့ၣ် သိၣ်လိ အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖိတဖၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤ အဲၣ်ဒိးလၢ အဝဲသ့ၣ်ကသူ တၢ်ဂီၤတၢ်ဖှီၣ်တဖၣ် လၢအဝဲသ့ၣ် အတၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်အပူၤ. သနာ်က့ ဖး ၃ မိၤၡ့ ၂၆:၁ ဝံၤဒီး တဲသကိး တၢ်သံကွၢ် လၢလာ်တဖျၢၣ်အံၤ–
-
ဒ်လံာ်စီဆှံတဆၢအံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ဒိးဝဲလၢ ပကသူ တၢ်ဂီၤတၢ်ဖှီၣ် လၢပတၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် အပူၤဧါ.
တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါခိၣ်နၢ် တနီၤန့ၣ် သိၣ်လိဝဲလၢ ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် ကဲဝဲကစၢ်ယွၤ. သနာ်က့ ဖး ယိၤဟၣ် ၂၀:၁၇ ဝံၤဒီး တဲသကိး တၢ်သံကွၢ် လၢလာ်တဖၣ်အံၤ–
-
ဒ်လံာ်စီဆှံတဆၢအံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ကစၢ်ယွၤဒီးယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် အကဲပှၤတဂၤဃီဧါ.
-
နသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ မၢလီၤဝဲ အပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် လၢကစံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ ဘၣ်ဃးဒီးအီၤ ဒီးအဖိခွါအဂ့ၢ်အဃိ နသးခုဧါ.
၆. ပအဲၣ်လိာ်သး တဂၤဒီးတဂၤ
လံာ်စီဆှံ တဲဝဲလၢ ခရံာ်ဖိတဖၣ်န့ၣ် ကဘၣ်မၤသကိးတၢ် ဃူဃူဖိးဖိး ဒ်သိးဒီး ပှၤကညီ အနီၢ်ခိက့ၢ်ဂီၤတဖၣ် မၤသကိးတၢ် ဃူဃူဖိးဖိး. ဖး ၁ ကရံၣ်သူး ၁၂:၂၅, ၂၆ ဝံၤဒီး တဲသကိး တၢ်သံကွၢ် လၢလာ်တဖၣ်အံၤ–
-
ခရံာ်ဖိအမ့ၢ်အတီတဖၣ်န့ၣ် ဖဲအဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် ဘၣ်ကီဘၣ်ခဲအခါ အဝဲသ့ၣ် မၤဝဲဒ်လဲၣ်.
-
နထံၣ်ဘၣ်လၢ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်အဲၣ် လၢတဂၤဒီးတဂၤ အဖီခိၣ်ဒ်လဲၣ်.
ဖဲယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသး လၢအအိၣ်လၢ တၢ်လီၢ်အဂၤတတီၤ ဘၣ်ကီဘၣ်ခဲအခါ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသး လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ညါ ဂုာ်ကျဲးစၢးမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ် တဘျီဃီ. ဒ်သိးနကထံၣ်ဘၣ် တၢ်အဒိတခါအဂီၢ် ကွၢ်တၢ်ဂီၤမူ. ဝံၤဒီး တဲသကိး တၢ်သံကွၢ် လၢလာ်တဖျၢၣ်အံၤ.
-
ကလံၤမုၢ်လီၤ ဝံၤအလီၢ်ခံ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် မၤစၢၤလိာ်အသး တဂၤဒီးတဂၤဒ်လဲၣ်.
ခရံာ်ဖိအမ့ၢ်အတီတဖၣ်န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်အဲၣ် လၢပှၤလၢအလိၣ်ဘၣ် တၢ်မၤစၢၤအဖီခိၣ်
ပှၤတနီၤတဲဝဲလၢ– “ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်န့ၣ် ကဲဝဲတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ လၢအဟဲအိၣ်ထီၣ် သီသီတခါလီၤ.”
-
ယဟိဝၤယွၤ ကိးဝဲ ပှၤလၢအဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်အီၤတဖၣ် လၢအပှၤအုၣ်အသးန့ၣ် စးထီၣ်လၢ အခါဖဲလဲၣ်.
တၢ်ဂ့ၢ်လၢအရ့ဒိၣ်
ပဝဲ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်န့ၣ် ပမ့ၢ်ခရံာ်ဖိ အမ့ၢ်အတီ. ပအိၣ်ဒီး နီၢ်သးအဟံၣ်ဖိဃီဖိ လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ညါ, ပတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်န့ၣ် ဒိးသန့ၤထီၣ်အသး လၢလံာ်စီဆှံ ဒီးပတဲပၠးပှၤဂၤ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ ဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ်.
တၢ်ကွၢ်ကဒါက့ၤ
-
ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကိးလီၤက့ၤပသးလၢ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးလဲၣ်.
-
ပဝဲ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်န့ၣ် ပရ့လိာ်သး တဂၤဒီးတဂၤဒ်လဲၣ်.
-
နဆိကမိၣ် ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်န့ၣ် ကဲဝဲ ခရံာ်ဖိအမ့ၢ်အတီဧါ.
ဃုသ့ၣ်ညါ
မၤလိအါထီၣ် ဘၣ်ဃးဒီး ပတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤ.
ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် —ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်နာ် ခီဖျိတၢ်မၤ, အကူာ် ၁–ထူၣ်ဖျဲးထီၣ်ကွံာ်လၢ တၢ်ခံးကျါ (၁:၀၀:၅၃)
ကွၢ်တၢ်အဒိတခါ လၢအဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်သိၣ်လိကမၣ်တဖၣ်န့ၣ် ကမၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်.
တၢ်သံကွၢ်တဖၣ် လၢအဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် အဂ့ၢ်န့ၣ် ဃုကွၢ် တၢ်စံးဆၢလၢလာ်အံၤ.
ဖးကွၢ် ဘၣ်ဃးဒီး ပိာ်ခွါတဂၤ လၢအမံၤမ့ၢ် စတံၤဖ့ၣ် န့ၣ်အသးဟ့ဝဲ ပှၤလၢအတကဲ အကလုာ်ဒူၣ်ဘၣ်အဃိ အမၤအၢမၤနးအဝဲသ့ၣ်. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်လၢအထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် အကျါန့ၣ် မၤစၢၤအီၤလၢ အကဆီတလဲ အတၢ်အိၣ်မူဒ်လဲၣ်.
“ယတၢ်အိၣ်မူန့ၣ် ဒံးယံာ်ဒံးနးထီၣ်” (တၢးထီခိးတၢ်, လါယူၤလံ ၁, ၂၀၁၅)
a ပလံာ်မဲးကစံ လၢအမ့ၢ် တၢးထီခိးတၢ် န့ၣ်ပှၤထုးထီၣ်ဝဲလၢ ကတဲဖျါထီၣ် လံာ်စီဆှံ အတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ. ဒီးလံာ်အံၤ ပှၤစးထီၣ်ထုးထီၣ်ဝဲလၢ ၁၈၇၉ နံၣ် ဒီးပှၤဆဲးထုးထီၣ်အီၤ တုၤလၢခဲအံၤ.
တၢ်ဂ့ၤအဂၤလၢ နကဘၣ်သး
တၢ်သံကွၢ်လၢ ညီနုၢ်ပှၤသံကွၢ်တဖၣ်
ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် မၤလိလံာ်စီဆှံဒီးပှၤဂၤန့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်
ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် ကွဲးမုာ်ပှၤဂၤလၢ ကမၤလိလံာ်စီဆှံ အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢ တလိၣ်ဟ့ၣ်အပှ့ၤဘၣ်န့ၣ် နသူ လံာ်စီဆှံလၢ နဘၣ်သးအီၤ တဘ့ၣ်ဘ့ၣ်သ့လီၤ. နကွဲမုာ် နဟံၣ်ဖိဃီဖိ ဒီးနတံၤသကိးတဖၣ်သ့လီၤ.
