DISOLO YA NDONGOKOLO 44
MUYIMBU 33 Bwakelá Yehova mokumba na yo
Mutindu ya kununga mambu ya kukondua lunungu
“Kubika ve yimbi nunga nge, kasi salaka mambu ya mbote samu na kununga yimbi.”—ROM. 12:21.
MAMBU YINA BETO KELONGUKA
Beto kelonguka mutindu ya kununga mambu ya kukondua lunungu kondua ti beto bebisa diaka mambu.
1-2. Yinki mambu ya kukondua lunungu beto lenda kutana na yau?
YESU pesaka kifuani ya nketo mosi yina mefuilaka bakala yina vuandaka tatamana kulomba zuzi mosi samu yandi zengila yandi mambu na lunungu. Banlonguki ya Yesu vuandaka na dikoki ya kubakusa disolo ya nketo yango samu bantu mingi vuandaka niokola bantu yankaka na ntangu yango. (Luka 18:1-5) Disolo yango kele kaka na mfunu bubu yayi samu beto nionso beto mekutanaka na mambu ya kukondua lunungu na ntangu mosi ya luzingu na beto.
2 Bubu yayi na yinza, kukanisina bantu yimbi, kukondua kimpombo, mpe minioko kele mingi, na yau beto kekamuaka ve kana bamesadila beto mambu ya kukondua lunungu. (Mos. 5:8) Kasi beto lenda lemba nzutu mingi kuluta kana mpangi mosi Muklisto nde mesadila beto mambu ya kukondua lunungu. Ya kedika, bampangi na beto Baklisto kele ve bambeni ya kedika. Bakele kaka bantu ya kukondua kukoka. Beto lenda baka malongi mingi na mutindu Yesu salaka ntangu bambeni sadilaka yandi mambu ya kukondua lunungu. Kana beto lenda vuanda na ntima yinda na ntuala ya bambeni yina kena kusadila beto mambu ya kukondua lunungu, beto fueti vuanda na ntima yinda mingi kuluta na bampangi na beto Baklisto! Yinki mutindu Yehova kekukimonaka kana bamesadila beto mambu ya kukondua lunungu yavuanda na bantu yina kele na nganda to na kati ya kimvuka? Yandi ketudilaka yau dikebi?
3. Yinki mutindu beto mezaba ti Yehova ketulaka dikebi na mutindu bantu yankaka kesadilaka bisadi na yandi mambu?
3 Yehova ketulaka mpenza dikebi na mutindu bakesadilaka beto mambu. “Yehova kezolaka lunungu.” (Nz. 37:28) Yesu mendimisa beto ti Yehova “kesala ti mambu . . . zengama na lunungu nsualunsualu” na ntangu yina mebonga. (Luka 18:7, 8) Mpe ntama mingi ve, yandi kekatula bampasi nionso yina beto kekutanaka na yau mpe yandi kebika diaka ve ti mambu ya kukondua lunungu salama diaka.—Nz. 72:1, 2.
4. Yinki lusadusu Yehova kepesaka beto bubu yayi?
4 Kasi, tekila ntangu yina lunungu kefuluka koka, Yehova kesadisaka beto na kununga mambu ya kukondua lunungu. (2 Pe. 3:13) Yandi kelongaka beto mutindu ya kumanga kusala mambu yina mekondua nduenga ntangu bamesadila beto mambu ya kukondua lunungu. Na nzila ya Muana na yandi, Yehova mepesa beto kifuani ya kukoka ya mutindu yina beto lenda nunga mambu ya kukondua lunungu. Mpe yandi kepesaka beto diaka malongi yina beto lenda sadila kana bamesadila beto mambu ya kukondua lunungu.
KENGA NA MAMBU YINA NGE KESALA KANA BAMESADILA NGE MAMBU YA KUKONDUA LUNUNGU
5. Samu na yinki beto fueti kenga na mambu yina beto kesala kana bamesadila beto mambu ya kukondua lunungu?
5 Beto lenda mona mpenza mpasi na ntima mpe kukitungisa samu na mambu ya kukondua lunungu. (Mos. 7:7) Bisadi ya Nzambi ya kukuikama, na kifuani Yobi mpe Habakuki, kukimonaka mutindu yina. (Yobo 6:2, 3; Hab. 1:1-3) Atako yakele yimbi ve kukimona mutindu yina, beto fueti kenga na mambu yina beto kesala samu beto bika sala diambu mosi ya yimbi.
6. Yinki kifuani ya Absalome kena kulonga beto? (Tala diaka foto.)
6 Kana muntu mosi to muntu yina beto kezolaka mesadila beto mambu ya kukondua lunungu, beto lenda vuanda na nsatu ya kuvutula yimbi. Kasi kusala mutindu yina lenda bebisa diaka mambu. Beto tadila kifuani ya Absalome, muana ya Ntinu Davidi. Absalome monaka mpasi na ntima ntangu mpangi na yandi ya bakala Aminone sangisaka nzutu na kingolo na mpangi na bau ya nketo Tamare. Na kutadila Nsiku ya Mose, yalombaka bakufua Aminone samu na diambu yina yandi salaka. (Lev. 20:17) Atako Absalome vuandaka na mfunu ya kufuema, kasi yandi vuandaka ve na yinsua ya kufua Aminone.—2 Sa. 13:20-23, 28, 29.
Ntangu basangisaka nzutu na kingolo na Tamare mpangi ya Absalome ya nketo, Absalome yalaka ve nganzi na yandi (Tala paragrafe 6)
7. Yinki nsoniki ya nkunga salaka ntete ntangu yandi monaka mambu ya kukondua lunungu?
7 Kana yakena kumonana lokola bantu yina kena kusala mambu ya kukondua lunungu kena kubaka ve kitumbu, beto lenda kukiyuvusa kana yakele na mfunu kusala mambu ya mbote. Beto tadila kifuani ya nsoniki ya nkunga yina vuandaka mona lokola bantu ya yimbi vuandaka na luzingu ya mbote kuluta bantu ya lunungu. Yandi tubaka: “Bantu ya yimbi kevuandaka mutindu yina, yina kekukitungisaka ata fioti ve.” (Nz. 73:12) Yandi vuandaka kukitungisa diaka samu na mambu ya kukondua lunungu yina yandi vuandaka mona mpe yandi kanisaka ti yavuandaka na mfunu ve kusadila Yehova. Yandi tubaka: “Ntangu munu sosaka kuzaba yau, munu tungisamaka.” (Nz. 73:14, 16) Ya kedika, yandi tubaka: ‘Kasi yabikanaka fioti makulu na munu katuka na nzila ya lunungu, yabikanaka fioti bitambi na munu sielumuka.’ (Nz. 73:2) Diambu ya mutindu yina kuminaka mpangi mosi ya bakala yina beto kebokidila Alberto.
8. Mambu ya kukondua lunungu salaka yinki na mpangi mosi ya bakala?
8 Bavuninaka Alberto mambu ti yandi yibaka mbongo ya kimvuka. Yasalaka ti yandi zimbisa biyekua na yandi mpe bampangi mingi na kimvuka vuandaka zitisa yandi diaka ve samu na diambu yina bakuwaka. Yandi metuba: “Munu vuandaka na nganzi mpe munu lembaka nzutu.” Yandi bikaka banguilu na yandi ya yimbi bebisa kimpeve na yandi, mpe yandi lembaka kusamuna samu na bamvula 5. Disolo yayi kena kumonisa diambu yina lenda salama kana beto yala ve nganzi na beto samu na diambu mosi ya kukondua lunungu.
LANDA KIFUANI YA YESU NA DIAMBU METADILA KUKANGA NTIMA
9. Yesu kangaka ntima na yinki mambu ya kukondua lunungu? (Tala diaka foto.)
9 Yesu bikaka kifuani ya kukoka samu na mutindu ya kununga mambu ya kukondua lunungu. Bantu mingi sadilaka yandi mambu ya kukondua lunungu, yavuanda bantu ya dibuta na yandi. Bampangi na yandi yina vuandaka ndimina yandi ve tubaka ti yandi mebela yintu, bamfumu ya mabundu tubaka ti yandi vuandaka na nguizani na bademo, mpe basoda ya Roma vuezaka yandi, niokolaka yandi, mpe nsukansuka bakufuaka yandi. (Mrk. 3:21, 22; 14:55; 15:16-20, 35-37) Kasi, Yesu kangaka ntima na mambu yango nionso ya kukondua lunungu kondua kusala disumu. Yinki dilongi beto lenda baka na kifuani na yandi?
Yesu bikaka kifuani ya kukoka samu na mutindu ya kununga mambu ya kukondua lunungu (Tala paragrafe 9-10)
10. Yinki mutindu Yesu nungaka mambu ya kukondua lunungu? (1 Petro 2:21-23)
10 Tanga 1 Petro 2:21-23. a Yesu bikilaka beto kifuani ya kukoka ya kulanda ntangu beto kena kukutana na mambu ya kukondua lunungu. Yandi zabaka ntangu ya kubikana niee mpe ntangu ya kutuba. (Mat. 26:62-64) Yandi pesaka ve mvutu na konso diambu ya luvunu yina batubaka samu na yandi. (Mat. 11:19) Ntangu yandi vuandaka tuba, yandi vuandaka finga ve to kukebisa ve bantu yina vuandaka niokola yandi. Yesu vuandaka ntangu nionso na dikoki ya kuyala bampova na yandi samu yandi “kukibikaka na maboko ya Muntu yina kesambisaka na lunungu.” Yesu zabaka ti mutindu ya Yehova ya kutadila mambu nde lutaka mfunu. Yandi zabaka ti Yehova kemanisa mambu ya kukondua lunungu na ntangu yina mebonga.
11. Yinki kele ndambu ya mitindu yina lenda sadisa beto na kuyala bampova na beto? (Tala diaka bafoto.)
11 Beto lenda landa kifuani ya Yesu na kuyalaka bampova na beto ntangu bamesadila beto mambu ya kukondua lunungu. Mambu yankaka ya kukondua lunungu kevuandaka ya fioti, mpe beto lenda lutisa yau na pete. To beto lenda bikana niee samu na kumanga kutuba diambu yina lendaka bebisa diaka mambu. (Mos. 3:7; Yak. 1:19, 20) Na bantangu yankaka, yalenda lomba beto tuba ntangu beto kena kumona mambu ya kukondua lunungu to ntangu yamelomba beto kotila kedika. (Mis. 6:1, 2) Kana beto ketuba, beto fueti sala ngolo samu beto tuba na kiyenge mpe na luzitu.—1 Pe. 3:15. b
Ntangu beto mekutana na mambu ya kukondua lunungu, beto lenda landa kifuani ya Yesu na kuzabaka ntangu mpe mutindu ya kutuba (Tala paragrafe 11-12)
12. Yinki mutindu beto kekukibikaka na maboko ya “Muntu yina kesambisaka na lunungu”?
12 Beto lenda landa diaka kifuani ya Yesu na kukibikaka na maboko ya “Muntu yina kesambisaka na lunungu.” Kana bantu yankaka kena kukanisina beto yimbi to bakena kusadila beto mambu ya kukondua lunungu, beto ketulaka ntima ti Yehova mezaba kedika ya diambu yango. Kutula ntima ti Yehova kemanisa mambu nionso ya kukondua lunungu kesadisaka beto samu beto kanga ntima na mambu ya kukondua lunungu. Kana beto mebika mambu na maboko ya Yehova, beto kelunda ve nganzi mpe beto keyina ve bantu yankaka. Kulundila bantu yankaka nganzi lenda tinda beto na kusala diambu mosi ya yimbi, kuzimbisa kiese na beto, mpe kubebisa nguizani na beto na Yehova.—Nz. 37:8.
13. Yinki lenda sadisa beto na kukanga ntima na mambu ya kukondua lunungu?
13 Ya kedika, beto lenda landa ata fioti ve na mutindu ya kukoka kifuani ya Yesu. Na bantangu yankaka, beto lenda sala to kutuba mambu yina kesala beto mpasi na manima. (Yak. 3:2) Mpe na bantangu yankaka, mambu ya yimbi yina bantu yankaka mesalaka beto, lenda sala beto mpasi na ntima mpe kutungisa beto luzingu na beto ya mvimba na yinza yayi. Kana yakele mutindu yina samu na nge, ndimisama ti Yehova mezaba makanisi na nge. Mpe Yesu, yina niokuamaka samu na mambu ya kukondua lunungu, lenda bakusa banguilu na nge. (Ebr. 4:15, 16) Katula kifuani ya kukoka ya Yesu, Yehova mepesa beto malongi yina lenda sadisa beto na kununga mambu ya kukondua lunungu. Beto tadila baverse zole na mukanda ya Baroma yina lenda sadisa beto.
“BENO BIKILA NDE NGANZI KISIKA”
14. Yinki zola monisa ‘kubikila nde nganzi kisika’? (Baroma 12:19)
14 Tanga Baroma 12:19. Ntangu ntumua Paulo kindisaka Baklisto “babikila nde nganzi kisika,” yinki nganzi yandi vuandaka tubila? Na kutadila baverse yina kele na ntuala mpe na manima ya verse yango, yakele nganzi ya Yehova. Beto kebikilaka nganzi ya Yehova kisika na kubikaka yandi zenga mambu na lunungu, na ntangu mpe na mutindu yina yandi zola. Na manima ya kukutana na mambu ya kukondua lunungu, mpangi mosi ya bakala na nkumbu ya John metuba: “Yalombaka munu nuanisa nsatu ya kumanisa mambu na mutindu na munu mosi. Baroma 12:19 sadisaka munu na kuvingila Yehova.”
15. Samu na yinki yakele mbote kuluta kuvingila Yehova manisa mambu?
15 Beto kebakaka mambote ntangu beto kevingilaka Yehova manisa diambu mosi. Kana beto mesala mutindu yina, beto kenata ve kilo mpe nganzi ya kusosa kumanisa mambu beto mosi. Yehova kele pene samu na kusadisa beto. Yandi metubila beto beto vingila yandi mpe yandi melaka beto ti yandi kemanisa mambu ya kukondua lunungu. Kana beto mendima diambu yina Yehova metuba ti “Munu kevutula yimbi,” beto lenda bikila yandi mambu, na kutulaka ntima ti yandi kemanisa yau na mutindu yina meluta mbote. Yau nde sadisaka John yina beto tubilaka na zulu. Yandi metuba: “Kana munu mevingila Yehova, yandi kemanisa mambu na mutindu ya mbote kuluta munu.”
“SALAKA MAMBU YA MBOTE SAMU NA KUNUNGA YIMBI”
16-17. Yinki mutindu kisambu lenda sadisa beto na kutatamana ‘kusala mambu ya mbote samu na kununga yimbi’? (Baroma 12:21)
16 Tanga Baroma 12:21. Paulo kindisaka diaka Baklisto “basalaka mambu ya mbote samu na kununga yimbi.” Na Disolo ya Yesu na zulu ya Mongo, yandi tubaka: “Beno tatamana kuzola bambeni na beno mpe beno sambila samu na bantu yina kena kuniokola beno.” (Mat. 5:44) Yau mpenza diambu Yesu salaka. Basoda ya Roma sadilaka Yesu mambu na kinkesi mpenza mpe yandi kangaka ntima na bampasi ya ngolo. Beto lenda bakusa ve mbotembote mpasi yina Yesu monaka.
17 Yesu bikaka ve ti mambu ya kukondua lunungu yina yandi kutanaka na yau nunga yandi. Na kisika ya kusinga basoda yango, yandi sambilaka: “Tata, nlemvukila bau, samu bazaba ve mambu yina bakena kusala.” (Luka 23:34) Kana beto kena kusambila samu na bantu yina kena kuniokola beto, yalenda kitisa banguilu na beto ya yimbi mpe nganzi na beto. Yalenda ata kusoba mutindu na beto ya kutadila bantu yina kena kuniokola beto.
18. Yinki mutindu kisambu sadisaka Alberto mpe John samu banunga mambu ya kukondua lunungu?
18 Kisambu sadisaka bampangi zole yina beto metubila na disolo yayi samu banunga mambu ya kukondua lunungu yina bakutanaka na yau. Alberto metuba: “Munu sambilaka samu na bampangi yina sadilaka munu mambu ya kukondua lunungu. Munu lombaka Yehova mbala mingi yandi sadisa munu samu munu zimbakana mambu yango.” Diambu ya kiese, Alberto vutukilaka diaka kusadila Yehova na kukuikama. John metuba: “Munu sambilaka mbala mingi samu na mpangi yina luadisaka munu. Bisambu ya mutindu yina sadisaka munu munu tadila yandi na mutindu ya mbote, kondua kusambisa yandi. Mpe bisambu yango pesaka munu diaka kiyenge ya makanisi.”
19. Yinki beto fueti sala tii na nsuka ya yinza yayi? (1 Petro 3:8, 9)
19 Lokola beto kena kuzinga ntete na yinza yayi ya yimbi, balenda sadila beto mambu ya kukondua lunungu. Yavuanda yinki mambu beto kekutana na yau, beto vuanda na nzengolo ya kutatamana kusambila Yehova samu na kulomba lusadusu. Beto lenda landa diaka mutindu Yesu salaka ntangu bantu yankaka vuandaka niokola yandi. Mpe beto fueti tatamana kusadila malongi yina kele na Biblia. Kana beto mesala mutindu yina, beto lenda kukindimisa ti Yehova kesakumuna beto.—Tanga 1 Petro 3:8, 9.
MUYIMBU 38 Akokómisa yo makasi
a Na kikapu ya zole mpe ya tatu ya letre ya ntete ya ntumua Petelo, yandi mesasila mambu ya kukondua lunungu yina Baklisto mingi ya siekle ya ntete vuandaka kutana na yau na maboko ya bamfumu ya yimbi to babakala yina vuandaka ve Baklisto.—1 Pe. 2:18-20; 3:1-6, 8, 9.
b Tala video Bolingo epesaka kimya ya solosolo na jw.org.
