1. Samu na yinki beto lenda fuanikisa Satana na muntu yina kekangaka bibulu?

MUNTU yina kekangaka bibulu kevuandaka na lukanu kaka mosi—ya kukanga to kufua yau. Yandi lenda sadila bantambu ya mutindu na mutindu, mutindu kaka mosi ya bankundi ya yimbi ya Yobo monisaka yau. (Yobi 18:8-10) Yinki mutindu muntu yina kekangaka bibulu kebendaka kibulu tii na ntambu na yandi? Yandi kelongukaka kibulu. Yinki kisika kibulu kekuendaka? Yinki kibulu kezolaka? Yinki ntambu kevuanda mbote na kusadila samu na kukanga yau? Satana mekokana na muntu yina kekangaka bibulu. Yandi kelongukaka beto. Yandi kesosaka kuzaba kisika beto kekuendaka mpe mambu yina beto kezolaka. Na manima yandi keponaka ntambu yina kevuanda mbote samu na kukanga beto kukondua ti beto zaba. Kasi, Biblia kena kundimisa beto ti ata kana beto mebakama, beto lenda katuka na ntambu yango. Yau kena kulonga beto diaka mutindu beto lenda tina bantambu yango.

2. Yinki kele bantambu zole ya ngolo yina Satana kesadilaka?

² Bantambu zole ya ngolo yina Satana kesadilaka kele lulendo mpe lokoso. * Banda mafunda ya bamvula, Satana menunga kusadila bikadulu yango ya yimbi. Yandi kele lokola muntu yina kekangaka bandeke, yina kebendaka bau na ntambu to na file na yandi. (Nk. 91:3) Kasi beto fueti manga kubakama na bantambu ya Satana. Samu na yinki? Samu Yehova memonisaka beto mayele yina Satana kesadilaka.—2Bk 2:11.

3. Samu na yinki Yehova tulaka bifuani yankaka na Biblia?

³ Mosi ya mitindu yina Yehova kekebisaka beto na diambu metadila lulendo mpe lokoso kele na nzila ya masolo ya luzingu ya bisadi na yandi ya ntama. Beto kemona mutindu Satana vuandaka na dikoki ya kukanga ata bayina sadilaka Yehova bamvula mingi. Yazola monisa ti  yakele mpasi samu na beto beto tina lulendo mpe lokoso? Ve. Yehova tulaka bifuani yango na Biblia samu na ‘kukebisa beto.’ (1Bk. 10:11) Yandi mezaba ti bifuani yango ya nduengoso lenda longa beto mutindu ya kumanga mpe kutina bantambu ya Diabulu.

4. Yinki lenda kumina beto kana beto kele na fiere yina meluta ndilu to lulendo?

⁴ Satana zola beto kudisa kikadulu ya fiere yina meluta ndilu to lulendo. Yandi mezaba ti kana beto mekudisa kikadulu ya fiere yina meluta ndilu to lulendo beto kekuma lokola yandi mpe beto kezimbisa kivuvu na beto ya luzingu ya mvula na mvula. (Bin. 16:18) Na nguizani na diambu yango, ntumua Paulo luengisaka ti ‘muntu lenda fuluka na lulendo mpe kubua na kitumbu yina bazengilaka Diabulu.’ (1 Tm. 3:6, 7) Yalenda kumina konso muntu kati na beto, yavuanda beto kele bantu ya yimpa na kedika to mpe beto kesadilaka Yehova banda bamvula mingi.

5. Mutindu Longi 7:16, 20 memonisa yau, yinki mutindu muntu lenda monisa lulendo?

⁵ Bantu ya lulendo kevuandaka bantu ya muyimi. Satana kemekaka kutinda beto beto kuma bantu ya muyimi, beto kanisa kaka na mambote ya beto mosi na kisika ya kukanisa yina ya Yehova, mingi mingi ntangu beto kena kukutana na mambu ya mpasi. Na kifuani, muntu mosi mefundaka nge samu na diambu mosi yina nge mezaba ti nge salaka ve? To muntu mosi sadilaka nge diambu ya kukondua lunungu? Satana kesepela nge fuemina Yehova to bampangi na nge. Mpe Diabulu zola nge kanisa ti mutindu mosi kaka ya kununga bampasi na nge kele ya kusala mambu mutindu nge zola na kisika ya kulanda lutuadusu ya Yehova yina yandi mepesa nge na Mpova na yandi.—Tanga Longi 7:16, 20.

6. Yinki dilongi nge mebaka na disolo ya mpangi ya nketo yina kevuandaka na Pays-Bas?

⁶ Beto tadila disolo ya mpangi mosi ya nketo yina kevuandaka na buala ya Pays-Bas yina kumaka na nganzi samu na banzimbala ya bantu yankaka. Yandi bakaka nzengolo ya kulutisa diaka ve ntangu kintuadi na bantu yango. Yandi metuba: “Mukumaka kukimona munu mosi mpe muvuandaka koka ve kusoba makanisi na munu samu na bampangi yango, mpe munu tubilaka bakala na munu ti beto kuenda na kimvuka yankaka.” Na  manima yandi talaka emision ya TV JW ya ngonda ya Mars 2016. Emision yango monisaka mambu yina beto lenda sala samu na kununga banzimbala ya bantu yankaka. Mpangi yango mebuela: “Munu monaka ti munu fueti vuanda na kumikitisa mpe kukanisa samu na banzimbala ya munu mosi na kisika ya kusoba bampangi ya banketo mpe ya babakala na kimvuka. Emision yango sadisaka munu munu tula mabanza na munu na Yehova mpe na kimfumu na yandi.” Nge memona diambu ya mfunu? Ntangu nge kena kukutana na mambu ya mpasi tula makanisi na nge na Yehova. Lomba yandi sadisa nge nge tadila bampangi yankaka mutindu yandi ketadilaka bau. Tata na nge ya dizulu kemonaka banzimbala na bau; kasi, yandi kevuandaka pene ya kulemvukila bau. Yandi zola diaka nge landa kifuani na yandi.—1 Yoa. 4:20.

7. Yinki kuminaka Ntinu Uziya?

⁷ Lokola Uziya Ntinu ya Yuda kumaka na fiere ya kuluta ndilu to lulendo, yandi mangaka kuwa malongi ya bantu yankaka mpe yandi salaka diambu yina yandi vuandaka na yinsua ya kusala ve. Uziya salaka mambu mingi ya mbote. Yandi nungaka bamvita mingi, yandi tungaka bambanza mingi, mpe yandi salaka babilanga mingi. ‘Nzambi ya kedika salaka ti mambu na yandi tambula mbote.’ (2Bs. 26:3-7, 10) Biblia metuba, ‘kasi, ntangu yandi kumaka ngolo, ntima na yandi kumaka lulendo tii na kubua na yandi mosi.’ Banda na ebandeli Yehova pesaka yinsua kaka na banganga-nzambi ya kupesa mpaka ya malasi na tempelo. Kasi Ntinu Uziya salaka diambu yina yandi vuandaka na yinsua ve ya kusala. Yehova sepelaka ve mpe yandi pesaka bakala yango kitumbu ya maladi ya buazi. Uziya bikanaka na maladi ya buazi luzingu na yandi ya mvimba.—2Bs. 26:16-21.

8. Na nguizani na 1 Bakorinto 4:6, 7, yinki mutindu beto lenda manga kukuma bantu ya lulendo?

⁸ Beto lenda kuma na lulendo mpe kusala disumu mutindu Uziya salaka? Beto tadila kifuani ya José. Yandi vuandaka sala mumbongo ya mbote mpe yandi vuandaka nkulutu yina bavuandaka tudila ntima na kati ya kimvuka. Yandi vuandaka sala badiskur na balukutakanu ya nene, mpe bankengi ya kizungidila vuandaka kuenda lomba yandi malongi. Yandi metuba: “Kasi munu kumaka tudila makoki na munu mpe mayele na munu ntima, munu vuandaka tudila diaka Yehova ntima ve. Munu vuandaka kanisa ti munu kele ngolo, yau yina munu vuandaka kuwa diaka ve banduengoso mpe malongi ya Yehova.” José salaka disumu mosi ya nene mpe yandi bimisamaka na kimvuka. Bamvula mingi na manima, yandi vutukaka na kimvuka. Bubu yayi yandi metuba: “Yehova longaka munu ti, diambu yina meluta mfunu kele ve makoki yina beto kele na yau, kasi yina meluta mfunu  kele kusala mambu yina yandi kena kulomba beto.” Beto bika zimbakana ti makoki yina beto kele na yau mpe biyekua yina beto kele na yau na kati ya kimvuka mekatuka na Yehova. (Tanga 1 Bakorinto 4:6, 7.) Kana beto kele bantu ya lulendo, Yehova kesadila beto ve.

9. Lokoso tindaka Satana mpe Eva basala yinki?

⁹ Ntangu beto kekanisaka diambu metadila lokoso, beto kemonaka mbala mosi Satana Diabulu na makanisi na beto. Ntangu Satana vuandaka mosi ya bambasi ya Yehova, yandi vuandaka na biyekua mingi ya mbote. Kasi yandi vuandaka na nsatu ya kukuma na yau diaka mingi. Yandi zolaka kubaka nsambudulu yina mebonga kupesama kaka na Yehova. Satana zola beto kuma lokola yandi, yandi kesosaka kutinda beto beto bika kusepela na yina beto kele na yau. Mbala ya ntete yandi salaka mutindu yina kele ntangu yandi sololaka na Eva. Na nzola nionso Yehova pesaka Eva mpe bakala na yandi bima mingi ya kitoko samu na kudia—‘ya konso yinti ya bilanga’ katula kaka mosi. (Kuy. 2:16) Kasi, Satana tindaka Eva yandi kanisa ti yakevuanda mbote kana yandi mekudia mbuma mosi ya yinti yina pekisamaka. Eva vuandaka sepela ve na yina yandi vuandaka na yau; yandi vuandaka na nsatu ya kukuma na yau diaka mingi. Beto mezaba yina kuminaka yandi. Eva kubuaka na disumu mpe nsuka nsuka yandi kufuaka.—Kuy. 3:6, 19.

10. Yinki kuminaka Ntinu Davidi ntangu yandi kumaka na lokoso?

¹⁰ Lokoso tindaka Ntinu Davidi yandi zimbakana mambu yina Yehova sadilaka yandi, na kifuani kimvuama, lokumu, mpe kununga bambeni na yandi mingi. Davidi vuandaka na butondi ti makabu ya Nzambi vuandaka ‘mingi kuluta yina yandi lenda tubila!’ (Nk. 40:5) Kasi yakumaka na ntangu mosi, Davidi zimbakanaka makabu yina Yehova pesaka yandi. Yandi vuandaka sepela na yau diaka ve; yandi kumaka na nsatu ya kukuma na bima mingi kuluta. Atako Davidi vuandaka na banketo mingi, yandi bikaka nsatu ya yimbi samu na nketo ya muntu yankaka kula na ntima na yandi. Nketo yango vuandaka Bat-sheba, mpe bakala na yandi vuandaka Uriya muntu ya hiti. Davidi kokisaka nsatu na yandi ya muyimi ya kusangisa nzutu na Bat-sheba, mpe Bat-sheba kumaka na buemba. Diambu Davidi salaka vuandaka yimbi mpenza, kasi na manima yandi buelaka sala diambu ya yimbi kuluta, yandi bakaka nkubukulu samu na kufua Uriya! (2Sa 11:2-15) Yinki Davidi vuandaka kanisa? Yandi vuandaka kanisa ti Yehova kena kumona yandi ve? Awa diaka, kisadi ya kukuikama ya Yehova kubuaka na nsatu ya muyimi ya lokoso mpe yanatinaka yandi bampasi mingi. Diambu ya kiese kele ti, na  manima Davidi ndimaka nzimbala na yandi mpe yandi balulaka ntima. Yandi vuandaka na butondi samu Yehova lemvukilaka yandi!—2Sa 12:7-13.

11. Na kutadila Baefezo 5:3, 4, yinki mutindu beto lenda nunga kikadulu ya lokoso?

¹¹ Yinki dilongi beto mebaka na kifuani ya Davidi? Dilongi kele ti beto lenda nunga kikadulu ya lokoso kana beto kena kutatamana kumonisa butondi samu na nionso yina Yehova kesalaka samu na beto. (Tanga Baefezo 5:3, 4.) Beto fueti sepela na yina beto kele na yau. Kana beto mebanda kulonguka na bantu Biblia beto fueti longa bau bakanisa ata na diambu mosi ya mbote yina Yehova salaka samu na bau. Kana muntu kena kusala mutindu yina konso kilumbu na sabala, yazola monisa yandi mesambila samu na mambu 7 yina mesuasana. (1Te 5:18) Nge kesalaka mutindu yina? Kana nge keyindulaka na mpinda na mambu nionso yina Yehova kesalaka samu na nge yakesadisa nge samu nge vuanda na butondi mingi samu na yandi. Mpe kana nge kele na butondi mingi, nge kekuma kusepela na yina nge kele na yau. Mpe kana nge mekuma kusepela na yina nge kele na yau, nge kevuanda diaka na lokoso ve.

12. Yinki Yuda Mokeriota salaka lokola yandi kumaka na kikadulu ya lokoso?

¹² Lokola Yuda Mokeriota kumaka na kikadulu ya lokoso, yatindaka yandi sala diambu ya yimbi mpenza mpe yandi tekaka Yesu. Na ebandeli, yandi vuandaka na kikadulu yango ve. (Luka 6:13, 16) Yesu ponaka yandi lokola ntumua. Kondua ntembe, Yuda vuandaka na makoki mpe muntu ya kutudila ntima, samu na yau Yesu pesaka yandi kiyekua ya kesi ya mbongo. Yesu mpe bantumua vuandaka sadila mbongo yango samu na kukokisa bansatu na bau na kisalu ya kusamuna. Na mutindu yankaka, beto lenda fuanikisa yau na makabu samu na kisalu ya kusamuna na yinza ya mvimba bubu yayi. Kasi na manima, Yuda bandaka kuyiba, atako yandi vuandaka kuwa nduengoso yina Yesu vuandaka pesa bantu yankaka mbala na mbala samu na diambu metadila kukuma na lokoso. (Marko 7:22, 23; Luka 11:39; 12:15) Yuda tulaka dikebi ve na banduengoso yango.

13. Yinki ntangu lokoso ya Yuda kumaka puelele?

¹³ Lokoso ya Yuda kumaka puelele ntangu diambu mosi salamaka ntangu fioti tekila bakufua Yesu. Ntangu Simo muntu ya maba bokidisaka Yesu mpe banlonguki na yandi, buela diaka Maria mpe mpangi na yandi, Marta. Ntangu bavuandaka kudia, Maria bakaka mafuta ya malasi ya nsunga kitoko ya ntalu mingi mpe yandi tiamunaka yau na yintu ya Yesu. Yau ntungisaka mpenza Yuda mpe banlonguki yankaka. Mbala yankaka banlonguki yankaka kanisaka ti yazolaka vuanda mbote kusadila mbongo yango samu na kisalu ya kusamuna. Kasi Yuda vuandaka tungisama samu na diambu yankaka. Yandi ‘vuandaka muyibi,’ mpe yandi vuandaka na nsatu ya kuyiba mbongo ya kesi. Na manima, lokoso tindaka Yuda yandi teka Yesu na ntalu ya mbongo yina baketekilaka nanga.—Yoa. 12:2-6; Mat. 26:6-16; Luka 22:3-6.

14. Yinki mutindu bankuelani mosi sadilaka dilongi kele na Luka 16:13?

¹⁴ Yesu bambulaka banlonguki na yandi kedika yayi ya mfunu: ‘Beno lenda vuanda ve bananga ya Nzambi mpe ya Kimvuama.’ (Tanga Luka 16:13.) Diambu yango kele kedika ata mpe bubu yayi. Na kinfuani, beto tala mutindu bankuelani mosi na buala ya Roumanie sadilaka mambu yina Yesu tubaka. Bapesaka bau kisalu mosi ya ntangu ya nkufi na buala mosi yina kele na ekonomi ya mbote. Bametuba: “Beto vuandaka na bamfuka mingi beto fueti futa na banki, yau yina na ebandeli beto kanisaka ti kubaka kisalu yango kele lusakumunu yina mekatuka na Yehova.” Kasi, yavuandaka na diambu mosi. Kana bamendima kisalu yango, bakevuanda na ntangu fioti kaka samu na kusadila Yehova. Na manima ya kutanga disolo yina metuba “Batela bosembo na motema moko” yina kele na Linɔ́ngi ya Mosɛnzɛli ya 15 Août 2008, babakaka nzengolo. Bametuba: “Kana beto kuendaka na buala yankaka samu na kubaka mbongo mingi, yazolaka vuanda mpasi samu na beto beto sadila Yehova. Mpe yazolaka monisa ti nguizani na beto na Yehova kele na mfunu ve na luzingu na beto. Beto ndimisamaka ti nguizani na beto na Yehova kebeba.” Na yau bamangaka kisalu yango. Yinki salamaka  na manima? Bakala bakaka kisalu na buala na bau mosi yina vuandaka sadisa bau samu na kukokisa bansatu na bau. Nketo metuba: “Yehova kesadisaka ntangu nionso bisadi na yandi.” Bankuelani yango kele na kiese mutindu batulaka Yehova vuanda Mfumu na bau na kisika ya kutula mbongo.

15. Samu na yinki beto fueti ndimisama ti beto lenda tina bantambu ya Diabulu?

¹⁵ Yinki beto kesala kana beto memona ti beto mekubua na ntambu ya lulendo to fiere ya kuluta ndilu mpe lokoso? Beto lenda tina! Paulo tubaka ti bantu yina Diabulu ‘mekangaka ya moyo’ lenda tina ntambu na yandi. (2 Tm. 2:26) Yau nde diambu salamaka samu na Davidi, yandi kuwaka malongi ya ngolo yina Natana pesaka yandi, yandi balulaka ntima samu na lokoso na yandi, mpe yandi bongisaka nguizani na yandi na Yehova. Kuzimbakana ata fioti ve ti, Yehova kele ngolo kuluta Satana. Na yau, kana beto mendima lusadusu ya Yehova, beto lenda tina konso ntambu yina Diabulu lenda tudila beto.

16. Yinki kesadisa beto samu beto bika bakama na bantambu ya Satana?

¹⁶ Na yau, na kisika ya kubakama na ntambu ya Satana mpe na manima kusosa kutina, yameluta mbote kusala nionso samu na kubika kubua na ntambu na yandi. Beto lenda sala yau kaka na lusadusu ya Yehova. Kasi beto fueti kanisa ve ti beto kele ngolo mingi samu beto bika kuma na lulendo to lokoso! Ata bisadi ya ntama ya Yehova kumaka na lulendo to lokoso. Na yau, lomba Yehova konso kilumbu yandi sadisa nge nge zaba kana bikadulu yango ya yimbi mebanda kukota na makanisi na nge mpe na mambu yina nge kesalaka. (Nk. 139:23, 24) Sala nionso yina nge lenda sala samu nge bika kuma na lulendo mpe lokoso!

17. Yinki kekumina mbeni na beto Diabulu, ntama mingi ve?

¹⁷ Satana kele muntu yina kekangaka bantu banda mafunda ya bamvula. Kasi ntama mingi ve bakekanga yandi mpe nsuka nsuka bakekufua yandi. (Kus. 20:1-3, 10) Beto kena kuvingila kilumbu yango na nsatu ya ngolo. Kasi tekila kilumbu yango koka, beto kenga na bantambu yango ya Satana. Beto sala nionso yina beto lenda sala samu beto bika kuma na lulendo mpe lokoso. Na yau baka nzengolo ya ‘kutelemina Diabulu mpe yandi ketina ntama na nge.’—Yak. 4:7.