1. Aweyi wantu ayingi bebadikilanga e salu?

AWEYI o wantu bebadikilanga e salu kuna ozingilanga? Muna nsi zayingi, wantu besalanga kwayingi ke mu tandu yavioka ko. Wantu ana besalanga kwayingi, ke bekalanga ye ntangwa ya vunda ko, ya mokena ye esi nzo zau ngatu ntangwa ya longoka mambu ma Nzambi. (Kim. 2:23) Kuna diak’e sambu, vena ye wantu ana ke bezolanga sala ko, bevavanga e vakuba mu lembi sala.—Nga. 26:13, 14.

2-3. Yave yo Yesu nkia mbandu besonganga mu kuma kia salu?

² Nswaswani ye una wantu bebadikilanga e salu, Yave yo Yesu ngindu zasikila bena zau mu kuma kia salu. Tuzeye wo vo Yave ozolanga sala. Yesu watoma kiesesa e diambu diadi vava kavova vo: “O Se diame osalanga yamu wau, omono mpe yakinu sala.” (Yoa. 5:17) Yindula e salu kakala kiau o Nzambi vava kasema ulolo wa mbasi, ntetembwa ye planeta zawonso. Oyeto mpe tumonanga e lekwa yayingi yambote ina Nzambi kavanga ova ntoto. Ntozi a nkunga ndungidi kakala yau vava kavova vo: “Ekwe ulolo wa mavangu maku, e Yave! Muna ngangu wavangila mawonso. O ntoto wazala ye salu yaku.”—Nku. 104:24.

³ Yesu watanginina Se diandi. Wasadisa Nzambi vava “kakubika e zulu.” Wasala kumosi yo Yave nze “nsadi a ngangu.” (Nga. 8:27-31) Kuna kwalanda, vava Yesu kayiza ova ntoto, nsadi ambote kakala. Yesu wavova vo e salu kina Nzambi kamvana kiakala nze madia kwa yandi. Mawonso kavanga ova ntoto masonga vo Nzambi wantuma.—Yoa. 4:34; 5:36; 14:10.

4. E mbandu a Yave yo Yesu, adieyi ikutulonganga mu kuma kia vunda?

 ⁴ E mpila ina Yave yo Yesu bekuyivaninanga muna salu, nga disongele vo ke dina mfunu ko kwa yeto mu vundanga? Ve. Yave ke yoyanga ko, muna kuma kiaki, ke dikalanga mfunu ko kwa yandi mu vunda. Kansi, e Diambu dia Nzambi divovanga vo vava Yave kasema e zulu ye ntoto “wavunda.” (Luv. 31:17) Ediadi disongele vo Yave wavunda kimana kayangalela e lekwa yawonso kavanga. Kana una vo Yesu vava kakala ova ntoto wasalanga kwayingi, wavaulanga e ntangwa ya vunda yo dia kumosi ye akundi andi.—Mat. 14:13; Luka 7:34.

5. Ayingi muna selo ya Nzambi, nkia diambu diampasi benuananga diau?

⁵ E Diambu dia Nzambi dikasakesanga e selo ya Nzambi bakala asadi ambote. E selo yandi bafwete kuyivananga muna salu, vana fulu kiakala miolo. (Nga. 15:19) Nanga mu kompani osadilanga muna lunga-lunga esi nzo aku. Alongoki awonso a Kristu bena ye mbebe ya sala e salu kia samuna e nsangu zambote. Kansi, ofwete mpe vaulanga e ntangwa yafwana mu vunda. Ezak’e ntangwa diampasi dikalanga kwa yeto awonso mu kala ye tezo mu kuma kia ntangwa tusalanga kuna kompani, salu kia umbangi yo vunda. Aweyi tulenda zayila e tezo kia ola tufwete sala ye tezo kia ola tufwete vunda?

6. Aweyi e sono kia Maku 6:30-34, kisongelanga vo Yesu wakala ye tezo mu kuma kia sala yo vunda?

⁶ Diamfunu twakalanga ye tezo muna diambu ditadidi e salu. Solomo wa Ntinu wavumunuinua mu soneka vo: “Vena ye ntangwa yasikidiswa mu kuma kia . . . salu yawonso.” Wavova mpe vo vena ye ntangwa ya kuna, tunga, dila, seva, kina ye mambu mankaka. (Kim. 3:1-8) Kieleka, o sala yo vunda i mambu mole mamfunu muna zingu kia wantu. Yesu tezo kakala kiau mu kuma kia sala yo vunda. Lumbu kimosi, antumwa basala kwayingi muna salu kia umbangi yamu tezo ‘kialembi kala nkutu ye ntangwa ya dia.’ Yesu wabavovesa vo: “Nuiza, twenda vana fulu kia yeto kaka, kuna makanga, twavunda fiakete.” (Tanga Maku 6:30-34.) Kana una vo Yesu ye alongoki andi ke ntangwa zawonso ko balendanga vunda una ufwene, Yesu wazaya wo vo yau awonso vunda bavuanga o mfunu.

7. O longoka o nsiku a Lumbu kia Vundu, aweyi dilenda kutusadisila?

⁷ Ezak’e ntangwa, divavanga vo yeto awonso twavunda yovo sala salu kiaswaswana ye kina twakulukilwa. Tulenda mona e ziku kia diambu diadi muna nkubika kavanga o Nzambi kuna nz’ankulu mu kuma kia nkangu andi, i sia vo, nkubika ya Lumbu kia Vundu. Dialudi vo ke tuna kunsi a Nsiku a Mose ko, kansi tulenda longoka diambu mu kuma kia Lumbu kia Vundu. Dina tulongoka dilenda kutusadisa mu fimpa e mpila tubadikilanga o sala yo vunda.

8. Landila Luvaiku 31:12-15, ekuma kiakubikilwa e Lumbu kia Vundu?

⁸ E Diambu dia Nzambi divovanga vo vava vavioka “lumbu” sambanu, Nzambi wafokola e salu kiandi kia vanga e lekwa ova ntoto. (Tuku 2:2) Wau vo Yave ozolanga sala, ‘wakwamanana sala’ mu mpila zankaka. (Yoa. 5:17) Yave wasala “lumbu” sambanu yo vunda muna “lumbu” kiansambwadi. Wavovesa mpe Aneyisaele vo bavundanga muna lumbu kiansambwadi kia konso lumingu. Nzambi wavova vo e Lumbu kia Vundu i sinsu vana vena yandi ye Aneyisaele. Ekiaki “lumbu kia vundu emvimba. Kiavauka kwa Yave.” (Tanga Luvaiku 31:12-15.) Muna Lumbu kia Vundu  ke vakala muntu ko wayambulwanga vo kasala, kiakala wan’akete yovo ntaudi ngatu bulu. (Luv. 20:10) Ediadi diavananga e lau kwa nkangu mu sia e sungididi muna mambu ma Nzambi.

9. Muna lumbu ya Yesu, nkia ngindu zabendomoka bakala zau o wantu mu kuma kia Lumbu kia Vundu?

⁹ E Lumbu kia Vundu, nkubika yambote yakala kwa nkangu a Nzambi. Kansi, muna lumbu ya Yesu afidi a mabundu mambu basakisanga mu kuma kia lunda e Lumbu kia Vundu. Edi bavovanga vo, ke diansongi ko mu dokona e ntu mia masa muna Lumbu kia Vundu yovo wuka muntu oyelanga. (Maku 2:23-27; 3:2-5) Kansi, e ngindu zazi ke zakala ngwizani ko ye ngindu za Nzambi. Yesu watoma kiesesa e diambu diadi kw’awana bawanga malongi mandi.

10. Adieyi tulenda longoka muna Matai 12:9-12 mu kuma kia mpila ina Yesu kabadikilanga e Lumbu kia Vundu?

¹⁰ Yesu ye alandi andi balundanga e Lumbu kia Vundu, kadi Nsiku a Mose balemvokelanga. * Kansi, Yesu wasonga muna mvovo ye mavangu vo ke diambi ko mu vanga diambu diambote yovo sadisa akaka muna Lumbu kia Vundu. Wavova vo: “Diansongi mu vanga edi diambote muna Lumbu kia Vundu.” (Tanga Matai 12:9-12.) Yesu kayindulanga ko vo diambi mu vanga diambu diambote yovo sadisa akaka muna Lumbu kia Vundu. Mana Yesu kavanga mesonganga vo watoma bakula e kuma Nzambi kavovesela nkangu andi vo bavundanga muna Lumbu kia Vundu. Wau vo  nkangu a Nzambi bavundanga muna salu yau ya lumbu ke lumbu, ediadi diabasadisanga mu sia e sungididi kiau muna mambu ma Nzambi. Yesu mu nzo ina basadilanga e Lumbu kia Vundu mu sambila Nzambi kasansukila. Tuna ye ziku kia diambu diadi kadi Bibila kivovanga dina Yesu kavanga vava kakala kuna vata diandi, kuna Nazarete: “Mun’owu wa fu [kia Yesu] muna Lumbu kia Vundu, okotele muna sambilu, otelamene katanga.”—Luka 4:15-19.

11. Nani wakala se mbandu ambote kwa Yesu mu kuma kia salu?

¹¹ Yosefe walonga Yesu wa mwan’andi ansasi e salu kia vala nti ye una Nzambi kebadikilanga e salu. (Mat. 13:55, 56) Yesu wamonanga una Yosefe kafuntukinanga lumbu ke lumbu muna lungisa e nsatu za esi nzo andi. I dianu Yesu kavovesela alongoki andi vo: “O nsadi ofwene mfutu andi.” (Luka 10:7) Kieleka, Yesu wazaya o mfunu wa sala kwayingi.

12. Nkia sono isonganga dina Bibila kivovanga mu kuma kia sala kwayingi?

¹² Paulu wa ntumwa mpe wazaya o mfunu wa sala kwayingi. E salu kiasunda o mfunu kwa yandi i sila e nkumbu a Yesu umbangi ye mana Yesu kalonga. Dialudi vo, Paulu wasalanga e salu yankaka muna kuyilunga-lunga. Esi Tesalonika bazaya e ‘mfuntuka’ Paulu ye una ‘kasadilanga fuku yo mwini’ kimana kalembi kala se “zitu diampwena” kwa konso muntu. (2 Tes. 3:8; Mav. 20:34, 35) Vava Paulu kayika e mvovo miami, nanga salu kia tunga nzo za ngoto kayika. Vava kakala kuna Korinto, Paulu wasalanga kumosi yo Akila ye Peresekila, “kadi nzo za ngoto batunganga.” Vava Paulu kavova vo wasalanga “fuku yo mwini” ke disongele ko vo kavundanga ko. Wavundanga muna salu kiandi kia tunga e nzo za ngoto, nze muna Lumbu kia Vundu. E lumbu kiaki kiamvanang’e lau dia sila umbangi kwa Ayuda, ana ke basalanga mpe ko muna Lumbu kia Vundu.—Mav. 13:14-16, 42-44; 16:13; 18:1-4.

13. Adieyi tulenda longoka muna mbandu a Paulu?

¹³ Paulu wa ntumwa mbandu ambote kasisa. Wasalanga e salu kia kinsuni; kansi wavanganga mawonso muna kuyivana muna “salu kiavauka kia nsangu zambote za Nzambi.” (Roma 15:16; 2 Kor. 11:23) Wakasakesanga mpe akaka mu vanga diau dimosi. Akila ye Peresekila “asadi muna Kristu Yesu” bakala kumosi ye Paulu. (Roma 12:11; 16:3) Paulu wadodokela ampangi muna Korinto mu “wokesa kaka e salu kia Mfumu.” (1 Kor. 15:58; 2 Kor. 9:8) Yave wavumunuina Paulu wa ntumwa mu soneka vo: “O muntu avo kazolele sala ko, kadie ko.”—2 Tes. 3:10.

14. Adieyi kazola vova Yesu vava kayika e mvovo miasonama muna Yoane 14:12?

¹⁴ E salu kisundidi o mfunu tulenda sala omu lumbu yayi yambaninu i samuna e nsangu zambote yo kitula wantu se alongoki. Yesu wasakula vo alongoki andi salu kiayingi besala lutila nkutu yandi. (Tanga Yoane 14:12.) Ke disongele ko vo masivi tuvanga nze mana Yesu kavanga. Kansi, edi kazola vova vo, alandi andi besila umbangi yo longa mu zunga yayingi, kwa wantu ayingi ye mu kolo kiandá, lutila una yandi kavanga.

15. Nkia yuvu tufwete kukiyuvulanga? Ekuma?

¹⁵ Avo mu kompani osadilanga, ukiyuvula: ‘Kuna salu, nga bekumbadikilanga vo i nsadi ambote? Nga ifokolanga e salu kiame muna ntangwa yasikidiswa yo sadila e ngangu zame zawonso?’ Avo e mvutu zaku muna yuvu yayi elo, ozevo o mfumu aku a salu vuvu kekubunda. O wantu kuna salu kiaku nanga bekala ye luzolo lwa wá e nsangu zambote. Ukiyuvula mpe e yuvu eyi mu kuma kia samuna e nsangu zambote yo longa wantu: ‘Nga mpangi  zankaka bekumbadikilanga vo i nkwa vema muna salu kia umbangi? Nga itoma kubikanga e mpila ya yantikila e moko yo wantu? Nga ivutukanga kingula wantu ana besonganga luzolo lwambote mu nzaki? Nga ngina ye fu kiasadila e mpila zankaka za sila umbangi?’ Avo mvutu zaku muna yuvu yayi elo, kiese kiayingi okala kiau muna salu kia umbangi.

16. E mpila ina Yesu ye antumwa zandi babadikilanga o vunda aweyi iswaswanene yo wantu mu lumbu yeto?

¹⁶ Yesu wazaya wo vo ezak’e ntangwa yandi ye ntumwa zandi vunda bavuanga o mfunu. Kansi wantu ayingi muna tandu kiakina ye mu lumbu yeto, balenda tezaneswa ye mvuama ona oyikwanga muna kingana kia Yesu. O mvuama ndioyo wavova vo: “Vunda kwaku, dia, nua yo mona e kiese.” (Luka 12:19; 2 Tim. 3:4) Wayindulanga vo e diambu disundidi o mfunu muna zingu i vunda yo mona e kiese. Kansi kuna kwa Yesu ye ntumwa zandi, o vunda yo mona e kiese ke diau ko diasunda o mfunu muna zingu kiau.

17. Aweyi tulenda sadila e ntangwa eto avo mu lumbu ya vundu twina?

¹⁷ O unu, tuvanganga mawonso muna tanginina Yesu. Vava tubakanga e vundu kuna salu, ke tuvundanga kaka ko kansi mpe tusadilanga e ntangwa yayi muna samuna e nsangu zambote yo kwenda mu tukutakanu. Kieleka, kuna kwa yeto o kitula wantu se alongoki yo kwenda mu tukutakanu diambu diamfunu kikilu. Muna kuma kiaki, tuvanganga mawonso tulenda muna kwamanana sala e salu kiaki kia Yave. (Ayib. 10:24, 25) Kana nkutu vava tukalanga mu lumbu yeto ya vundu, tuzolele kwamanana kwenda muna tukutakanu, vava e lau dia sila umbangi kw’awana tuwanana yau, kiakala nkia fulu twina.—2 Tim. 4:2.

18. O Ntinu eto Kristu Yesu, adieyi kazolele vo twavanganga?

¹⁸ Ekwe kiese tuna kiau wau vo o Ntinu eto Kristu Yesu, ke vavanga ko vo twavanga mana ke tulendi ko. Okutusadisanga mu kala ye tezo mu kuma kia sala yo vunda. (Ayib. 4:15) Yesu ozolele vo twavaulanga e ntangw’a vunda. Ozolele mpe vo twasalanga muna lungisa e nsatu zeto za nitu yo kuyivana muna salu kia kitula wantu se alongoki. Muna longi dilanda, tulongoka dina Yesu kavanga muna kutuvevola muna ubundu.