LONGI DIA 50
Yave Okutuvevolanga
“Nufwete . . . boka nkoki a luvevoko muna nsi, kwa awonso bezingilanga mo.”—LEV. 25:10.
NKUNGA WA 22 Kintinu Kiayadikwa—Yambula Kiza!
MANA TULONGOKA *
1-2. (a) Nki i Mvu wa Luvevoko? (Tala e babu “ Nki i Mvu wa Luvevoko?”) (b) Mun’owu wa sono kia Luka 4:16-18, nkia diambu Yesu kasamuna?
MUNA nsi zankaka, nkinzi ampwena bekembelelanga vava o ntinu yovo ntinu ankento kelungisanga mvu 50 muna kintinu kiandi. O nkinzi wau ulenda kembelelwa mu lumbu kimosi, lumingu lwamvimba yovo mu lumbu yayingi. Kansi, vava ufokokanga, vana vau wantu bevilakananga e lumbu kiaki.
2 Muna konso mvu 50, o nkangu kuna Isaele yankulu bakembelelanga Mvu wa Luvevoko. O nkinzi wau watwasanga luvevoko kwa awana bakembelelanga wo. Ekuma dinina diamfunu kwa yeto o unu mu longoka mu kuma kia nkinzi wau? Kadi o Mvu wa Luvevoko bakembelelanga Aneyisaele ukutusungamesanga e nkubika ina Yave kavanga muna kutuvevola owau ye yakwele mvu. Yesu wasamuna luvevoko lwalu. Yambula twatoma fimpa e diambu diadi.—Tanga Luka 4:16-18.
3. Mun’owu wa sono kia Levitiku 25:8-12, aweyi Aneyisaele bavuilanga nluta muna Mvu wa Luvevoko?
3 Muna toma bakula dina Yesu kazola vova vava kasamuna luvevoko, entete yambula twabadika e nkubik’a Mvu wa Luvevoko kasikidisa o Nzambi mu kuma kia nkangu andi kuna nz’ankulu. Yave wavovesa Aneyisaele vo: “Nufwete vaula o mvu una wa 50 yo boka nkoki a luvevoko muna nsi, kwa awonso bezingilanga mo. O mvu wau ukala se Mvu wa Luvevoko kwa yeno, konso muntu mu yeno ovutuka kuna vua diandi, konso muntu mu yeno ovutuka kwa yitu yandi.” (Tanga Levitiku 25:8-12.) Muna longi diaviokele twalongokele una Aneyisaele bavuilanga e nluta muna lunda e Lumbu kia Vundu konso lumingu. Nga Aneyisaele bavuanga mpe nluta muna kembelela o nkinzi wa Mvu a Luvevoko? Ingeta, yindula vo mosi muna Aneyisaele mfuka zayingi kadidi, muna kuma kiaki otekele o ntoto andi muna futa e mfuka. Muna Mvu wa Luvevoko, bekumvutulwila o ntoto andi. Muna kuma kiaki, o muntu ‘wavutukanga kuna vua diandi,’ kuna kwalandanga o wan’andi batambulanga e vua diadi. Kuna diak’e sambu, yindula vo muna kuma kia mfuka zayingi, muntu uyitekele se mbundu yovo teka mosi muna wan’andi kimana kafuta e mfuka. Muna Mvu wa Luvevoko, o mbundu “ovutuka kwa yitu yandi.” Muna kuma kiaki, ke muntu mosi ko wakalanga mbundu muna zingu kiandi kiawonso kondwa kwa vuvu. Kieleka, ediadi disonganga una Yave katokanenanga e wete dia nkangu andi.
4-5. Ekuma dinina diamfunu mu longoka mu kuma kia Mvu wa Luvevoko?
4 Nkia nluta diaka watwasanga o Mvu wa Luvevoko? Yave wavova vo: “Ke muntu ko ova kati kwaku ofwete kituka se nsukami, kadi o Yave sambula kikilu kekusambula muna nsi ina Yave wa Nzambi aku kekuvana se vua.” (Nsi. 15:4) Ediadi diaswaswana kikilu ye dina divangamanga omu lumbu yeto. Edi tumonanga vo amvuama bewokelanga kaka o vuama kansi asukami besakanga kaka o sukama.
5 Wau vo tu Akristu, ke tulemvokelanga diaka Nsiku a Mose ko. Ediadi disongele vo ke tulandanga e nkubik’a Mvu wa Luvevoko ko muna vevola abundu, yambulwila e mfuka yo vutula e vua diangani. (Roma 7:4; 10:4; Efe. 2:15) Kansi, diamfunu kwa yeto mu longoka mu kuma kia Mvu wa Luvevoko. Ekuma? Kadi e nkubika ina Yave kasikidisa muna vevola Aneyisaele ngwizani ina ye luvevoko tulenda kala lwau.
YESU WASAMUNA LUVEVOKO
6. Yeto awonso luvevoko tuvuidi o mfunu. Ekuma?
6 Yeto awonso luvevoko tuvuidi o mfunu kadi tu abundu a sumu. Mu kuma kia sumu, tununanga, tuyelanga yo fwa. Tumonanga e Roma 7:23, 24.
ziku kia mambu mama vava tukuyitalanga muna pelo yovo vava tukwendanga kwa dotolo. Tukendalalanga mpe vava tuvolanga e sumu. Paulu wa ntumwa wavova vo wafilwanga ‘muna ubundu wa nsiku a sumu wakala muna nitu andi.’ Wakudikila vo: “Ekwe mono fwafwala kia muntu! Nani okumpuluza muna nitu yayi ikumfilanga muna lufwa?”—7. Nkia diambu kasakula Yesaya mu kuma kia luvevoko?
7 Diakiese mu zaya vo Nzambi wavanga e nkubika muna kutukûla yovo kutuvevola muna sumu. Yesu i nsabi muna luvevoko lwalu. Tezo kia mvu 700 vitila Yesu keza ova ntoto, Yesaya wa ngunza wasakula luvevoko lwampwena. Mambu mana melungana muna luvevoko lwalu masundidi mana malungananga muna Mvu wa Luvevoko una Aneyisaele bakembelelanga. Yesaya wasoneka vo: “O mwand’a Mfumu Yave wina yame, kadi o Yave unkusidi o mazi yasamuna e nsangu zambote kwa alembami. Untumini yawuka awana babudikwa e ntima, yasamuna luvevoko kwa abakami.” (Yes. 61:1) Ungunza wau nani uyikanga?
8. Ungunza wa Yesaya mu kuma kia luvevoko nani uyikanga?
8 Ungunza wau wamfunu wayantika lungana vava Yesu kayantika e salu kiandi kia umbangi. Vava kayenda kuna sambilu diakala kuna Nazarete, Yesu watanga e mvovo miami mia Yesaya kwa Ayuda ana bakala mo. Yesu wasasila vo e mvovo miami yandi miayikanga vava kavova vo: “O mwand’a Yave wina yame, kadi oyandi unkusidi o mazi yasamuna e nsangu zambote kw’asukami. Untumini yasamuna luvevoko kwa abakami, e mbweno kwa mpofo, yavevola awana bebangikwanga, yasamuna o mvu a dienga dia Yave.” (Luka 4:16-19) Aweyi Yesu kalungisila ungunza wau?
WANTU ANTETE BEVEVOLWA
9. Nkia mpila luvevoko bavingilanga o wantu muna lumbu ya Yesu?
9 O luvevoko luna Yesaya kasakula ye luna Yesu katanga lwayantika muna tandu kiantete. Tuna ye ziku kia diambu diadi kadi Yesu wavova vo: “O unu e sono kiaki nuwidi kilungane.” (Luka 4:21) Ayingi muna awana bawá mana Yesu katanga edi babanza vo se bevevolwa muna luyalu lwa Roma. E ngindu zau zafwanana ye zina za wantu wole ana bavova vo: “Oyeto twavingilanga vo yandi kikilu okûla Isaele.” (Luka 24:13, 21) Kansi oyeto tuzeye wo vo Yesu kavovesa alandi andi ko vo batelamena luyalu lwa Roma luna lwababangikanga. Wabakanikina nkutu vo ‘bavana kwa Kaisa ina ya Kaisa.’ (Mat. 22:21) Aweyi Yesu kavevolwela o wantu muna kolo kiakina?
10. Mu nkia mpila o Yesu kavevolwela o wantu?
10 O Mwan’a Nzambi wavevola wantu mu mpila zole. Entete, Yesu waziula e nzila muna vevola o wantu muna malongi maluvunu malongwanga kwa afidi a mabundu. Ayingi muna Ayuda babundunuanga muna tusansu ye malongi maluvunu. (Mat. 5:31-37; 15:1-11) Awana bavovanga vo basadisanga akaka mu zaya mambu ma Nzambi, mpofo kwau bakala muna mwanda. Wau vo babembola Masia yo ntemo a ludi, wantu awaya bakwamanana muna tombe ye sumu. (Yoa. 9:1, 14-16, 35-41) Wau vo Yesu ludi kalonganga yo songa mbandu ambote, wavevola alembami muna malongi maluvunu.—Maku 1:22; 2:23–3:5.
11. Nkia mpila yazole Yesu katwasila o luvevoko?
11 E mpila yazole Yesu katwasila o luvevoko i kutukûla muna ubundu wa sumu twasambukilwa. Muna nzil’a kimenga kia Yesu, Nzambi olenda loloka masumu ma wantu ana besonganga lukwikilu yo tambulwila e kimenga kia lukûlu kavana. (Ayib. 10:12-18) Yesu wavova vo: “O Mwana avo unuvevuele, nuvevokele kikilu.” (Yoa. 8:36) E nluta mia luvevoko lwalu misundidi kikilu e nluta batambulanga Aneyisaele muna Mvu wa Luvevoko. Muna bonga e nona, o muntu ona wavevolwanga muna Mvu wa Luvevoko nanga wakitukanga diaka se mbundu yo fwa. Kansi o luvevoko katwasa Yesu lwakwele mvu.
12. Aki nani i wantu antete bavua e nluta mia luvevoko luna kasamuna o Yesu?
12 Muna lumbu kia Pentikosti ya mvu wa 33 wa T.K., Yave wakusa antumwa muna mwand’avelela kumosi ye akala ye akento akwa kwikizi. Wabatambula nze wan’andi kimana kuna sentu kabafula mu kwenda kuna zulu yo yala kumosi yo Yesu. (Roma 8:2, 15-17) Yau i wantu antete bavua e nluta muna luvevoko luna Yesu kasamuna muna sambilu, kuna Nazarete. Akala ye akento awaya ke bakala diaka abundu a malongi maluvunu ko ma afidi a nsambila za Ayuda ngatu landa fu ya kisi nsi ke ina ngwizani ko ye Diambu dia Nzambi. Yave wabavevola mpe muna sumu difilanga muna lufwa. E nkubik’a Yave ya vevola o wantu yayantika vava kakusa alandi a Kristu muna Pentikosti ya mvu wa 33 wa T.K., ifokoka kuna mfoko a Luyalu lwa Yesu lwa Funda dia Mvu. Nkia mambu mambote mevangama muna kolo kiakina?
ULOLO WA WANTU DIAKA BEVEVOLWA
13-14. Katula Akristu akuswa, aki nani diaka balenda vua e nluta mia luvevoko kasamuna o Yesu?
13 Omu lumbu yeto, ulolo wa wantu akwa ntima miansongi betukanga muna zula yawonso bena muna buka kia “mameme mankaka.” (Yoa. 10:16) Ke basolwa kwa Nzambi ko mu kwenda yala yo Yesu kuna zulu. Kansi, mun’owu wa Diambu dia Nzambi bena ye vuvu kiazingila ova ntoto yakwele mvu. Nga ekiaki mpe i vuvu kiaku?
14 Kana nkutu owau ovuanga e nluta betambulanga awana beyala kuna zulu muna Kintinu kia Nzambi. Wau vo okwikilanga muna kimenga kia Yesu, olenda samba kwa Yave kaloloka masumu maku. Ediadi dikusadisa mu kala ye ngwizani ambote yo Nzambi ye ntona zambote. (Efe. 1:7; Lus. 7:14, 15) Yindula mpe e nsambu otambulanga wau wavevolwa muna malongi maluvunu. Yesu wavova vo: “Nuzaya e ludi, e ludi kikunuvevola.” (Yoa. 8:32) Ekwe kiese kikututwasilanga luvevoko lwalu!
15. Nkia luvevoko ye nsambu tulenda vingila kuna sentu?
Lus. 7:9, 14) Ulolo wa wantu mpe befuluka yo vua e lau dia vevolwa muna mpasi zatwasa e sumu dia Adami.—Mav. 24:15.
15 Olenda vingila luvevoko lwampwena lukwizanga. Ke kolo ko, Yesu ofwasa emvimba e nsambil’aluvunu ye luyalu lwa wantu akwa nsoki. Nzambi otanina e “ndong’ayingi” ana bekunsadilanga. I bosi, okubayambula bayangalela nsambu za zinga muna paradiso ova ntoto. (16. Nkia luvevoko lwampwena tuvingilanga?
16 Muna kolo kia Luyalu lwa Funda dia Mvu, o Yesu ye awana beyala yandi kumosi besadisa wantu mu kala yo vimpi walunga muna nitu ye muna mwanda. E kolo kiaki kia luvevoko kikala nze Mvu wa Luvevoko kuna Isaele. Wantu awonso ana besadilanga Yave ye kwikizi kiawonso bekituka se wantu alunga yo vevoka muna sumu.
17. Ungunza wa Yesaya 65:21-23, nkia mambu uyikanga mu kuma kia nkangu a Nzambi? (Tala e fwaniswa kia fukwa.)
17 O ungunza wasonama muna Yesaya 65:21-23 uyikanga una ukala e zingu ova ntoto. (Tanga.) Ke kikala zingu kia kimolo ko. Kansi, e Diambu dia Nzambi divovanga vo muna kolo kiakina nkangu a Nzambi bekala ye salu kikubatwasila kiese kiayingi. Tulenda kala ye ziku vo kuna mfoko a Luyalu lwa Funda dia Mvu “o nsema kibeni uvevolwa muna ubundu wa sumu ye lufwa yo vua luvevoko lwa nkembo a wan’a Nzambi.”—Roma 8:21.
18. Ekuma tulenda kadila ye ziku vo e zingu kiambote kikala muna nz’ampa?
18 Nze una Yave kasikidisila vo Aneyisaele bakala ye ntangw’a sala yo vunda, i diau mpe kevava kwa nkangu andi muna Luyalu lwa Kristu lwa Funda dia Mvu. Eyayi ikala se ntangwa ya sambila Nzambi. O unu, muna kala ye kiese tufwete sambila Nzambi, i diau mpe tuvanga muna nz’ampa. Kieleka, akwa kwikizi awonso bekala ye kiese muna Luyalu lwa Kristu lwa Funda dia Mvu, kadi salu kiambote bekala kiau yo sambila Nzambi.
NKUNGA WA 142 Tusimbinin’e Vuvu Kieto
^ tini. 5 Yave wavanga e nkubika kimana Aneyisaele bavevolwa. E nkubika yayi yayikilwanga vo Mvu wa Luvevoko. Akristu ke belemvokelanga diaka Nsiku a Mose ko, kansi diamfunu twalongoka mu kuma kia Mvu wa Luvevoko. Omu longi diadi, tumona una e nkubik’a Mvu wa Luvevoko kuna Isaele ikutusungamesenanga dina Yave kavanga mu kuma kieto ye nluta dilenda kututwasila.
^ tini. 61 FWANISWA: Muna Mvu wa Luvevoko, ana bakala vo abundu bavevolwanga yo vutuka kwa yitu yau ye ntoto au.