1. Adieyi dilenda kutubwila avo tukendalele?

LUMBU yawonso tunuananga ye mambu mampasi yo vanga mawonso tulenda muna zizidila mo. Kansi, vava tukendalalanga ke dikalanga diasazu ko mu zizidila e mpasi zazi. Muna kuma kiaki, tufwete sungamenanga vo o lukendalalu lulenda kutufila mu kuyimwena vo ke tuna mfunu ko yo vidisa e kiese kieto. Muna Ngana 24:10, tutanganga vo: “Avo okendalele muna lumbu kia mpasi, e ngolo zaku zikuluka.” Kieleka, o lukendalalu lulenda kutuyoyesa yo kutufila mu lembi zizidila e mpasi zeto.

2. Nkia mambu malenda kutufila mu kendalala? Nkia mambu tuvovela mu longi diadi?

² Vena ye mambu mayingi malenda kutufila mu kendalala. Kasikil’owu, usumuki, lutovoko ye mayela. Tulenda mpe kendalala vava ke tutambulanga ko e kiyekwa tuzolele muna nkubik’a Yave. Yovo vava tusilanga umbangi mu zunga ina o wantu ke bezolanga tambulwila e nsangu zeto ko. Mu longi diadi, tuvovela mambu tulenda vanga muna sunda o lukendalalu.

3. Nki kilenda kutusadisa mu kala ye ngindu zasikila mu kuma kia usumuki weto?

³ Dilenda kala diasazu kwa yeto mu kuyibadikila vo ke tuna mfunu ko mu kuma kia mambu mambi twavanga. Muna kuma kiaki, tulenda yindula vo mu kuma kia usumuki weto, o Yave ke yambula ko vo twakota muna nz’ampa. E ngindu zazi za vonza kikilu. Ozevo, aweyi tufwete badikilanga usumuki weto? Bibila kivovanga vo, katula kaka Yesu, wantu awonso “basumuka.” (Roma 3:23) Kansi, o Yave ke sianga sungididi muna usumuki weto ko ngatu vingila vo twavangila o mambu mu mpila yalunga. Yave i Se dianzodi ona ozolele kutusadisa. Osonganga mpe luzindalalu. Omonanga e ngolo tuvanganga muna sunda lutovoko lweto yo kala ye ngindu zasikila mu kuma kia yeto kibeni.  Muna kuma kiaki, Yave wakubama kena muna kutusadisa.—Roma 7:18, 19.

4-5. Aweyi e sono kia 1 Yoane 3:19, 20 kiasadisila mpangi zole z’amakento mu sunda lukendalalu?

⁴ Tala e nona kia mpangi zole z’amakento, Deborah yo Maria. * Vava mpangi Deborah kakala nleke, e yitu yandi nsoni bamfusulwisanga. Mu tutu bansanisinanga, ediadi diankendelekanga kikilu. Muna kuma kiaki, vava kakituka se mbuta, kayibadikilanga mu mpila yambote ko. Vava kavanganga vilwa wakete, wamonanga vo kalendi vanga diambu diambote ko. Mpangi Maria i diau mpe kanuananga diau. E yitu yandi nsoni bamfusulwisanga. Muna kuma kiaki, wayantika kuyimwena vo kena kwandi mfunu ko. Kana nkutu vava kavubwa, wayindulanga vo kafwana ko mu yikilwa Mbangi a Yave.

⁵ Diakiese mu zaya wo vo e mpangi zole zazi ke bayambula sadila Yave ko mu kuma kia lukendalalu. Ekuma? E kuma kadi basambanga kwa Yave yo kunzayisa una bamonanga. (Nku. 55:22) Balongoka vo o Se dieto dianzodi ozeye wo vo e mambu mambi matubwila malenda kutufila mu yindula vo ke tuna kweto mfunu ko. Kansi, omonanga mpe e fu yambote tuna yau, kana nkutu vava yeto kibeni tuyindulanga vo ke tuna ye fu yambote ko.—Tanga 1 Yoane 3:19, 20.

6. Adieyi muntu kafwete vanga avo ovutukilanga e diambu diambi kavanga kala?

⁶ Vava o muntu kesianga e ngolo za yambula vanga e diambu diambi, kansi ovutukilanga dio diaka, ediadi dilenda kunkendeleka. Dialudi vo ke diambi ko mu kendalala vava tusumukanga. (2 Kor. 7:10) Kansi, ke tufwete sakisa o kendalala ko yo kuyitumba mu yindula vo: ‘Kina kwame mfunu ko. Yave kesinga kundoloka ko.’ E ngindu zazi ke zambote ko, kadi zilenda kutufila mu yambula sadila Yave. Tufwete sungamenanga dina diasonama muna Ngana 24:10 vo, e ngolo zeto zikuluka avo tukendalele. Kansi, e diambu tufwete vanga i ‘singika o mambu’ yo Yave yo kunlomba luloloko lwa masumu muna sambu. (Yes. 1:18) Avo ovilukidi kikilu o ntima, Yave osinga kuloloka. E diambu diankaka ofwete vanga i vava lusadisu lwa akuluntu. Kuna luzindalalu lwawonso, bekusadisa mu vutukila e ngwizani aku yambote yo Yave.—Yak. 5:14, 15.

7. Ekuma ke tufwete kendalela ko avo lutovoko tunuananga lwau?

⁷ Mpangi Jean-Luc, una vo nkuluntu kuna França, wavovesa awana benuananga ye lutovoko vo: “Vana meso ma Yave, o muntu ansongi ke ndiona ko olembi vanganga o vilwa, kansi i ndiona okendalalanga yo viluka o ntima mu kuma kia vilwa kavangidi.” (Roma 7:21-25) Muna kuma kiaki, kuyindula ko vo kuna  kwaku mfunu ko wau vo lutovoko onuananga lwau. Sungamena vo, wau vo yeto awonso tu asumuki, nkenda za Yave tuvuidi o mfunu muna nzil’a lukûlu.—Efe. 1:7; 1 Yoa. 4:10.

8. Vava tukendalalanga, kwa nani tufwete vavila lusadisu?

⁸ Mpangi zeto muna nkutakani bekutukasakesa. Balenda vaula e ntangwa muna kutuwá vava tumokenanga yau yo kutukasakesa. (Nga. 12:25; 1 Tes. 5:14) Mpangi ankento Joy ozingilanga kuna Nigéria, ona onuananga ye lukendalalu wavova vo: “Adieyi yadi vanga kondwa kwa lusadisu lwa mpangi zame? O lukasakeso itambulanga kwa mpangi zame i ziku kisonganga vo Yave owanga e sambu yame. Muna mbandu a mpangi zazi yalongoka una mfwete kasakesela mpe awana bakendalala.” Kansi, tufwete sungamenanga vo ke ntangwa zawonso ko ampangi bezaya wo vo lukasakeso tuvuidi o mfunu. Muna kuma kiaki, nanga diamfunu yeto kibeni twavava mpangi wazikuka yo kunzayisa vo lusadisu tuvuidi o mfunu.

9. Aweyi e sono kia Nkunga 41:3 ye 94:19, kilenda kutukasakesela?

⁹ Lomba lusadisu lwa Yave. Avo kimbevo kilembi sasukanga tuna kiau, diampasi mu kala ye ngindu zasikila. Dialudi vo Yave kalendi kutuwuka mu mpila ya sivi ko owau, kansi okutufiaulwisanga yo kutuvana o kuma tuvuidi o mfunu kimana twazizidila e mpasi zeto. (Tanga Nkunga 41:3; 94:19.) Kasikil’owu, Yave olenda fila mpangi zeto muna kutusadisa mu sala e salu ya nzo yovo kutusadisa muna sumba e lekwa kuna zandu. Olenda mpe fila ampangi kimana basamba muna wete dieto. Yave olenda mpe kutusungamesa mambu ma lufiaulwisu mena muna Diambu diandi, nze e vuvu kiakala ye moyo walunga, kondwa kwa mayela ye mpasi muna nz’ampa.—Roma 15:4.

10. Ekuma mpangi Isang kakwamanena kendalala ko vava kabwilwa e sumbula?

¹⁰ Mpangi Isang ozingilanga kuna Nigéria, wabwilwa e sumbula, e nitu andi ke yanikukanga diaka ko. O dotolo diandi wanzayisa vo ke singa kangala diaka ko. Mpangi Isang wavova vo: ‘O ntim’ame wakendalala kikiku.’ Kansi, nga o mpangi eto wakwamanana kendalala? Ve. Adieyi diansadisa? Mpangi Isang wavova vo: “Omono yo nkaz’ame tukwamanananga samba kwa Yave yo longoka e Diambu diandi. Tuna mpe ye kani dia kwamanana vutula matondo muna lekwa yawonso yambote tuna yau kumosi ye vuvu kia zingila muna nz’ampa.”

11. Nki kiasadisa mpangi Cindy mu kala ye kiese ekolo kabakama e kimbevo kiangolo?

¹¹ Mpangi Cindy ona ozingilanga kuna México, wazayiswa kwa dotolo vo kimbevo kiangolo kena kiau. Adieyi kavanga muna zizidila e kimbevo kiandi? Wayisila e kani dia sila umbangi kwa akaka konso lumbu kayendanga kuna lupitalu. Wasoneka vo: “O vanga wo diansadisa mu sia e sungididi kwa wantu akaka yo lembi yindula kaka oma ma lupasu lwame ye mpasi yamonanga mu kuma kia kimbevo kiaki. Edi yavanganga: Ekolo yamokenanga ye madotolo ye mfelemi, yabayuvulanga mavimpi ma yitu yau. I bosi, yabayuvulanga mpe e kuma basolela e salu kiaki kiampasi. E yuvu yayi yansadisanga mu sola e diambu diatoma tuntanga e sungididi kiau muna Bibila. Ayingi muna yau bavovanga vo diatutu kwa ambevo mu kubayuvula: ‘Aweyi kaka?’ Muna kuma kiaki, ndonga muna yau bamvutulanga matondo wau yatokanenanga e wete diau. Akaka nkutu banzayisanga e fulu bezingilanga yo kumpana e número zau za telefone. Ozevo, kana nkutu muna kolo kiaki kiampasi muna zingu kiame, o Yave wansadisa mu kala ye kiese mu mpila ina kiayindulanga ko.”—Nga. 15:15.

12-13. Akaka muna mpangi bena vo ambevo aweyi besamunuinanga e nsangu zambote? Nkia nluta bebakanga?

 ¹² Ampangi bena vo ambevo balenda kendalala wau vo ke bevanganga diaka mayingi ko muna salu kia samuna e nsangu zambote. Kana una vo i wau, besololanga mpila zankaka za sila umbangi. Tala e nona kia mpangi ankento ona wazingilanga kuna Estados Unidos, wakala ye nkumbu Laurel. Walambalala kakala muna masini mansadisanga muna fulumuna mu mvu 37. Wabakama mpe kimbevo kia câncer ye kia nkand’a nitu yo pasulwa mu nkumbu miayingi. Kana una vo i wau, e mpasi zazi ke zankakidila ko mu samuna e nsangu zambote. Wasilanga umbangi kwa mfelemi ye kwa wantu ankaka bayendanga kuna nzo andi muna kunsadisa. Nkia nluta katambula? Wasadisa wantu 17 mu zaya e ludi mu kuma kia Yave. *

¹³ Mpangi Richard una vo nkuluntu kuna França wayika diambu diambote balenda vanga awana ke belendanga diaka vaika muna nzo zau ko ye awana bezingilanga muna nzo zilunga-lunganga anunu. Mpangi Richard wavova vo: “Ibakasakese vo basianga e nkanda mieto vana fulu kina wantu balenda mio mwena. Ekolo wantu beviokanga yo mona mio, dilenda kubafila mu lomba mio. O vanga wo dilenda kasakesa e mpangi zeto ana ke belendanga diaka vaika mu salu kia nzo ye nzo ko.” Ampangi ana ke belendanga diaka vaika mu nzo zau ko balenda mpe sila umbangi muna sonekanga e nkanda yo sadila telefone.

14. Nkia mbandu ambote Davidi wa Ntinu katusisila?

¹⁴ Vena ye kuma yayingi ilenda fila mpangi mu lembi tambula e kiyekwa kazolele muna nkubik’a Yave. Kasikil’owu, kinunu, kimbevo ye mambu mankaka. Avo diambu dia mpila yayi onuananga diau, olenda longoka e diambu muna nona kia Davidi wa Ntinu. Davidi wazola tunga e tempelo a Nzambi, kansi Yave wasola muntu ankaka mu vanga wo. Kana una vo i wau, Davidi wayikama ndiona wasolwa mu sala e salu kiaki. Wavana nkutu ulolo wa wolo ye palata muna yikama e salu kiaki. Ekwe mbandu ambote katusisila Davidi!—2 Sam. 7:12, 13; 1 Tus. 29:1, 3-5.

15. Aweyi mpangi Hugues kasundila lukendalalu lwandi?

¹⁵ Mu kuma kia kimbevo, mpangi Hugues ona ozingilanga kuna França wayambula sala se nkuluntu muna nkutakani. Kana nkutu e salu yakete-kete muna nzo, kalendanga diaka yo sala ko. Wasoneka vo: “Kuna lubantiku, yakendalala kikilu yo kuyimwena vo kina kwame mfunu ko. Kansi kuna kwalanda, yabakula vo diamfunu mu lembi kendalala mu kuma kia dina kilendi vanga ko. Muna kuma kiaki, ngina ye kiese mu zaya vo yakinu vanga dina ndenda  muna salu kia Yave. Ngina ye kani dialembi yoya. Ikwamanana nuana nze Ngidone ye 300 za wantu ana bakala bayoya.”—Afu. 8:4.

16. Adieyi tulenda longoka muna mbandu ambote besonganga ambasi?

¹⁶ Badika mpe e mbandu ambote besonganga e mbasi zakwikizi. Kasikil’owu, Yave walomba kwa ambasi bavana e ngindu zau mu kuma kia una balenda bwisila o luyalu lwa Akabi wa Ntinu ambi. Mbasi zayingi bavana e ngindu zau. Kansi, Nzambi wasola mbasi mosi yo kumvovesa vo e ngindu zandi zibwisa kikilu Akabi wa Ntinu. (1 Nti. 22:19-22) Nga e mbasi zankaka zakwikizi bakendalala yo yindula vo: ‘Ekuma mfwasidi e ntangw’ame wau vo e ngindu zame ke zitondakene ko?’ Tuna ye ziku vo ke diau ko bayindula. Kieleka, ambasi lulembamu kikilu besonganga ye bezolanga vana nkembo wawonso kwa Yave.—Afu. 13:16-18; Lus. 19:10.

17. Adieyi tufwete vanga avo tukendalele wau vo ke tutambulanga ko e kiyekwa tuzolele muna nkubik’a Yave?

¹⁷ Sungamena e lau diampwena una diau dia kala Mbangi a Yave yo samuna e nsangu zambote za Kintinu kiandi. E yiyekwa una yau o unu, ilenda vila. Kansi, ke yau ko ikukitulanga se wantalu vana meso ma Nzambi. E diambu dikukitulanga se wantalu vana meso ma Yave ye mpangi zaku i lulembamu lwaku. Muna kuma kiaki, lombanga lusadisu lwa Yave muna sambu kimana wakwamanana songa lulembamu. Yindulanga e nona ya selo yayingi ya Yave beyikwanga muna Bibila ana basonga lulembamu. Kuna mvevo wawonso, vanga konso diambu olenda muna sadila e mpangi zaku.—Nku. 138:6; 1 Pet. 5:5.

18-19. Aweyi olenda kadila ye kiese avo kuna zunga kiaku o wantu ke betambulwilanga e nsangu zambote ko?

¹⁸ Nga okendalalanga wau vo muna zunga kiaku o wantu ke betambulwilanga e nsangu zambote ko? Nga okendalalanga mpe wau vo wantu ayingi ke bewanukanga ku nzo ko vava osamunanga e nsangu zambote? Avo diambu diadi owanananga diau, aweyi olenda kwamanena kadila ye kiese? Olenda solola e ndekwa zikusadisa muna babu: “ Una Olenda Wokesela e Kiese Kiaku Muna Salu kia Umbangi.” Diamfunu mpe mu kalanga ye ngindu zasikila muna salu kia samuna e nsangu zambote. Ediadi aweyi disongele?

¹⁹ Sungamena vo e kuma kisundidi o mfunu osamunuinanga e nsangu zambote i zayisa e nkumbu a Nzambi ye Kintinu kiandi kwa wantu.  Yesu watoma dio kiesesa vo wantu akete kaka besolola e nzil’a moyo. (Mat. 7:13, 14) Vava tuvaikanga muna salu kia umbangi, tukalanga ye lau dia sala kumosi yo Yave, Yesu ye ambasi. (Mat. 28:19, 20; 1 Kor. 3:9; Lus. 14:6, 7) Yave otuntanga wantu ana bazolele kunsadila. (Yoa. 6:44) Muna kuma kiaki, avo muntu katambulwidi ko e nsangu zeto mu nkumbu antete, olenda tambulwila mu nkumbu ankaka.

20. E sono kia Yeremiya 20:8, 9, aweyi kilenda kutusadisila mu sunda o lukendalalu?

²⁰ Tala dina tulenda longoka muna mbandu a Yeremiya wa ngunza. Wafilwa mu kwenda sila umbangi muna zunga kina vo o wantu ke bazolanga wá e nsangu zambote ko. E “lumbu kiawonso,” o wantu bansembanga yo kumveza. (Tanga Yeremiya 20:8, 9.) Muna kuma kiaki, wakendalala kikilu yamu tezo kia yindula vo kafwete yambula samuna e nsangu zambote. Kansi kavanga wo ko. Ekuma? Kadi “e diambu dia Yave” diakala nze tiya muna ntim’a Yeremiya, kalenda dio sweka ko. I diau mpe divangama kwa yeto avo e Diambu dia Nzambi dikotele muna nyindu ye ntima mieto. Kiaki i kuma tufwete longokelanga e Bibila lumbu yawonso yo badika mana tutanganga. Avo tuvangidi wo, e kiese kieto kikwamanana wokela muna salu kia umbangi. Wantu ayingi balenda tambulwila e nsangu zeto.—Yer. 15:16.

21. Aweyi tulenda sundila lukendalalu?

²¹ Mpangi Deborah ona tuyikidi kala wavova vo: “Satana otoma sadilanga lukendalalu muna kutuyoyesa.” Kansi, Yave wa Nzambi osundidi Satana muna nkuma. Muna kuma kiaki, konso diambu dikukendeleka, lomba lusadisu kwa Yave muna sambu. Okusadisa mu zizidila o usumuki waku yo sunda lutovoko lwaku. Yave okusadisa mpe avo obakamene kimbevo kiangolo. Okusadisa mpe mu kala ye ngindu zasikila mu kuma kia tambula yiyekwa muna nkubik’a Yave ye okusadisa mu kala ye ngindu zasikila mu kuma kia salu kia umbangi. Muna kuma kiaki, sambanga kwa Se diaku dianzodi yo kunzayisa mawonso mekutokanesanga. Muna lusadisu lwandi, olenda sunda lukendalalu.