1-2. Ekuma Akristu awonso bafwete longokela oma ma lufuluku lw’awana bekwenda zingila kuna zulu?

AYINGI muna awana besadilanga Yave o unu, vuvu kia zingila yakwele mvu ova ntoto bena kiau. Kansi, Akristu akuswa ana bakinu ova ntoto, vuvu kia kwenda zingila kuna zulu bena kiau. Akuswa awaya bazolele zaya una ukala e zingu kiau kuna zulu. Kansi, adieyi tuvova mu kuma kia awana bena ye vuvu kia zingila ova ntoto? Nze una tulongoka mu longi diadi, awana bekwenda zingila kuna zulu betwasa mpe e nsambu kwa awana bezingila ova ntoto yakwele mvu. Muna kuma kiaki, kiakala vo vuvu kia kwenda zingila kuna zulu tuna kiau yovo ova ntoto, diamfunu kwa yeto awonso mu longoka oma ma lufuluku lw’awana bekwenda kuna zulu.

² Muna tandu kiantete, Nzambi wavumunuina akaka muna alongoki a Yesu mu soneka oma ma lufuluku lw’awana bekwenda zingila kuna zulu. Yoane wa ntumwa wasoneka vo: “Owau tu wan’a Nzambi, kansi una tusinga kala ke wasengomweno ntete ko. Tuzeye wo vo vava kesengomoka tukala nze yandi.” (1 Yoa. 3:2) Muna kuma kiaki, Akristu akuswa ke bazeye ko una ukala e zingu kiau vava befuluka yo kwenda zingila kuna zulu ye nitu za kimwanda. Kansi, bazeye wo vo bemona kikilu Yave vava betambula o nsendo au. E Bibila ke kikutuzayisanga mawonso ko mu kuma kia lufuluku lw’awana bekwenda zingila kuna zulu. Kansi, Paulu wa ntumwa wavovela maka mambu mu kuma kia diambu diadi. Kasikil’owu, Akristu akuswa bekala kumosi yo Yesu vava kefukisa “tuyalu twawonso ye wisa  yawonso ye nkuma.” Bekala mpe kumosi yo Yesu vava kefukisa emvimba ‘o mbeni ansuka, i sia vo, lufwa.’ I bosi, o Yesu kumosi ye awana keyala yau bekuyisakidika kwa Yave yo sakidika lekwa yawonso kwa yandi. (1 Kor. 15:24-28) Kieleka, ekiaki kolo kiakiese kikilu kikala! *

3. Nze una usonganga e sono kia 1 Korinto 15:30-32, aweyi lukwikilu lwa Paulu muna lufuluku lwansadisila?

³ Paulu wakwikilanga muna lufuluku. Ediadi diansadisa mu zizidila ulolo wa mpasi. (Tanga 1 Korinto 15:30-32.) Wavovesa ampangi kuna Korinto vo: “Lumbu yawonso vonza kia lufwa kikundwakilanga.” Paulu wasoneka mpe vo: “Yanuana ye bulu ya mfuta kuna Efeso.” Vava kayika e mvovo miami nanga Paulu bulu ya mfuta kikilu kanuana yau muna yanzala kiatela e somba kuna mbanz’a Efeso. (2 Kor. 1:8; 4:10; 11:23) Yovo wayika Ayuda ye wantu ankaka ana bambangikanga, kadi bakala nze “bulu ya mfuta.” (Mav. 19:26-34; 1 Kor. 16:9) Paulu mambu mayingi mampasi kawanananga mau. Kansi, wakwamanana kwikila vo kuna sentwala zingu kiakiese kekala kiau.—2 Kor. 4:16-18.

4. Aweyi e vuvu kia lufuluku kikumikinanga Akristu o unu? (Tala e foto dia fukwa.)

⁴ Mu ntangw’ampasi kikilu tuzingilanga. Kasikil’owu, akaka muna mpangi zeto bebwanga mu vonza kia yimpumbulu. Vo i akaka, bezingilanga mu fulu inuanuanga e vita yo mona vo ke bekalanga mu luvuvamu ko. Akaka besianga e mioyo miau yovo luvevoko lwau mu vonza ekolo besadilanga Yave mu nsi zisimanga e salu kia samuna e nsangu zambote yovo nkutu mu nsi zibangikanga e mpangi zeto. Kana una vo i wau, e mpangi zazi zawonso bekwamanananga sambila Yave. Bena se mbandu ambote kwa yeto. E mpangi zazi ke bekalanga ye wonga ko, kadi bazeye wo vo kana nkutu bavidisi e mioyo miau o unu, Yave wasia nsilu wa kubafula kimana kabavana o moyo usundidi o wete kuna sentwala.

5. Nkia ngindu za vonza zilenda kulula o lukwikilu lweto muna lufuluku?

⁵ Paulu wawondelela mpangi zandi kimana bavenga e ngindu ezi za vonza zina akaka bakalanga zau: “Avo mafwa ke mefuluka ko, ‘yambula twadia yo nua, kadi o mbazi fwa kweto tufwa.’” Vitila nkutu e lumbu ya Paulu, wantu ayingi bakikadila ye ngindu zazi. Nanga Paulu wayika e mvovo miasonama muna Yesaya 22:13, misonganga e ngindu zina Aneyisaele bakala zau. Vana fulu kia vava finama Nzambi, oyau basianga e zolela yau va fulu kiantete. Ozevo, Aneyisaele bakala ye ngindu za sia vo: “Tufwete yangalela e zingu o unu kadi o mbazi ke tuzeye ko mana malenda kutubwila.” Omu lumbu yeto mpe, wantu ayingi bena ye ngindu zazi. Kansi, e Bibila kivovelanga e mfwilu Aneyisaele babaka mu kuma kia ngindu zazi zabendomoka.—2 Tus. 36:15-20.

6. E vuvu kieto muna lufuluku aweyi kilenda kutusadisila mu toma sola akundi?

⁶ Kieleka, o zaya wo vo Yave ofula awana bafwa difwete kutufila mu toma sola e yikundi yeto. Diavavanga vo ampangi kuna Korinto bavenga e kikundi ye awana ke bakwikilanga ko muna lufuluku. E diambu diadi dina se lulukisu kwa yeto. Avo tuviokese e ntangwa yayingi kumosi ye wantu ana ke betokanenanga ko mana mevangama kuna sentwala yo tokanena kaka e zolela yau, kuna kulanda balenda kutusambukisa e ngindu zau. Muna kuma kiaki, o umbakuzi wa Nkristu akieleka ona oviokesanga e ntangwa yayingi yo wantu a mpila yayi, ulenda bendomonua yo vidisa e fu yandi yambote. O wantu a mpila  yayi balenda kumfila nkutu mu vanga mambu mana ke meyangidikanga Nzambi ko. Ekiaki i kuma Paulu kalukisila ampangi vo: “Nuvunguka e ngindu muna vanga mambu mansongi yo lembi sumuka.”—1 Kor. 15:33, 34.

7. Nze una usonganga e sono kia 1 Korinto 15:35-38, nkia kiuvu akaka bayuvulanga mu kuma kia lufuluku?

⁷ Tanga 1 Korinto 15:35-38. O muntu ona wazolanga fila akaka mu katikisa oma ma lufuluku, nanga wayuvulanga vo: “E mafwa aweyi mefulukila?” Diambote mu yindula e mvutu zina Paulu kavana kadi o unu wantu ayingi ngindu zaswaswana bena zau mu kuma kia dina divangamanga vava muntu kefwanga. Kansi, adieyi e Bibila kilonganga?

8. Nkia nona kilenda kutusadisa mu bakula lufuluku lwa awana bekwenda zingila kuna zulu?

⁸ Vava o muntu kefwanga, e nitu andi wola iwolanga. Kansi, ndiona wasema e lekwa yawonso olenda futumuna o muntu ndioyo yo kumvana e nitu yankaka. (Tuku 1:1; 2:7) Paulu wasadila e nona kimosi muna songa vo Nzambi ke futumuna o muntu ko ye nitu ina kafwa yau. Wayika e nona kia “mbwaza” yovo “mbongo.” Vava e mbongo ikunuanga, imenanga yo kituka se nti. O nti wau waswaswana ukalanga ye mbongo ina yakunua. Paulu wasadila e nona kiaki muna songa vo o Mvangi eto olenda vana o muntu ofwidi “e nitu konso una kazolele.”

9. Adieyi sono kia 1 Korinto 15:39-41 kivovanga mu kuma kia nitu zaswaswana?

⁹ Tanga 1 Korinto 15:39-41. Muna sono kiaki, Paulu wavova vo Nzambi nitu zaswaswana kavanga. Kasikil’owu, e nitu a ngombe, nitu a nuni ye nitu ya mbizi za maza zaswaswana. Wavova mpe vo kuna zulu tumonanga e nswaswani vana vena Ntangwa ye Ngonde. Wayika mpe vo “konso ntetembwa yaswaswana muna nkembo.” Dialudi vo vava tutalanga kuna zulu, diampasi mu mona e nswaswani yayi. Kansi, akwa ngangu bevovanga vo vena ye ntetembwa zaswaswana, zankaka zampwena, zankaka zakete, zankaka zambwaki, zankaka  zampembe, zankaka za se kia mbum’a diaki, nze se kia Ntangwa. Paulu wavova mpe vo: “Vena ye nitu za zulu ye nitu za nza.” Adieyi kazola vova? Edi kazola vova vo, ova ntoto vena ye nitu za kinsuni, kansi kuna zulu kwina ye nitu za kimwanda, nze zina ambasi bena zau.

10. Nkia mpila nitu bekala yau awana bekwenda zingila kuna zulu?

¹⁰ Tala dina Paulu kakudikila: “Diau dimosi mpe muna lufuluku lwa mafwa. Ikuninu muna nitu yiwolanga; ifulukila muna nitu ilembi wolanga.” Tuzeye wo vo vava muntu kefwanga, e nitu andi iwolanga yo vutuka muna ntoto. (Tuku 3:19) Ozevo, aweyi dilenda vangamena vo e nitu iwolanga “ifulukila muna nitu ilembi wolanga”? Paulu kavovela lufuluku lwa awana bezingila ova ntoto ko, nze awana bafulwa kwa Eliya, Elesa yo Yesu. Kansi, Paulu lufuluku lwa awana bekwenda zingila kuna zulu kavovela, i sia vo, awana bekala ye “nitu a kimwanda.”—1 Kor. 15:42-44.

11-12. Nkia diambu diasoba vava Yesu kafulwa? Nkia diambu diafwanana divangamanga kwa Akristu akuswa?

¹¹ Vava Yesu kakala ova ntoto, nitu a kinsuni kakala yau. Kansi, vava kafulwa “wakituka se mwanda uvananga moyo” yo vutuka kuna zulu. Diau dimosi mpe, Akristu akuswa badi fulwa ye nitu ilenda zingila kuna zulu. Paulu wasasila vo: “Wauna twanatina e mpw’a ndiona wavangilwa muna ntoto, i una mpe tunatina e mpw’a ndiona watuka kuna zulu.”—1 Kor. 15:45-49.

¹² Owau, Paulu se kefokola e moko kiandi mu kuma kia lufuluku. Diamfunu mu sungamena vo Yesu kafuluka ye nitu a kinsuni ko. Paulu wasasila e kuma vava kavova vo: “E nitu yo menga ke malendi vua Kintinu kia Nzambi ko” kuna zulu. (1 Kor. 15:50) Antumwa ye Akristu ankaka akuswa ke badi fulwa ko mu kwenda zingila kuna zulu ye nitu a kinsuni yo menga eyi iwolanga. Ozevo, nkia ntangwa badi fulwa? Paulu wavova vo befulwa kuna sentu, ke vana vau ko vava befwa. Kadi vava Paulu kasoneka o nkand’a 1 Korinto, akaka  muna alongoki ‘bakilekela muna lufwa.’ Mosi muna yau i Yakobo wa ntumwa. (Mav. 12:1, 2) I bosi, diadi vava mpe vo e ntumwa ye akuswa akaka ‘baleka muna lufwa.’—1 Kor. 15:6.

13. Nkia mambu madi vangama muna kolo kia ngiz’a Kristu?

¹³ Yesu kumosi yo Paulu basakula mu kuma kia kolo kiamfunu kikwiza kuna sentwala. E kolo kiaki i ngiz’a Kristu. E ngiza yayi yadi zayakana muna vita, nzakama za ntoto, vuku ye mambu mankaka mambi mevangama mu nza yawonso. Tuka muna mvu wa 1914, tumonanga e ndungan’a ungunza wau wa Bibila. Muna sinsu kia ngiz’a Kristu, vena ye diambu diankaka diamfunu diadi vangama. Yesu wavova vo e nsangu zambote za sia vo e Kintinu kia Nzambi mu yala se kina, zisamunua “mu nza yawonso muna umbangi kwa zula yawonso, i bosi e mbaninu [yadi kwiza].” (Mat. 24:3, 7-14) Paulu wavova vo muna kolo kia “ngiz’a Mfumu,” Akristu akuswa ana “balele muna lufwa” befulwa yo kwenda zingila kuna zulu.—1 Tes. 4:14-16; 1 Kor. 15:23.

14. Adieyi divangamanga kwa Akristu akuswa ana befwanga muna kolo kia ngiz’a Kristu?

¹⁴ Akristu akuswa ana befwanga omu lumbu yeto, i sia vo, muna kolo kia ngiz’a Kristu, befulwanga vana vau yo kwenda zingila kuna zulu. E mvovo mia Paulu muna 1 Korinto 15:51, 52 misonganga e ziku kia diambu diadi. E sono kiaki kivovanga vo: “Ke yeto awonso ko tuleka muna lufwa, kitulwa kaka tukitulwa, vana vau, muna nday’a meso, vava kisikwa mpungi yansuka.” E mvovo miami mia Paulu milungananga kikilu omu lumbu yeto. Vava befulwa, e mpangi zazi za Kristu kiese kiayingi bekala kiau. Kadi ‘bekala kumosi yo Mfumu ntangwa zawonso.’—1 Tes. 4:17.

15. Nkia salu besala awana besobwa “muna nday’a meso”?

 ¹⁵ E Bibila kikutuzayisanga e salu kina besala awana besobwa “muna nday’a meso” yo kwenda zingila kuna zulu. Yesu wabavovesa vo: “Ndiona osunda yo landa nzila zame yakuna nsuka, ikumvana e wisa kia zula, ovungula nkangu muna mvuala ya sengwa, kimana bakosomonua nze yinzu ya tûma, wauna yatambula kwa Se diame.” (Lus. 2:26, 27) Kieleka, akuswa belanda Yesu wa Mfumu au yo vungula e zula muna mvuala ya sengwa.—Lus. 19:11-15.

16. Aweyi ulolo wa wantu besundila o lufwa?

¹⁶ Kalukatikisu ko vo, Akristu akuswa besunda o lufwa, i sia vo, befulwa. (1 Kor. 15:54-57) Muna kolo kia vita ya Armangedo, o lufuluku lwau lukubasadisa mu fokola e mbi yawonso ivangamanga ova ntoto. Mafunda ye mafunda ma selo ya Nzambi ‘betuka muna mpasi zayingi’ yo kota muna nz’ampa. (Lus. 7:14) I bosi, awana besala o moyo ova ntoto bemona vo o lufwa lusundilu vava ulolo wa wantu ana bafwa befulwa. Yindula e kiese tukala kiau vava e masivi mama mevangama. (Mav. 24:15) Awonso ana besonga emvimba e kwikizi kiau muna Yave besunda mpe o lufwa luna twasambukilwa kwa Adami. Ozevo, bezinga yakwele mvu.

17. E sono kia 1 Korinto 15:58, nkia diambu dikutukasakesanga mu vanga owau?

¹⁷ Kieleka, konso muntu mu yeto o unu olenda vutula matondo muna mvovo mia lufiaulwisu kasoneka o Paulu kwa esi Korinto mu kuma kia lufuluku. Tuvuidi kuma yayingi mu lemvokela o luludiku lwa Paulu ekolo tuvanganga mana tulenda owau muna “salu kia Mfumu.” (Tanga 1 Korinto 15:58.) Avo tukwamanene o vanga mana tulenda muna salu kiaki, tulenda yindula e zingu kiakiese tukala kiau kuna sentwala. E kolo kiaki kiakiese kikilu kikala lutila mawonso tuyindulanga. Kieleka, e kolo kiaki kisonga vo e salu kieto muna Mfumu ke kiankatu ko.