1. Avo mpangi ankento ozolele sompa, nkia yuvu kafwete kukiyuvula?

AKRISTU awonso ku nsi a wisa kia Yesu Kristu bena, una vo mfidi alunga. Kansi, vava nkento una vo Nkristu kesompanga, okalanga kuna nsi a wisa kia yakala una vo muntu alembi lunga. Ediadi dilenda kala diampasi kwa nkento. Muna kuma kiaki, avo mpangi ankento ozolele sompa, diambote kakiyuvula: ‘Nkia mambu mesonganga vo mpangi ndioyo isompana yandi mfidi ambote kekala muna nzo? Nga osianga e nsambil’a Yave vana fulu kiantete muna zingu kiandi? Avo ke wau ko, nki kikumfilanga mu yindula vo o mpangi ndioyo yakala diambote kekala vava tusompana?’ Dialudi vo o mpangi ankento mpe kafwete kukiyuvula: ‘Nkia fu isonga muna longo? Nga ngina ye luzindalalu ye fu kia kayila akaka? Nga ngwizani ambote ngina yau yo Yave?’ (Kim. 4:9, 12) Avo mpangi ankento obakidi nzengo zambote vitila kasompa, ediadi dikunsadisa mu kala ye longo lwakiese.

2. Nkia mambu tuvovela mu longi diadi?

² Ayingi muna mpangi zeto zamakento, mbandu ambote besonganga muna sakalelanga akazi au. Mpangi zazi bafwana o sanisinua. Ekwe kiese tuna kiau kia sadila Yave kumosi ye mpangi zazi zakwikizi! Mu longi diadi, tubadika e mvutu za yuvu tatu: (1) Nkia mambu mampasi benuananga mau akento ana basompa? (2) Ekuma o nkento kafwete sakalela o yakala diandi? (3) Adieyi akala ye akento bena vo Akristu balenda longoka mu kuma kia lusakalalu lwa Yesu, Abingaile yo Maria wa nkaz’a Yosefe?

3. Ekuma awonso basompa benuaninanga ye mambu mampasi muna longo?

³ O longo, i lukau lwalunga katuvana o Nzambi. Kansi, awana basompa, wantu alembi lunga. (1 Yoa. 1:8) Kiaki i kuma e Diambu dia Nzambi dilukisilanga awana basompa vo “mpasi bemona muna nitu.” (1 Kor. 7:28) Owau, yambula twafimpa e maka mambu mampasi o nkento kalenda wanana mau muna longo.

4. Ekuma dilenda kadila diampasi kwa nkento mu sakalela yakala diandi?

⁴ Ezak’e ntangwa, mu kuma kia mpila kasansukila o nkento, dilenda kala diampasi kwa yandi mu sakalela o yakala diandi. Mpangi Marisol ona ozingilanga kuna Estados Unidos, wavova vo: “Kuna zunga yasansukila, akento nkumbu miayingi bavoveswanga vo bafwete kala nze akala muna mambu mawonso. Nzeye wo vo Yave wavana e wisa kwa akala muna nzo, vo i akento bafwete basakalela akazi au. Kansi, akento awaya mpe bafwana zitiswa. Kuna kwa mono, diampasi dikalanga mu zitisa e wisa kia yakala diame kadi o wantu a nza bevovanga vo kifwete wo vanga ko.”

5. Nkia ngindu zabendomoka akala akaka bekalanga zau mu kuma kia akento?

⁵ Kuna diak’e sambu, o nkento olenda sompwa kwa yakala ona oyindulanga vo, akento ke bena kwau mfunu ko. Mpangi Ivon ona ozingilanga kuna América do Sul, wavova vo: “Kuna zunga kieto, o yakala i muntu antete odianga, i bosi o nkento kedia. Wantu bevingila vo wan’amakento bafwete lamba yo velelesa e nzo. Kansi, o wan’amakala bevangilwanga e salu kwa ngudi ye nsanga zau yo voveswa vo yau i ‘atinu muna nzo.’” Mpangi mosi ankento una ye nkumbu Yingling, ozingilanga kuna Ásia wavova vo: “Muna nding’ame vena ye kingana kisonganga vo ke dina kwandi mfunu ko kwa akento mu kala akwa ngangu ngatu kala yo umbangu. E mbebe au i sala e salu yawonso ya nzo. Kansi, ke balendi songa ngindu zau ko kwa akazi au.” E ngindu zazi zabendomoka, kadi yakala ona ke songanga o zola ko yo lembi landa mana masonama muna Bibila, okitulanga e zingu kia nkaz’andi se kiampasi. Ke tangininanga mpe Yesu ko ngatu yangidika Yave.—Efe. 5:28, 29; 1 Pet. 3:7.

6. Adieyi akento bafwete vanga kimana batatidila e ngwizani au ambote yo Yave?

⁶ Nze una twalongokele muna longi diaviokele, Yave ovingilanga vo akala bena vo Akristu basadisa esi nzo zau bakala ye ngwizani ambote yo yandi, kubasonga o zola yo lungisa e nsatu zau za kinitu. (1 Tim. 5:8) Kana una vo akento ana basompa salu yayingi bekalanga yau, bafwete vaulanga e ntangwa konso lumbu muna tanga e Diambu dia Nzambi, badika mana betanganga yo samba kwa Yave ye nsi a ntima wawonso. Kansi, ediadi dilenda kala diampasi kwa yau. Wau vo salu yayingi bekalanga yau, akento balenda mona vo ke bena ye ntangwa ko yovo ngolo za vanga e mambu mama. Kansi, diamfunu kikilu mu vaula e ntangwa. Ekuma? Kadi Yave ozolele vo konso muntu mu yeto kakala ye ngwizani ambote yo yandi yo tatidila e ngwizani yayi.—Mav. 17:27.

7. Adieyi dilenda kitula se diasazu kwa nkento mu sakalela o yakala diandi?

⁷ Dialudi vo, ngolo divavanga kwa nkento mu sakalela o yakala diandi una vo muntu alembi lunga. Kansi, Bibila kiyikanga e kuma o nkento kafwete sakalela yakala diandi. Avo nkento obakwidi yo tambulwila e kuma yayi, diasazu dikala kwa yandi mu lungisa e mbebe kavewa kwa Yave ya sakalela yakala diandi.

8. Mun’owu wa sono kia Efeso 5:22-24, ekuma o nkento una vo Nkristu kafwete sakalela o nkaz’andi?

⁸ O nkento una vo Nkristu, kafwete sakalela o nkaz’andi e kuma kadi i diau o Yave kevavanga kwa yandi. (Tanga Efeso 5:22-24.) Obundanga e vuvu kwa Se diandi dia zulu kadi ozeye wo vo zola kekunzolanga ye mawonso kekunlombanga vo kavanga i mu wete diandi.—Nsi. 6:24; 1 Yoa. 5:3.

9. Adieyi divangama avo mpangi ankento osakalele o nkaz’andi?

⁹ O wantu a nza bekasakesanga akento mu veza e nkanikinu mia Yave yo mona vo o sakalela o yakala zitu dia nkento dikululanga. Kansi, awana besayanesanga e ngindu zazi, ke bazeye Nzambi eto ko una vo nkwa zola. Yave kalendi vana kwa wan’andi amakento ko o nkanikinu una ulenda kulula o zitu wau. O mpangi ankento ona ovanganga e ngolo za lemvokela Yave muna sakalela o nkaz’andi, osadisanga esi nzo andi mu kala ye luvuvamu. (Nku. 119:165) Ediadi ditwasa e nluta kwa nkaz’andi, kwa yandi kibeni ye kwa wan’au.

10. Nkia mambu tulenda longoka muna mvovo mia mpangi ankento Carol?

¹⁰ O nkento ona osakalelanga o nkaz’andi una vo muntu alembi lunga, osonganga vo ozolanga yo zitisa Yave ona wasikidisa e nkubika yayi ya vit’o ntu muna nzo. Mpangi ankento Carol ona ozingilanga kuna América do Sul, wavova vo: “Nzeye wo vo o nkaz’ame vilwa kevanga. Nzeye wo mpe vo e mpila ikadila yandi vava kevanga o vilwa, isonga una ibadikilanga e ngwizani ame yo Yave. Muna kuma kiaki, isianga e ngolo za sakalela o nkaz’ame kadi nzolele yangidika Se diame dia zulu.”

11. Nki kisadisanga mpangi ankento Aneese mu loloka o nkaz’andi? Adieyi tulenda longoka muna mvovo miandi?

¹¹ Dilenda kala diampasi kwa nkento mu zitisa yo sakalela o nkaz’andi avo ke vuanga ngindu zandi mfunu ko. Kansi, tala dina mpangi ankento Aneese kevanganga vava e diambu diadi divangamanga. Wavova vo: “Isianga e ngolo za lembi lunda makasi. Isungamenanga vo yeto awonso vilwa tuvanganga. E kani diame i loloka emvimba o nkaz’ame nze una Yave kevanganga. Vava ikunlolokanga, ivutulwisanga luvuvamu lwame lwa ntima.” (Nku. 86:5) Nkumbu miayingi, vava o nkento kelolokanga  o nkaz’andi, diasazu dikalanga kwa yandi mu kunsakalela.

12. Nkia nona tulenda solola muna Bibila?

¹² Akaka bevovanga vo o sakalela muntu, sinsu kia lutovoko. Kansi, ediadi ke dialudi ko. Kadi muna Bibila, tulenda solola e nona ya wantu ayingi ana basonga lusakalalu, kansi akwa unkabu bakala. Tala mana tulenda longoka muna mbandu a Yesu, Abingaile yo Maria.

13. Ekuma o Yesu kesakalelanga e wisa kia Yave? Sasila.

¹³ Yesu osakalelanga e wisa kia Yave. Nga ediadi disongele vo Yesu kena ye ngangu ko ngatu umbangu? Ve. Kadi e mpila yambote ye yatoma kiá kalongelanga o wantu i ziku kisonganga vo Yesu nkwa ngangu kikilu. (Yoa. 7:45, 46) Yave wazaya wo vo Yesu nkwa ngangu kikilu yo yambula vo kasala yandi e ntwadi muna sema e lekwa yawonso kuna zulu yo ova ntoto. (Nga. 8:30; Ayib. 1:2-4) Vava Yesu kafulwa, Yave wamvana ‘wisa kiawonso kia zulu ye kia nza.’ (Mat. 28:18) Kana una vo Yesu nkwa umbangu, okwamanananga bunda e vuvu muna luludiku lwa Yave. Ekuma? E kuma kadi Se diandi kezolanga.—Yoa. 14:31.

14. Adieyi akala balenda longoka (a) muna mpila ina Yave kebadikilanga akento? (b) muna mvovo miasonama muna Ngana 31?

¹⁴ Dina akala balenda longoka. Yave kasikidisa ko vo nkento kasakalela o yakala diandi mu kuma kia sia vo kuna kwa Yave, akento ke bena mfunu ko avo batezaneso ye akala. Tuna ye ziku kia diambu diadi kadi Yave wasola akala ye akento mu kwenda yala kumosi yo Yesu kuna zulu. (Ngal. 3:26-29) Yave wasonga vo obundanga e vuvu kwa Mwan’andi muna kumvana e wisa. Diau dimosi mpe, o yakala diangangu ovananga e fiwisa kwa nkaz’andi. Bibila kiyikanga e mambu mana nkento angangu kalenda vanga. Kasikil’owu, olenda lunga-lunga e salu isalwanga muna nzo, sumba yo teka e mpatu yo vanga e kinkita. (Tanga Ngana 31:15, 16, 18.) O nkento kena nze ntaudi ko ona kalendi songa e ngindu zandi ko. Kansi, o yakala diandi okumbundang’e vuvu yo winikina e ngindu zandi. (Tanga Ngana 31:11, 26, 27.) Vava yakala kezitisanga e ngindu za nkaz’andi, diasazu dikala kwa nkento muna kunsakalela.

15. Adieyi akento balenda longoka muna mbandu a Yesu?

¹⁵ Dina akento balenda longoka. Kana una vo Yesu nkwa ngangu ye umbangu, ke yindulanga dio ko vo o sakalela e wisa kia Yave, zitu wandi ukululanga. (1 Kor. 15:28; Fili. 2:5, 6) Diau dimosi mpe, o nkento angangu ona otangininanga e mbandu a Yesu, ke yindulanga dio ko vo o sakalela o nkaz’andi, zitu wandi ukululanga. Dialudi vo o nkento ozolanga yakala diandi, kansi e kuma kiantete kikumfilanga mu kunsakalela i zola yo luzitu lwandi muna Yave.

16. Mun’owu wa sono kia 1 Samuele 25:3, 23-28, nkia mambu mampasi Abingaile kanuananga mau? (Tala e fwaniswa kia fukwa.)

¹⁶ Abingaile nkaz’a Nabale kakala. O Nabale nkwa loko, nkwa lulendo ye ntokozi kakala. Kana una vo i wau, Abingaile kavava vonda longo lwandi ko. Kele vo kazola wo, wadi yambula Davidi yo wantu andi bavonda o nkaz’andi. Kansi, wavanga mawonso muna tanina Nabale wa nkaz’andi ye ulolo wa wantu bakala muna nzo au. Yindula o unkabu kasonga Abingaile muna finama 400 za makesa yo mokena yo Davidi kuna luzitu lwawonso. Watambulwila nkutu e ngielele muna dina nkaz’andi kavanga. (Tanga 1 Samuele 25:3, 23-28.) Vana vau, Davidi wabakula vo Yave wasadila nkento ndioyo wa nkwa unkabu muna kumvana o lulukisu kavuanga o mfunu kimana kalembi bwa muna sumu diampwena.

17. Adieyi akala balenda longoka muna lusansu lwa Davidi yo Abingaile?

 ¹⁷ Dina akala balenda longoka. Abingaile nkento angangu kakala. O Davidi diangangu kavanga wau kawá luludiku lwa Abingaile. Muna kuma kiaki, Davidi waveng’o bwa mu nkanu a menga. Diau dimosi, o yakala diangangu vitila kabak’e nzengo otoma fimpanga mpe e ngindu za nkaz’andi. Nanga e ngindu za nkento zilenda kunsadisa mu lembi baka e nzengo zambi.

18. Adieyi akento balenda longoka muna mbandu a Abingaile?

¹⁸ Dina akento balenda longoka. O nkento ona ozolanga yo zitisa Yave, olenda twasa nluta kwa esi nzo andi kana nkutu vo o yakala diandi ke sadilanga Yave ko ngatu zingila e ngwizani ye nkanikinu miandi. Ke vava konso diambu ko muna vonda o longo lwandi. Kansi, muna zitisanga yo sakalela o nkaz’andi, o nkento olenda sadisa o nkaz’andi mu longoka mayingi mu kuma kia Yave. (1 Pet. 3:1, 2) Kuna diak’e sambu, kana nkutu vo o yakala kakitukidi Nkristu ko, o Yave okala ye kiese kia mona vo o nkento osonganga e kwikizi kwa Yave muna sakalelanga yakala diandi.

19. Nkia ntangwa o nkento kalendi lemvokela o yakala diandi ko?

¹⁹ O nkento una vo Nkristu osakalelanga o nkaz’andi, kansi ke kunyikama ko avo unlombele kavanga e diambu dikulula e nsiku yovo nkanikinu mia Bibila. Kasikil’owu, yindula vo yakala dia mpangi eto una vo ke Mbangi a Yave ko umvovese vo kavuna, yiya yovo vanga diambu ke dina ngwizani ko yo luzolo lwa Nzambi. Sungamena dio vo, Akristu awonso kumosi ye mpangi zamakento ana basompa, entete bafwete lemvokelanga Yave wa Nzambi. Avo nkento olombelo kwa yakala diandi vo kakulula e nkanikinu mia Bibila, kafwete tonda ko. Kansi, kuna ngemba ye ziku kiawonso kafwete kunsasila e kuma kalendi vangila ko dina kalombelo.—Mav. 5:29.

20. Aweyi tuzayidi wo vo Maria kikundi kiakola kakala kiau yo Yave?

²⁰ Maria kikundi kiakola kakala kiau yo Yave. Tuna ye ziku kiaki kadi watoma zaya e Sono. Muna moko kakala kiau yo Elisabete wa ngudi a Yoane wa Mvubi, Maria wayika e Sono ya Kiyibere vioka nkumbu 20. (Luka 1:46-55) Yindul’e diambu edi: Kana una vo Maria wazitikilwa kakala kwa Yosefe, o mbasi a Yave kayenda  ntete mokena yo Yosefe ko. Entete, o mbasi wayenda mokena yo Maria yo kunzayisa vo oyimita yo wuta o Mwan’a Nzambi. (Luka 1:26-33) Yave watoma zaya Maria ye wakala ye ziku vo otoma zola yo lunga-lunga o Mwan’andi. Kalukatikisu ko vo Maria wakwamanana kala ye ngwizani ambote yo Yave kana nkutu vava Yesu kafwa yo fulwa mu kwenda kuna zulu.—Mav. 1:14.

21. Adieyi akala balenda longoka muna mbandu a Maria?

²¹ Dina akala balenda longoka. O yakala diangangu okalanga ye kiese avo nkaz’andi otomene zaya e Bibila. Ediadi ke dikumfilanga ko mu yindula vo o nkento andi olenda kutumuna e wisa kiandi muna nzo. Kansi, o yakala obakulanga vo avo nkento otomene zaya e Bibila ye nkanikinu mina mo, olenda sadisa esi nzo andi. Kieleka, kana nkutu vo nkento watoma tanga e sikola lutila o nkaz’andi, o yakala yandi una ye mbebe ya vita o ntu muna nsambil’a esi nzo ye salu yankaka ya mwanda.—Efe. 6:4.

22. Adieyi akento balenda longoka muna mbandu a Maria?

²² Dina akento balenda longoka. O nkento kafwete sakalelanga o nkaz’andi. Kansi, yandi kibeni una ye mbebe ya kumika o lukwikilu lwandi. (Ngal. 6:5) Muna kuma kiaki, kafwete vaulanga e ntangwa kimana kakala ye longi dia yandi kibeni yo badika mana kelongokanga. Ediadi dikunsadisa mu kwamanana zola yo zitisa Yave yo kala ye kiese ekolo kesakalelanga o nkaz’andi.

23. Akento ana besakalelanga akazi au nkia nluta bevuanga kumosi ye esi nzo zau ye ampangi muna nkutakani?

²³ Akento ana bekwamanananga sakalela akazi au mu kuma kia zola kwau muna Yave, nluta miayingi betambulanga. Bekalanga ye kiese kiayingi yo luyangalalu lutila awana bevezanga e nkubika kasikidisa o Yave ya vit’o ntu muna nzo. Besonganga mbandu ambote kwa matoko ye ndumba muna nkutakani. Besiamisanga o zola yo luvuvamu muna nzo ye muna nkutakani mpe. (Tito 2:3-5) Dialudi vo, o unu ayingi muna selo yakwikizi ya Yave, akento. (Nku. 68:11) Kansi yeto awonso, kiakala akala yovo akento, tulenda vanga diambu kimana e nkutakani yakala mu kiese. E longi dilanda, disasila una konso muntu mu yeto kalenda wo vangila.