1. E kuma tufwete landilanga Yave wa Mfidi eto? Yika e nona.

 BADIKA e nona eki: Yindula vo mu mfinda wina ye ovididi. E zingu kiaku mu vonza kina, kadi mu mfinda yoyo muna ye bulu yansisi, lekwa yayingi yampondi, mankundia ye matadi malenda wulumuka. Olenda mpe bwa mu wulu diampwena lembi wo zaya. Kansi, aweyi omona avo vamonekene muntu olenda kufila ona tomene zaya e mfinda yoyo, fulu ya vonza yo kusadisa mu vengomoka yo? Kalukatikisu ko vo kiese kiayingi omona. E nza yayi ina nze mfinda yoyo. Yazala ye vonza yayingi ilenda fwasa e ngwizani eto yo Yave. Kansi, oyeto tuna yo Yave una vo Mfidi alunga. Okutusadisanga mu venga e vonza yo kutufila kuna tuzolele kwenda, i sia vo, yamuna moyo a mvu ya mvu.

2. Aweyi Yave kekutufidilanga?

² Aweyi Yave kekutufidilanga? Entete, osadilanga e Bibila kina vo i Diambu diandi. Kansi, osadilanga mpe wantu ana bekunsunzulanga mu kutufila. Kasikil’owu, osadilanga “ntaudi akwikizi yo lulungalalu” muna kutuvana madia ma mwanda oma mekutusadisanga mu baka nzengo zambote. (Mat. 24:45) Yave osadilanga mpe wantu azikuka muna kutufila, nze akengi a zunga ye akuluntu mu nkutakani muna kutufiaulwisa yo kutuvana tuludiku tukutusadisanga mu zizidila e kolo kiaki kiampasi tuzingilanga. Kieleka, tutoma vutulanga matondo muna mpila tufidilwanga mu lumbu yayi yambaninu yazala ye mpasi. Kadi dikutusadisanga mu kwamanana kala ye dienga dia Yave yo tatidila e nzila moyo.

3. Nkia mambu tulongoka mu longi diadi?

 ³ Kana una vo i wau, ezak’e ntangwa dilenda kala diampasi mu landa luludiku lwa Yave musungula vava lutukanga kwa wantu alembi lunga. Ekuma? Kadi luludiku lwalu lulenda kala lwaswaswana ye mpila tubadikilanga e mambu yo lembi lo yangalela. Tulenda mpe mona vo luludiku tuveno ke lwa ngangu ko yo yindula vo nanga ke lutukidi kwa Yave ko. Kansi, muna kolo kiokio, divavanga vo twabunda e vuvu kwa Yave ona ofilanga nkangu andi yo sungamena vo o lemvokela luludiku lwandi nluta kaka dikututwasila. Muna kutusadisa twa kumika e vuvu kieto, mu longi diadi tulongoka (1) una Yave kafidila o nkangu andi kuna nz’ankulu, (2) una kekutufidilanga o unu ye (3) una tuvuilanga e nluta vava tulemvokelanga luludiku lwandi.

UNA YAVE KAFIDILA O NKANGU A ISAELE

4-5. Aweyi Yave kasongela vo wasadilanga Mose mu fila nkangu andi? (Tala e fwaniswa kia fukwa.)

⁴ Yave watumbika Mose muna vaikisa Aneyisaele kuna Engipito yo kituka mfidi au. Wabasonga ziku yakia vo yandi wabafilanga muna nzila Mose. Kasikil’owu, wakubika e lunzi dia tuti diabafilanga muna mwini ye lunzi dia tiya diabafilanga muna fuku. (Luv. 13:21) Mose walandanga e lunzi diodio, ediadi diamfila kumosi ye Aneyisaele yakuna Mbu Ambwaki. O nkangu wabakama wonga wasaka vava bamona vo kuna ntwal’au mbu ye kuna nim’au makesa ma esi Engipito mabalakamanga. Bayindula nkutu vo Mose vilwa kavanga muna kubafila yakuna Mbu a Mbwaki. Kansi, kavanga kwandi vilwa ko. Kadi Yave wasadila Mose mu fila nkangu andi yavana mbu wauna. (Luv. 14:2) I bosi, Nzambi wabavuluza mu mpila ya sivi.—Luv. 14:26-28.

⁵ Muna mvu 40 mialanda, Mose wakwamanana bunda e vuvu kwa Yave ona wasadilanga e lunzi dia tuti muna kubafila ekolo bakala muna makanga. a Ezak’e ntangwa, Yave wasianga e lunzi diadi vana mbela saba kia Mose ye Isaele yawonso bamonanga dio. (Luv. 33:7, 9-10) Yave wamokenanga yo Mose muna lunzi, i bosi Mose wavovesanga nkangu konso luludiku luna Yave kavananga. (Nku. 99:7) Aneyisaele ke bakala ye lukatikisu ko vo Yave wasadilanga Mose muna kubafila.

6. Aweyi Aneyisaele babadikila Mose ona Yave kasola muna kubafila? (Ntalu 14:2, 10, 11)

⁶ Diankenda vo ayingi muna Aneyisaele babembola e ziku yakia yasonganga vo Yave wasola Mose muna kunsunzula. (Tanga Ntalu 14:2, 10, 11.) Nkumbu miayingi, Aneyisaele ke batondanga ko vo Yave kikilu wasadilanga Mose muna kubafila. Muna kuma kiaki, e mbandu yantete ya Aneyisaele ke yakota ko muna Nsi a Nsilu.—Nta. 14:30.

7. Yika e nona ya awana balanda luludiku lwa Yave. (Ntalu 14:24) (Tala mpe fwaniswa.)

⁷ Kansi, Aneyisaele akaka balanda luludiku lwa Yave. Kasikil’owu, Yave wavova vo: “Kalebe . . . okwamanananga kundanda yo ntima wawonso.” (Tanga Ntalu 14:24.) Nzambi wasambula Kalebe yo kumvana nkutu e lau dia sola e zunga kazola zingila muna nsi ya Kana. (Yos. 14:12-14) E mbandu yalanda ya Aneyisaele mbandu ambote basonga muna lemvokela luludiku lwa Yave. Vava Yosua kavinga vana fulu kia Mose muna fila Aneyisaele, “o nkangu utomene kunzitisa e lumbu yawonso ya zingu kiandi.” (Yos. 4:14) Muna kuma kiaki, Yave wabasambula muna kubakotesa muna nsi ina kabasila nsilu.—Yos. 21:43, 44.

8. Aweyi Yave kafidila nkangu andi muna lumbu ya atinu? Sasila. (Tala mpe fwaniswa.)

 ⁸ Kuna kwalanda, Yave watumbika afundisi muna fila nkangu andi. I bosi, muna lumbu ya atinu Yave watumbika angunza muna fila nkangu andi. Atinu ana basonganga kwikizi, balandanga luludiku lwa angunza. Kasikil’owu, Davidi wa Ntinu kuna lulembamu lwawonso watambulwila e longi dia Natani wa ngunza. (2 Sam. 12:7, 13; 1 Tus. 17:3, 4) Yosafate wa Ntinu walanda luludiku lwa Yakaziele wa ngunza ye wakasakesa o nkangu a Yuda mu “kwikila muna ngunza za [Nzambi].” (2 Tus. 20:14, 15, 20) Vava kakala mu mpasi, Kizekeya wa Ntinu walomba lusadisu kwa Yesaya wa ngunza. (Yes. 37:1-6) Konso ntangwa atinu balemvokelanga luludiku lwa Yave, nsambu zayingi bavuanga, e zula kiawonso mu lutaninu kiakalanga. (2 Tus. 20:29, 30; 32:22) E zula kiawonso ke kiakala ye lukatikisu ko vo Yave wasadilanga ngunza zandi mu fila nkangu andi. Kana una vo iwau, ayingi muna atinu ye nkangu babembola e ngunza zazi.—Yer. 35:12-15.

UNA YAVE KAFIDILA AKRISTU A TANDU KIANTETE

9. Aki nani kasadila o Yave muna fila Akristu a tandu kiantete? (Tala mpe fwaniswa.)

⁹ Muna tandu kiantete, Yave wasikidisa e nkutakani ya Kikristu. Aweyi kafidila Akristu awaya? Watumbika Yesu mu kala se ntu a nkutakani. (Efe. 5:23) Yesu kavananga luludiku ko kwa konso muntu muna alongoki andi. Wasadila antumwa ye akuluntu muna Yerusaleme muna vita o ntu. (Mav. 15:1, 2) Watumbika mpe akuluntu muna fila nkutakani.—1 Tes. 5:12; Tito 1:5.

10. (a) Aweyi Akristu a tandu kiantete babadikila tuludiku batambulanga? (Mavangu 15:30, 31) (b) Ekuma akaka kuna nz’ankulu ke bakwikidilanga ko awana Yave kasadilanga muna kubafila? (Tala e babu, “ Ekuma Akaka Babembolwela e Ziku Yakia?”)

¹⁰ Aweyi Akristu a tandu kiantete babadikila e mpila ina Yave kabafidila? Ayingi muna Akristu bayangalelanga tuludiku batambulanga yo sadila to. Kieleka, ‘bayangalela lukasakeso” batambula. (Tanga Mavangu 15:30, 31.) Ozevo, aweyi Yave kefidilanga o nkangu andi o unu?

 UNA YAVE KEKUTUFIDILANGA O UNU

11. Yika e nona kisonganga una Yave kefidilanga awana bevitanga o ntu mu lumbu yeto.

¹¹ Yave okwamanananga fila o nkangu andi o unu. Ovanganga wo muna sadila e Diambu diandi yo Mwan’andi una vo i ntu a nkutakani. Nga tulenda mona e ziku isonganga vo Nzambi wakinu sadila wantu muna kunsunzula? Ingeta. Kasikil’owu, badika e mambu mavangama kuna mfoko a mvu mia 1800. Mpangi Charles Taze Russell ye akwandi bayantika bakula vo diambu diamfunu divangama muna mvu wa 1914, i sia vo, e Kintinu kia Nzambi kiyantika o yala. (Dan. 4:25, 26) Babakula e diambu diadi, kadi bavavulula muna Bibila yo bunda e vuvu vo bemona e ndungan’a ungunza wau. Nga Yave wabafila mu vavulula e diambu diadi muna Bibila? Ke vena ye lukatikisu ko vo yandi kikilu wabafila. E mambu mavangama muna mvu wa 1914 masonga e ziku vo Kintinu kia Nzambi kiayantika yala. E Vit’Antete ya Nz’Amvimba yayantika, i bosi vayantika mpe bwa vuku, nzakama zangolo za ntoto ye mvengele. (Luka 21:10, 11) Kieleka, Yave wasadila Akristu awaya akwikizi mu sadisa nkangu andi.

12-13. Muna kolo kia Vit’Anzole ya Nz’Amvimba, nkia nkubika zavangwa muna wokesa e salu kia samuna e nsangu zambote yo longa?

¹² Badika mpe dina diavangama muna kolo kia Vit’Anzole ya Nz’Amvimba. Ampangi ana bavitanga o ntu kuna vula dia sina vava balongoka e sono kia Lusengomono 17:8, babakula vo e vita yayi ke yau ko itwasa e vita ya Armangedo. Babakula mpe vo vekala ye kolo kiankufi kia luvuvamu mu vana e lau kwa nkangu a Nzambi mu wokesa e salu kia samuna e nsangu zambote. Kana una vo e nkubika yayi yamonekanga vo ke yambote ko muna kolo kiakina, ampangi bakubika Sikola ya Ngiladi muna longa Misionario kimana bakivana emvimba muna salu kia longa yo sila umbangi mu nza yawonso. Kana una vo mu kolo kia vita, batwikanga misionario mu zunga yankaka. I bosi, ntaudi akwikizi wakubika mpe Sikola ya Salu kia Kimfumu mu sadisa awonso mu nkutakani bakituka ateleki ye alongi ambote. Muna mpila yayi o nkangu a Nzambi wakubama wakala muna sala e salu kiabavingilanga.

¹³ O unu tulenda vova ye ziku kiawonso vo Yave kikilu wafila nkangu andi mu kolo  kiakina kiampasi. Tuka muna Vit’Anzole ya Nz’Amvimba, o nkangu a Yave mu nsi zayingi bekalanga mu luvevoko ye luvuvamu muna samuna e nsangu zambote. Ediadi disadisanga wantu ayingi mu zaya Yave ye e salu kia samuna e nsangu zambote kikwamanananga salwa mu nza yawonso.

14. Ekuma tufwete bundila e vuvu muna tuludiku tutambulanga mu nkubik’a Yave ye kwa akuluntu? (Lusengomono 2:1) (Tala mpe foto.)

¹⁴ O unu, Selo Yambuta bekwamanananga bunda e vuvu kwa Kristu. Bazolele vo o tuludiku bevananga kwa ampangi twakala e ngwizani ye una Yave yo Kristu bebadikilanga mambu. Besadilanga akengi a zunga ye akuluntu mu vana tuludiku twatu muna nkutakani. b Akuluntu akuswa kumosi ye akuluntu awonso muna nkutakani bena kuna ‘koko kwalunene’ kwa Kristu. (Tanga Lusengomono 2:1.) Kansi, akuluntu awaya wantu alembi lunga ye vilwa mpe bevanganga. Mose yo Yosua kumosi mpe ye antumwa, ezak’e ntangwa bavanganga vilwa. (Nta. 20:12; Yos. 9:14, 15; Roma 3:23) Kana una vo i wau, Kristu kuna zola kwawonso okwamanananga fila ntaudi akwikizi yo lulungalalu ye akuluntu besolwanga muna mwand’avelela. Okwamanana wo vanga “e lumbu yawonso yakuna mbaninu a tandu.” (Mat. 28:20) Kansi, tuvuidi kuma yayingi mu bunda e vuvu kwa awana Kristu kesolanga muna vita o ntu.

TUVUANGA E NLUTA VAVA TULEMVOKELANGA LULUDIKU LWA YAVE

15-16. Adieyi olongokele muna nona ya awana belandanga tuludiku twa Yave?

¹⁵ Vava tulemvokelanga luludiku lwa Yave nsambu zayingi tuvuanga tuka owau. Kasikil’owu, mpangi Andy yo nkento andi Robyn basadila luludiku lwa ntaudi a kwikizi yo lulungalalu muna vevola e zingu kiau. (Tala e nota de estudo ya Matai 6:22.) Nkia nluta bavua muna sadila luludiku lwalu? Mpangi ankento Robyn wavova vo: “Twayenda zingila mu nzo yakete yakondwa e kuku. Yateka salanganu yayingi yasadilanga e salu kia katula mafoto kina yatoma yangalelanga muna viokesa e ntangwa. Yadila kibeni vava yateka yo. Kansi nze Abarayama yo Sara yakala ye kani dialembi vutuka manina muna nzengo twabaka.” (Ayib. 11:15) Nkia nluta babaka? Mpangi Robyn wavova diaka vo: “Kiese kiayingi  tumonanga mu zaya vo tuvananga kwa Yave e lekwa yawonso tuna yau. Vava tusalanga e salu kia Yave dikutusadisanga mu yindula una e zingu kikala muna nz’a mpa.” Mpangi Andy mpe wavova vo: “Tutoma yangalalanga sadila e ntangwa eto muna yikama Kintinu.”

¹⁶ Aweyi diaka tuvuilanga e nluta muna kwamanana landa luludiku lwa Yave? Vava kafokola ensino médio, Marcia wasadila lukasakeso katambula mu kota mu salu kia kimviti a nzila. (Mat. 6:33; Roma 12:11) Wavova vo: “Yavewa elau dia tanga sikola zandá mu mvu yá lembi futa nzimbu. Kansi, yakala ye kani dia vanga mayingi mu salu kia Yave. Muna kuma kiaki, yalongoka e salu yamoko eyi ilenda kunsadisa muna salu kiame kia kimviti a nzila. Ezazi i zimosi muna nzengo zambote yabaka. Owau, itoma yangalelanga e salu kia kimviti a nzila a ngonde ke ngonde, e salu kiame kia kinitu mpe kikunsadisanga mu yikama e salu kuna Betele yo vanga mambu mayingi mu salu kia Yave.”

17. Nkia nsambu zankaka tuvuanga vava tukwamanananga landa tuludiku twa Yave? (Yesaya 48:17, 18)

¹⁷ Ezak’e ntangwa, tutambulanga malongi mana mekututaninanga muna loko dia mavua ye salu yankaka ilenda kutufila mu kulula e nsiku mia Yave. Kieleka, diambote kikilu kwa yeto mu lemvokela tuludiku twa Yave. Vava tuvanganga wo tukalanga ye ntona zavelela yo venga mambu malenda kututwasila mpasi. (1 Tim. 6:9, 10) Muna mpila yayi, tulenda yikama e nsambil’a Yave ye nsi a ntima yawonso yo kala ye kiese, luvuvamu yo luyangalalu.—Tanga Yesaya 48:17, 18.

18. Ekuma tufwete kadila ye kani dia kwamanana landa tuludiku twa Yave?

¹⁸ Ke lukatikisu ko vo, Yave okwamanana sadila wantu muna kutuvana tuludiku muna kolo kiampasi zayingi ye muna Luyalu lwa Funda dia Mvu. (Nku. 45:16) Nga tukwamanana landa tuludiku twatu kana nkutu divava vo twabembola e zolela yeto? E mpila tubadikilanga tuludiku tutambulanga o unu, isonga kana vo tulemvokela tuludiku tuvewa yovo ve. Ozevo, yambula twakwamanana landa tuludiku twa Yave kumosi ye tuludiku tuvewanga kwa wantu kasola muna kututanina. (Yes. 32:1, 2; Ayib. 13:17) Ekolo tuvanganga wo, tukalanga ye kuma yayingi mu bunda e vuvu kwa Yave wa mfidi eto ona okututaninanga muna vonza ilenda fwasa e ngwizadi eto yo yandi ye kutufila mu vua moyo a mvu ya mvu muna nz’ampa.