1-2. Nkia diambu tufwete kwamanana vanga kuna nima luvubu lweto? Sasila.

 NKUMBU kwa ovelelesanga e nzo aku? Nanga vitila wavaika otoma yo velelesanga. Kansi adieyi divangama avo oviokese kolo kiandá lembi yo velelesa? Nze una ozeye, e mbundukutu a ntoto ye mvindu ilenda wokela vana vau. Avo zolele vo e nzo aku yakalanga yakubama, ofwete yo velelesanga ntangwa zawonso.

² Diau dimosi mpe kwa yeto, tufwete sianga e ngolo muna kwamanana soba e ngindu ye kiwutu kieto. Dialudi vo vitila twavubwa twavanga mawonso muna vanga e nsobani muna zingu kieto kimana “twayivelelesa muna usafu wawonso wa nitu ye wa mwanda.” (2 Kor. 7:1) Owau tufwete lemvokela luludiku lwa Paulu wa ntumwa luvovanga vo: “Nukwamanana vanguluka muna nyindu mieno.” (Efe. 4:23) Ekuma dinina o mfunu vo twakwamanana vanguluka? Kadi e mbundukutu ye mvindu a nza yayi, i sia vo, umpukumuni wa nza yayi yambi ulenda kutufunzulwisa vana meso ma Yave. Avo tuzolele kwamanana yangidika Yave, ntangwa ke ntangwa tufwete fimpanga ngindu, kiwuntu, ye zolela yeto.

3. Ovanguluka muna soba e nyindu mieno aweyi disongele? (Roma 12:2)

³ Adieyi tufwete vanga muna vanguluka muna nyindu mieto, i sia vo, soba e mpil’eto ya yindulwila? (Tanga Roma 12:2.) Dialudi vo, ke tufwete vanganga kaka mambu mambote  makete-kete ko. Kansi, tufwete kwamanana fimpa kiwuntu kieto kia kati yo vanga konso nsobani zivuilu o mfunu muna zingu ye kani dia yangidika Yave. Tufwete wo vanga ke nkumbu mosi kaka ko kansi ntangwa ke ntangwa.

4. Aweyi tulenda vengela vukumunua kwa nza yayi?

⁴ Vava tukituka se wantu a lunga, tuyangidika Yave muna mawonso tuvanga. Kansi, ekolo tuvingilanga e ntangwa yayi, ngolo zayingi tufwete vanga kimana twazingila mu mpila yina iyangidikanga Nzambi. Muna Roma 12:2, Paulu wa ntumwa wavova vo tufwete kwamanana vanguluka muna nyindu mieto kimana twazaya dina Nzambi kazolele vo twavanga. Kansi, vana fulu kiayambula vo e nza yayi yatuvukumuna, tufwete kuyifimpanga muna zaya kana vo e ngindu, mavangu ye nzengo tubakanga zifilwanga kwa ngindu za Nzambi yovo za nza yayi.

5. Aweyi tulenda kuyifimpila mu kuma kia lumbu kia Yave eki kifinamene? (Tala e foto.)

⁵ Bakika e nona eki: Yave ozolele vo, twakamanana ‘vingila yo sutila e ngiz’a lumbu kia Yave.’ (2 Pet. 3:12) Wau ukiyuvula: ‘Nga e mpila zingu kiame kisonganga vo ibakulanga vo e nza yayi ke kolo ko ifwaswa? Nga e nzengo zame mu kuma kia tanga sikola zandá ye salu isolanga zisonganga vo o sadila Yave i diambu disundidi o mfunu muna zingu kiame? Nga ngina ye vuvu vo Yave olungisa e nsatu zame ye za esi nzo ame yovo itokananga mu kuma kia mambu ma lumbu ke lumbu?’ Yindula una tuyangidikilanga Yave vava kemonanga vo tusadilanga e zingu kieto muna vanga luzolo lwandi.—Mat. 6:25-27, 33; Fili. 4:12, 13.

6. Nkia diambu tufwete kwamanana vanga?

⁶ Tufwete fimpanga e ngindu zeto ntangwa zawonso yo vanga konso nsobani zivuilu o  mfunu. Paulu wavovesa mpangi zandi kuna Korinto vo: “Nukwamanana kukifimpa kana vo mu lukwikilu nuina; nuvavanga zaya e mpila muntu lwina.” (2 Kor. 13:5) O ‘kala mu lukwikilu’ mayingi divavanga, ke kwenda kaka mu tukutakanu twa Kikristu ko yo sala e salu kia umbangi ntangwa ke ntangwa. Divavanga mpe vo twafimpa e ngindu, makani ye mavangu meto. Muna kuma kiaki, tufwete kwamanana vanguluka muna ngindu zeto, muna tanganga e Diambu dia Nzambi badikilanga mambu nze una Yave ke badikilanga mo yo vanga konso nsobani zivuilu o mfunu kimana twawizanesa e ngindu zeto yo luzolo lwa Yave. —1 Kor. 2:14-16.

7. Landila Efeso 4:31, 32, Nkia diambu diaka tufwete vanga? Ekuma dilenda kadila diampasi?

⁷ Tanga Efeso 4:31, 32. E diambu diankaka diamfunu tufwete vanga, i “vuata kiwuntu kiampa.” (Efe. 4:24) E diadi ngolo divavanga. Vana ntandu, mayingi diaka tufwete vanga muna yambula kiwuntu kiankulu nze, yambula e fidititi, makasi ye nganzi. Ekuma ediadi dilenda kadila diampasi? Kadi e fu yankaka yambi twayima, yatoma mena e mianzi muna nitu. Kasikil’owu, e Bibila kivovanga vo wantu ankaka ‘befunganga makasi mu nzaki’ ye “akwa nsita.” (Nga. 29:22) O muntu una ye fu yayi yambi, kafwete kwamanana sia e ngolo muna soba e fu yayi kana nkutu kuna nim’a luvubu lwandi, nze una tumona muna nona kilanda.

8-9. Aweyi e nona kia mpangi Stephen kisongelanga o mfunu wa kwamanana katula kiwuntu kiankulu?

⁸ Mpangi Stephen fu kia funga makasi kakala kiau. Wavova vo: “Kana nkutu kuna nima luvubu lwame diavava vo yavanga e ngolo mu lembi funga makasi mu nzaki. Kasikil’owu, lumbu kimosi vava twakala muna salu kia umbangi kia nzo ke nzo, yamona o muntu ona wayiya e radio ya kalu diame i bosi, yanyinganesa, vava kamona vo se ikumbaka, waloza e radio yo tina. Vava yazaisa kwa mpangi zankaka una yabakila e radio ame, nkuluntu mosi muna buka wangiuvula, ‘e Stephen adieyi wadi vanga kele vo wabaka muntu ndioyo?’ Kieleka, e kiuvu kiakina kiamfila mu yindula yo kumfila mu kwamanana siamisa luvuvamu.” b

⁹ Nze una kisongele e nona kia mpangi Stephen, e fu yambi ilenda vutuka kuna kinsalukisa kana nkutu vava tuyindulanga vo twasoba. Avo i diau mpe divangamanga kwa ngeye kukendaladi ko ngatu yindula vo ku Nkristu ambote ko. Kadi kana nkutu Paulu wa ntumwa wavova vo: “Avo nzolele vanga edi diambote, edi diambi dina yame.” (Roma 7:21-23) Akristu awonso alembi lunga, benuananga ye fu yambi ina ikwamanananga nze mbundukutu a ntoto ye vindu ina iwokelanga mu nzo. Tufwete kwamanana vanga e ngolo mu kala twavelela. Aweyi tulenda wo vangila?

10. Aweyi tulenda sundila e zolela yambi? (1 Yoane 5:14, 15)

¹⁰ Avo fu kiambi onuananga kiau, samba kwa Yave yo kala ye ziku vo okusadisa. (Tanga 1 Yoane 5:14, 15.) Dialudi vo Yave ke vanga masivi ko muna fokola e fu kiaku kiambi, kansi olenda kukumika kimana wakwamanana vanga e sobani. (1 Pet. 5:10) Ediadi disongele vo ofwete zingila e ngwizani ye sambu yaku, kadi ediadi dikusadisa muna venga e kiwuntu kiankulu. Kasikil’owu, ofwete kebanga muna filme otalanga ye programa  zankaka za televizau yovo tanga tusansu tusiamisanga e fu yambi ina una vangila e ngolo mu soba. Kuyambula ko vo e ngindu zaku zazala ye zolela yambi.—Fili. 4:8; Kol. 3:2.

11. Nkia mambu tulenda vanga muna kwamanana vuata kiwuntu kiampa?

¹¹ Vava okatula kiwuntu kiankulu, diamfunu mpe wavuata kiwuntu kiampa. Aweyi olenda wo vangila? Kitula dio se kani diaku muna tanginina Yave ekolo olongoka oma ma fu yandi. (Efe. 5:1, 2) Kasikil’owu, vava otanganga e Bibila mu kuma kia fu kia Yave kia loloka, ukiyuvula: ‘Nga ilolokanga akaka?’ Vava otanganga mu kuma kia nkenda zina o Yave kesonganga kwa awana bekunkendelekanga, ukiyuvula: ‘Nga itokanenanga e mpangi zame ana bavuidi lusadisu o mfunu ye isonganga wo muna mavangu mame?’ Ovezo, kwamanana vanguluka muna sobanga nyindu miaku yo vuata kiwuntu kiampa. Ekolo ovanganga wo songa luzindalalu kwa ngeye kibeni.

12. Aweyi e nona kia mpangi Stephen kisongelanga o nkum’a Bibila wa soba e zingu kia wantu?

¹² Mpangi Stephen ona tuyikidi kala, wamona vo wayantika soba malembe-malembe yo vuata kiwuntu kiampa. Wavova vo: “Tuka yavubilwa, iwanananga ye mambu mayingi malenda kumfila mu vutukila kiwuntu kiankulu. Kansi, yalongoka vo mfwete yambula kangala ye wantu balenda kumfila mu funga makasi yovo tina mambu malenda kumfila mu vutukila e fu yambi. Wantu ayingi kumosi yo nkaz’ame bekunsanisinanga wau ivanganga e ngolo za lembi funga makasi mu nzaki. Kana nkutu mono kibeni isivikanga. Nzeye wo vo kiasobela mu ngolo za mono kibeni ko. Kansi, ikwikilanga vo yalenda soba mu kuma kia nkum’a Bibila eki kisobanga e zingu kia wantu.”

13. Nki kilenda kutusadisa muna yima e zolela yambote? (Ngalatia 5:16)

¹³ Tanga Ngalatia 5:16. Muna kutusadisa twasunda e vita ya vanga edi diambote, o Yave kuna mvevo wawonso okutuvananga mwand’andi avelela. Vava tulongokanga e Diambu dia Nzambi, tufwete yambulanga vo o mwand’avelela watufila. Tutambulanga mpe o mwanda wau vava tukwendanga muna tukutakanu tweto. Muna tukutakanu twa Kikristu, tuviokesanga e ntangwa ye mpangi zeto Akristu ana bekutuzolanga ye besianga e ngolo muna vanga edi diansongi, ediadi dikutukasakesanga kikilu. (Ayib. 10:24, 25; 13:7) Vava tusambanga kwa Yave ye nsi a ntima muna lomba vo katusadisa muna lutovoko lweto, okutuvananga o mwand’andi avelela muna kutukumika kimana twakwamanana sunda e zolela yambi. Dialudi vo mambu mama ke mekatulanga zolela yambi ko, kansi malenda kutusadisa muna lembi bwa muna zolela yambi. E sono kia Ngalatia 5:16 kivovanga vo awana bekangalelanga muna mwanda, ‘ke belunganisa nkutu e zolela ya nitu ko.’

14. Ekuma dinina diamfunu mu kwamanana yima e zolela yambote?

¹⁴ Vava tusikidisanga e nkubika ya mambu mamwanda tuvanga, diambote twasadilanga e nkubika yayi yo kwamanana yima e zolela yambote. Ekuma? Kadi o mbeni eto kelekanga ko. O mbeni ndioyo okwamanananga kututonta kimana twavanga oma mambi. Kana nkutu kuna nima luvubu tufwete kwamanana vanga mawonso muna venga tá mpanza, nua malavu mankolwa yovo tala mavangu ma zumba. (Efe. 5:3, 4) Mpangi mosi una vo nleke wavova vo: “E diambu diasunda e mpasi yanuananga diau, i fu kia zola nkwame  yakala. Yayindulanga vo e fu kiaki kiafokoka, kansi yakinu nuana ye ngindu zazi.” Ozevo, nki kilenda kusadisa muna sunda e zolela yambi?

15. Ekuma dinina dia lukasakeso mu zaya vo e mpangi zankaka mpe benuananga ye zolela yambi? (Tala e foto.)

¹⁵ Avo zolela yambi onuananga yau, sungamena vo kuna ngeye mosi ko. E Bibila kivovanga vo: “Kavena ntonta nutontwa ko ina yalembi luakila ankaka.” (1 Kor. 10:13a) E mvovo miami miavoveswa kwa mpangi zamakala ye zamakento ana bazingilanga kuna Korinto. Akaka muna yau vitila bazaya e ludi, bayivananga muna mavangu ma zumba, akala balekanga ye akwau akala yo kolwa malavu. (1 Kor. 6:9-11) Adieyi obenze, nga kuna nima luvubu lwau ke banuananga diaka ye zolela yambi ko? Ke wau ko. Dialudi vo yau awonso Akristu akuswa bakala kansi ke bakala wantu alunga ko. Ke lukatikisu ko vo, ntangwa ke ntangwa banuananga ye zolela yambi. Nanga ozaya ediadi, dilenda kutukasakesa, ekuma? Kadi, konso zolela yambi onuananga yau, muntu ankaka mpe wanuana yau kala. Kansi, olenda kwaku kwamanana kala yo ‘lukwikilu lwasikila, wau ozeye wo vo mpasi zau zimosi ziluakilanga mpangi zaku zawonso omu nza.’—1 Pet. 5:9.

16. Nkia ngindu tufwete venga? Ekuma?

¹⁶ Venga e ngindu za sia vo ke vena muntu ko olenda bakula mana onuananga mau. O yindula e mpila yayi ilenda kufila mu mona vo kuna diaka ye vuvu ko ye kulenda sunda zolela yambi ko. Kuna diaka e sambu e Bibila kivovanga vo. “Nzambi nkwa kwikizi, ke yambula ko vo nuatontwa e ntonta ina ke nulendi zizidila ko, kansi kumosi ye ntonta, oteta mpe nzila kimana nualenda yo zizidila.” (1 Kor. 10:13b) Muna kuma kiaki, kana nkutu vava e zolela yambi iwokelanga, tulenda kweto sikila ye kwikizi muna Yave. Muna lusadisu  lwa Yave tulenda kwamanana nuana ye zolela yayi yambi.

17. Kana una vo ke tulendi kakidila zolela yambi ko, adieyi tulenda vanga?

¹⁷ Ntangwa zawonso tufwete sungamenanga vo, wau vo tu wantu alembi lunga, ezak’e ntangwa ke tulendi kakidila ko vo e zolela yambi yakutulwakila. Kansi, vava e zolela yayi ikulwakilanga, vanga mawonso muna yo venga yovo tina. O Yosefe i diau mpe kavanga, watina vana vau vava katontwa kwa nkaz’a Potifa. (Tuku 39:12) Ozevo, kuyambula ko vo e zolela yambi yafila.

18-19. Nkia yuvu tulenda kukiyuvula ekolo tusianga e ngolo za vanguluka muna soba nyindu mieto?

¹⁸ Nze una tulongokele, muna vanguluka muna soba nyindu mieto, divavanga vo twavanga e ngolo kimana e ngindu ye makani meto makala e ngwizani ye luzolo lwa Yave. Muna wo vanga, olenda kuyifimpa yo kukiyuvula e yuvu eyi: ‘Nga mavangu mame mesonganga vo ibakulanga vo mu lumbu yamaninu a nza yayi tuzingilanga? Nga ivanganga e ngolo za vuata kiwuntu kiampa? Nga iyambulanga vo mwand’a Yave wafila e zingu kiame muna sunda e zolela yambi?’

¹⁹ Ekolo okuyifimpa, kusie sungididi ko muna usumuki waku, kansi muna lunungunuku ovangidi kala. Avo omwene vo vena ye diambu olenda soba, kuyoyi ko. Landa o luludiku luna muna Filipi 3:16 luvovanga vo: “Kana nkutu yamu nkia tezo tunungunukini kala, yambula twakwamanana kangala una ufwene muna nzila yayi.” Ozevo, vava ovanga wo kala ye ziku vo Yave osambula e ngolo ovanganga za kwamanana vanguluka muna soba nyindu miaku.