1-2. (a) Ekuma ke tusivikilanga ko vava tuwanananga ye mambu mampasi? (b) Nkia mambu tubadika mu longi diadi?

 NZE nkangu a Yave ke tusivikanga ko vava tunuananga ye mambu mayingi ma mpasi. Kadi tuzeye wo vo e Bibila kivovanga vo: “Mpasi zayingi tumona mu kota muna Kintinu kia Nzambi.” (Mav. 14:22) Tuzeye wo mpe vo mambu mankaka mampasi tunuananga mau o unu, mefokoka kaka yavana tukota muna nz’a mpa ya Nzambi muna mu kala vo, “o lufwa ke lukala diaka ko, ngatu kala diaka dilu, yovo kazu ngatu mpasi.”—Lus. 21:4.

² Yave ke kakidilanga ko vo mambu mampasi malembi kutubwila. Kansi, okutusadisanga kimana twalenda zizidila o mambu mama. Tala dina Paulu wa ntumwa kavovesa kwa Akristu bazingilanga kuna Roma. Entente wayika mambu mayingi mampasi mana yandi kibeni ye Akristu akaka banuananga mau. I bosi, wasoneka vo: “Muna lusadisu lwa ndiona watuzola i tusundilanga mambu mama mawonso.” (Roma 8:35-37) Ediadi disongele vo Yave olenda kutusadisa kana nkutu muna kolo tunuananga ye mambu mampasi. Yambula twazaya una Yave kasadisila Yosefe mu zizidila e mambu mampasi ye una mpe kalenda kusadisila.

3. Aweyi e zingu kia Yosefe kiasobela vana vau?

³ Yakobo wasonga vo watoma zolanga mwan’andi Yosefe. (Tuku 37:3, 4) Muna kuma kiaki, o wan’andi a mbuta bayantika  mwena mbunzi au Yosefe e kimpala. Vava babaka elau banteka kwa buka kia akiti a esi Midiani. Akiti awaya banata Yosefe tezo kia nkama za kilometa yakuna Engipito. Okwakuna bateka Yosefe kwa Potifa wa mfunu a makesa ma Faro. Kieleka, e zingu kia Yosefe kiasoba vana vau. Wayambula kala se mwana ona watoma zolwanga kwa se diandi yo kituka se mpasi ntaudi kuna Engipito.—Tuku 39:1.

4. Nkia mambu ma mpasi tulenda wanana mau?

⁴ Bibila kivovanga vo ‘mambu mambi mebwilanga wantu awonso.’ (Kim. 9:11, Bíblia na Linguagem de Hoje.) Mambu mankaka mampasi tunuananga mau, ‘malwakila kala wantu ankaka,’ i sia vo, mpasi zina wantu awonso benuananga zau. (1 Kor. 10:13) Tulenda bangikwa mpe mu kuma kia sia vo tu alandi a Yesu. Kasikil’owu, tulenda vezwa, bangikwa yo siwa e kitantu mu kuma kia lukwikilu lweto. (2 Tim. 3:12) Kansi kala ye ziku vo, kiakala nkia lubangamu owanana lwau, Yave olenda kusadisa. Aweyi kasadisila Yosefe?

5. Ekuma Potifa kamwena vo Yave wasambulanga Yosefe? (Tuku 39:2-6)

⁵ Tanga Tuku 39:2-6. Potifa wamona vo Yosefe ngangu kikilu kakala ye nsadi ambote. Wazaya mpe ekuma. Potifa wamona vo ‘Yave wasambulanga Yosefe muna mawonso.’ b Kuna kwalanda, Potifa wankitula se selo kiandi ona kabundang’e vuvu. Wantumbika mpe e kinkengi kia nzo andi yawonso. Nkia nluta diatwasa? Mambu muna zingu kia Potifa mambote kaka makalanga.

6. Aweyi Yosefe kamonanga mu kuma kia mambu kanuananga mau?

⁶ Wau teza kuyisia vana fulu kia Yosefe. Nkia diambu kikilu kavingilanga vo diavangama? Nga Yosefe wavingilanga vo katambula o nsendo kwa Potifa? E diambu kikilu o Yosefe kavingilanga vo diavangama, i vevolwa kimana kavutuka kwa se diandi. Kadi vana ntandu amawonso mama, kana una vo Yosefe wakala ye malau mayingi muna nzo a Potifa, wakwamanana kala mpasi ntaudi yo kala kuna nsi a wisa kia muntu ona kasambilanga Yave ko. Yave kafila Potifa ko muna vevola Yosefe. O mambu muna zingu kia Yosefe madi wokela kuntu diaka.

7. Aweyi mambu muna zingu kia Yosefe mawokelela? (Tuku 39:14, 15)

⁷ Nze una tutanganga muna Tuku kapu kia 39, o nkaz’a Potifa wayantika songa e nzol’a kimakangu kwa Yosefe yo kunsiandama nkutu vo kaleka yandi. Kansi, konso ntangwa kansiandamanga, Yosefe watinanga e ndomba yayi. Kuna kwalanda, o nkaz’a Potifa wamfungila kikilu makasi yo kumvunina nkutu mambu vo Yosefe wazola kunleka mu kingolo. (Tanga Tuku 39:14, 15.) Vava Potifa kawa e diambu diadi, wasia Yosefe muna pelezo yo kala mo mvu miayingi. (Tuku 39:19, 20) Aweyi wakala e pelezo? O mvovo wa Kiyibere Yosefe kasadila muna yika “pelezo,” ulenda songa vo “wulu dia maza” yovo “wulu.” Ediadi disongele vo e pelezo yayina ya tombe kikilu yakala ye o Yosefe wamona vo kakala diaka ye vuvu ko vo ovaikiswa. (Tuku 40:15, mvovo vana yanda.) E Bibila kivovanga mpe vo vakala ye ntangwa ina Yosefe kakangwa malu muna luvambu yo siwa e sengwa muna nsingu. (Nku. 105:17, 18) O mambu muna zingu kia Yosefe mawokelanga kaka. Wakala ntaudi ona wabundwanga e vuvu owau wakituka se mbakami muna pelezo.

8. Kana nkutu tumwene vo mpasi zeto zisakidi, nkia ziku tulenda kala kiau?

⁸ Nga wabwilwa kala e diambu diampasi yo mona vo diawokelanga kaka kana una vo wasambanga kwayingi? Ediadi dilenda vangama. Kadi o Yave ke kakidilanga ko vo mambu mampasi malembi kutubwila mu nza yayi iyalwanga kwa Satana. (1 Yoa. 5:19) Kansi olenda kala ye ziku kia diambu edi: Yave ozeye mawonso onuananga mau ye okulunga-lunga. (Mat. 10:29-31; 1 Pet. 5:6, 7) Vana ntandu, Yave okutusianga o nsilu vo: “Kikuyambula nkutu ko, ngatu kubembola.” (Ayib. 13:5) Yave olenda kusadisa mu zizidila e mambu mampasi onuananga mau kana nkutu omwene vo nanga ke mesinga fokoka ko. Yambula twazaya una Yave kasadisila Yosefe.

9. Adieyi disonganga vo Yave wakala yo Yosefe vava kakala muna pelezo? (Tuku 39:21-23)

⁹ Tanga Tuku 39:21-23. Yave wakwamanana sadisa Yosefe kana nkutu muna kolo kiasunda e mpasi kakala muna pelezo. Aweyi kavangila wo? Vakala ye ntangwa o Yosefe wayantika bundwa e vuvu yo zitiswa kwa mfidi a pelezo nze una Potifa kamvanga. Kuna kwalanda, Yosefe watumbikwa se mfumu wa abakami awonso bakala muna pelezo. E Bibila nkutu kivovanga vo: “O mfidi a pelezo katokanenanga kana diambu dimosi ko diakala muna kiyekwa kia Yosefe.” Owau Yosefe wakala ye salu kia sala. Kieleka, nsobani yampwena kikilu yavangama muna zingu kia Yosefe. Kadi aweyi o Yosefe ona wafundwa vo nkento a mfumu a makesa kazola leka mu kingolo kavaninua e kiyekwa kia mpila yayi? Edi kaka tulenda vova: “Yave okedi yo Yosefe, Yave wasambulanga mawonso kavanganga.”—Tuku 39:23.

10. Ekuma Yosefe kayindulwilanga vo Yave kansambulanga ko muna mawonso?

¹⁰ Wau, uyisia diaka vana fulu kia Yosefe. Adieyi obenze, vava kavuninua mambu vo nkaz’angani kazola leka mu kingolo yo siwa muna pelezo, nga Yosefe wayindula vo Yave wansambulanga muna mawonso? Nkia diambu kikilu Yosefe kavingilanga vo diavangama? Nga Yosefe wavingilanga vo katondwa kwa mfidi a pelezo? Edi kaka kavingilanga, i yikilwa vo munkondwa-kuma yo vaikiswa muna pelezo. Walomba kutu kwa mbakami ona wavaikiswa vo kamvovela kuna kwa Faro kimana kamvaikisa muna pelezo. (Tuku 40:14) Kansi, o mbakami ndiona kayenda vova kwandi diambu ko mu kuma kia Yosefe. Muna kuma kiaki, Yosefe waviokesa diaka mvu miole muna pelezo. (Tuku 40:23; 41:1, 14) Kana una vo i wau, Yave wakwamanana sambula Yosefe. Mu nkia mpila?

11. Nkia ngangu o Yave kavana kwa Yosefe? Aweyi e ngangu zazi zansadisila mu lungisa ekani dia Yave?

 ¹¹ Ekolo Yosefe kakala muna pelezo, Yave walotesa Faro wa ntinu Engipito e ndozi zole zampimpita. Ediadi diatokanesa kikilu Faro ye wavava zaya e nsasa ndozi zazi. Vava kazaya wo vo Yosefe wakala ye ngangu muna sasila e ndonzi zandi, wambokelesa tuka muna pelezo kakala. Muna lusadisu lwa Yave, Yosefe wasasila e ndozi zazi yo vana luludiku luna lwasivikisa Faro. Wau kabakula vo Yave wakalanga yo yosefe, Faro wantumbika se nkengi a malundilu mamadia ma Engipito yawonso. (Tuku 41:38, 41-44) Kuna kwalanda, o mvengele wakota, ke mu Engipito kaka ko kansi kuna Kenani e nsi ina yazingilanga e yitu ya Yosefe. Muna mpila yayi, Yosefe wakala wakubama muna vuluza esi nzo andi yo tanina luvila luna lwadi wutukila Masia.

12. Mu nkia mpila o Yave kakadilanga yo Yosefe?

¹² Wau, yindula mambu mawonso mavangama muna zingu kia Yosefe. Nani wafila Potifa mu sia e sungididi kwa Yosefe ona wakala vo mpasi ntaudi? Nani wafila mfidi a pelezo mu songa e ngemba kwa Yosefe ona wakala mpasi mbakami? Nani walotesa Faro e ndozi zole zampimpita yo vana e ngangu kwa Yosefe muna zo sasila? Nani wafila Faro mu baka e nzengo zatumbika Yosefe se nkengi a malundilu mamadia ma Engipito yawonso? (Tuku 45:5) Ke lukatikisu ko vo Yave wasambulanga Yosefe muna mambu mawonso ma zingu kiandi. Kana una vo Yosefe wavava kotwa nsoki kwa mpangi zandi, kuna mfoko Yave wasoba mambu mawonso muna zingu kia Yosefe kimana kalungisa luzolo lwandi.

13. Nga Yave okututaninanga muna mambu mawonso mekutubwilanga? Sasila.

¹³ Adieyi tulenda longoka muna lusansu lwa Yosefe? Nga Yave okututaninanga muna mambu mawonso mekutubwilanga? Nga vena ye kuma kiasikila Yave keyambulwilanga vo mambu mambi matubwila? Ve. E Bibila ke diau ko kilonganga. (Kim. 8:9; 9:11) Kansi, e ziku kia diambu i kiaki: Yave ozeye mambu mawonso mampasi tunuananga mau ye owanga e sambu yeto vava tukunlombanga lusadisu. (Nku. 34:15; 55:22; Yes. 59:1) Edi disundidi o mfunu, Yave okutusadisanga kimana twakwamanana zizidila e mambu mampasi. Mu nkia mpila?

14. Aweyi Yave kekutusadisilanga muna kolo kiampasi?

 ¹⁴ I mosi muna mpila o Yave kekutusadisilanga, i kutuvana lufiaulwisu ye lukasakeso muna ntangwa kikilu tuvuidi lo mfunu. (2 Kor. 1:3, 4) I diau diabwila mpangi Eziz ona ozingilanga kuna Turcomenistão, wazengelwa e tumbu kia mvu miole mia pelezo mu kuma kia lukwikilu landi. Wavova vo: “Muna mene yafundiswa, mpangi mosi wansonga e sono kia Yesaya 30:15, kivovanga vo: ‘Avo nukala nuavuvama yo bunda e vuvu, nuvua o nkuma.’ E sono kiaki kiatoma kunsadisa mu kala wavuvama yo bunda e vuvu kwa Yave muna mawonso. O badika muna sono kiaki diansadisa kikilu muna kolo kiawonso yakala muna pelezo.” Nga olenda yindula e kolo kina Yave kakasakesela yo kufiaulwisa muna ntangwa ina wavuanga kikilu lusadisu o mfunu?

15-16. Nkia diambu olongokele muna nona kia mpangi Tori?

¹⁵ Nkumbu miayingi, tubakulanga kaka vo Yave okutusadisanga vava e mpasi tunuananga zau ziviokanga. Mpangi ankento una ye nkumbu Tori wabakula e ludi kia diambu diadi. O mwan’andi a yakala una ye nkumbu Mason, wanuana ye kimbevo kia câncer mu mvu sambanu yavana kafwa vava kakala ye kimbuta kia mvu 14. Mpangi Tori watoma kendalala kikilu. Wavova vo: “Kiayindulanga wo ko vo ediadi i diambu disundidi e mpasi kwa muntu una vo ngudi. Ngina ye ziku vo mase mankaka mpe bekwikilanga mu diambu diadi. Mbote kutu yau kibeni bayela ke mu mona wan’au ko benuananga ye mpasi za mayela.”

¹⁶ E diambu diadi, diampasi kikilu diakala kwa mpangi Tori, kansi kuna kwalanda, wayantika yindula una Yave kansadisila mu lenda zizidila e diambu diadi. Wavova vo: “Vava iyindulanga mawonso mavangama, ibakulanga kikilu una Yave kansadisila muna zizidila e  kolo kiakina kiawonso kina mwan’ame kayela. Kasikil’owu, vava kimbevo kia mwan’ame Mason kiawokelanga ye madotolo bakanikinanga vo katambudi diaka nzenza ko, ampangi bavanganga nkangalu wa ola zole muna kwiza kuna lupitalu. Ke kwakondwanga muntu ko kuna lupitalu muna kumpana lusadisu lwawonso yavuanga o mfunu. Ampangi balunga-lunganga mpe e nsatu zeto za nitu. Kana kutu muna kolo kiasunda e mpasi muna zingu kieto, ke twakondwanga ma ko.” Kieleka, Yave wavana kwa mpangi Tori yo mwan’andi Mason mawonso bavuanga o mfunu muna zizidila e kolo kiakina kiampasi.—Tala e babu, “ Yave Watuvana Lusadisu Luna Kikilu Twavuanga o Mfunu.”

17-18. Nki kilenda kutusadisa mu bakula lusadisu lwa Yave vava tunuananga ye mambu mampasi yo songa luyangalalu? (Nkunga 40:5)

¹⁷ Tanga Nkunga 40:5. Vava o muntu ketunganga e nzo, e kani diandi i fokola yo, yo kwenda mo zingila. Kansi, ekolo itungwanga ovaulanga e ntangwa muna yindula yo mona e salu kisadilu kala. Diau dimosi mpe yo yeto, ntangwa ke ntangwa tufwete yindulanga una Yave kekutusadisilanga kana nkutu muna kolo tunuananga ye mambu mampasi. Kuna mfoko a konso lumbu, ukiyuvulanga: ‘Aweyi Yave kansambulwidi o unu? Kana una vo e diambu ngina nuana diau ke difokokele ko, aweyi Yave kena kunsadisila mu zindalala?’ Teza yindula kana nkutu mpila mosi ina o Yave kena kusadisila.

¹⁸ Dialudi vo osambanga kwa Yave kimana e mpasi zaku zafokoka. Diambote kikilu ovanganga. (Fili. 4:6) Kansi, olenda yindula e nsambu otambulanga owau. Kadi o Yave okutusianga nsilu vo okutukumika ye okutusadisa muna zindalala. Muna kuma kiaki, ntangwa zawonso songanga luyangalalu muna zaya vo Yave okusadisanga. Muna mpila yayi, omona una Yave kekusadisilanga muna kolo onuananga ye diambu diampasi nze una kavanga kwa Yosefe.—Tuku 41:51, 52.